Donderdag 22 April 1909.
linlfi
il teug, maar nmil.
Couran t).
NIEUWSTIJDINGEN.
ZIERIKZEESCHE
(5S i e r i It. z e e s c h. e
NIEUWSBOD
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat lederen
DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG verschijnt, is
voor Zierikzee 1 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eens per week, f 10
per jaar bij vooruitbetaling.
65ste JAARGANG. No. 8761.
Uitgever-Hoofdredacteur i A. FRANKEL.
Redacteur: J. WAALE.
ADVERTENTIËN.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdags-middags uiterlijk 2 ure.
Alle betalingen moeten geschieden bij den Directeur: A. i. DE LOOZE, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
(1 Mei 1909).
Zitting van Commissarissen dier School
in het Schoollokaal in den Wevershoek
(hoofd de heer J. VAN BALLEGOOIJEN),
op Zaterdag 24 April e.k., des avonds
te 7 uur, tot het ontvangen en beoordeelen
der aanzoeken om plaatsing van kinderen
op die School.
Om als leerlingen op de School A
te worden toegelaten, moeten de
kinderen den leeftijd van vijf jaren
en acht maanden hebben bereikt.
(1 Mei 1909).
Zitting van Commissarissen dier School
in het Schoollokaal aan het Kerkhof (hoofd
de heer P. VAN DER HAVE), op Zater
dag 24 April e.k., des avonds te 7 uur,
tot het ontvangen en beoordeelen der
aanzoeken om plaatsing van kinderen
op die school.
Om als leerlingen op de School B
te worden toegelaten, moeten de
kinderen den leeftijd van zes jaren
hebben bereikt, of dien vóór het
einde van het kalenderjaar bereiken.
Bovenstaand opschrift zal wel, zoo niet
in dien, dan toch in anderen vorm, de
strijdleus worden bij de aanstaande ver
kiezingen voor alle vrijzinnigen, op wie
dus de taak rust met inspanning van alfe
krachten te beletten een terugkeer van het
gehate Kuyper-regimewaaronder het
Nederlandsche volk vier bange jaren
smadelijk gebogen ging, en waardoor het
jammerlijk werd vaneen gereten, zoodat
het ééne deel er van vijandig en verbitterd
tegenover het andere deel stond.
Want wij vrijzinnigen willen in rust en
vrede met al onze medeburgers leven,
met hen arbeiden aan de ontwikkeling en
den vooruitgang van ons volksleven, zoo
wel in geestelijk als in stoffelijk opzicht,
wegnemen onrecht, en verspreiden zegen
in de schamele woningen van duizenden
en tienduizenden in den lande.
Ja, wegnemen onrecht, grievend, tergend,
wreed onrecht.
Is het toch, vragen wij, geen vuistslag
in het aangezicht van het recht, dat aan
zoovele Nederlandsche staatsburgers het
kiesrecht onthouden wordt, zoodat zij
slechts als onvrijen beschouwd worden,
die te gehoorzamen hebben aan de wetten,
welke anderen voor hen maken, maar op
de totstandkoming waarvan zij niet den
geringsten invloed mogen oefenen?
Hebben zij, waar de staat genoemd wordt
een vereenlging van belanghebbenden, er
soms geen belang bij, dat er goede wetten
gemaakt worden?
Betaamt het aan een natie, die op den
naam van een vrij volk wil aanspraak
maken, een dergelijk onrecht te bestendigen
Hoelang nog moeten wij, evenals Rusland
in Europa de staat zijn, die een zoodanigen
met den tijdgeest strijdenden toestand
laten voortbestaan
Wee den staatsman, die niet in tijds de
bakens verzet, als het getij verloopt, zelde
mr. Goemans Borgesius, de leider der
liberale partij, in zijn kranige rede te
Wognum.
De oud-liberalen mogen die woorden
ter harte nemen, en bedenken, welke
groote verantwoordelijkheid zij op zich
laden, indien zt| met den grooten volks
stroom niet medegaan.
Gelukkig is een kentering bij enkelen
hunner waar te nemen.
In zijn staatkundige rede te Leeuwarden
zelde mr. Tydeman met betrekking tot
het kiesrecht, dat de vrije liberalen zich
niet willen onttrekken aan kiesrecht
uitbreiding, zelfs, dat zij zich niet willen
verzetten tegen invoering van algemeen
kiesrecht voor de Tweede Kamer.
Dit teekent.
Reeds al te lang dan ook wordt het
recht ten opzichte van de staatkundig
onterfden schromelijk verkracht.
Men weet hun wel den plicht op te
leggen als soldaat te dienen, drukt hun
het geweer in de armen, om, als het
geëischt wordt, voor het vaderland te
vechten, en hun leven te wagen, maar
onthoudt hun, louter uit zelfzucht, het
stembiljet.
En op welken grond?
Waarom mogen zij geen kiezers zijn?
Zij zijn er niet rijp vqor, wordt zelfs
nu nog van conservatieve zijde dikwerf
tegemoet gevoerd.
Maar eilieve! zoo men als eischen voor
kiesbevoegdheid, gelijk artikel 80 van onze
Grondwet thans doet, wil stellen zekere
kenteekenen van geschiktheid en maat-
schappelijken welstand, wie bepaalt dan
die kenteekenen.
Zij, die zichzelve een brevet van ge
schiktheid uitreiken.
Zij stellen dan ook de grenzen vast, die
natuurlijk altijd eenzijdig en in hooge mate
willekeurig zijn.
Kenteekenen van geschiktheid en maat-
schappelijken welstand.
Geniale inventie!
Een premie voor het bezit, en een straf
voor de armoede.
Immers, wie wat heeft, kan zijn kinderen
geestelijk zoodanig opvoeden, dat zij het
kiesrecht verkrijgen kunnen, en wie niets
heeft, vermag dat niet.
Wie het geluk heeft met aardsche
goederen min of meer gezegend te zijn,
zoodat hij belasting kan betalen, of bij
machte is een zekere huishuur te verwonen,
krijgt van den staat nog ten geschenke
het stembiljet, en wie het ongeluk heeft
er van verstoken te zijn, zoodat hij wel
wil, maar niet kan eenige belasting be
talen, wel wil, maar niet kan wonen in
een huis, dat op den naam van woning
mag aanspraak maken, wordt staatsburger
lijk 'als paria beschouwd.
Ongerechte toestand, welke ook door
onzen hooggewaardeerden afgevaardigde,
mr. Patijn, diep gevoeld wordt, die, gelijk
men weet, één der samenstellers Is van
het hoogst belangrijk rapport, dat over
het kiesrechtvraagstuk aan het hoofd
bestuur der Liberale Unie is uitgebracht.
in dat rapport staat op bladzijde 46 het
volgende:
„Voor Nederland, dat onder de moderne
„cultuurstaten eene, zij het bescheidene,
„toch eervolle plaats blijft innemen, is het
„oogenblik gekomen om aan ai zijn burgers
„het recht toe te kennen invloed te oefenen
„op de wetgeving van den staat. Werd
„dit uit enghartig wantrouwen jegens de
„onbemiddelde en minder ontwikkelde
„volksklasse nagelaten, dan zou één van
„die fouten gepleegd worden, die zich
„blijkens de lessen der geschiedenis op
„de meest ernstige wijze wreken. Reeds
„Thorbecke heeft In 1844 geschreven:
„„Dat het beginsel van algemeen stemrecht
„„in de staatsgeschiedenis onzer eeuw ligt,
„„schijnt even onmiskenbaar, ais dat zij het
„„gestadig, schoon trapsgewijze, zoekt te
„„verwezenlijken". De tijden zijn rijp om de
„profetie van dien staatsman in vervulling
„te doen gaan".
Weg dus met dat schandelijk artikel 80
van onze Grondwet, dat, merkt op, gij
anti-revoiutionnairen, ook door dr. Kuyper
een wetgevend schandaal is genoemd.
Weg met dat artikel, dat vervangen worde
door een bepaling, waarbij het kiesrecht
wordt toegekend aan alle publiekrechterlijk
meerderjarige leden van den staat, zij
mogen rijk of arm zijn, en waarbij het
alleen aan hen onthouden wordt, die mis
dadigers of zinneloozen zijn.
Niet gerust, vrijzinnigen, voordat een
soortgelijk voorschrift in onze hoogste
staatswet is neergeschreven.
Geen blanco-artikel .dus thans meer,
waarmede wij ons een vier jaar geleden
hebben tevreden gesteld, maar waarover
onze anti-revolutionnaire broederen zich
ten koste van de misdeelden zoo vroolijk
hebben gemaakt.
Neen, langs grondwettigen weg worde
thans aan het wetgevend schandaal een
afdoend einde gemaakt.
De verraderlijk ten val gebrachte oud-
Minister De Meester zeide in zijn meester
lijke rede te Zuidhorn: „de lijd is voorbij
„om weêr op een blanco artikel aan te
sturen. Ons streven behoort nu te zijn:
„regeling van de zaak in eens, in de
Grondwet zelve. In de Grondwet worde
„het breede beginsel van het algemeen
kiesrecht uitgesproken, opdat een einde
worde gemaakt aan de splitsing der natie
in een deel, dat recht van meespreken
heeft, en een ander deel, dat in het
geheel geen directen invloed heeft".
Met dit citaat besluiten wij voor heden
dit artikel.
ITALIË.
Driehonderd ongelukkiger!, die sinds de
catastrophe in de ruïnen van Messina
leven, hebben zich met geweld meester
gemaakt van een in aanbouw zijnd ba-
rakkendorp. Zij hebben de deuren en
vensters zoo goed mogelijk gebarricadeerd
en weigeren de hutten te verlaten.
Vijftig carabinieri, die er heen gezonden
zijn om hen te verdrijven, konden daar
tot nog toe niet in slagen.
De uitbarsting van den Etna neemt
in omvang toe. Een hevige aschregen is
over Catania en omstreken neergevallen.
De inwoners vluchten, de oogst is ver
nietigd.
Ook de Stromboli is in werking getreden.
OOSTENRIJK.
Een paar weken geleden werd door het
kantongerecht Feldkirch een elegant ge-
kleede dame te Weenen afgeleverd, die
aan het grensstation Buchs was aange
houden, toen zij met den sneltrein uit
Zwitserland de reis naar Oostenrijk wilde
voortzetten.
Haar aanhouding had plaats gehad,
omdat men onder haar bagage ontploffings
middelen, dynamiet, benevens patronen
voor bommen verborgen had gevonden.
In een hoofdkussen, dat opviel wegens
zijn zwaarte, ontdekte men, na het te hebben
losgetornd, een grijswitte, vezelachtige
massa, die bij nader onderzoek een
gevaarlijke ontploffingsstof bleek te zijn.
De vrouw van den stationsportier te Buchs
visiteerde de elegante reizigster hierop
aan den lijve, en vond, in haar boezem
verborgen, nog een groot aantal lont
patronen.
De reiskoffer, van een dubbelen bodem
voorzien, bevatte nog een hoeveelheid
dynamiet.
De vreemdelinge noemde zich gravin
Suchorzowska, doch een ingesteld onder
zoek wees uit, dat de gevaarlijke dame
geen gravin was, maar een mevrouw
Janika van Suchorzowska, echtgenoote van
een adellijken grootgrondbezitter uitGodina,
in Russisch-Polen. De gearresteerde, die
thans 34 jaar oud is, gold voor één der
belangwekkendste verschijningen in haar
Russisch geboorteland.
Zij heeft het gymnasium bezocht, in
wijsbegeerte en medicijnen gestudeerd, en
werd reeds in haar meisjesjaren gekenmerkt
als een bepaald geëxalteerde aanhangster
van de emancipatie-beweging in Rusland
Tien jaar geleden huwde zij met den
rijken grondbezitter en papierfabrikant
Von Suchorzowska. Uit het huwelijk, dat
zger gelukkig was, sproten twee kinderen.
Sedert ongeveer drie jaren nam mevrouw
Von Suchorzowska weer zoo openlijk
mogelijk deel aan de revolutionnaire
beweging. Toen haar echtgenoot tot Doema-
afgevaardigde werd gekozen, en zij haar
actie, ondanks zijn protest, niet opgaf,
gevoelde hij zich gecompromitteerd en
ried hij zijn vrouw aan, teneinde haar af
te leiden, een reis in het buitenland te
maken, om herstel te zoeken voor haar
zenuwlijden.
De „gravin" stemde toe, en reisde eerst
naar München, waar zij zich als schilderes
wilde bekwamen. Na eenige maanden
verhuisde zij naar Parijs, waar zij in
landgenootelijke kringen verkeerde, voor
namelijk met uitgeweken revolutionnairen.
Deze noemden haar steeds „gravin Su
chorzowska", en hadden er den slag van,
de rijke vrouw voor hun plannen te winnen.
Vervolgens trok zij naar Zwitserland,
van Ger.ève werd zij met een geweldige
zending ontploffingsmiddelen, voldoende
om een geheele straat op te blazen, naar
Rusland gezonden, om den voorraad aan
vertrouwde „kameradente brengen. Bij
deze gelegenheid werd zij in Buchs
gearresteerd.
De gerechtelijke artsen hebben nu hun
rapport betreffende de gearresteerde open
baar gemaakt, waaruit blijkt, dat zij een
buitengewoon zenuwachtige, hysterische
en prikkelbare vrouw is, aan waanvoor
stellingen en vervolgingswaanzin lijdt. Zij
Is zich haar handelingen niet bewust
geweest en kon er niet aansprakelijk voor
worden gesteld.
Op grond van dit rapport is daarop de
strafrechterlijke instructie geschorst, en de
„dynamiet-gravin" uit de hechtenis ont
slagen.
FRANKRIJK.
Parijs, 17 April. De bladen publiceeren
telegrammen uit Constantinopel, meldende,
dat 30, officieren, die den eed op de
Sjeriatwetten weigerden af te leggen,
gefusileerd werden of door grof geschut
werden ter dood gebracht in den nacht
van 16 op 17 April. De Turksche vloot
seinde aan het Comité van Eenheid en
Vooruitgang, dat zij trouw bleef aan het
comité.
DUITSCHLAND.
De heeren dieven beginnen tegenwoordig
hoe langer hoe meer gebruik te maken
van de voordeelen, welke de moderne
techniek hun voor de gemakkelijke uit
oefening van hun beroep biedt. Een up
to-date-inbreker is tegenwoordig voorzien
van electrische boren, gloeilampjes, metaal
zagen etc., terwijl ook van de voordeelen
van het operatie-terrein gebruik wordt
gemaakt. Dezer dagen hebben een paar
broeders van het gapgllde in Berlijn een
verstandig gebruik gemaakt van de lift,
welke in het gebouw, dat zij als terrein
voor hun werkzaamheden hadden uitge
kozen, aanwezig was. De Inbrekers klommen
eerst op het dak, kropen daar naar binnen
en in de lift en daalden zoo zacht en
geruischloos naar beneden. Op alle ver
diepingen werd even halt gehouden, uit
gestapt en gekeken of er Iets was, dat
waard was om mee te nemen. Toen de
lift weer naar boven ging, voerden de
heeren een aardigen buit van 2000 mark
aan baar geld en voor 3000 mark aan
koopwaren mee, welke zij over de daken
in veiligheid brachten.
Te Mühldorf aan de inn is een 23-jarige
dienstmaagd wegens drievoudigen kinder
moord gearresteerd. Zij had driemaal
achtereen haar pasgeboren kindje omge
bracht; het eerste had ze in den tuin
begraven, de twee andere in de rivier
geworpen.
Te Berlijn onderhield de 20-jarige
dochter van een timmerman sinds lang
een liefdesbetrekking met een ingenieur
van een machinefabriek. Deze week werd
deze band verbroken; uit smart hierover
begaf het meisje zich in groote opwinding
naar een restaurant en dronk midden in
de zaai een flesch lysol leeg, voordat men
't haar kon beletten. Ofschoon haar zoo
spoedig mogelijk de maag werd uitgepompt,
wanhoopt men haar in 't leven te houden.
BELGIË.
De Nieuwe Gazet van Antwerpen deelt
de volgende vermakelijke geschiedenis
mede:
Nu alle gevaar van builpest voorbij Is,
mag wel eens herinnerd worden aan een
avontuurtje, dat voor eenigen tijd in onze
stad gebeurd is, om te bewijzen dat de
maatregelen, tegen de pest genomen, door
gaans afdoende zijn.
Zekeren nacht kwam een dame, die een
bar houdt in een straat aan onze haven
gelegen en waar den zeelieden en anderen
gastvrijheid en gul onthaal gegeven wordt,
op het politie-commissariaat. Zij verklaarde,
dat in haar woning een zeeman plotseling
gestorven was, en wel in zeer verdachte
omstandigheden. Een onmiddellijk onder
zoek bracht aan 't licht, dat de verliefde
zeeman van Indië kwam, waar de pest op
dit oogenblik heerschte
Ontroering van belangTelefoon-
gerinkel om de overheidspersonen en de
eden der gezondheidscommissie te wekken.
De politie werd onmiddellijk gelast te
waken, opdat niemand het huis verlaten
zou Er werd beraadslaagd, en ten
slotte besloten, dat al wat in den bar was,
naar het gasthuis moest om onderzocht te
worden.
Maar er was onder de personen, die
in den bar een uurtje van gezelligheid
hadden doorgebracht, een Antwerpenaar
van naam, en daarbij nog gehuwd. Hij
had schoon verzet aan te teekenen, zijn
rang In de maatschappij te doen gelden,
de moeilijkheden voor te spiegelen welke
zou ontmoeten in zijn huisgezin, alles
was tevergeefs; men zeide hem dat dit
alles niet opwoog tegen het gevaar, de
pest in de stad te brengen.
De ongelukkige bleef vijf dagen in het
gasthuis. Daarna meldde men hem, dat
het bacteriologisch onderzoek uitgemaakt
had, dat de zeeman in 't geheel niet aan
pest leed! De man mocht naar huis toe
gaan.
Maar 't hoeft niet gezegd, niet waar,
hoe hij door moeder de vrouw ontvangen
werd.
Te Brussel is weer een man gevon
den, die in diepe ellende scheen te ver-
keeren, terwijl hij een aanzienlijk fortuin
bezat. Het was een 70-jarige, die van de
gaven van zijn kinderen leefde. Hij was
sedert twee dagen niet meer gezien ge
worden, en een mede-bewoner van het
huis ging toen op zijn deur aankloppen.
Daar er geen antwoord kwam, deed hij
de deur openbreken. De oude man lag
op een armzalig bed uitgestrekthij gaf
maar weinig teeken van leven meer, en
moest onmiddellijk naar het gemeente
gasthuis gedragen worden.
De politie deed een huiszoeking In de
kamer en vond er in een meelzak 104
kilo's nikkelstukjes, papieren, die een
storting in de bank van 1700 frank aan
duiden, een som van verscheidene duizend
frank in bankbriefjes en talrijke obligaties.
De politie heeft deze som in'verzekerde
bewaring gebracht. De toestand van den
ouden man is onrustwekkend.
Een 19-jarig jongman te Brussel leefde
met een zeventienjarig meisje, bij wie hij
een dochtertje van 9 maanden had. Het
jonge paar zou binnenkort trouwen.
Zondagavond kwam de jonge man dronken
thuis. Hij vond het kind alleen in de kamer,
schreiend. Hij nam het op en legde er zich
mee te- bed.
Toen de moeder ongeveer een uur later
terugkwam, vond zij haar kindje levenloos
in bed; de dronkaard had het tijdens zijn
slaap doodgélegen.
Wakker gemaakt, werd hij bijna krank
zinnig van smart.
NEDERLAND.
De Lemmer, 20 April. Het houten
schip „De Hoop", met een lading grint
van Mlllingen naar Veendam, schipper O.
Dinkla, uit Ten Post, is op een half uur
afstands van de haven gezonken.
Alleen de schipper is door de salonboot
„Heerenveen" der Holland—Friesland-Lijn
gered; zijn vrouw en 6 kinderen, benevens
de loods De Vries, uit Kampen, verdronken.
Het oudste kind telde 10 jaren.
Hoe het ongeluk precies gebeurd is,
valt moeilijk te zeggen. Het eenige dat
met zekerheid te verklaren valt, is, dat in
een enkel oogenblik het schip naar de
diepte ging. Onder zeer slechte omstandig
heden had schipper Dinkla de reis aan
vaard. Hij had verkeerden wind, zoodat de
zee op zij van het scheepje stond. Een
rukwind sloeg de roef, waarin de vrouw
en de kinderen, overboord, de schipper
kwam nabij het bootje, dat achter het
schip voer, terecht, en greep zich aan het
touw vast. In dezen toestand zag hij zijn
vrouw en zijn zes kinderen één voor één
door een rukwind overboord werpen en
naar de diepte zinken. Eenige schippers,
waaronder schipper Tijzelen, ontdekten
het gevaar en kwamen nader; zij wierpen
den loods, De Vries uit Kampen, nog een
