ZIERIKZEE
L
Donderdag 8 October 1908.
(55 i o r i It z e e s o h. e
O o u r a n t).
Algemeen Overzicht.
NIEUWSTIJDIN6EN.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAQ en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is 1,30, franco per post
1,60.
Voor het buitenland, verzending eens per week,
10,— per jaar bij vooruitbetaling.
65ste JAARGANG. No. 8678.
Uitgever-Hoofdredacteur i A. FRANKEL,
Oude Haven D 493.
Redacteur: J. WAALE.
AdvertenliSnvan 1—3 regels 30 Cts.,
meerdere regels 10 Cis., kunnen uiterlijk tot des
Maandags-, Woensdags- en Vrijdags-middags
2 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten geschieden bij den Directeurs A. J. DE LOOZE, Hoek Schuithaven, Zierlkzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 lot 's avonds 9 ure.
De Nederlandsche Regeering heeft
door tusschenkomst van den Duitschen
gezant aan de regeering van Venezuela
een tweede nota betrekkelijk het tusschen
beide staten gerezen geschil doen toekomen,
liet gerucht deed in de pers de ronde,
dat de President Castro geweigerd heeft
de nota in ontvangst te nemen. Tot nu
toe is dit gerucht nog niet bevestigd
geworden. Mocht het, wat wij niet ge-
looven, juist blijken, dan verkrijgt het
incident door die weigering een nog
scherper karakter en wordt de weg tot een
vreedzame bijlegging der gerezene moeilijk
heden en der daaruit ontstane wanverhou
ding zoo al niet afgesneden, dan toch zeer
bemoeilijkt. Met is toch de plicht van elke
regeering, die zich haar verantwoordelijkheid
bewust is, dien weg in te slaan, en ter
voorkoming van een oorlog de uiterste
grens van toegeefelljkheid te gaan, en niets
onbeproefd te laten, wat tot een herstel
van de vreedzame betrekkingen kan leiden.
Tegelijk met de verspreiding van boven
staand gerucht werd gemeld, dat Castro's
gezondheidstoestand zeer ernstig geschokt
is, want dat hij twee bloedspuwingen
gehad heeft. Castro zal thans wellicht de
ervaring opdoen, dat zelfs de krachtigste
geest eens wordt neergeveld, en daardoor
tot het inzicht komen, dat macht, rijkdom,
aanzien voor den sterfelijken mensch
minder begeerlijk moeten zijn dan de
verheffende gemoedsrust, die men slechts
door goede daden, door het bevorderen
van den vrede in de allereerste plaats,
bekomen kan.
Onze regeering heeft, volgens de laatste
berichten, een telegram van den gouver
neur van Curasao ontvangen, waaruit
blijkt, dat de beweerde weigering de
Nederlandsche. nota te ontvangen, geheel
onjuist is.
Europa's aandacht van Marokko is thans
door de snel op elkaar volgende gebeurte
nissen op het Balkan-Schiereiland afge
leid. Bulgarije is eensklaps van een vorsten
dom tot een koninkrijk gepromoveerd.
Vorst Ferdinand heeft in een manifest aan
het volk Bulgarije volkomen onafhankelijk
verklaard. Hij heeft handig gebruik ge
maakt van de omstandigheid, dat in Turkije
het oude regime van het absolutisme door
toedoen der Jong-Turksche partij ver
vangen is door het constitutioneele stelsel,
zoodat deze partij de kanden vol heeft
om de instellingen van het rijk In overeen
stemming te brengen met de door haar
voorgestane beginselen. Klaarblijkelijk in
overeenstemming met den keizer van
Oostenrijk, wien hij onlangs te Budapest,
de hoofdstad van Hongarije, een bezoek
bracht, en door wien hij luisterrijk ontvan
gen werd, heeft hij gehandeld. Dat Oosten
rijk die onafhankelijkheidsverklaring, die
in strijd is met het Berlijnsch verdrag,
begunstigd, misschien wel daartoe aange
moedigd heeft, is gemakkelijk te verklaren.
Immers de keizer heeft in een schrijven
aan de toongevende mogendheden kennis
gegeven, dat hij het voornemen heeft
Bosnië en de Herzegowina eerlang bij het
keizerrijk in te Jijven. Nu zijn bij het
Berlijnsche congres in 1877 deze twee
gewesten tijdelijk ter besturing aan den
keizer afgestaan. Door ze thans te
annexeeren scheurt de keizer het Berlijnsch
verdrag aan flarden. En nu valt het in het
algemeen gemakkelijker samen dan alleen
te zondigen. Vandaar dat Oostenrijk Bul
garije bewogen heeft het geschikte oogen
blik zijn lievelingswensch, volkomen vrij
te wezen, thans te kiezen. Aan de ont
trekking der Turksche souvereinfteit ging
vooraf de inbezitneming van den Oriënt-
spoorweg, die door Bulgarije loopt. Men
herinnert zich, dat het spoorwegpersoneel
in Turkije gestaakt had. De Buigaarsche
regeering bezette hierop de lijn van dien
spoorweg, die op haar gebied lag, met
haar personeel. Toen de staking ten einde
was, eischte de Turksche spoorwegmaat
schappij, dat de regeering van Bulgarije
niet langer de lijn met haar personeel zou
bezet houden. Maar men klopte aan doove-
mans ooren. Zelfs de protesten der mogend
heden bleven zonder eenlg gevolg. Wel
bood Bulgarije een schadevergoeding aan,
maar deze werd door de Oriënt-spoor-
wegmaatschapplj afgeslagen. De bezetting
der spoorweglijn is blijkbaar de voorbode
geweest van de onafhankelijksverklaring.
De regeering had die lijn noodig,
teneinde bij eventuëelen oorlog met Turkije,
over die lijn de vrije beschikking te
kunnen hebben. Want Turkije, dat bij het
Berlijnsche tractaat het souvereiniteitsrecht
over Bulgarije behouden had, zoodat dit
rijk dan ook schatplichtig aan Turkije
was, zou in den stap van Bulgarije wel
eens een casus belli kunnen zien. De
Bulgaren zijn bereid en ook gereed om
voor hun zelfstandigheid goed en bloed
op te offeren. Zij waren van 1877 af in
werkelijkheid vrij geworden, zij wilden
het nu ook in naam zijn. Men zal zich
herinneren, wanneer men met de ge
schiedenis alhans bekend is, dat de Turken
zich in 1390 van Bulgarije hebben meester
gemaakt. Zij onderdrukten echter het
overwonnen volk raededoogenloos, zoodat
dit vaak door opstanden beproefde zich aan
de Turksche heerschappij te ontworstelen.
De geweldige volksopstand, die fn 1876
uitbarstte, werd evenwei in stroomen btoeds
gesmoord. Rusland zag daarin een reden
zijn rasgenooten te hulp ie snellen. Het
verklaarde Turkije den oorlog. Bij het
vredesverdrag van St.-Stefano verloor
Turkije zijn oppermacht over Turkije, en
bij het tractaat van Berlijn werd Bulgarije
een vorstendom, met dien verstande, dat
Turkije zijn souvereiniteit behield. De
volksvertegenwoordiging (Sobranje) koos
tot vorst Alxander von Battenberg, maar
deze, die niet naar de pijpen van den
Czaar verkoos te dansen, werd door den
ruwen, lompen Russischen generaal Kaulbars
genoodzaakt zijn land te verlaten en zijn
troon prijs te geven. Als opvolger van hem
werd door de Sobranje prins Ferdinand
van Koburg benoemd.
Deze wist zich Rusfand te vriend te
houden.
Turkije heeft tegen de politieke vrij
verklaring van Bulgarije bij de mogend
heden, die het Berlijnsche tractaat onder
teekend hebben, protest aangeteekend.
(let zal wel bij een protest blijven.
in een brief van den keizer van Oosten
rijk aan bar on Aehrenthaels, den minister
van buitenlandsche zaken, verklaart de
keizer, dat hij de rechten van zijn souve
reiniteit ook over Bosnië en de Herzegowina
zal uitstrekken, waardoor hij van deze
gewesten formeel betit neemt. In datzelfde
schrijven gelast hij de ontruiming van
Novibazar ten behoeve van de Turken.
Dit is het verguldsel om de bittere pil
voor Turkije smakelijk te maken.
In Servië, waar men van een groot
Servisch rijk droomde, waartoe Herzego
wina en Bosnië dan ook zouden behooren,
is men woedend over den onverwachlen
coup van de Oostenrijksche regeering. Het
hondje zal misschien wel blaffen, maar
bijten doet het zeker niet. Volksbetoogingen
gericht tegen Oostenrijk, werden gehouden.
In Berlijn hebben 17951 winkeliers zich
vóór de sluiting van hun zaken ten acht
ure des avonds verklaard, en slechts 6720
waren er tegen.
In Antwerpen is een groote werkloozen-
betooging gehouden. Zij kwam op de
Groenplaats bijeen. Kinderen liepen vooraan,
dragend een vaandel, waarop geschreven
stond: „Onze vaders willen werken, maar
vinden het niet, wij, hunne kinderen willen
eten, maar vinden geen eten". Het was
een reusachtige stoet, die naar de Groote
Markt trok, waar het stadhuis is. De
burgemeester ontving een deputatie uit hun
midden. Deze vroeg de beschikbaarstelling
van f 100.000 uit de gemeentekas. De
burgemeester antwoorddedat hij de
wcnschen der deputatie aan den raad zou
overbrengen. Deze heeft Inmiddels ver
gaderd, en voorshands, om in den eersten
nood te voorzien, besloten, vijfduizend
gulden voor de wetkloozen uit te trekken.
AMERIKA.
Roosevelt's schoonzoon Longwbrth heeft
te Rock Island in een redevoering een
merkwaardige uitlating gedaan. Hij zei,
dat William Taft de volgende acht jaren
president der Unie zou zijn en dat dan
Roosevelt weer gekozen zou worden. Men
neemt algemeen aan, dat Longworth dit
niet zonder voorkennis van zijn schoon
vader gezegd heeft.
Tengevolge van het persoonlijk
ingrijpen van president Roosevelt in de
campagne om het presidentschap acht men
Taft's kansen sterk gedaald. Eerst werd
er 5 tegen 1 gewed, dat Taft zou worden
gekozen en Bryan de nederlaag zou lijden.
Sedert is de verhouding 2,5 tot I. Als
Roosevelt nog eens zoo'n onhandigheid
begaat, zei een journalist, dan zou dc kans
voor Taft wel eens heelemaal verkeken
kunnen zijn.
De democraten hopen het natuurlijk.
Maar of de bemoeiingen van Roosevelt
zooveel kwaad hebben gedaan aan de
republikeinsche zaak als hier wordt ge
zegd, is zeer twijfelachtig.
Een chauffeur ah sdiaker. Dit is
een nieuw gevaar voor automobielende
rijke pa's van min of meer bekoorlijke
dochters. De eenige dochter van den heer
W. A. Spear, een millionnair uit Atlanta,
de 17-jarige miss Sylva, is er van door
gegaan met haars vaders 20-jarigen auto
bestuurder Russell Thomas en heeft hem
in 't geheim gehuwd. Nog geen jaar was
de man in dienst en nu brengt hij met
de erfgename van 1,000,000 dollars bij
haar meerderjarigheid, als erfdeel van
hadr grootvader, de wittebroodsweken te
Washington door.
Te Charlotte in Noord-CaroJine heeft
een geweldige ontploffing plaats gehad in
een buskruitfabriek. Er was juist een
groote hoeveelheid kruit in het magazijn.
De geheele fabriek is verwoest, een halven
mijl in den omtrek sprongen de ruiten
tengevolge van den luchtdruk. Tien werk
lieden van de inrichting zijn gedood en
twintig gewond.
TURKIJE.
Konstantinopel, 6 Oct. Een buiten
gewone Ministerraad besloot te protesteeren
tegen de onafhankelijkheidsverklaring van
Buigarije, en den beheerder van 't Turksche
commissariaat te Sofia terug te roepen.
Aan journalisten werd medegedeeld, dat
Ferdinand aan den Sultan telegrafisch zijn
gevoelen van trouw betuigde, doch dat
de volksbeweging hem noopte tot de
onafhankelijkheidsverklaring. Waarop de
Ministerraad terug seinde de daad als een
schending van het verdrag van Berlijn, te
beschouwen en bij de mogendheden daar
tegen te protesteeren.
Aan de journalisten werd verzocht het
volk niet omtoodlg op te zetten.
Volgens een gerucht beloofde Rusland
moreeien steun aan Turkije. Te Adrianopel
worden volgens gerucht Boelgaarsche
reservisten opgeroepen.
De Jong-Turken zijn zeer opgewonden
over de daad van Ferdinand.
1 uur 50 minuien 's morgens. De
ministerraad vergadert nog en het laat
zich aanzien, dat dit nog eenige uren zal
duren. Men is zeker, dat er een nota aan
Bulgarije zal worden gezonden, waarin
geprotesteerd wordt tegen de schending
van het verdrag van Berlijn.
Vorst (nu tsaar) Ferdinand zond den
sultan een telegram, waarin hij verklaarde,
dat hij door de stemming van het volk
zich gedrongen gevoelde uitdrukkelijk de
hoop uit te spreken, dat de vriend
schappelijke betrekkingen tusschen beide
landen gehandhaafd zullen blijven.
De ministerraad beraadslaagt over het
antwoord en in welken vorm men het
protest en de weigering om de onafhankelijk
heid te erkennen, zal kleeden.
De commissie voor verdediging houdt
zitting en bespreekt den toestand.
BULGARIJE.
Sofia, 4 Oct. De vorst van Bulgarije
kwam hedenavond in Rouchouck aan,
waar hij verwacht werd door alle ministers.
Nog heden moet een ministerraad plaats
hebben onder voorzitterschap van den
vorst om een beslissing te nemen in de
op het oogenblik hangende kwesties.
5 Oct. Het bericht der proclamatie
werd in de hoofdstad en dc provinciën
met groote geestdrift ontvangen. Overal
heerscht groote opgewektheid, alle bestuurs
lichamen nemen maatregelen om het
heuglijke feit te vieren. Dc stad vlagde,
militaire muziekkorpsen speelden op de
openbare pleinen, batterijen vuurden salvo's
af. Morgen zullen plechtige missen in alle
landstreken worden gehouden en militaire
parades in de hoofdstad en de provinciën.
Talrijke telegrammen van gelukwenschen
komen voortdurend te Tirnovo aan. De
scholen zijn gedurende 3 dagen gesloten.
Vorst Ferdinand en dc Ministers
waren te Tirnovo gedurende de proclamatie
tegenwoordig, in welke stad zij gisteren
avond waren aangekomen van Rouchouck.
Prinses Eleonora en Ferdinand's kinderen
vertrokken denzelfden avond naar Tirnovo
met een specialen trein.
De plechtigheid der proclamatie had om
elf uur des morgens plaats in de oude
kerk. Een koninklijk manifest, dat aan de
natie de onafhankelijkheid verkondigt, zal
heden verschijnen.
ENGELAND.
De gemeenteraad van Dublin heeft
besloten een ieening van f 120.000 te
sluiten voor werkverschaffing.
Londen, 5 Oct. Reuters agentschap ver
neemt, dat de Britsche regeering niet kan
toestaan, dat welke mogendheid ook het
recht zou bezitten, wijziging te brengen
in. een internationaal tractaat, zonder dat
daarvoor de toestemming is verkregen van
de overige mogendheden, die dat tractaat
mede onderleekend hebben. Uit dien hoofde
zal de Britsche regeering weigeren goed
te keuren, dat eenige inbreuk welke
ook worde gemaakt op het Tractaat
van Berlijn. Zij zal weigeren te erkennen
hetgeen geschied is, totdat de opvattingen
der overige mogendheden zullen zijn
bekend geworden, en met name de
opvatting van Turkije, dat meer onmiddel
lijk bij de quaestie betrokken is dan één
der overige mogendheden.
Naar wij vernemen, heeft de Oosten
rijksche ambassadeur zich naar Balmoral
begeven om koning Edward een eigen-
handigen brief van keizer Franz Joseph
omtrent Bosnië ter hand te stellen. Minister
Grey is te Londen aangekomen en houdt
zich druk bezig met de openbare aan
gelegenheden. De tijding van het optreden
van Bulgarije en Oostenrijk is in oificiëele
en diplomatieke kringen met onverholen
spijt ontvangen.
Men verneemt, dat de Russische
regeering bereid is mede te werken tot
alle vredelievende maatregelen, die de
mogendheden mochten nemen ter ver
hoeding van het uitbreken van vijandelijk
heden in Oost-Europa.
FRANKRIJK.
Parijs, 4 Oct. Uil Weenen wordt aan
de Temps geseind: de hier heerschende
meening over den politieken toestand is
zeer verontrustend. Men acht een oorlog
tusschen Turkije en Bulgarije niet on
mogelijk.
Parijs, 5 Oct. De gedachtenwisselingen
tusschen minister Pichon en de gezanten
van verscheiden mogendheden blijven zoo
druk mogelijk. Over den loop der be
sprekingen zijn geen aanwijzingen verstrekt
behalve de verzekering, dat de Fransche,
Engelsche en Russische regeeringen ge
komen waren tot een overeenstemmende
beschouwingswijs. Het staat vast, dat
Frankrijk, Rusland, Engeland en Italië
geneigd zijn al hun krachten in te spannen
om te komen tot het behoud van den
vrede in het Oosten. Maar op het oogen
blik schijnt het moeilijk, een middel te
vinden, geschikt om lot het beoogde doel
te kunnen worden gebezigd.
Alles hangt af van wat er te Konstanti-
nopel zal gaan gebeuren. En een snelle
opeenvolging van gebeurtenissen zou de
mogendheden wel eens kunnen stellen
voor een voldongen feit en den stand van
zaken volkomen kunnen wijzigen.
Het plan van een nieuw internationaal
congres wordt met zekere hardnekkigheid
opgeworpen. In elk geval zou men te
dezer zake de meening moeten kennen
van Turkije. Is dat gunstig gestemd voor
het denkbeeld dan zouden gelooft men
de mogendheden het gemakkelijk over
een conferentie kunnen eens worden.
Frankrijk, Rusland en Engeland zouden
het initiatief kunnen nemen. Maar dat zijn
alles hypothesen, welke men op 't oogen
blik met groote behoedzaamheid dient te
beschouwen.
Wederom is er, op den zesden
verjaardag van Zola's dood, een pelgrims
tocht naar Médan geweest. De stoet is
ontvangen door mevrouw Zola en Zola's
beide kinderen. Onder de bezoekers waren
Dreyfus en zijn vronw.
DUITSCHLAND.
Metz, 4 Oct. Bij Nolsseville is heden
In tegénwoordigheid van 65.000 menschen
een gedenkteeken voor de Fransche strijders
onthuld. Aanwezig waren een vertegen
woordiger der Fransche regeering, com
mandant Olivier, 25 Fransche officieren,
deputaties van Duilsche regimenten en
burgerlijke en militaire overheden van
Metz. Na een godsdienstige plechtigheid
in de dorpskerk, aan de nagedachtenis
der soldaten gewijd, en een toespraak van
den heer Jean, die het denkbeeld om een
gedenkteeken op te richten het eerst had
geuit, aanvaardde de districtspresident,
graaf Zeppelin, het gedenkteeken in de
bescherming van de keizerlijke regeering,
met een rede, waarin hij de gevallenen
van 1870 eerde en de hoop uitsprak, dat
de Franschen en Duitschers ook in hun
leven elkander wederzijds zouden kunnen
achten, met elkander opschieten en be
trekkingen van goede nabuurschap met
elkander onderhouden. Zeppelin legde een
krans op het gedenkteeken neer namens
de regeering.
Dresden, 5 Oct. De koning van Spanje
is hier uit Weenen aangekomen en aan
het station ontvangen door den koning
van Saksen en de voornaamste burgerlijke
en militaire autoriteiten. De begroeting
der beide koningen was zeer hartelijk. De
bevolking begroette koning Alfons met
veel sympathie.
BELGIË.
Het te Brussel verschenen „Bulletin
officieel" over den Kongo-staat publiceert
in 40 pagina's druk een lange recht
vaardiging over de door den Belgischen
Koning tot nu toe gevoerde Kongo-poliliek.
Het artikel is niet onderteekend, maar het
is niet moeilijk te raden, dat Koning
Leopold zelf de auteur is. De Koning
probeert daarin te bewijzen, dat de aan
de inboorlingen opgedrongen dwangarbeid
door de Kongo-negers evenals door de
inboorlingen der Engeische Koloniën in
Afrika, zonder morren als iets dat in het
geheel niet gehaat werd, opgenomen is;
integendeel dal verplichte werken werd
als iets „populairs" beschouwd.
Die verplichte arbeid streed ook niet
tegen de Berlijnsche acte, welke geen
enkele soort van fiskaal regime uitdrukke
lijk verbood.
Koning Leopold bestrijdt verder de
aantijging, dat hij slechts aan zijn eigen
belangen gedacht had. In waarheid heeft
hij den Kongo-staat niet uitgezogen,
maar integendeel zich door dien staat
laten uitzuigen, en dat wel ter wille van
België. De inkomsten der Kongoleesche
kroondomeinen had hij willen gebruiken
voor de uitgaven ten bate van den
Kongo-staat en België. Zijn bedoeling was
geweest met de hulp van dat geld het lot
der inboorlingen te verlichten, de Belgische
missies te ondersteunen, een Belgische
handelsvloot te scheppenkunst en weten
schap te dienen en Brussel te verfraaien.
Daarom zal het Belgische volk, meende
hij, nog wel eens betreuren, hem verplicht
te hebben zijn plan op te geven.
De Belgische Kongo-pers publiceert lange
uittreksels uit het artikel.
Antwerpen, 5 Oct. De gemeenteraad
beraadslaagde hedenavond uitvoerig over
een voorstel der drie socialistische raads
leden om een bedrag van 200,000 franken
toe te staan ten behoeve der werkloozen
tn het nakend winterseizoen. Besloten werd
het restant van een verleden jaar toe
gestaan bedrag van 10,000 franken, dat
nagenoeg onaangeroerd bleef, onmiddellijk
voor liet doel te bestemmen, voorts de
kwestie te verzenden naar de commissie
van financiën en die van maatschappelijke
werken, welke commissies dan met groote
spoed zouden vergaderen en met dien
verstande, dat over 14 dagen in openbare
raadszitting door de commissies verslag
zal uitgebracht kunnen worden.
NEDERLAND.
IJmuiden, 3 Oct. Uit Velseroord, nabij
deze gemeente, wordt gemeld, dat een
afschuwelijke geschiedenis is aan het licht
gekomen.
In een klein huisje aan den Driehuizer-
weg woont een oude vrouw, De B.
genaamd, met hare dochter. Een niet-
inwonende dochter, die hare moeder
wenschte te bezoeken werd gedurig de
toegang geweigerd, op grond, dat de oude
vrouw ziek was. Zij vertrouwde de zaak
niet, dacht aan opsluiting of misdadig
opzet en diende een klacht in bij den
heer N., wethouder, omdat het hoofd der
politie, de burgemeester, afwezig was.
Nadat de heer N. de overtuiging had
gekregen, dat hier niet de gewone over
drijving dominees de, zegde hij een onder-
