Vrijdag 1 Januari 1909. Eerste Blad. Cour an t). T erugblik. ZIERIKZEESCHE (25 ierikzeesohe NIEUWSBODE. ABONNEMENT. De abonnementsprijs van dit blad, dat iederen DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG verschijnt, is voor Zierikzee f 1,30, voor alie andere plaatsen in Nederland f 1,60 per 3 maanden. Voor het buitenland, verzending eens per week, f 10 per jaar bij vooruitbetaling. 65ste JAARGANG. No. 8715. Uitgever-Hoofdredacteur: A. FRANKEL. Directeur: A. I. DE LOOZE. Redacteur: J. WAALE. ADVERTENTIËN. Van 1—3 regels 30 cis., meerdere regels 10 ets. Oroote letters worden naar plaatsruimte berekend. De inzending moet geschieden des Maandags-, Woensdags- en Vrijdags-middags uiterlijk 2 ure. Dit nummer bestaat uit trie bladen. De ondergeteekende is op I Januari 1909 te spreken en Raadhuize van des namiddags IV,—2uur. Zierikzee, den 30 December 1908. H. C. MOOLENBURGH, Burgemeester. Lezer en lezeres, wanneer gij dit blad handen krijgt, dan is wederom een jaar n ons aardsch leven voorbijgevlogen, ii jaar, rijk aan gewichtige, maar niet itijd heuglijke, vaak zelfs zeer droeve ebeurtenissen. Velen Immers hebben u Ihans niet meer Ie hand kunnen drukken, teneinde evenais vorige jaren u een zalig uiteinde en eert gelukkig Nieuwjaar toe te wensclien. Heen gegaan zijn zij van u naar andere ons •nbekende gewesten, waar een nieuw leven hun wacht. Gedenkt hunner in uw binnen kamer. En als gij lang genoeg met uw gedachten bij hen vertoefd hebt, verwijlt dan ook eenigc oogenblikken bij de velen, die geen ziekbed hadden, maar die door een noodlottige ramp plotseling en onver wacht uit het leven, uit den kring der bunnen werden weggerukt. Hebi gij dit gedaan, keert dan met het voornemen het goede te doen en het kwade na te laten ol de levende wereld terug, en verblijdt u, dat gij nog tot haar behoort. Vergunt ons nu u in vogelvlucht het allermerkwaardigste in uw herinnering terug te roepen, dat in het leven der volkeren in het afgeloopen jaar. is voor gevallen. Beginnen wij met Engeland, dat thans één van de machtigste rijken van den aardbodem is. Ontegenzeggelijk is onder den huidigen koning, die een uitnemend diplomaat is, de politieke invloed van Engeland aanzienlijk geslegen. Persoonlijk reisde hij naar Rusland, teneinde met den potentaat van dit rijk een verbond te sluiten. Is het aanzien van den slaat naar buiten toegenomen, ook innerlijk is het niet verzwakt, in constiiutioneelen, vrij zinnigen geest wordt tiel volk geregeerd. Wel wordt de parlementaire werkzaamheid van het Lagerhuis door hel Hoogerhuis, een verouderd, afgeleefd, aartsconservaliei regeeringslichaam, dikwerf verlamd, maar de regcering zint op middelen dit in het vervolg te voorkomen. Één van de heilzaamste wetten, die in den loop van het jaar tot stand is gekomen, is zeker wel de wet tot toekenning van een pensioen van drie gulden in de week aan een ieder, die den leeftijd van zeventig jaar bereikt heeft en niet tot de armlastigen behoort. Naar aanleiding van de totstandkoming dier wet, die een eerste schrede is op den weg, die leidt tot het doel den ouderdom voor gebrek te vrijwaren, heeft de Nederlanasche Bond voor Staatspen- sionneering, te Tiel vergaderd, aan den Engelschen Minister Asquith een adres van hulde doen toekomen. De drankwet, de schoolwet en nog meer nuttige wetten werden door het Hoogerhuis verworpen. Ondanks de buitensporigheden der suffragettes breidde de beweging voor de toekenning van het kiesrecht aan de vrouw zich aanmerkelijk uit. Dit bleek bij de monslermeeting, die voorafging aan het wereldcongres voor het vrouwen- liesrecht, dat te Amsterdam in het Concert gebouw gehouden werd. Meer dan 10.000 /rouwen van allerlei stand trokken met vaandels en borden, waarop het „women wants votes" (de vrouwen willen het kiesrecht) geschreven stond, door de stad, en maakten door haar aantal en door de wijze, waarop zij manifesteerdeneen goeden indruk. Was men steeds gewoon te zeggen, dat de republikeinsche staatsvorm zich in Frankrijk, waar het volk zóó wuft is, dat het heden „vive la république" en morgen „vive ie roi" roepl, slechts kort, ten hoogste een twintig jaar kan duren, het republikeinsche Frankrijk van den tegenwoordigen lijd logenstrafl ten volle die bewering, want de republiek beslaat nu bijkans reeds veertig jaar. En onder dien republikeinschen staatsvorm is Frank rijk met reuzenschreden vooruitgegaan, niet alleen in materieel -, maar ook in staat kundig opzicht, Hei siddert niet meer, gelijk vroeger, als de Germaan dreigend met zijn sabel rammelt. Met Engeland en Rusland is hel nauw verbonden, zoodat het niet alleen staat, wanneer het aan gevallen wordt. De arbeid in het wetgevend lichaam kenmerkte zich vooral door den strijd, die over de vraag gevoerd werd, of men de guillotine gou behouden dan wel of men de doodstraf zou afschaffen. De voorstanders der afschaffing beriepen zich op het feit, dat de misdaden tn Nederland en België waren afgenomen, sedert men in die landen de doodstraf uit hef wetboek geschrapt had. Daaren tegen waren de voorstanders der guillotine, die voornamelijk onder de leden der rechterzijde gevonden werden, van gevoelen, dat het eenig aidoend middel om de boosdoeners onschadelijk te maken bestond in de doodstraf. Zij huldigden nog het verouderde denkbeeld, dat de doodstraf en de toepassing er van een afschrik wekkende uilwerking hebben. Nam het gerezen geschil met Duitschland over het opbrengen der deserteurs van het Fransche Vreemdelingenlegioen en het beleedigen der Duilsche autoriteiten te Casablanca aanvankelijk een onrustbarend aanzien aan, vermoedelijk tengevolge van vriendelijke invloeden kwam er een ver zoenende, vredelievende stemming, die tengevolge had, dat overeengekomen werd het geschil aan de beslissing van het Haagsche Arbitragehof te onderwerpen. In Marokko riepen de Oelemas Moelai- Hafid, een broeder van Abdoel-Azis, dien zij hadden afgezet, tot sultan uit. Zij waren op dezen hevig vertoornd, omdat hij mei de Fransche regeering een verdrag had gesloten, waarbij bepaald was, dat Frankrijk gedurende tien jaren de stedelijke inkomsten in Marokko zou beheeren. Moelai- Hafid trok zegevierend van slad tot stad, en hakte het leger van Abdoel-Azis in de pan, zoodat deze moest vluchten en afstand van den troon deed. In de straten van Lissabon, de hoofd stad van Portugal, werd een ontzettend drama afgespeeld. Toen de koning met zijn gemalin en zijn twee zoons in een hofrijtuig van hun buitenverblijf in de hoofdstad terugkeerden, sprongen uit één der stralen cenige mannen te voorschijn, schoten k bout porlant op de vorstelijke personen, en maakten zich hierop ijlings uit de voeten De koning en de kroonprins werden doodeltjk getroffen, aldus de slacht offers wordende van de politieke gedrags lijn, die door den eersten Minister Joao Franco, gevolgd is geworden. Deze Minister had namelijk de Corlcz naar huis gejaagd, toen door deze de teruggave van de aan zienlijke voorschotten gevraagd werd, die uil de schatkist aan den Koning verstrekt waren, en toen door hen ook een ver hooging van de civiele lijst was afgewezen geworden. Na de ontbinding der Cortes had de Minister de civiele lijst bij Kon. Besluit eigenmachtig verhoogd. Opper machtig heerschle deze nu als dictator. Allen, die van politieke misdrijven be schuldigd of verdacht werden, moesten het land uit, of werden njar de kolonies ver bannen. Nadat de koning en de kroonprins gevallen waren, deed een bende van 200 gewapenden, onder den uitroep van „je bent het ongeluk van het land", een aan val op zijn huis, maar die aanval werd afgeslagen. Franco legde zijn waardigheid neder, en week naar het buitenland uit. De regeering werd terstond door den tot den troon geroepen negentienjarigen zoon des vermoorden konings aanvaard. In een door hem uitgevaardigde proclamatie be loofde hij de grondwet te zullen handhaven. Hij riep de Cortes terug, en legde In deze den eed van trouw aan de constitutie al. De Oostenrljksche Keizer herdacht in het afgeloopen jaar zijn zestigjarig regee- rings-jubileum, dat met groote opgewektheid door het geheele rijk gevierd werd. De Duilsche keizer bood, aan hel hoofd van zestien Duitsche bondsvorslen hem te Schfinbrau zijn gelukwenschen en hulde aan," Onwillekeurig gevoelt men voor dezen vorst, die „door het noodlot zoo zeer be proefd is, Sympathie, te. meer, wanneer men bedenkt, dat hij, op en top autokraat, zijn persoonlijke zienswijze omtrent hel kiesrecht ien offer heefl gebracht aan de slem des volks, zoodat door zijn toedoen in Oostenrijk algemeen kiesrecht werd ingevoerd. De lijdelijke bezetting van de voormalige Turksche provincie Bosuië en Herzegowina werd veranderd in een definitieve, heigeen bij Servië, dat van een groot Servisch rijk droomde, kwaad bloed zetle, bij Rusland naijver opwekte, en bij de Turken zoo groote verbittering teweegbracht, dat zij geen goederen meer, uit Oostenrijk afkom stig, wilden betrekken, hetgeen voor den Oostenrijkschen handel van onberekenbaar nadeel was. Turkije kreeg, dank zij hel energiek optreden van de Jong-Turksche partij, wier verlichte denkbeelden ook in het leger waren doorgedrongen, een op moderne leest geschoeide staatsinrichting. Het auto- kralisch regime maakte plaats voor het constituonneele stelsel. De grondwet van 1876 werd weer in het leven geroepen, en een nationale volksvertegenwoordiging kwam onlangs bijeen, die door den Sultan in eigen persoon met een troonrede plechtig geopend werd. Het volk gaf zijn vreugde over den nieuwen staal van zaken door geestdriftvolle beloogingen te kennen. In tegenstelling met den Turkschen sultan handelde de Shah van Perzië. Deze maakte door eenstaatsgreep een einde aan het in 1906 ingevoerde consti- tutioneeie stelsel. De afgevaardigden des volks hadden namelijk niet in zijn geest gehandeld. Zij waren toch legen de wille keurige en verkwistende handelingen van hem en zijn hofhouding ie velde getrokken. Met een 3000 kozakken liet hij het Parlementsgebouw, dat dapper verdedigd werd, plat schieten. De afgevaardigden, die niel omgekomen waren, liet hij ge vangen nemen, en geketend voor zich brengen. In Tabris, een stad van 180,000 zielen, handhaafde zich echter de constltulioneele partij, die elke poging van den wreeden despoot de slad Ie veroveren, verijdelde. In het donkere Rusland is de zon van vrijheid en verlichting nog niel aan het doorbreken. Het volk wordt er door een heir van ambtenaren stelselmatig onder drukt en uitgezogen. Al wei verlicht denkt of zich als zoodanig openbaart, wordt gevangen genomen, en mag blij zijn, als hij niet wordt doodgeschoten of opgehangen. Wel hêefi men een zoogenaamde volks vertegenwoordiging in de Rljksdoema, maar deze is tengevolge van een partijdige kieswet zóó samengesteld, dat de reaction- nairen van de heftigste soort daarin de groote meerderheid vormen. Stoessel, de verdediger van Port-Arthür in den Russisch-Japanschen oorlog, werd door den krijgsraad te St.-Petersburg wegens Ie vroege overgave van de vesting ter dood veroordeeld. Zijn slraf werd door den Czar in tien jaren vestingstraf veranderd. In het nachtelijk uur werd hij van zijn bed gelicht, en in de Peter- en Paulsvesilng in een cel opgesloten. Is het lot der Polen in Rusland verre van benijdenswaardig, in Pruisen worden zij ook onderdrukt. Dit blijkt uit de gelegenheidswetten, die men legen hen in het leven heeft geroepen. De staat heeil namelijk de bevoegdheid verkregen om 70 000 Hectare grond, ioebehoorende aan Poolsche landeigenaren, en gelegen in Polen en Wesl-Pruisen, voor een prijs aan Ie koopen, dien hij zelf zal bepalen. Daarmede niet tevreden heeft men bepaald, dal men in politieke vergaderingen zich alleen van de Duilsche taal bedienen mag. Alleen ten opzichte van Elzas en Lotharingen heefl men een voor de Polen grievende uitzondering gemaakt. De zaak van graaf Eulenburgh, die zich aan meineed en aan overtreding van 195 van het Duilsche strafwetboek heeft schuldig gemaakt, zullen wij niet bespreken. Vermelden wij alleen, dat hij om gezond heidsredenen uit de gevangenis is ontslagen en thans op zijn kasteel Llebenberg vertoeft. De bestuurbare luchtscheepvaart, een uitvinding van Graaf Zeppelin, zal op velerlei gebied op den duur een algeheele omwenteling teweegbrengen. Jammer dat men in Duitschland er alleen aan schijnt Ie denken, om de uitvinding dienstbaar ie maken aan de zaken des oorlogs. Het in de Daily Telegraph gepubliceerde intervieuw van den Duitschen keizer met een oud-diplomaat, heeft in Duitschland groote ergernis verwekt. Men achtte de publicatie een ernstige diplomatieke fout, en verlangde waarborgen voor een niet- herhaling er van. De keizer, die het ver keerde van zijn persoonlijk optreden schijnt Ingezien te hebben, heeft beloofd, in het vervolg groote voorzichtigheid te zullen betrachten. Voor Italië besluit het jaar 1908 met een ontzettende ramp, die aan meer dan honderd duizend menschen het leven heeft gekost. Geheele steden, als Reggio, Palmi en Messina zijn in een puinhoop herschapen. Een aardbeving, gepaard met zeebeving en vloedgolf, heeft in een oogenblik (ijds bloeiende steden weggevaagd, en het grootste deel der bevolking een ver- schrikkelijken dood doen sterven. En van hen, die zich wisten te redden, zijn er velen krankzinnig geworden. Wie wordt bij het lezen van zulk een ramp niet aan gedaan Ons land bleef gelukkig voor algemeene rampen gespaard. Hel stond echter op het punt een oorlog met Venezuela te beginnen, maar op het juiste moment brak in dit rijk een revolutie uit, die aan het schrikbewind van den in Berlijn thans vertoevenden Caslro een einde maakte. Deze Castro, de president van Venezuela, was ook de oorzaak van het met Nederland gerezen geschil. Tengevolge van een in alle stilte door de rechterzijde gesmeed complot, waaraan De Savornin Lohman geen deel nam, werd de oorlogsbegrooting, door minister Van Rappard ingediend, in de Tweede Kamer verworpen. Het liberale ministerie trad ten gevolge van die verwerping af en werd vervangen door één, dat grootendeels uit mannen was samengesteld, die tot de rechterzijde behoorden. Onze gemeente kreeg een nieuwen burgemeester, en wel mr. H. C. Moolen- burgh, den door verreweg hel grootste deel der bevolking gewilden man. Mogen onder zijn burgemeesterschap Zierikzee en haar bevolking in elk opzicht, zoowel numeriek als stoffelijk krachtig vooruitgaan. Met dezen wensch besluiten wij onzen beknopien Terugblik. Uit Stad en Provincie. Zierikzee, 31 Dec. Gedurende het jaar 1908 zijn alhier ingeklaard 46 - en uit geklaard 52 zeeschepen. Wij vernemen, dal op de werf der Fairfield Shipbuilding Yard te Glasgow de kiel is gelegd voor de eerste der drie te bouwen mailbooten voor de maatschappij Zeeland. Met het oog op de felle koude heeft de Staatsspoor besloten de voor naamste treinen in iwee gedeelten te laten loopen om in staat te zijn de treinen beter te kunnen verwarmen. Brouwershaven, 30 Dec. Gisteren avond gaf de Rederijkerskamer „Jacob Cats" hare aangekondigde looneelvoor- steiling. Den korten tijd van studie in aanmerking genomen, werden de stukken, „Het Goudvischje" en „Als de kat van huis is, spelen de muizen de baas", zeer verdienstelijk uitgevoerd, vooral het na- stukje wekle de lachlust van het publiek in groote mate op. Na afloop der uitvoering bracht de president der Kamer in herinnering, het feit van het 40-jarig bestaan der Kamer, dankte de ingezetenen voor den steun daarbij ondervonden, en herdacht de leiding van de presidenten Kappers en Seven- huysen. Vervolgens werd aan het lid, den heer J. J. Oast, door de Kamer aangeboden een gouden ring met bijbehoorend schrijven, als een bewijs van waardeering voor de vele diensten door hem gedurende een 25-tal jaren aan de Rederijkersvereeniglng „Jacob Cats" bewezen. De zaal, die voor deze gelegenheid keurig met guirlandes en groen versierd was, was tamelijk goed bezel, niettegen staande de barre koude, die velen had weerhouden deze voorstelling bij te wonen. De heer M. A. lltmann maakte zich tot tolk van de aanwezigen, om de Kamer dank te zeggen voor al hetgeen zij steeds had bijgedragen voor het genoegelljk samenzijn, en hoopte, dat zij nog lang daarin mocht blijven voortgaan. Haamstede, 29 Dec. in de laatste algemeene vergadering der Wilhelmina- Vereeniging werd besloten om gedurende de maanden Januari, Februari en Maart slechts de helft der gewone contributie te laten betalen door de leden die daarop recht hadden. Heden is in de bestuursvergadering besloten, om, met het oog p den goeden toestand der kas gedurende de eerste 3 maanden van 1909 geen contributie te heffen, dan alleen van hen, die nog geen jaar lid der Vereeniging zijn. De ontvangsten zijn in 't afgeloopen kwartaal f 158,30 geweest, Wwijl de uit gaven slechts f 26 bedroegc hetgeen het bestuur der Wilhelmina-Vereeniging tot 't bovengenoemde deed besluiten, hetwelk zeker wel tot genoegen der leden zijn zal. Dreischor. Dinsdagavond gaf het Muziek gezelschap „Crescendo" alhier de eerste uitvoering voor dezen winter. Een zeer talrijk publiek woonde deze uitvoering bij. Verscheidene muziekstukken werden uit gevoerd, die telkens met luid applaus werden begroet. Ter afwisseling werden gegeven een blijspel, dat vlot werd afgespeeld, benevens een drielal komische stukjes, die ver dienstelijk werden voorgedragen. Aan het slot werd den directeur, den heer Theewis, dank gebracht voor zijn leiding, en den leden voor hun toewijding. Zijpe, 31 Dec. Heden arriveerden twee Belgische sleepboolen in de haven alhier, die hunne schepen, wegens het vele en zware drijfijs, in de haven te Numansdorp hebben moeten achlerlaten. Men ziet hier de eene sleepboot achter de andere passeeren, zonder sleepen, om te trachten met veel moeite nog op hunne standplaatsen te komen. De door de Ooesche stoomboot „Admi raal de Ruiter" aangevaren hoogaars van schipper De Koning, is met behulp van de sleepboot „Elisabeth", kapitein J. v. d. Berg, te Bruinisse gearriveerd. De „Minister" vertrok wegens hel vele ijs hedenmorgen om 10 uur van hier naar Numansdorp, en zal vervolgens wegens het Ijs op getij varen. De particuliere scheepvaart kan op Zeeland voor geheel gestremd worden geacht. Oud-Vossemeer. Dinsdagavond werd door hel Rederijkersgezelschap „Eendracht" alhier een openbare voorstelling gegeven door een dertiental werkende leden. Op gevoerd werd, met groot succes, een blijspel: „Politiezaken", met een klucht: „De Automatenfamilie", ais na-stukje. Er waren een 150-tal personen aanwezig, een getal, dat in een reeks van jaren bij een looneelvoorsielling niet aanwezig was. M A R KTB E RÏ C H T E N. Zierikzee31 Dec. De aanvoeren waren niet groof, en bestonden hoofd zakelijk uit tarwe en erwten, terwijl ook gerst matig werd aangeboden. Diverse soorten tarwe f 6,50, f 7, f 7,50, I 8; chevaliergerst 16,20 k f6,60; winter- gerst f 5,30 5 f 5,45; zomergerst f 5,20 k I 5,30; rogge f 5,75 5 f 6; haver f 3 k f 3,40; erwten (kleine) f 9 f 9,50; kroonerwten f 9,25 k f 10; bruine boone- f 8,50 k f 9,25. -er Hooi, slroo, aardappelen en ajuin handel, wegens vorst. A

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1909 | | pagina 1