de Nederlanden m 1845
Derde Voordracht
1:=
BRAND -*-) VERZEKERING
INBRAAK
Deze Carbolzeep uit de Sunlightzeep-
Fabriek is voor het genezen van wonden
van paard, rund en hond, zeker het beste
en goedkoopste middel, terwijl zij als
schapenwasch niet alleen de insecten uit
de wol verwijdert, doch zelfs schurft geneest.
UT Overal verkrijgbaar.
ADVERTENTIEN.
Prof. GROENEWEGEN,
Mijn ballon, de St. Louis, steeg Zondag
namiddag te Berlijn op om 4 uur, belast
met 40 zakken ballast. Ik had eenige
moeite, den ballon steeds in de juiste
luchtlaag te houden en had Maandag bij
zonsondergang nog 22 zakken over. Wij
konden nooit met zekerheid vaststellen,
waar we ons bevonden. We waren afhan
kelijk van den wind, dreven dien eerst in
Oostelijke toen hoofdzakelijk in Noorde
lijke richting. Maandagmiddag om 4 uur
dreven we even in een gunstige luchtlaag
naar het Westen en zagen drie andere
ballonnen. Wij dreven zeer laag over het
land en trachtten de antwoorden te ver
staan van de bevolking op onze vragen
naar de streek. Wij geloofden ten slotte,
dat we in de richting van Frankrijk vlogen
en besloten die luchthoogte te houden tot
het donker werd, of tot we de zee onder
ons zouden zien.
Plotseling zagen we op 5 Engelsche
mijlen links van ons in het donker een
groote stad opduiken. Wij vlogen toen
"ongeveer met een vaart van 30 mijlen per
uur in Noordwestelijke richting. Iets dichter
bij zagen wij rechts een kleinere stad en
zagen door den mistigen nevel heen de
lichten schemeren.
Plotseling echter kwamen we tot de
onaangename verrassing, dat we ons boven
de zee bevonden en dat de lichten, die
we gezien hadden, van schepen of van
vuurtorens afkomstig waren.
Wij lieten ons zakken tot we een touw-
lengte boven het water dreven en keken
scherp rond naar booten of een eiland.
Maar de wind draaide ietwat en we dreven
van de lichten en vuren weg. Als laatste
reddingsmiddel besloten wij daarom ons
anker uit te gooien. Daarbij raakte de
hand van Hewat, mijn metgezel, in het
touw verward en toen dreigde, doordat het
te zware anker zijn vingers bijna afkneep,
zijn hand door het touw afgescheurd te
worden. Om hem uit die gevaarlijke
positie te redden, kapte ik onmiddellijk
het touw door en wij dreven boven de
donkere golven zonder anker, hulpeloos
rond als speelbal van den wind. Maar met
elke minuut stak de wind harder op en
daar we nog 20 zakken ballast hadden,
opende ik de gasklep en liet de schuit
op het water neerzakken.
Nu werden wij met een ontzettende
snelheid over het water gesleept. Wij hadden
onze zwemgordels aangetrokken. Het was
een pijnlijke gevaarlijke toestand. In het
donker hoorden wij de golven klotsen en
het schuim vloog hoog op tegen het kleine
schuitje, dat in wilde vaart over de golven
hotste. Op eens dachten we aan onze
electrische zaklampen en het gelukte ons
die uit het water naar boven in den gondel
te halen en te laten gloeien.
Hoe lang we zoo op het water gedreven
hebben, weet ik niet precies. Het zal
ongeveer een uur geweest ziin, maar in
elk geval het leek wel een heelen nacht.
Plotseling riep Hewat, dat een boot een
lichtsignaal gaf en ons tegemoet kwam.
Ik had reeds te veel lichten gezien, om
nog eenige hoop te koesterendat er
werkelijk een op ons af zou komen. Maar
plotseling zagen we een groote witte roei
boot met zes krachtige roeiers bemand in
ons kielwater. Zij deden uiterste pogingen
ons te naderen. Maar de afstand tusschen
hen en ons werd, toen we hen vlak bij
schuin gepasseerd waren, steeds grooter,
daar we weer de satansche snelheid van
den wind volgden. Één der mannen riep
ons direct over boord te springen en wij
besloten dadelijk dat te gelijk te doen.
Ik nam het schiettouw bij de hand,
daar de gondel niet zwaar genoeg zou
wezen om den ballon te houden, wanneer
we over boord zouden gesprongen zijn.
Het schiettouw echter functionneerde niet.
Hewat commandeerde en wij waagden
tegelijk den sprong in het donkere water.
Ik hield mij nog even aan de korf vast,
maar die gleed onmiddellijk uit mijn hand.
Hewat werd het eerst opgevischt, maar
ik bleef kalm, omdat ik begreep, dat de
menschen mij ook zouden vinden. En
terwijl ik op het water dreef, zag ik in
het zachte maanschijnsel mijn ballon als
een reusachtig monster langzaam zich op
heffen en wegdrijven met een ontzettende
snelheid
Dit gezicht was^mij bizonder smartelijk
en het verlies van mijn prachtigen ballon
en dat van mijn horloge een erfstuk
is het eenige wat ik nog betreur.
De wachthebbende loods van Wilhelms
haven, die ons met zijn boot redde, ver
klaarde later, ons opgemerkt te hebben
door het voortdurend zwenken van onze
electrische lampen.
Deze wist ook nog mede te deelen, dat
hij vreesde, dat nog een ballon, die een
zelfde richting gevolgd was als de onze,
waarschijnlijk in volle zee verongelukt
moest zijn. Het was een gele ballon, welke
ongeveer op een hoogte van 1000 M. vloog
in Noord-Westelijke richting en toen een
snelheid had van 30 a 40 mijlen per uur.
Zooals wij reeds mededeeldenzijn
nu alle ballons van den Duitschen ballon
wedstrijd terecht, helaas de „Hergesell",
die door het Noorsche s.s. „Naddod" te
IJmuiden is aangebracht, zonder de lucht
schippers, zoodat er alle vrees bestaat dat
dezen zijn omgekomenofschoon de
mogelijkheid nog niet is uitgesloten, dat
zij door een voorbijvarend schip zijn
opgenomen. De „Plauen" was Dinsdag
morgen om 6 uur door den Zuid-Westelij ken
wind boven de zee gedreven. De lucht
reizigers, de heeren Hackslatter en
Scheiterer, meenden, dat zij in de richting
van IJsland dreven en hielden zich op een
hoogte van circa 400 meter. Later werden
zij door den nevel gedwongen hooger te
stijgen en bereikten zij een hoogte van
2000 meter, doordat zij alle voorwerpen,
die eenig gewicht hadden, uitwierpen. Zij
klommen op den ring en waren voornemens
den mand af te snijden om den ballon
nieuwe stijgkracht te geven. Ongelukkiger
wijze hadden zij het eenige mes, dat zij
bezaten, verloren en konden zij dus hun
voornemen niet ten uitvoer brengen. Zoo
verliep de nacht van Dinsdag op Woensdag.
Op Woensdag begonnen zij voor het eerst
gebrek aan levensmiddelen te gevoelen.
Nu vreesden zij het ergste. In den loop
van den dag boette de ballon weer iets
van zijn stijgkracht in, hij daalde meer
dan 300 meter. Nu wierpen de lucht
reizigers hun laatste kleedingstukken en
ook hun schoenen uit den mand, in de
hoop nog in de lucht te blijven. De ballon
stortte evenwel in zeè. Gedurende 2 uren
werd de mand door het water gesleept.
Toen verscheen de trawler „Ruby" en
volbracht het reddingswerk. De geredden
waren uitgeput. Zij hadden 35 uren boven
het water doorgebracht bij strenge koude.
Beide luchtreizigers hadden zich al op den
dood voorbereid en afscheid van elkaar
genomen. Toen zij te Huil aankwamen,
werden zij eerst naar het ziekenhuis, doch
vervolgens naar een hotel gebracht.
Scheiterer is nog onder geneeskundige
behandeling.
TELEGRAMMEN.
's-Gravenhage, 21 October.
Tweede Kamer. Na verwerping met
71 tegen 8 stemmen van de motie-Troelstra,
in zake de bestrijding der werkeloosheid,
werd zonder stemming aangenomen een
motie van den heer Treub, uitsprekende
dat een regeling der werkzaamheid van
particulieren en gemeenten ter tegemoet
koming in de bestaande werkeloosheid
behoort te bevorderen en te steunen, en
dat er behoefte bestaat aan maatregelen,
teneinde beter op de hoogte te komen en
te blijven.
In behandeling kwam heden de wijziging
der Militiewet, bedoelende de opkomst
der achtmaanders in twee ploegen.
De heer Thomson ontwikkelde princi-
piëele bezwaren. Hij oordeelde, dat het
ontwerp zal uitloopen op verlenging van
den eersten oefeningstijd met twee maanden,
dus een stap achteruit in de richting van
het volksleger. Spreker oordeelde, dat het
stelsel van den Minister bovendien tech
nisch onuitvoerbaar is.
Bij deze opmerking sloot de heer Eland
zich aan.
De heer Duymaer van Twist juichte het
stelsel van het ontwerp toe, maar had
bedenkingen tegen de wijze van uitvoering.
Toch zou hij medegaan.
De heer Ter Laan kan met het stèlsel
van den Minister medegaan, als de be
doeling is het blijvende gedeelte af te
schaffen, waartoe hij een amendement zal
indienen.
Ingezonden Stukken.
Mijnheer de Redacteur
Het recht en de waarde van den gods
dienst tegenover het materialisme.
Bovenstaande woorden vormen het onderwerp
van de derde en laatste der voordrachten van
prof. dr. Groenewegen, welke voordracht, zooals
genoegzaam» bekend is, Vrijdagavond a.s., te 8
ure, in de Concertzaal, door Z.Hooggel. zal ge
houden worden.
De afdeeüng Schouwen en Duiveland van den
Nederlandschen Protestantenbond, namens welke
de Leidsche Hoogleeraar optreedt, kon, om het
doel, dat zij beoogt, en den werkkring, welken zij
zich wil scheppen en ten deele reeds geschapen
heeft, in ruime omgeving bekend te maken, geen
beter middel bedacht hebben, dan voor dit
actueele onderwerp ,godsdienst en materialisme"
een spreker te zoeken. Want wat is actueeler in
dezen tijd van steeds losser worden der oude
banden, van angstig zoeken naar hechten steun
in het leven, van nieuw ernstig vragen, dan de
menschen van dit geslacht te grijpen in de ziel,
ze een oogenblik halt te doen houden in den
haastigen wedloop des levens, te midden van het
droef wereldgebeuren in het duistere onder-
maansche, wat is actueeler dan dc menschheid
van den tegenwoordlgen tijd vooral te bepalen
bij den eenigen troost in leven en sterven? Die
troost, het is de godsdienst, de religie, het
Christelijk geloofsleven. En dat geloofsleven op
te wekken, te voeden, te sterken, niets meer,
maar ook niets minder, wil deze afdeeüng van
den Protestantenbond. In haar vaan schrijft zij
bovendien het gulden woord vrijheidzij eer
biedigt anderer geloofsovertuiging, erkent hare
rechten, maar wil ook eigen rechten verdedigen
en aldus de vrije ontwikkeling van het gods
dienstig leven, zoo binnen als buiten den kring
der kerkgenootschappen, voorstaan. Zoo wenscht
het bestuur bovenal, in navolging van de orthodoxe
evangelislffies in de Vrijzinnige Herv. Gemeenten,
zooaJs b.v. te Schoondijke, te voorzien in de
geestelijke behoeften der talrijke vrijzinnigen in
die onderscheidene gemeenten van ons eiland,
waar geen vrijzinnig voorganger werkzaam is.
Door verspreiding van lectuur, preeken, organi-
seeren van godsdienstoefeningen, catechisaties,
beleggen van openbare vergaderingen, tracht het
zijn doel te bereiken. Openbare vergaderingen
zullen, indien het nuttig en noodig is, in alle ge
meenten gehouden worden. Doch het zal er steeds
om gaan: te behartigen de hooge belangen van
kerk en godsdienst. Het blijkt ook uit boven
staand opschrift, en zij, die prof. Groenewegen
reeds gehoord hebben, zullen het beamen.
Sprak de hoogleeraar eerst over het materialisme
als wereldbeschouwing, als levensleer en levens
praktijk, thans, in deze laatste voordracht, zullen
het recht en de waarde van den godsdienst tegen
over het materialisme aangetoond worden. Een
rijk program wacht ons ook hier. Wie in de
gelegenheid is deze voordracht te hooren, blfjve
niet in gebreke. Bovendien, dezen professor te
zien, te hooren getuigen, precies zeggen wat precies
gezegd moet worden, het is de moeite waard!
Welke bezieling, welke wèlsprekendheid! Nu eens
als het gemurmel van den zilveren vliet, dan weer
als het machtig geweld van den razenden donder!
Leden van de afdeeüng hebben vrijen toegang;
niet-leden betalen 50 cents entrée. welk bedrag,
met het oog op de groote kosten, zeker niet te
hoog is. Ook kan men voor 50 cents als minimum
lid worden van de afdeeüng en zoo de goede
zaak steunen. Er Is zooveel noodig, de begrooting
1908/1909 wijst op een uitgave van f 800 ruim.
Laten ook niet-vrijzinnigen deze voordracht
gaan hooren. En moge er aldus, in verscheidenheid
van inzichten, meer waardeering komen en meer
verdraagzaamheid.
Deze laatste avond belooft veel, heel veel. Wij
stippen uit dc leiddraad de volgende punten aan:
Alleen de godsdienstige wereld en levensbeschou
wing is voor het denken te rechtvaardigen.
De waarde der bewijzen voor het bestaan
van God.
De verwerping van het geloof in God berust
meestal öp dwaze voorstellingen omtrent de
Godsidee.
Schets van het Godsbegrip.
Onze kennis van de wereldorde en de natuur
staaft het recht van het godsdienstig geloof.
Getuigenissen van groote natuuronderzoekers
in onzen tijd.
De ontwikkeüngs-samenhang.
De geest van den mensch. De-ontwikkelings
gang der menschheid.
Het geestelijke doel van ons leven.
Ai/een hel godsdienstig geloof bevredigt de be
hoeften des gemoeds en verheft het leven.
Tegenover de ervaringen van lot en leven heeft
het materialisme den mensch niets te geven.
In den godsdienst ligt voor hem troost, dank,
kracht.
Plichtsbesef, geweten, zondebewustzijn.
Het onbedriegelijke van ons diepste zelf
bewustzijn.
De mensch is van nature godsdienstig.
De grondgedachte van den Christelijken gods
dienst.
U, Mijnheer de Redacteur, dankzeggende voor
de verleende gastvrijheid!
BONDSLID.
MARKTBERICHTEN.
Rotterdam, 20 Oct. Op de veemarkt
waren aangevoerd: 55 paarden, 2497 ma
gere en 768 vette runderen, 160 vette,
132 nuchtere en 630 graskalveren, 1175
varkens, 211 biggen.
Koeien en ossen 28 tot 34 ct., slieren
25 tot 30 ct., kalveren 45 tot 52.J ct.,
varkens 20 tot 23 J ct.
Melkkoeien f 150 f 270, kalfkocien
f 160 a f 260, stieren f 120 a f250, gras
kalveren f 35 f 80, vaarzen f 90 a I 150,
alles mager vee; biggen f 4 k f 12, slacht-
paarden f 40 f 90, hitten f 100 a f 180.
Nuchtere kalveren: fok- f 13 S f 17,
slacht- f 8 f 11.
Biggen f 0,80 a f 1 per week.
Vette runderen met ruimen aanvoer en
weinig handel.
Vette kalveren met gewonen aanvoer en
vluggen handel.
Op de magere markt was van alles de
aanvoer buitengewoon groot en de handel
trager.
Jong vee en graskalveren ook zeer ruim
ter markt met matigen omzet.
Van nuchtere kalveren, biggen en paar
den was de aanvoer gewoon en de handel
gering.
Zeeuwsche Ajuin. Aanvoer circa 4000
balen van alle soorten, grootendeels in
het land gekocht, zoodat slechts weinig
hier te koop was en geen betrouwbare
marktwaarde kan worden vastgesteld. We
gens den zeer geringen aanvoer en het
plotseling koude weder was de vraag
levendig.
De prijzen, hedenmorgen aan de
Rotterdamsche Eierenveiling besteed, zijn
als volgt voor kippeneieren f 4,95 f 7,40,
eendeneieren f 5 h f 5,45 per 100 stuks.
Aanvoer 9637 stuks.
Z I E R I K Z E E.
Tijd van Hoogwater en van Laagwater.
October.
Maana-
ouderdom.
H. W;
L. W.
u. m.
u. m.
21.
27
voorm.
0. 4
5.55
nam.
0.26
6.17
22.
28
voorm.
0.58
6.54
nam.
1.12
6.59
23.
29
voorm.
1.42
7.20
nam.
1.51
7.36
24.
30
voorm.
2.24
7.49
nam.
2.28
8. 8
25. Zo.
voorm.
2.55
8.14
nam.
2.59
8.36
26.
2
voorm.
3.26
8.40
nam.
3.30
9. 4
27.
3
voorm.
3i57
9. 9
nam.
4. 3
9.34
28.
4
voorm.
4.27
9.42
nam.
4.34
10. 9
Tijd van
H. W. te
Dordrecht 3.15 uur later.
L. W.
5.30
STOOMBOOTDIENST
OCTOBER.
Van
Vlisslngen
naar
Rotterdam.
Van
Middelburg
naar
Rotterdam.
Van
Rotterdam
naar
Middelb. en
Vlisslngen.
Amsterdamsche Tijd.
Donderd. 22
Vrijdag 23
Zaterdag 24
Maandag 26
Dinsdag 27
Woensd. 28
's m. 6,25
6,25
6,25
6.25
6,25
6,25
's m. 8,—
8-
t
's rn. 8,30
8,30
8,30
8,30
8,30
8,30
i I ntrw u a n rt - - t_.„,ucmw
DEN HAAG (vroager Zoiphen). Directie HENNY
KAPITAAL f 4.000.000.00
RESERVEFONDSrota I M3S.00Q.00
CORRESPONDENTIE.
De ontvangen advertentie uit Duiven-
dijke is niet voor plaatsing geschikt
De Redactie.
Q e b o ren
FRANCINA HELENA,
Dochter van A. W. A. BAL en
JENNIE BOMERS.
Orand-Rapids, 7 October 1908.
Heden overleed na een langdurig,
doch geduldig lijden, onze zeer ge
liefde Echtgenoote en Moeder
Maria van Dijke,
in den ouderdom van 25 jaar en 3
maanden.
St.-Annaland, 17 October 1908.
F. RIJNBERG.
M. RIJNBERG.
Heden behaagde het den Heere
van onze zijde weg te nemen, onze
geliefde Dochter, Zuster en Behuwd
zuster
T o n a,
na een zwaar, doch geduldig lijden
van 3J jaar, in den leeftijd van 23
jaar en 3 maanden.
Nieuwerkerk, 18 October 1908.
ADRIANUS KIK,
Echigenoote en Kinderen.
Bij deze vervul ik den treurigen
plicht kennis te geven van het over
lijden, na een langdurige ongesteldheid,
van mijn geliefden Vader,
den heer Johs. Bevelander Corn/,.,
in leven Weihouder, Gezworene,
Voorzitter van het Weezen-Armbesluur
en Notabele der Ned. Herv. Kerk, in
den ouderdom van ruim 67 jaar.
Poortvliet, 18 October 1908.
JOHs. BEVELANDER Jz.
Algemcenc kennisgeving aan Familie,
Vrienden en Bekenden.
Op Zaterdag 24 October a.s. hoopt
CHRISTIAAN SCHERPENISSE zijn 80sten
Geboortedag te herdenken.
St.-Maartensdijk, 20 October 1908.
Zijn dankbaar Kind, Behuwdkind
en Kleinkinderen.
De ondergeteekende betuigt hiermede
haren hartelijken dank aan het Burgerlijk
Armbestuur alhier, voor de ondersteuning
gedurende 24 jaar aan hare moeder betoond.
zlerikzee. JOHANNA ZONRUIJTER.
V Ondergeteekende betuigt zijn harte
lijken dank voor de ondervonden blijken
van belangstelling, bij het overlijden zijner
Echtgenoote.
Rotterdam,
Lage Oostzeedijk 109.
H. VERLINDE.
op Vrijdag 23 October,
's avonds 8 uur, in de Concertzaal.
Toegangskaarten en leiddraad ver
krijgbaar bij den Boekhandelaar A. C.
DE MOOIf.
Haamstede.
Aanstaanden Zaterdag stemming voor
een NOTABELE. Met aandrang wordt
aanbevolen de heer
J. DEN BOER Mz.
VELE STEMOERECHTIODEN.
Waterschap „Poortvliet".
Het BESTUUR van bovengenoemd
Waterschap maakt bekend, dat alle heulen
goed moeten zijn schoongemaakt vóór
den 26 October a.s., op welken dag de
najaarsschouwing zal plaats hebben.
VAN GORSEL, Dijkgraaf.
GEUZE, Ontvanger-Orilfier.
Ondergeteekende beveelt zich
aan als Kookster voor
Diners en andere gelegenheden.
J. BOSSAERT-Kloet,
Schravenstraat B 309, Zierikzee.
