ÉlERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Vrijdag 25 December 1908.
RECLAMES.
Eerste Blad.
Berlclit.
Nieuwjaarswenschen.
Algemeen Overzicht.
Uit Stad en Provincie.
(ZS ierikzeesche
Courant).
ABONNEMENT.
De abonnementsprijs van dit blad, dat iederen
DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG verschijnt, is
voor Zierikzee f 1,30, voor alle andere plaatsen in
Nederland 1 1,60 per 3 maanden.
Voor het buitenland, verzending eens per week, f 10
per jaar bij vooruitbetaling.
65ste JAARGANG. - No. 8712.
Uitgever-HoofdredacteurA. FRANKEL.
Directeurs A. J. DE LOOZE. Redacteurs J. WAALE.
ADVERTENTIËN.
Van 1—3 regels 30 ets., meerdere regels 10 ets.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De inzending moet geschieden des Maandags-,
Woensdags- en Vrijdags-middags uiterlijk 2 ure.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
POSTERIJEN.
De aandacht van het publiek wordt er
op gevestigd dat brieven, briefkaarten en
gedrukte stukken, welke het op 1 Januari
wenscht te zien uitgereikt, behooren te
worden voorzien van twee gekruiste
strepen over het geheele adres.
Zij, die zich met 1 Januari a s. op
ons blad abonneeren, ontvangen de tot
dien datum verschijnende nummers
gratis.
Alle brievengaarders en boekhande
laars nemen abonnementen aan.
De Directeur,
A. J. DE LOOZE.
Wij herinneren onzen lezers, dat de
gebruikelijke Nieuwjaarswenschen voor den
prijs van 35 cents contant in ons
blad worden opgenomen.
Het no. van 1 januari 1909 wordt des
Vrijdagsmorgens hier ter stede bezorgd
tevens wordt zorg gedragen, dat dit op
dien morgen door geheel Schouwen,
Dulveland, Tholen, St.-Filipsland, Noord
en Zuid-Beveland wordt ontvangen.
De inzending der advertentiën voor dat
no. bestemd kan geschieden tot Donderdag
31 December uiterlijk des namiddags 3 uur.
1—5 regels 75 ets. Elke regel meer 15 ets.
- Met het oog op het a s. Nieuw-
jaar worden de lezers attent gemaakt
op de goedkoope aanbieding van gedrukte
NAAMKAART/ES door R. W. OCHT-
MAN, W Appelmarkt.
Twee Kerstgeschenken
aan het Nederlandscho volk.
De mededeeling der regeering, dat onze
beminde Koningin in blijde verwachting
leeft, is overal in Nederland met groote
vreugde ontvangen.
Wel bevroedde men sedert eenlgen tijd
reeds, dat Hare Majesteit in een toestand
verkeerde, die grond gaf voor de levendige
hoop, dat de aloude beroemde Oranjestam
voor uitsterven zoude behoed worden,
maar men had daarvan nog niet de officiëele
bevestiging verkregen.
Deze is thans in den vorm eener
regeeringsverklaring aan de Tweede Kamer,
en in dien van een bekendmaking in de
Nederlandsche Staatscourant gekomen.
Allerwege is men nu in ons vaderland
innig verheugd.
Allerwege stijgt de stille bede op tot
den Hemelheer, bescherm, o God, onze
geliefde Koningin, zegen Haar, opdat ook
de Koninklijke Vrouwe, die ten troone
zetelt, de moedervreugde deelachtig worde,
en opdat de aloude Oranjestam tot heil
van volk en land nog lang moge voort
leven.
Het tweede Kerstgeschenk is aan onze
natie zeker niet minder welgevallig dan
het eerste.
De in dit blad voorkomende regeerings
verklaring aan de Tweede Kamer, betreffende
Venezuela, wettigt de hoop, dat, nu Castro
gevallen is, en door een regeering Is ver
vangen, die blijkbaar het behoud van den
vrede wenscht, de hangende geschillen
tusschen genoemden staat en ons land in
der minne zullen beslecht worden.
De gereedstaande oorlogsgod zal dus
niet zijn stem van dood en verderf be
hoeven te verheffen, en zijn scherpsnijdend
zwaard veilig in de schede kunnen laten,
terwijl in de plaats van hem de vredes
engel in aantocht is, brengend ons den
olijftak, symbool van vrede en verzoening.
Kan Kerstmis ons schooner geschenken
brengen?
In de pers was gedurende den laatsten
tijd Castro, de President van Venezuela,
die op dit oogenblik te Berlijn in de
kliniek van professor Israël vertoeft,
teneinde een operatie te ondergaan, het
onderwerp van den dag. Er gaat schier
geen dag voorbij of er wordt in de bladen
over hem gesproken. Elk zijner bewegingen
wordt gadegeslagen, elk woord van hem
opgevangen, en dan wereldkundig gemaakt.
Het is, alsof deze Castro het lot der
volkeren in zijn handen heeft. En wat is
hij in waarheid Slecht iemand, die
in een brutaal optreden zijn kracht
zocht. Zijn eigen volk is hem moede,
wat niet te verwonderen is, want
zijn tirannie, zijn wreedheid en zijn
roofzucht waren grenzeloos. Despoot, liet
hij allen, die in Venezuela tegen zijn wilte-
keur en gewelddaden in verzet kwamen,
in boeien kluisteren, en, óf door beuls-
handen dooden, óf door den honger een
jammerlijken dood sterven. Het volk
knevelde hij. Dit verklaart zijn onmetelijken
rijkdom. Zijn vermogen toch wordt op
een 180 millioen gutden geschat. Dit
heerschap, dat een weelderig leven leidt,
heeft zijn land verlaten op een oogenblik,
dat zijn tegenwoordigheid er dringend
noodig was. Want hij kon wel begrijpen,
dat met het oog op het conflict met ons
land, voor Venezuela moeilijke dagen
zouden aanbreken. En inderdaad zijn die ge
komen. Zijn land immers verkeerde, alhoewel
de oorlog niet verklaard was, in een toestand
die niet veel van oorlog verschilt. Onze
marine heeft namelijk op eenige schepen,
behoorende tot de oorlogsvloot van Vene
zuela, beslag gelegd. Deze daad, die een
repressaiile-maatregel wordt genoemd, is
een daad van oorlog. Daarbij komt, dat
in Venezuela zelf een Tevolutie uitgebroken
is, die tegen Castro gericht, een einde wil
maken aan zijn heerschappij. Aldus is de
toestand thans.
Wij schreven dit overzicht, dat wegens
plaatsgebrek niet kon opgenomen worden,
gisteren. Maar sedert is de toestand aan
merkelijk gewijzigd. Er is in Venezuela
een komplot ontdekt, dat ten doel had
Gomes, den vice-president van de repu
bliek, van het leven te berooven. Aan het
hoofd der samenzweerders stond een
broeder van Castro. Hij en zijn mede
plichtigen werden gevangen genomen. En
Gomes zelf heeft de teugels van 't bewind
aanvaard, zoodat het rijk van den presi
dent Castro thans uit is. Het schijnt zelfs,
dat hij een voorgevoel had van hetgeen
gebeuren zou, zoodat hij zijn gezondheids
toestand als een welkom voorwendsel
aangreep om zijn land te verlaten. De
nieuwe regeering heeft, teneinde den weg
voor een vreedzame oplossing der met
Nederland hangende geschillen te openen,
het dekreet ingetrokken, waarbij verboden
werd de overscheping te Willemstad van
goederen, bestemd voor Venezolaansche
havens, en daarbij den wensch uitgesproken,
dat Nederland zijn maritieme demonstratie
moge staken.
Turkije heeft, zonder dat één druppel
bloed vergoten is, een tijd geleden het
juk van het absolutisme afgeschud, en
verheugt zich thans in het bezit van een
volksvertegenwoordiging, die dezer dagen
voor het eerst bijeengekomen en door den
Sultan met groote praal geopend is. Men
kan zich levendig voorstellen, dat het
voor den Beheerscher der Geloovigen geen
aangename rit geweest is, toen hij te mid
den van een onafzienbare volksmenigte van
zijn paleis naar het Parlementsgebouw
reed. Geplaatst toch voor het alternatief
kroon en misschien ook wel zijn hoofd te
moeten verliezen, of afstand te doen van
zijn oppermacht, heeft hij wijselijk het
laatste gekozen. De volksvertegenwoordiging
kwam bijeen in dezelfde zaal, waarin een
dertig jaar geleden het Parlement vergaderde.
In de troonrede, die door den Grootvizier
werd overhandigd, en doofden particulieren
secretaris van den Sultan werd voorgelezen,
liet men het voorkomen, alsof de nieuwe
staat van zaken een vrijwillige daad van
den Sultan was.
De Sultan had een dertig jaar geleden
het Parlement ontbonden, teneinde eerst
het volk op een hooger peil van ontwikke
ling te brengen, en nu de Turken, dank
zij den invloed van het onderwijs, intellec
tueel zijn vooruitgegaan, heeft hij hun
opnieuw een volksvertegenwoordiging ge
geven. Na de voorlezing der troonrede
verliet de Sultan het Parlementsgebouw.
De volksvertegenwoordigers legden hierop
in handen van den Grootvizier den
volgenden eed af: „ik zweer, dat ik den
„Sultanzoolang hij de Grondwet eer
biedigt, trouw zal blijven, en dat ik de
„Grondwet zal helpen handhaven en het
„mij toevertrouwde mandaat, eerlijk en
„trouw zal vervullen". Na de eedsaflegging
werd een commtssie van vijftien leden
benoemd om het antwoord op de troonrede
te ontwerpen. Het was op den dag der
opening van het Parlement, die door het
corps diplomatique werd bijgewoond, in
Konstantinopel fefcst. Allerwege was ge
vlagd, muziekkorpsen trokken spelend door
de stad, en 's avonds was groote illumi
natie.
De Shah van Perzië heeft, teneinde
aan de vertóogen van Engeland en Rus
land tegemoet te komen, een eigenaardig
Parlement samengesteld. - Al de leden er
van, ten getale van vijftig, worden door
hem gekozen, mogen slechts twee malen
in de week samenkomen, en, missend
legislatieve macht, hebben zij alleen deze
bevoegdheid, dat zij de handelingen der
Ministers en het beheer der finantiën mogen
controleeren. Tegen deze bespottelijke
volksvertegenwoordiging zijn de gezanten
van Engeland en Rusland in verzet ge
komen.
De Engelsche Ministers houden tegen
het Hoogerhuis ware Philippica's. Eerst
was het Minister Asquith, die aan een
feestmaaltijd in de Nat. Liberal-Club het
Hoogerhuis scherp aanviel, betoogend, dat
aan zijn overheersching een einde moest
komen, en dat het uit hoofde van zijn
samenstelling het recht miste het kiezers
corps te vertegenwoordigen. Het Hooger
huis bestaat namelijk uit de prinsen van
het Koninklijk Huis, uit de hoofden der ade-
lijke geslachten, en uit de bisschoppen der
Anglicaansche Kerk. Een aldus gevormd
staatkundig lichaam is uit zijn aard uiterst
conservatief en reactionnair, en weerhoudt,
gelijk van conservatieven en reactionnairen
niet anders te verwachten is, de totstand
koming van elke heilzame hervorming.
Zoo heeft het Hoogerhuis allen wet-
gevenden arbeid, dien het liberale Lagerhuis
in den laatsten tijd verricht heeft, door de
weigering daaraan zijn sanctie te schenken,
nutteloos, doelloos gemaakt. Het heeft o. a.
de nieuwe drankwet verworpen, en levens
het Ministerie gedwongen de onderwijswet,
die een einde' zou maken aan den feilen
schoolstrijd, in te trekken. Het heeft de
wetgevende machine tot stilstand gedoemd.
Niet alleen Minister Aquith is tegen het
Hoogerhuis scherp te velde getrokken,
maar ook Minister Lloyd George. Laatst
genoemde heeft in een te Liverpool ge-
houdene rede met het oog op de door het
Hoogerhuis verworpen wetsontwerpen
gezegd, dat de leider der conservatieven
in het Hoogerhuis, lord Lansdowne, zich
een al te groote macht had aangematigd.
„Wij zijn", zeide hij, niet voornemens
„koning Lansdowne nog langer te ver
dragen. Wij gaan zijn troon verbrijzelen.
„De behoeften des lands hebben het
„absoluut noodzakelijk gemaakt, dat de
„strijd worde aangebonden met het Hooger
huis".
Het Lagerhuis heeft den acht-urigen
werkdag voor de mijnwerkers aangenomen.
De Rijksdoema heeft den Russischen
Minister van Financiën gemachtigd tot het
sluiten van een leening van 450 millioen
roebel. De leening is noodig, omdat de
inkomsten van den Staat op verre na niet
toereikend zijn om de uitgaven te dekken.
Op die wijze stijgt de Russische Staats
schuld tot een duizelingwekkende hoogte.
In Petersburg woedt nog steeds de
cholera. Dagelijks worden 25 k 30 per
sonen door deze gevreesde ziekte aangetast.
Zierikzee, 24 Dec. De Directie der
Insulaire Hypotheekbank deelt ons mede,
dat zij thans mede verkrijgbaar stelt
4J pCts. Pandbrieven, aanvankelijk voor
100 pCt. Met ingang van Woensdag a.s.
zullen de 4 pCts. en de 4J pCts. Pand
brieven worden uitgegeven, respectievelijk
voor 99 pCt. en 101 pCt.
De slaat der Bank per 31 Dec. 1908
zal onder meer aanwijzen, dat het bedrag
der Hypotheken en dat der Pandbrieven
in dit jaar met meer dan zeven honderd
duizend gulden is toegenomen.
H. M. de Koningin vernietigde het
besluit van Gedep. Staten van Zeeland,
waarbij de gemeenten Zierikzee, Noord-
gouwe en Zonnemaire en de polders
„Noordgouwe", „Zonnemaire" en „Bloois"
en „Oud-Bommenede" alleen, zonder de
gemeente Brouwershaven op grond van
een door besturen der drie eerstgenoemde
gemeenten en polders betreffende het onder
houd van den straatweg Zierikzee-Brouwers-
haven getroffen regeling, als onderhouds
plichtigen op de liggers dier gemeenten
gebracht zijn.
Men schrijft ons:
Voor ongeveer dTle weken werd de
vrouw van den eierkoopman v. O., wonende
te Merxem bij Antwerpen, doch wegens
zijn voortdurend en geregeld verkeer op
het eiland Tholen bij vele boeren op dat
eiland bekend, des avonds te half negen
vermoord gevonden in haar woning; haar
man was voor den handel op Tholen.
Aanvankelijk heerschte alle duisternis in
die zaak. Ongeveer een 20 personen werden
gehoord, doch moesten wegens ontkenning
en het ontbreken van eenig nader bewijs
weder in vrijheid worden gesteld. Een
juffrouw in de buurt echter had op dien
avond drie personen de woning van v. O.
zien binnengaan, doch deze juffrouw durfde
uit vrees voor wraakneming, daar niet
recht voor uitkomen. Thans echter heeft
zij dien angst overwonnen, en is zij in
confrontatie met verschillende verdachte
personen gesteld, onder welke er zich
één bevond, van wien zij pertinent kon
verklaren, dat hij bij het drietal behoorde,
dat zij den winkel van mej. v. O. heeft
zien binnengaan, welke persoon ook naar
wij vernamen moet bekend hebben. Zijn
medeplichtigen waren echter nog niet
gevonden. De moord schijnt tusschen
half zes en half negen te zijn gepleegd
en 't is daar volstrekt niet, wat men noemen
kan een stil gedeelte. Neemt men dtt in
aanmerking, dan moeten het zeker wel
brutale aanranders geweest zijn.
Door den Minister van Oorlog zijn
de volgende wijzigingen gebracht in de
bepaling betrekkelijk de werving
le. De verbintenis wordt aangegaan
voor 4 jaren In plaats van voor 10 jaren,
met dien verstande, dat het den aange-
nomene zal vrijstaan tegen het einde van
het eerste dienstjaar zelf te verklaren of
hij verlangt den duur zijner verbintenis te
bestendigen.
2e. Bij jaarlijksche vooruitbetaling wordt
aan eiken vrijwilliger van minstens 17-jarigen
leeftijd een premie toegekend van f 30
per jaar (voor den geoefenden milicien het
eerste jaar f 40); deze premie kan ge
durende 10 jaren worden genoten.
3e. Na onafgebroken zes-jarigen dienst
wordt bovendien een premie inééns uit
gekeerd van f 180, wanneer hij den rang
van sergeant, van f 120 wanneer hij dien
van korporaal, en van f 90 wanneer hij
den stand van soldaat bekleedt en tevens
zich zou mogen reëngageeren.
In de Nieuwe Rotterdamsche Courant
komt het volgend ingezonden stuk voor
GEWAPEND BETON.
Leiden, 23 December.
Mijnheer de Redacteur
Naar aanleiding van de in uw blad ver
schenen stukken inzake gewapend beton,
verzoek ik u opneming van het volgende:
Door de N. V. Wernink's Betonfabriek
te Leiden werd in de afgeloopen maanden,
voor rekening van de „Leidsche Zoutkeet",
gebouwd een hoog reservoir tot berging
van pl. m. 600.000 liter zeewater, afkomstig
uit de Noordzee onder Katwijk. Dit
reservoir is uitgevoerd geheel in gewapend
beton, waarbij gebruik gemaakt werd van
sterke specie, dus specie met een hoog
cementgehalte, zoodat algeheene omhulling
van het ijzer door de cement verzekerd
en daarmede een aantasten van het ijzer
door het zeewater buitengesloten was.
Begrijpelijk is het, dat de directie der
„Leidsche Zoutkeet", na het lezen van het
ingezonden stuk over gewapend beton in
uw blad van 8 Dec. j.l., proefonder
vindelijk wenschte uit te maken in hoeverre
zeewater een vernietigende werking uit
oefent op gewapend beton. In hare fabriek
bevindt zich een zolder van ijzeren balken,
waartusschen troggewelven van cement-
beton, afgedekt met een cementlaag in
sterke specie. Het zout opgeschept uit de
heete pannen moet op dezen zolder in
manden uitdruipentengevolge waarvan
de cementvloer voortdurend aan de in
werking van geconcentreerde pekel is
blootgesteld, hetgeen nu reeds ongeveer
4 jaar het geval is.
Op verschillende plaatsen werd nu de
vloer opengehakt tot op de ijzeren balken,
waarbij geconstateerd kon worden, dat het
beton hoegenaamd geen enkel vochtdeeltje
doorliet, absoluut onaangetast bleek te zijn,
terwijl het ijzer zich vertoonde, alsof het
er voor enkele dagen was ingelegd. Wel
een afdoend bewijs, dat gewapend beton,
mits vakkundig uitgevoerd, een bizonder
geschikt materiaal is, om ook daar ge
bruikt te worden, waar de constructie met
vochten van groot zoutgehalte in aanraking
komt.
R. J. VERWIJS, civ.-ingenieur.
Aan het examen voor kommies bij
de directe belastingen in Maart te Arnhem
te houden, zullen meer dan 700 candi-
daten deelnemen, waaronder verscheidene
met diploma H. B. S.
Stavenisse. In de Dinsdag 1.1. alhier
gehouden raadszitting werd gunstig beschikt
op een verzoek van eenige ingezetenen
om aansluiting aan het intercommunale
telefoonnet.
Als vast arbeider der gemeente op f 312
per jaar werd uit de 9 sollicitanten be
noemd P. de Rijke.
Scherpenisse, 23 Dec. Dinsdag voor
middag geraakte, door een onvoorzien
geval, aan den Lange weg, de landbouwer
L. Guiljam Az. met een wagen, bespannen
met twee paarden, in den sloot. Door
toegeschoten hulp werd zonder ongelukken
of eenige schade, alles op het droge
gebracht.
Tholen. In de Maandag alhier gehouden
raadsvergadering werd o. m. besloten aan
de Schietvereeniging „Wilhelmina" voor
den wedstrijd, te houden op Zaterdag
30 Januari a.s., een zilveren medaille te
schenken.
Medegedeeld werd dat de verordening,
regelende de jaarwedden van het hoofd
en het overige personeel der openbare
lagere school, door Gedep. Staten was
goedgekeurd. Verder dat de heer M. G. van
Stapele als burgemeester herbenoemd is,
met welke herbenoeming de heer Holle-
stelle den voorzitter gelukwenschte.
Aan den heer C. J. v. 'tHof, onderwijzer
aan de openbare lagere school, werd op
verzoek, wegens zijn benoeming te Rotter
dam, met ingang van 1 Januari a.s. eervol
ontslag verleend.
Een verzoek van D. Donken, klokluider,
om verhooging van salaris, werd afgewezen
en een van J. J. Noordljk en anderen, om
verlichting en bestrating van het Paulina-
straatje, aangehouden.
