Vrijdag 1 Januari 1909.
Eerste Blad.
Cour an t).
T erugblik.
ZIERIKZEESCHE
(25 ierikzeesohe
NIEUWSBODE.
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat iederen
DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG verschijnt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alie andere plaatsen in
Nederland f 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eens per week, f 10
per jaar bij vooruitbetaling.
65ste JAARGANG. No. 8715.
Uitgever-Hoofdredacteur: A. FRANKEL.
Directeur: A. I. DE LOOZE. Redacteur: J. WAALE.
ADVERTENTIËN.
Van 1—3 regels 30 cis., meerdere regels 10 ets.
Oroote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdags-middags uiterlijk 2 ure.
Dit nummer bestaat uit
trie bladen.
De ondergeteekende is op
I Januari 1909 te spreken
en Raadhuize van des namiddags
IV,—2uur.
Zierikzee, den 30 December 1908.
H. C. MOOLENBURGH,
Burgemeester.
Lezer en lezeres, wanneer gij dit blad
handen krijgt, dan is wederom een jaar
n ons aardsch leven voorbijgevlogen,
ii jaar, rijk aan gewichtige, maar niet
itijd heuglijke, vaak zelfs zeer droeve
ebeurtenissen.
Velen Immers hebben u Ihans niet meer
Ie hand kunnen drukken, teneinde evenais
vorige jaren u een zalig uiteinde en eert
gelukkig Nieuwjaar toe te wensclien. Heen
gegaan zijn zij van u naar andere ons
•nbekende gewesten, waar een nieuw leven
hun wacht. Gedenkt hunner in uw binnen
kamer. En als gij lang genoeg met uw
gedachten bij hen vertoefd hebt, verwijlt
dan ook eenigc oogenblikken bij de velen,
die geen ziekbed hadden, maar die door
een noodlottige ramp plotseling en onver
wacht uit het leven, uit den kring der
bunnen werden weggerukt. Hebi gij dit
gedaan, keert dan met het voornemen het
goede te doen en het kwade na te laten
ol de levende wereld terug, en verblijdt
u, dat gij nog tot haar behoort.
Vergunt ons nu u in vogelvlucht het
allermerkwaardigste in uw herinnering
terug te roepen, dat in het leven der
volkeren in het afgeloopen jaar. is voor
gevallen.
Beginnen wij met Engeland, dat thans
één van de machtigste rijken van den
aardbodem is. Ontegenzeggelijk is onder
den huidigen koning, die een uitnemend
diplomaat is, de politieke invloed van
Engeland aanzienlijk geslegen. Persoonlijk
reisde hij naar Rusland, teneinde met den
potentaat van dit rijk een verbond te
sluiten. Is het aanzien van den slaat naar
buiten toegenomen, ook innerlijk is het
niet verzwakt, in constiiutioneelen, vrij
zinnigen geest wordt tiel volk geregeerd.
Wel wordt de parlementaire werkzaamheid
van het Lagerhuis door hel Hoogerhuis,
een verouderd, afgeleefd, aartsconservaliei
regeeringslichaam, dikwerf verlamd, maar
de regcering zint op middelen dit in
het vervolg te voorkomen. Één van de
heilzaamste wetten, die in den loop van
het jaar tot stand is gekomen, is zeker
wel de wet tot toekenning van een pensioen
van drie gulden in de week aan een ieder,
die den leeftijd van zeventig jaar bereikt
heeft en niet tot de armlastigen behoort.
Naar aanleiding van de totstandkoming
dier wet, die een eerste schrede is op
den weg, die leidt tot het doel den
ouderdom voor gebrek te vrijwaren, heeft
de Nederlanasche Bond voor Staatspen-
sionneering, te Tiel vergaderd, aan den
Engelschen Minister Asquith een adres
van hulde doen toekomen. De drankwet,
de schoolwet en nog meer nuttige wetten
werden door het Hoogerhuis verworpen.
Ondanks de buitensporigheden der
suffragettes breidde de beweging voor de
toekenning van het kiesrecht aan de
vrouw zich aanmerkelijk uit. Dit bleek
bij de monslermeeting, die voorafging aan
het wereldcongres voor het vrouwen-
liesrecht, dat te Amsterdam in het Concert
gebouw gehouden werd. Meer dan 10.000
/rouwen van allerlei stand trokken met
vaandels en borden, waarop het „women
wants votes" (de vrouwen willen het
kiesrecht) geschreven stond, door de stad,
en maakten door haar aantal en door de
wijze, waarop zij manifesteerdeneen
goeden indruk.
Was men steeds gewoon te zeggen,
dat de republikeinsche staatsvorm zich
in Frankrijk, waar het volk zóó wuft is,
dat het heden „vive la république" en
morgen „vive ie roi" roepl, slechts kort,
ten hoogste een twintig jaar kan duren,
het republikeinsche Frankrijk van den
tegenwoordigen lijd logenstrafl ten volle
die bewering, want de republiek beslaat
nu bijkans reeds veertig jaar. En onder
dien republikeinschen staatsvorm is Frank
rijk met reuzenschreden vooruitgegaan, niet
alleen in materieel -, maar ook in staat
kundig opzicht, Hei siddert niet meer,
gelijk vroeger, als de Germaan dreigend
met zijn sabel rammelt. Met Engeland en
Rusland is hel nauw verbonden, zoodat
het niet alleen staat, wanneer het aan
gevallen wordt. De arbeid in het wetgevend
lichaam kenmerkte zich vooral door den
strijd, die over de vraag gevoerd werd,
of men de guillotine gou behouden dan
wel of men de doodstraf zou afschaffen.
De voorstanders der afschaffing beriepen
zich op het feit, dat de misdaden tn
Nederland en België waren afgenomen,
sedert men in die landen de doodstraf
uit hef wetboek geschrapt had. Daaren
tegen waren de voorstanders der guillotine,
die voornamelijk onder de leden der
rechterzijde gevonden werden, van gevoelen,
dat het eenig aidoend middel om de
boosdoeners onschadelijk te maken bestond
in de doodstraf. Zij huldigden nog het
verouderde denkbeeld, dat de doodstraf
en de toepassing er van een afschrik
wekkende uilwerking hebben.
Nam het gerezen geschil met Duitschland
over het opbrengen der deserteurs van
het Fransche Vreemdelingenlegioen en het
beleedigen der Duilsche autoriteiten te
Casablanca aanvankelijk een onrustbarend
aanzien aan, vermoedelijk tengevolge van
vriendelijke invloeden kwam er een ver
zoenende, vredelievende stemming, die
tengevolge had, dat overeengekomen werd
het geschil aan de beslissing van het
Haagsche Arbitragehof te onderwerpen.
In Marokko riepen de Oelemas Moelai-
Hafid, een broeder van Abdoel-Azis, dien
zij hadden afgezet, tot sultan uit. Zij
waren op dezen hevig vertoornd, omdat
hij mei de Fransche regeering een verdrag
had gesloten, waarbij bepaald was, dat
Frankrijk gedurende tien jaren de stedelijke
inkomsten in Marokko zou beheeren. Moelai-
Hafid trok zegevierend van slad tot stad,
en hakte het leger van Abdoel-Azis in de
pan, zoodat deze moest vluchten en
afstand van den troon deed.
In de straten van Lissabon, de hoofd
stad van Portugal, werd een ontzettend
drama afgespeeld. Toen de koning met
zijn gemalin en zijn twee zoons in een
hofrijtuig van hun buitenverblijf in de
hoofdstad terugkeerden, sprongen uit één
der stralen cenige mannen te voorschijn,
schoten k bout porlant op de vorstelijke
personen, en maakten zich hierop ijlings
uit de voeten De koning en de kroonprins
werden doodeltjk getroffen, aldus de slacht
offers wordende van de politieke gedrags
lijn, die door den eersten Minister Joao
Franco, gevolgd is geworden. Deze Minister
had namelijk de Corlcz naar huis gejaagd,
toen door deze de teruggave van de aan
zienlijke voorschotten gevraagd werd, die
uil de schatkist aan den Koning verstrekt
waren, en toen door hen ook een ver
hooging van de civiele lijst was afgewezen
geworden. Na de ontbinding der Cortes
had de Minister de civiele lijst bij Kon.
Besluit eigenmachtig verhoogd. Opper
machtig heerschle deze nu als dictator.
Allen, die van politieke misdrijven be
schuldigd of verdacht werden, moesten het
land uit, of werden njar de kolonies ver
bannen. Nadat de koning en de kroonprins
gevallen waren, deed een bende van 200
gewapenden, onder den uitroep van „je
bent het ongeluk van het land", een aan
val op zijn huis, maar die aanval werd
afgeslagen. Franco legde zijn waardigheid
neder, en week naar het buitenland uit.
De regeering werd terstond door den tot
den troon geroepen negentienjarigen zoon
des vermoorden konings aanvaard. In een
door hem uitgevaardigde proclamatie be
loofde hij de grondwet te zullen handhaven.
Hij riep de Cortes terug, en legde In deze
den eed van trouw aan de constitutie al.
De Oostenrljksche Keizer herdacht in
het afgeloopen jaar zijn zestigjarig regee-
rings-jubileum, dat met groote opgewektheid
door het geheele rijk gevierd werd. De
Duilsche keizer bood, aan hel hoofd van
zestien Duitsche bondsvorslen hem te
Schfinbrau zijn gelukwenschen en hulde
aan," Onwillekeurig gevoelt men voor dezen
vorst, die „door het noodlot zoo zeer be
proefd is, Sympathie, te. meer, wanneer
men bedenkt, dat hij, op en top autokraat,
zijn persoonlijke zienswijze omtrent hel
kiesrecht ien offer heefl gebracht aan de
slem des volks, zoodat door zijn toedoen
in Oostenrijk algemeen kiesrecht werd
ingevoerd.
De lijdelijke bezetting van de voormalige
Turksche provincie Bosuië en Herzegowina
werd veranderd in een definitieve, heigeen
bij Servië, dat van een groot Servisch rijk
droomde, kwaad bloed zetle, bij Rusland
naijver opwekte, en bij de Turken zoo
groote verbittering teweegbracht, dat zij
geen goederen meer, uit Oostenrijk afkom
stig, wilden betrekken, hetgeen voor den
Oostenrijkschen handel van onberekenbaar
nadeel was.
Turkije kreeg, dank zij hel energiek
optreden van de Jong-Turksche partij,
wier verlichte denkbeelden ook in het
leger waren doorgedrongen, een op moderne
leest geschoeide staatsinrichting. Het auto-
kralisch regime maakte plaats voor het
constituonneele stelsel. De grondwet van
1876 werd weer in het leven geroepen,
en een nationale volksvertegenwoordiging
kwam onlangs bijeen, die door den Sultan
in eigen persoon met een troonrede plechtig
geopend werd. Het volk gaf zijn vreugde
over den nieuwen staal van zaken door
geestdriftvolle beloogingen te kennen.
In tegenstelling met den Turkschen
sultan handelde de Shah van Perzië.
Deze maakte door eenstaatsgreep een
einde aan het in 1906 ingevoerde consti-
tutioneeie stelsel. De afgevaardigden des
volks hadden namelijk niet in zijn geest
gehandeld. Zij waren toch legen de wille
keurige en verkwistende handelingen van
hem en zijn hofhouding ie velde getrokken.
Met een 3000 kozakken liet hij het
Parlementsgebouw, dat dapper verdedigd
werd, plat schieten. De afgevaardigden,
die niel omgekomen waren, liet hij ge
vangen nemen, en geketend voor zich
brengen.
In Tabris, een stad van 180,000 zielen,
handhaafde zich echter de constltulioneele
partij, die elke poging van den wreeden
despoot de slad Ie veroveren, verijdelde.
In het donkere Rusland is de zon van
vrijheid en verlichting nog niel aan het
doorbreken. Het volk wordt er door een
heir van ambtenaren stelselmatig onder
drukt en uitgezogen. Al wei verlicht denkt
of zich als zoodanig openbaart, wordt
gevangen genomen, en mag blij zijn, als
hij niet wordt doodgeschoten of opgehangen.
Wel hêefi men een zoogenaamde volks
vertegenwoordiging in de Rljksdoema,
maar deze is tengevolge van een partijdige
kieswet zóó samengesteld, dat de reaction-
nairen van de heftigste soort daarin de
groote meerderheid vormen.
Stoessel, de verdediger van Port-Arthür
in den Russisch-Japanschen oorlog, werd
door den krijgsraad te St.-Petersburg
wegens Ie vroege overgave van de vesting
ter dood veroordeeld. Zijn slraf werd
door den Czar in tien jaren vestingstraf
veranderd. In het nachtelijk uur werd hij
van zijn bed gelicht, en in de Peter- en
Paulsvesilng in een cel opgesloten.
Is het lot der Polen in Rusland verre
van benijdenswaardig, in Pruisen worden
zij ook onderdrukt. Dit blijkt uit de
gelegenheidswetten, die men legen hen in
het leven heeft geroepen. De staat heeil
namelijk de bevoegdheid verkregen om
70 000 Hectare grond, ioebehoorende aan
Poolsche landeigenaren, en gelegen in
Polen en Wesl-Pruisen, voor een prijs
aan Ie koopen, dien hij zelf zal bepalen.
Daarmede niet tevreden heeft men bepaald,
dal men in politieke vergaderingen zich
alleen van de Duilsche taal bedienen mag.
Alleen ten opzichte van Elzas en Lotharingen
heefl men een voor de Polen grievende
uitzondering gemaakt.
De zaak van graaf Eulenburgh, die zich
aan meineed en aan overtreding van
195 van het Duilsche strafwetboek heeft
schuldig gemaakt, zullen wij niet bespreken.
Vermelden wij alleen, dat hij om gezond
heidsredenen uit de gevangenis is ontslagen
en thans op zijn kasteel Llebenberg vertoeft.
De bestuurbare luchtscheepvaart, een
uitvinding van Graaf Zeppelin, zal op
velerlei gebied op den duur een algeheele
omwenteling teweegbrengen. Jammer dat
men in Duitschland er alleen aan schijnt
Ie denken, om de uitvinding dienstbaar ie
maken aan de zaken des oorlogs.
Het in de Daily Telegraph gepubliceerde
intervieuw van den Duitschen keizer met
een oud-diplomaat, heeft in Duitschland
groote ergernis verwekt. Men achtte de
publicatie een ernstige diplomatieke fout,
en verlangde waarborgen voor een niet-
herhaling er van. De keizer, die het ver
keerde van zijn persoonlijk optreden
schijnt Ingezien te hebben, heeft beloofd,
in het vervolg groote voorzichtigheid te
zullen betrachten.
Voor Italië besluit het jaar 1908 met
een ontzettende ramp, die aan meer dan
honderd duizend menschen het leven heeft
gekost. Geheele steden, als Reggio, Palmi
en Messina zijn in een puinhoop herschapen.
Een aardbeving, gepaard met zeebeving
en vloedgolf, heeft in een oogenblik (ijds
bloeiende steden weggevaagd, en het
grootste deel der bevolking een ver-
schrikkelijken dood doen sterven. En van
hen, die zich wisten te redden, zijn er
velen krankzinnig geworden. Wie wordt
bij het lezen van zulk een ramp niet aan
gedaan
Ons land bleef gelukkig voor algemeene
rampen gespaard. Hel stond echter op
het punt een oorlog met Venezuela te
beginnen, maar op het juiste moment
brak in dit rijk een revolutie uit, die aan
het schrikbewind van den in Berlijn thans
vertoevenden Caslro een einde maakte.
Deze Castro, de president van Venezuela,
was ook de oorzaak van het met Nederland
gerezen geschil.
Tengevolge van een in alle stilte door
de rechterzijde gesmeed complot, waaraan
De Savornin Lohman geen deel nam, werd
de oorlogsbegrooting, door minister Van
Rappard ingediend, in de Tweede Kamer
verworpen. Het liberale ministerie trad
ten gevolge van die verwerping af en werd
vervangen door één, dat grootendeels uit
mannen was samengesteld, die tot de
rechterzijde behoorden.
Onze gemeente kreeg een nieuwen
burgemeester, en wel mr. H. C. Moolen-
burgh, den door verreweg hel grootste
deel der bevolking gewilden man.
Mogen onder zijn burgemeesterschap
Zierikzee en haar bevolking in elk opzicht,
zoowel numeriek als stoffelijk krachtig
vooruitgaan.
Met dezen wensch besluiten wij onzen
beknopien Terugblik.
Uit Stad en Provincie.
Zierikzee, 31 Dec. Gedurende het jaar
1908 zijn alhier ingeklaard 46 - en uit
geklaard 52 zeeschepen.
Wij vernemen, dal op de werf der
Fairfield Shipbuilding Yard te Glasgow de
kiel is gelegd voor de eerste der drie te
bouwen mailbooten voor de maatschappij
Zeeland.
Met het oog op de felle koude
heeft de Staatsspoor besloten de voor
naamste treinen in iwee gedeelten te
laten loopen om in staat te zijn de
treinen beter te kunnen verwarmen.
Brouwershaven, 30 Dec. Gisteren
avond gaf de Rederijkerskamer „Jacob
Cats" hare aangekondigde looneelvoor-
steiling. Den korten tijd van studie in
aanmerking genomen, werden de stukken,
„Het Goudvischje" en „Als de kat van
huis is, spelen de muizen de baas", zeer
verdienstelijk uitgevoerd, vooral het na-
stukje wekle de lachlust van het publiek
in groote mate op.
Na afloop der uitvoering bracht de
president der Kamer in herinnering, het
feit van het 40-jarig bestaan der Kamer,
dankte de ingezetenen voor den steun
daarbij ondervonden, en herdacht de leiding
van de presidenten Kappers en Seven-
huysen. Vervolgens werd aan het lid, den
heer J. J. Oast, door de Kamer aangeboden
een gouden ring met bijbehoorend schrijven,
als een bewijs van waardeering voor de
vele diensten door hem gedurende een
25-tal jaren aan de Rederijkersvereeniglng
„Jacob Cats" bewezen.
De zaal, die voor deze gelegenheid
keurig met guirlandes en groen versierd
was, was tamelijk goed bezel, niettegen
staande de barre koude, die velen had
weerhouden deze voorstelling bij te wonen.
De heer M. A. lltmann maakte zich tot
tolk van de aanwezigen, om de Kamer
dank te zeggen voor al hetgeen zij steeds
had bijgedragen voor het genoegelljk
samenzijn, en hoopte, dat zij nog lang
daarin mocht blijven voortgaan.
Haamstede, 29 Dec. in de laatste
algemeene vergadering der Wilhelmina-
Vereeniging werd besloten om gedurende
de maanden Januari, Februari en Maart
slechts de helft der gewone contributie
te laten betalen door de leden die daarop
recht hadden.
Heden is in de bestuursvergadering
besloten, om, met het oog p den goeden
toestand der kas gedurende de eerste 3
maanden van 1909 geen contributie te
heffen, dan alleen van hen, die nog geen
jaar lid der Vereeniging zijn.
De ontvangsten zijn in 't afgeloopen
kwartaal f 158,30 geweest, Wwijl de uit
gaven slechts f 26 bedroegc hetgeen het
bestuur der Wilhelmina-Vereeniging tot
't bovengenoemde deed besluiten, hetwelk
zeker wel tot genoegen der leden zijn zal.
Dreischor. Dinsdagavond gaf het Muziek
gezelschap „Crescendo" alhier de eerste
uitvoering voor dezen winter. Een zeer
talrijk publiek woonde deze uitvoering bij.
Verscheidene muziekstukken werden uit
gevoerd, die telkens met luid applaus
werden begroet.
Ter afwisseling werden gegeven een
blijspel, dat vlot werd afgespeeld, benevens
een drielal komische stukjes, die ver
dienstelijk werden voorgedragen. Aan het
slot werd den directeur, den heer Theewis,
dank gebracht voor zijn leiding, en den
leden voor hun toewijding.
Zijpe, 31 Dec. Heden arriveerden twee
Belgische sleepboolen in de haven alhier,
die hunne schepen, wegens het vele en
zware drijfijs, in de haven te Numansdorp
hebben moeten achlerlaten.
Men ziet hier de eene sleepboot achter
de andere passeeren, zonder sleepen, om
te trachten met veel moeite nog op hunne
standplaatsen te komen.
De door de Ooesche stoomboot „Admi
raal de Ruiter" aangevaren hoogaars van
schipper De Koning, is met behulp van
de sleepboot „Elisabeth", kapitein J. v. d.
Berg, te Bruinisse gearriveerd.
De „Minister" vertrok wegens hel vele
ijs hedenmorgen om 10 uur van hier naar
Numansdorp, en zal vervolgens wegens
het Ijs op getij varen. De particuliere
scheepvaart kan op Zeeland voor geheel
gestremd worden geacht.
Oud-Vossemeer. Dinsdagavond werd
door hel Rederijkersgezelschap „Eendracht"
alhier een openbare voorstelling gegeven
door een dertiental werkende leden. Op
gevoerd werd, met groot succes, een
blijspel: „Politiezaken", met een klucht:
„De Automatenfamilie", ais na-stukje. Er
waren een 150-tal personen aanwezig, een
getal, dat in een reeks van jaren bij een
looneelvoorsielling niet aanwezig was.
M A R KTB E RÏ C H T E N.
Zierikzee31 Dec. De aanvoeren
waren niet groof, en bestonden hoofd
zakelijk uit tarwe en erwten, terwijl ook
gerst matig werd aangeboden.
Diverse soorten tarwe f 6,50, f 7, f 7,50,
I 8; chevaliergerst 16,20 k f6,60; winter-
gerst f 5,30 5 f 5,45; zomergerst f 5,20 k
I 5,30; rogge f 5,75 5 f 6; haver f 3 k
f 3,40; erwten (kleine) f 9 f 9,50;
kroonerwten f 9,25 k f 10; bruine boone-
f 8,50 k f 9,25. -er
Hooi, slroo, aardappelen en ajuin
handel, wegens vorst.
A