ZIERIKZËESCHE
ËEWSBODE.
Zaterdag 20 Februari 1909.
Java Gruis-Thee
Eerste Blad.
RECLAMES.
(Z ierilxzeesolie
Cour an 1).
Geurige
Geen
stof of ziftsel.
„De beste voor 't geld"
70 cent
AANBESTEDING.
In en buiten de
Raadszaal.
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat iederen
D1NSDAQ, DONDERDAG en ZATERDAG verschijnt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eens per week, f 10
per jaar bij vooruitbetaling.
65ste JAARGANG. No. 8736.
Uitgever-Hoofdredacteur A. FRANKEL.
Directeur: A. J. DE LOOZE. Redacteur: J. WAALE.
ADVERTENTIËN.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere regels 10 cis.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdags-middags uiterlijk 2 ure.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
1 —5 regels 75 ets. Elke regel meer 15 ets.
(gebroken)
krachtig en waterhoudend.
Namens OEDEPUTEERDE STATEN van
Zeeland zal, op Woensdag 10 Maart 1909, des
voormiddags te 11 uur, in de Abdij worden
aanbesteed:
Het uitvoeren der vernieuwing van de
hooge toegangsbrug en den oostelijken
vleugel van den steiger te Kort gene
met bijkomende werken.
De aanbesteding zal bij enkele inschrijving
geschieden overeenkomstig het bestek.
Het bestek ligt ter lezing ter Provinciale griffie
van Zeeland te Middelburg, bij den Hoofdingenieur
van den Provincialen waterstaat te Middelburg
en bij den Ingenieur van den Provincialen
waterstaat te Goes.
Het is ter Provinciale griffie verkrijgbaar met
teekening voor f 1 en zonder teekening voor
f 0,40, zoolang de voorraad strekt.
De aanwijzing zal plaats hebben op Dinsdag 2
en Donderdag 4 Maart 1909, telkens des na
middags van 4 tot 5 uur.
De inschrijvings-blljetten kunnen tot 11 uur
voormiddags van den dag der besteding Ingeleverd
worden.
Nadere inlichtingen zQn te bekomen bij den
Hooflngenieur en den Ingenieur voornoemd.
Middelburo, 12 Februari 1909.
Gedeputeerde Staten voornoemd,
DIJCKMEESTER, Voorzitter.
KRUSEMAN, Griffier.
BEKENDMAKING.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Zierikzee maken bekend, dat de aanbesteding
van het maken van een aarden kade langs een
gedeelte van den Scheepstimmerdijk, op Woensdag
den 24 Februari 1909, tot nadere aankondiging
is uitgesteld.
Zierikzee, den 19 Februari 19C9.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
H. C. MOOLENBURGH, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
De burgerij heeft in het jongste raads-
verslag het rapport kunnen lezen, dat door
de Commissie van enquête in zake het
gerezen geschil tusschen het raadslid den
heer L. Koopman Cz., en den keurmeester
van het vee en vleesch, den heer Ooemans,
Is uitgebracht.
Wanneer zij het ten einde toe gelezen
heeft, zal zij ongetwijfeld, evenals wij,
van oordeel zijn, dat het slot van het
rapport, hetwelk de conclusie bevat, dat
er geen reden bestond om een blaam te
werpen op den keurmeester, den heer
Ooemans, zooats de heer Koopman in de
vergadering van 12 October gedaan heeft,
den heer Koopman om een zachten
term te gebruiken volkomen in het
ongelijk stelt.
En daar van de gelegenheid, tegen den
inhoud van bet rapport op te komen, de
heer Koopman geen gebruik heelt gemaakt,
want juist in de raadsvergadering, waarin
het rapport werd voorgelezenwas hij
niet aanwezig, zoo mag uit zijn absentie,
niet het minst met het oog op de om
standigheid, dat de heer Koopman schier
nooit een raadsvergadering verzuimt, veilig
de gevolgtrekking worden afgeleid, dat
de heer Koopman niels tegen dat rapport
en de conclusie er van kon aanvoeren,
zoodal hij als het ware stilzwijgend zelf
erkent als raadslid onware voorstellingen
van feiten gegeven te hebben.
Te hopen is het thans, dat de heer
Koopman uit den voor hem zoo onaan-
genamen afloop van dit twistgeding de
leering moge trekken, dat een goed raadslid
de publieke tribune niet gebruiken mag
om personen, die hem, om wal reden dan
ook, minder welgevallig zijn, een hak te
zetten, en zeker niet misbruiken mag om
hen onverdiend te biameeren.
In dezelfde raadszitting, waarin boven
genoemd rapport ter tafel kwam, was van
de Afdeeling Zierikzee voor Volksonderwijs
een adres ingekomen, inhoudend het ver
zoek aan school C alhier een zevende
klasse toe te voegen.
Zonder te willen vooruitloopen op het
door Burgem. en Welh. in deze 'uit te
brengen prae-advies, meenen wij als publiek
orgaan gerechtigd te zijn deze aangelegen
heid eens van nabij te beschouwen, voordat
zij in de raadsvergadering ter talel komt.
Wal is de zaak?
Het schijnt, dat de leerlingen, die de
lagere school hebben doorloopen, in het
algemeen het onderwijs in de eerste klasse
van de Hoogere Burgerschool niet goed
kunnen volgen, zoodat zij in die klasse
sukkels zijn, en gewoonlijk twee jaren
daarin zitten blijven.
De oorzaak van dit verschijnsel kan
Iweederlei zijn.
I. Zij kan iiggen in de klacht, die ten
opzichte van vele Hoogere Burgerscholen
in den lande geuit wordt, dat namelijk
het stelsel van doceeren niet deugt.
De meeste docenten toch hebben, wanneer
zij als zoodanig benoemd worden, nog
nooit voor een klasse gestaan, weten wel,
hoe professor college geeft, maar niet,
hoe een docent onderwijzen moet, zoodat
het niet te verwonderen is, dat zty de
leerstof op een wijze behandelen, die
boven het bevattingsvermogen van de
middelmatige leerlingen gaat.
is dit ook hier het geval, dan zal, dunkt
ons, de toevoeging van een zevende klasse
aan school C niet veel baten, want dan
ligt de fout niet bij de lagere school,
maar dan schuilt zij in het systeem van
doceeren aan de Hoogere Burgerschool;
II. Zij kan ook liggen in de omstandig
heid, waarvan Volksonderwijs alhier uitgaat,
dat namelijk het leerprogram der Hoogere
Burgerschool niet aansluit aan dat der
lagere school.
Wanneer dat zoo is en wij nemen
op grond der verklaringen van bevoegde
autoriteiten dit volgaarne aan dan is
uit dat oogpunt beschouwd de toevoeging
van een zevende klasse aan school C een
dringende noodzakelijkheid. De grondslag
loch, waarop de Hoogere Burgerschool
voortbouwt, moet, zal hel onderwijs daar
gegeven vruchtdragend zijn, op de lagere
school zooïanig wezen, dat de leerling
dat onderwijs gemakkelijk kan volgen.
En nu wenschen wij nog een derde
punt Ie bespreken, en wel het volgende:
Tal van ingezetenen klagen steen en
been over de hooge gaskwitantie, die,
loopend over de maind December, zij
van de gasfabriek ontvingen, terwijl zij
beweren, dat zij bij een gelijk gasverbruik
in dezelfde tijdruimte, vroeger minder te
betalen hadden.
Wij hebben een drietal klachten hier
over in ons blad opgenomen, en kunnen
voor verdere, die ons zoo mondeling als
schriftelijk gedaan zijn, geen ruimte meer
in de Nieuwsbode beschikbaar stellen,
maar wij hopen, dat de Directie de ge-
wenschle opheldering in deze aan het
publiek niet zal onthouden.
Wij maken levens van deze gelegenheid
gebruik er haar op te wijzen, dat de
kwaliteit der cokes, die bijkans den ge-
heelen winter zeer duur zijn gehouden en
eerst in den laatsten tijd iets in prijs
verlaagd zijn, veel te*wenschen overlaat.
Het schijnt, dat de steenen niet meer,
zooals vroeger, uit de cokes verwijderd
worden, maar met deze door de nieuwe
machine worden stukgemalen, wat voor
verbruikers der cokes een onmiskenbaar
nadeel en tevens een groot ongerief is.
Wij vinden het prijzenswaardig, dat de
Directeur der Gasfabriek er naar streeft
de Inkomsten van deze zoo hoog mogelijk
op te voerenmaar hij houde het ons
ien goede, wanneer wij verklaren, dat dit
niet mag geschieden ten koste van hen,
die waar voor hun geld verlangen.
De directeur, de heer Bplt, deelde ons,
nadat het hoofdartikel was afgezet, mede, dat
het publiek voor het gasverbruik niet voor 30
dagen, maar voor 39 h 40 dagen betaald heeft.
Uit Stad en Provincie.
Zierikzee, 19 Febr. Gelijk wij in ons
blad reeds medegedeeld hebben, hield de
afgevaardigde van dit kiesdistrict, mr. R
J. H. Patijn, te Sommelsdijk en te Ouddorp
een keurige rede over Viijhandel en Be
scherming. Van die rede en ook van het
daarop gevolgd debat met den heer Vegtel
uit 's-Gravenhage verscheen in het jongste
nummer van Vooruit een uitvoerig
verslag. Ook wij hebben onzen lezers den
inhoud van die rede in hoofdzaak reeds
medegedeeld. Het verslag er van ont
leenden wij aan het Nieuws van den Dag.
Van het debat echter hadden wij nog niets
vermeld. Wij zullen, wetend, dat onze
lezers er prijs op stellen den aard en
inhoud er van te kennen, dit in zijn geheel
uit Vooruit overnemen.
Den 3den Februari hield mr. Patijn in hoofd
zaak dezelfde rede te Sommelsdijk. Toen was
het de heer Vegtel uit 's-Gravenhage, die in debat
kwam. De voorzitter had iederen debater een tijd
van ten hoogste een half uur toegestaan. Hier
over beklaagde zich de heer Vegtel, aangezien
een half uur veel te weinig was voor hetgeen
hij te zeggen had, en met zijne klachten dienaan
gaande werd een niet onbelangrijk deel van het
half uur gevuld. Hij noodigde voorts mr. Patijn
uit over hetzelfde onderwerp met hem een debat
te houden in eene de volgende week te Sommels
dijk te houden vergadering. Wat het onderwerp
aangaat, zoo betwistte de heer Vegtel, dat ons
land het vrijhandelstelsel zou huldigen, aangezien
wij hier slechts hadden eenzijdig ruilverkeer,
terwijl ook in de dagen der republiek het vrij
handelstelsel hier niet zuiver werd toegepast.
Voorts scheen een beschermend recht den debater
alleszins gerechtvaardigd, wanneer het buitenland
'zijn overproductie beneden fabrieksprijs hier ter
markt bracht. Overigens alle argumenten van den
inleider onbesproken latend, zocht de heer Vegtel
zijn kracht in een betoog, dat de liberalen niet
altijd consequent waren. Immers zijpadden het
Indische tarief van invoerrechten onlangs ver
hoogd en velen hunner hadden gestemd voor het
subsidie aan de Zuid-Amerika-lijn, welk ontwerp
naar de uitspraak van vrijzinnigen protectionistisch
van aard was. Onder die voorstanders was ook
mr. Patijn, die nu hier het protectionisme kwam
bestrijden.
In zijn antwoord wees nu. Patijn er op, dat 4
jaren geleden het aftredend anti-revolutionair
Kamerlid in het geheel geen debat toeliet, terwijl
andere anti-revolutionaire sprekers nooit langer
dan een kwartier toestonden. De heer Vegtel was
dus reeds zeer royaal behandeld. Hem was
trouwens blijkbaar te veel tijd gelaten, aangezien
hij bijna het geheele half uur sprak buiten de
rede van den inleider om en geen der gebezigde
argumenten aanpakte. De uitnoodiging tot een
debatavond kan spreker niet aannemen; de heer
Vegtel heeft tegenwoordig niets anders te doen,
doch spreker heeft zijn werk, en kan niet twee
weken achtereen overkomen om op dezelfde plaats
over hetzelfde onderwerp te spreken. De op
merking van den debater, dat wij het vrijhandel
stelsel niet volkomen zuiver huldigen en dat ook
onze voorouders dat niet deden, moge een grond
van waarheid bevatten, niettemin wordt door alle
schrijvers in binnen- en buitenland Nederland zoo
nu als vroeger als één der vrijhandelslanden bij
uitnemendheid aangemerkt, en wie niet op de
woorden tracht af te dingen, maar de zaak be
spreekt in de practische gedaante, waarin zij zich
voordoet, moet zulks ook toegeven. Maatregelen,
gelijk de heer Vegtel wenschelijk achtte, tot ver
weer, bij overstrooming onzer markt door artikelen,
die beneden fabrieksprijs hier worden aangeboden,
wat slechts bij uitzondering en tijdelijk voorkomt,
zijn van geheel anderen aard dan een vast pro-
tektionistisch tarief voor alle fabrikaten; beide
zaken hebben nauwelijks iets met elkander te
maken. De Indische tariefverhooging, die een zeer
gering bedrag bedroeg, had niets beschermends
en drukte bovendien nagenoeg geheel op artikelen,
door de Europeanen gebruikt, en dus voor Indië
als weelde-artikelen aan te merken, zoodat de
betrekkelijke wet geen inconsequentie der vrij
zinnigen is geweest. Wat het subsidie aan de
Zuid-Amerika-lijn betreft, daarbij was het juist
een strijdpunt, of dit een protectionistisch karakter
had of niet; sommigen beantwoordden die vraag
toestemmend, en hunne uitspraken werden door
den heer Vegtel voorgelezenandere kamerleden,
en onder deze schaarde zich spreker, ^hielden
staande, dat dit wetsontwerp geenerlei verband
hield met het vraagstuk van vrijhandel of be
scherming, en gaven daaraan dan ook zonder
bedenking hun stem. Spreker herhaalde met na
druk zijne aansporing om de vlag van den vrij
handel te helpen hoog houden.
Weinigen, die dit debat bijwoonden, zullen
ontkennen, dat de heer Vegtel bizonder weinig
steekhoudends heeft aangevoerd. Gaarne geven
wij, zoo daartoe termen zijn, den tegenstander
de eer, die hem toekomt; maar evenzeer achten
wij ons dan ook ditmaal gerechtigd, er onze
verbazing over uit te spreken, dat de heer Vegtel,
die overkwam om te debatteeren en vooraf wist,
waarover de strijd zou loopen, in een half uur
tijds zelfs niet op één enkel punt het betoog van
den inleider wist aan te vatten. Blijkbaar zaten
zijn partijgenooten met zijn weinig succesvol op
treden verlegen. De Maas- en Scheldebode althans,
die vooraf had aangekondigd, dat de heer Vegtel
zou komen debatteeren, noemde in het verslag
van den avond zelfs diens naam niet. Toch had
hij een half uur achtereen het woord kunnen
voeren doch deed het slechts 19 minuten. Dat
teekent!
Aanstaanden Dinsdagavond zal alhier
in het „Huis van Nassau" een bal-masqué
worden gegeven. De meeste kaarten
hiervoor zijn reeds uitverkocht, enkele
zijn bij Gebr. Feijen en in het „Huis van
Nassau" nog te bekomen.
Wij hebben in dank ontvangen het
verslag, van de, Bevindingen en Hande
lingen der Gezondheidscommissie van
Tholen.
Het gemeente"besluur van Kattendijke
(bij Ooes) heeft de inschrijving opengesteld
op een geldleening van f 10.000, renlende
hoogstens 4 pCt., met jaarlijksche aflossing
van f 500.
Prov. blad no. 27 bevat een circu
laire van den Commissaris der Koningin
in Zeeland, betreffende den toestand der
bezoldigde gemeente-veldwachters.
Daarin wordl er op gewezen dal de
bezoldiging in enkele gemeenlen volstrekt
te laag Ie noemen is, terwijl maar al Ie
vaak in de opdracht van bijbelrekkingen
of -bedieningen een middel wordt gezocht
om deze beambten een behoorlijk bestaan
ie verzekeren, waarvoor de voor een goede
waarneming van den dienst onmisbare
onafhankelijkheid wordt bedreigd.
Den burgemeesters wordt verzocht deze
aangelegenheid Ier hand te nemen. Overal
waar de bezoldiging, vermeerderd met de
emolumenten, hel bedrag van f 600 niet
ie boven gaat, behoort van den burge
meester het initiatief uit te gaan tot een
ernstige poging lot verhooging.
Verder komt het den Commissaris
wenschelijk voor, dat de verbetering der
positie van de veldwachters geleidelijk
ook in deze richting worde gezocht, dat
meer en meer bijbetrekkingen vervallen
en de jaarwedde evenredig verhoogd wordt.
Het comilé voor den aanleg van
stoomtramwegen in Zeeuwsch-Vlaanderen
rekent, volgens de plannen, de kosten van
aanleg van de geheele lijn op f2 110000,
of gemiddeld f 34 300 per kilometer.
Indien de lijn Hontenisse—Selzaete tot
stand komt, worden de aaniegkosten met
t 40 000 verminderd.
Het maatschappelijk kapitaal zal be
dragen of f 690000. Er wordt namelijk f
der kosten gerekend als subsidie van rijk,
provincie, gemeente- en polder best uren.
De stoomboot „Zeeuwsch-Vlaanderen"
van den provincialen stoombootdienst op
de Wester-Schelde, welke aan de werf der
Kon. Maatsch. „De Schelde" te Vlisslngen
eenige weken in reparatie heelt gelegen
voor herstelling aan de vuren, heeft de
fabriek verlaten en zal weer in den dienst
worden opgenomen.
Door H. M. de Koningin is aan de
Maatschappij „Nuhicia", fabrikante van
kindervoedingen te Zoetermeer, de hoogst
vercerende opdracht gegeven In den loop
der volgende maand een baby-weegschaal
te leveren van hetzelfde model als door
genoemde Maatschappij geregeld verhuurd
en verkocht worden.
Aangezien hel blijkt dat bij sommige
personen de meening beslaat dal ook de
bankbiljetten van I 10, dat zijn de blauw-
gekleurde, vóór 1 April 1909 moeten
worden ingewisseld, wijzen wij er op dal
dit niet het geval is.
Alleen de muntbiljetten van I 10, dat
zijn de bruin gekleurde, en die van f 50,
wit met blauwen rand, zijn na 1 April
niet meer gangbaar.
De Naaml. Venn. „De Tijdgeest"
heelt over 1908 een nello-winst gemaakt
van f 3205 en zal 5 pCt. dividend uitkeeren.
Noordwrlle. De liberale kiesvereeniging
alhier heelt met algemeene stemmen (60)
de heer R. J H. Patijn candidaal gesteld
voor lid der Tweede Kamer bij de a.s.
verkiezing.
Alhier zullen pogingen in het werk
gesteld worden om een kolenbond op te
r'chten. Voorloopig hebben reeds een 38
personen hunne toezegging gedaan. Naast
het nuttig werkende ziekenfonds zal de
kolenvereeniging een zeer gewenschte en
uitstekende Instelling blijken te zijn.
Stavenisse. Na in Bergen-op-Zoom
door cene depulalie uit den gemeenteraad
per rijtuig algehaa'd te zijn, arriveerde de
nieuwbenoemde burgemeester, de heer
J. M van Doorninck, alhier ruim 3 ure
aan het gemeentehuis. Hel fanfare-gezel
schap „Eendracht" en verscheidene inge
zetenen waren den jubilaris tegemoet
gegaan. Onder de opwekkende tonen der
muziek kwam men aan het gemeentehuis,
alwaar dadelijk daarop de openbare gemeen
teraadszitting plaats had.
Na eenige welkomstwoorden van den
waarnemenden burgemeester, den heer
C. Steendijk, nam de nieuwbenoemde het
woord, om zich, onder dankzegging voor
een en ander, te verklaren als hoofd der
gemeente. Hij begat zich daarop naar
beneden om vóór het gemeentehuis eenige
woorden van dank te spreken tot de
saamgestroomde menigte en zijn dank te
betuigen voor de ovatie, hem gebracht.
Hij hoopte nuttig werkzaam te mogen zijn
in het belang der gemeente.
Van de openbare en vele particuliere
gebouwen wapperde de nationale driekleur.
Op verzoek van den jubilaris hadden
er voorloopig verder geen feestelijkheden
plaats. Een feestvierende stemming bleef
evenwel nog eenige uren aanhouden.
Verscheidene ambtenaren en parlicuiieren
maakten gebruik van de gelegenheid om
den burgemeester te féliciteeren.
in de Donderdag jongstl alhier ge
houden vergadering van ingelanden van
het waterschap „Stavenisse" werd opge
maakt de navolgende voordracht voor
gezworene bij genoemd waterschap; no. t
de heer H. J. Dorst; no. 2 de heer A. v.
Luijk; no. 3 de heer A. J. Sleendijk.
Een en ander was noodig ter voorziening
in de vacature, ontstaan door het bedanken
van den heer A. H. v. d. Slikke, wegens
zijn benoeming als dijkgraaf.
Scherpenisse. De inlijving van de
lotelingen lichting 1909, die voor de
volledige oefening zijn opgeroepen en tot
de eerste ploeg behooren, zal voor deze
