ZIEIilkZEESCIIE
NIEUWSBODE.
Zaterdag 26 September 1908.
Wij hebben
HAAIJER, Tholen.
Eerste Blad.
RECLAMES.
Moderne Lampen,
(25 ierik.zeesclie
C o vi r a, n t).
BERICHT.
ontvangen eene rijke keuze in
BRANDKASTEN,
Juncker- en Ruh-Vulkacheis,
Jaarsma's- en Lips-Haarden.
Vóór een halve eeuw en nu.
Uit Stad en Provincie.
Verschijnt DINSDAQ, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is 1,30, franco per post
1,60.
Voor het buitenland, verzending eens per week,
f 10,— per jaar bij vooruitbetaling.
65ste JAARGANG. No. 8673.
Uitgever-HoofdrodacteurA. FRANKEL,
Oude Haven D 493.
Redacteur: J. WAALE.
AdvertentiSn, van 1—3 regels 30 Cts.,
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags-, Woensdags- en Vrijdags-middags
2 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten geschieden bij den Directeur s A. J. DE LOOZEHoek SchuithavenZierikzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
Zij, die zich met 1 October a.s. op
deze Courant abonneeren, ontvangen
de tot dien datum verschijnende
nummers gratis. Alle brievengaarders
en boekhandelaars nemen abonne
menten aan.
De Directeur,
A. J. DE LOOZE.
1 —5 regels 75 cts. Elke regel meer 15 cts.
Amerikaansche Vulkachels, Plattebuis-
kachels, zwart en nikkel geëmailleerde
Haarden, reukelooze Petroleumkachels,
Vulemmers en Kolenbakken, Carbid-
en Kaarslantaarns,
Lips en Trousselot,
Veepotten ruw en geëmailleerd,
Grondbasculen en Gewichten, houten
en ijzeren geijkte MatenKarpet-
zweepers en Voetkussens, koperen
Ketels en Doofpotten, Veiligheids-
Nachtlampen.
Op bestelling leveren wij
Beleefd maken wij U er op altent,
dat wij in verschillende Artikelen
iets nieuws hebben, wat bij geen
ander is te verkrijgen.
Solierp eoncurreeienfle prijzen.
UI.
Tengevolge van de kermisvermakelijk
heden, die overeenkomstig de gewoonte
een afzonderlijke bespreking in dit blad
vorderden, hadden wij nóch de vereischte
gelegenheid, nóch de benoodigde plaats
ruimte Voor een geregelde voortzetting
van de vergelijking der gemeente-toestanden
van thans en een vijftig jaren geleden.
Nu deze echter achter ons liggen, en de
liefelijke tonen van orgels, orchestrions
en wat dies meer zij, zijn weggestorven,
kunnen wij rustig en ongestoord onzen
arbeid hervatten.
Wij waren genaderd tot hoofdstuk IV
van het gemeente-verslag van 1857, dat
over de geldmiddelen handelt, maar, daar
hier een hemelsbreed onderscheid met het
jaarverslag van 1907 valt te constateeren,
en daar, om de punten van verschil aan
te stippen en te verklaren, een tijdroovend
onderzoek van noode is, zoo zullen wij,
zonder daardoor aan de eenheid van het
onderwerp tekort te doen, de behandeling
hiervan voor het laatst bewaren. Om
echter inmiddels onzen lezers eenig denk
beeld van dat verschil te geven, wijzen
wij slechts op de omstandigheid, dat de
gemeente-begrooting voor 1857 in ontvang
en uitgaaf op een bedrag van f 93194
geraamd werd, terwijl die voor 1907 op
een som van f 144.527.89 werd vast
gesteld, en halen wij het feit aan, dat de
hoofdelijke omslag in 1857 f 8800 bedroeg,
en in 1907 de som van f 31.1C0. Deze
uiteenloopende cijfers, die een welsprekende
getuigenis zijn van veranderde toestanden,
zijn wel der moeite waard nader bekeken
te worden.
Gaan wij nu de gemeente-eigendommen
in 1857 na, dan ontwaren wij, dat de
gemeente in dat jaar in het bezit is
gekomen van het gebouw der gasfabriek.
Met de bekende firma Enthoven Comp.
te 's-Gravenhage, was namelijk door de
gemeente een overeenkomst aangegaan,
waarbij gene zich verbond om voor een
som van f 56.200 een deugdelijk werkende
gasfabriek haar af te leveren. De gasfabriek
kwam den 16en Januari 1857 voor het
eerst in werking. De 90 olie-toestellen,
waarmede ons stadje destijds verlicht
werd, werden aisnu door 130 gas-lantaarns
vervangen. Alle gemeente-gebouwen, zooals
het raadhuis, de teekenschool, de armen
school, en de tusschenschool, werden,
voor zoover dit voor het gebruik dienstig
was, van gasleidingen voorzien.
Nu wij toch de inwerkingbrenging der
gasfabriek bespreken, hetgeen voor ons
stadje een gewichtige gebeurtenis was,
omdat daardoor een vrij wat betere ver
lichting verkregen werd, dan tot nu toe
gebruikt werd, meenen wij, dat het een
geschikt oogenblik is, om ook nog het
volgende te vermelden. De fabriek plaatste
in dit jaar 242 gasmeters, wat voorzeker
voor een begin geen ongunstige inzet was.
De ontvangsten der gasfabriek bedroegen
ultimo December f 12,803,78° en de uit
gaven f 11,603,445, zoodat er een saldo
in kas was van f 1200,34. De prijs van
het gas bedroeg 21 cents per kubieke el.
Reeds het volgend jaar werd dóór den
Raad, op voorstel der Gascommissie, die
prijs op 19 cents per kubieke el vast
gesteld.
Wanneer wij nu den toestand der gas
fabriek, die in 1857 haar eersten be
scheiden stap in het leven deed, vergelijken
met dien van het vorig jaar, dan bespeuren
wij, dat onze gemeenteraad in zijn ver
gadering van 25 Februari 1907 een bedrag
van f 32000 voor de uitbreidingswerken
der gasfabriek toestond. Tot die uit
breidingswerken behoorde o. a. het maken
van het tweede honderdtal muntgasmeters
installatie, waaraan men in 1857 niet kon
denken, om de eenvoudige reden, dat men
de muntgasmeters nog niet had uitgevonden.
De straatverlichting bestond in 1907 uit
189 gaslantaarns, waarvan zeven alleen in
den tijd, dat er kermis is, ontstoken
worden. Allen zijn thans van gloeikousjes
voorzien, die men in 1857 nog niet kende.
De gasprijs was gedurende 1907 6 cent
per kubieke meter of el, hetgeen, zooals
men bespeurt, verbazend afwijkt van dien
in 1857.
Met aantal gasmeters bedroeg 565, waar
onder niet de 230 muntgasmeters zijn
begrepen, zoodat het totaal-getal gasmeters
thans 795 bedraagt. Uit dit cijfer blijkt,
hoe in vijftig jaar de gasverlichiing te
dezer stede is toegenomen.
De ontvangsten der gasfabriek in 1907
beliepen f 52234,27° en de uitgaven
f 51654,67°, zoodat de exploitatie een
voordeelig slot van f 579,60 heeft opge
leverd. Deze cijfers bewijzen, hoe verbazend
in een halve eeuw de gasfabriek is voor
uitgegaan.
Na deze uitweiding keeren wij tot ons
eigenlijk onderwerp, de openbare ge
meentegebouwen, terug. Lezend hierover
het verslag van 1857, bespeuren wij, dat
de toenmalige gemeente-bouwmeester, de
heer Couvée, bestekken heeft opgemaakt
voor een verandering van het raadhuis,
opdat de arrondissements-rechtbank, die
daarin haar openbare zittingen hield, daarin
in raadkamer vergaderde, daarin het parket
en de griffie gevestigd had, voor een en
ander betere lokalen mocht bekomen. Maar
de Minister van Justitie maakte zwarigheid
de kosten hiervan, die op ruim f 6000
begroot waren, voor rekening van het rijk
te nemen. Thans worden de zittingen der
rechtbank niet meer in het raadhuis, maar
en dit dateert reeds van 1866 in
een afzonderlijk gebouw op het Havenpark
gehouden, dat, aangekocht door het rijk
voor f 12000, 't laatst bewoond werd door
mevrouw de wed. Van Gelre van Vrijberghe,
en waarheen alles, wat-op de rechtbank
betrekking heeft, is overgebracht. Het
gebouw is daardoor aan zijn oorspronkelijke
bestemming, te dienen als woning eener
patricische familie, onttrokken, en pas
klaar gemaakt voor den zetel van een
rechtstribunaal, waarvoor het niet deugt,
omdat daarin in de allereerste plaats een
behoorlijke zittingszaal ontbreekt.
Ten aanzien van de gemeentegronden
iezen wij in hel verslag van 1857, dat de
opbrengst der zoogenaamde zelkasch ruim
f 10,000 bedroeg. Deze bron van inkomsten,
waaruit in 1861 een bate van f 19365,25
in de gemeentekas vloeide, is thans, helaas!
geheel en al opgedroogd. Wel kan de
gemeente tengevolge van de droogmaking
van het voormalig Dijkwater thans op een
andere bron van inkomsten bogen, die wel
niet zoo ruim vloeit als die van de zelk
asch, maar toch altijd een niet te ver
smaden zoet winstje afwerpt. De pacht
van het in bouwland herschapen Dijkwater
bracht namelijk in 1907 ruim f 2000 op.
Wordt vervolgit).
Zierikzee, 25 Sept. Wij vestigen er de
aandacht op, dat Maandag, den 9en
November, door de bekende zangvereeniging
„St.-Cecilia", een openbare uitvoering in
de Concertzaal alhier zal gegeven worden.
Drie violisten uit Amsterdam en de lieer
Walter van Son uit Bergen-op-Zoom zullen
daarbij hunne medewerking verleenen.
Door den Commissaris der Koningin
in Zeeland is tot lid der gezondheids
commissie voor de vereeniging van
gemeenten, welke haar zetel heeft te Tholen,
benoemd de heer J. C. P. J. Vorster, arts
te Stavenisse.
Wij hebben in dank ontvangen de
eerste aflevering van du- parlementaire
redevoeringen van dr. A. Kuyper. Deze
redevoeringen, die in vier-zware deelen
zullen verschijnen, en eveneens verkrijgbaar
zullen zijn in 100 afdeelingen, worden
door de bekende Firma Van Holkema
Warendorf te Amsterdam uitgegeven.
De afzonderlijke verschijning van de
redevoeringen, door dr. A. Kuyper als
Kamerlid en als Minister uitgesproken, zat
voorzeker aan zeer velen in den lande
hoogst welkom zijn, inzonderheid aan hen
die zich, tot welke partij zij ook behooren
mogen, op politiek gebied bewegen. Want
hoe men ook dr. Kuyper en zijn beginselen
moge beoordeelen, elk onbevooroordeelde
zal toch moeten erkennen, dat van dezen
eminenten, anti-revolutionairen staatsman
een bewonderingswaardige zeggingskracht
uitgaat. Juist in den pakkenden, pittigen
vorm, waarin hij gewoon is zijn gedachten
neer te leggen, ligt het geheim van zijn
verbazenden invloed op dat deel van ons
volk, dat in hem den man ziet, die een
Goddelijke zending hier te vervullen heelt.
Wij, die in hem waardeeren zijn scherp
vernuft en zijn meesterschap over het
woord, bevelen de lezing zijner parlemen
taire redevoeringen, waaruit veel valt te
ieeren, een ieder aan.
De Minister van Oorlog heeft aan
de chefs der korpsen een schrijven ge
zonden, waarin hij mededeelt, dat het in
zijn voornemen ligt, na den Minister van
Justitie dienaangaande te hebben gehoord,
voor elke kazerne en voor elk militair
gebouw één of meer onderofficieren, die
bereid zijn de functie van onbezoldigd
rijksveldwachter te aanvaarden, daartoe
bovendien bizonder geschikt worden geacht
en den leeftijd van 23 jaar hebben bereikt,
te doen aanstellen als zoodanig.
Schouwen, 25 Sept. In onze anders vrij
stille havenplaatsen zien we met den'dag
het getal der schepen vermeerderen, die
onze bieten zullen vervoeren. In steeds
stijgende mate zullen in de eerste weken
de losplaatsen dan ook het tooneef zijn
van gezellige drukte, zoowel als van haastig
gejaag en gezwoeg gedurende al te lange
dagen; het tooneel zoowel van liefelijke
harmonie als van schreeuwende disharmo
nie. Doch thans komen nog slechts weinig
bieten: de arbeiders hebben het ook nog
te druk met aardappels delven enz. Dc
volgende week komt de pee aan de beurt
en dan' hoopt de werkman weer op een
ruimen oogst van zilverstukken.
Bruinisse. Dinsdag overleed alhier de
heer Z. Hoogerheide, gedurende vele jaren
lid van den raad dezer gemeente en amb
tenaar van den Burgerlijken Stand. De
heer Hoogerheide behartigde steeds de
belangen der gemeente naar zijn beste
weten en schroomde nooit voor zijn mee
ning uit te komen. Dat de kiezers zijne
verdiensten waardeerden, bleek uit de
groote meerderheid, waarmede zij hem
steeds als lid van den raad herkozen.
Scherpenisse, 24 Sept. Als een zeld
zaamheid voor deze gemeente zij gemeld,
dat alhier, in plaats van de ajuin in het
schip te laden, zij thans worden aangevoerd
en in rennen geborgen.
Op 22 dezer werd de dijksverhooging
alhier opgenomen en zeer juist uitgevoerd
bevonden, doch in den namiddag van 23
dezer had bij dijkpaal 11 een belangrijke
kruin-inzinking plaats ter lengte van pl. m.
70 M. Gevaar bestaat echter op dit oogen
blik niet, daar het buitcnbeloop reikt tot
3,50 M. -f- H.W. en men een kistdam
plaatst, reikende tot 4 M. -f H.W.
De volgende week begint men reeds te
sporen, daar het spoormaterieel gelost
wordt.
Oud-Vossemeer. Door één der maat
schappijen, bij den brand op de hoeve
der wed. Van de Wijngaard, is aan de
brandweer alhier een premie toegekend,
welke door het gemeentebestuur zoodanig
verhoogd zal worden, dat de betrokken
brandweerlieden een voldoend daggeld zal
verstrekt worden voor de bewezen diensten
gedurende twee dagen en één nacht. De
kosten dier vergoeding voor daggelden
zullen zeker f 150 beloopen, zoodat een
aanzienlijke som uit de gemeentekas moet
komen.
De patrijzenjacht schijnt dit jaar in
onze omgeving niet erg schitterend te
zullen worden. In den Hollare-polder werd
dezer dagen gejaagd, maar de uilkomst
viel niet mee. Er werden ook een aantal
wilde eenden buitgemaakt in de kreken
in genoemden polder.
Middelburg, 23 Sept. Zekere P. B.uit
Middelburg, schelde Zaterdagnacht aan de
woning van den heer De K., wonende op
het naburige Zand, in de gemeente Koude-
kerke.
Aan de dienstbode, die open deed, ver
zocht B. den heer des huizes te spreken.
Tegelijk echler duwde hij de meid ter
zijde cn ging het huis binnen. Intusschen
was het gezin ontwaakt en vluchtte de
heer De K. met zijn vrouw, op de be
dreigingen van den indringer het huis uit.
B. wendde zich daarop tot den zoon,
die van den schrik van het balcon in den
tuin sprong.
Toen de familie later naar huis terug
keerde, was de man, die zooveel op
schudding had veroorzaakt, verdwenen.
De politie heeft een onderzoek ingesteld.
De bataljons van het 3e reg. inf., in
garnizoen te Middelburg en Vlissingen,
welke hebben deelgenomen aan de regi
ments- en divisie-oefeningen in het westen
van Noord-Brabant, zijn t.l. Donderdag
middag in hun garnizoen teruggekeerd.
Gedep. Staten van Zeeland hebben
de inschrijving opengesteld op 122 obli
gation van f 1000 en 16 van f 500, rentend
4 pCt., zijnde het eerste gedeelte van de
geldleening van f 175.000, waartoe de
Prov. Staten in hun zitting van 17 Juli
j.i. hebben besloten.
Als bizonderheid meldt men uit Dom
burg, dat op 't oogenblik reeds vele
apartementen benevens een aantal ge
meubileerde woningen voor het seizoen
1909 besproken zijn.
Vlissingen. Een werkman alhier is aan
de buitenhaven zoodanig door een stuk
ijzer aan het hoofd getroffen, dat vermoe
delijk hersenschudding is ontstaan en men
voor zijn leven vreest.
Op 93-jarigen leeftijd is te 's-Hertogen-
bosch overleden de heer J. F. de Kinder,
gepensionneerd sous-chef van het Belgisch
loodswezen te Vlissingen.
De heer dr. J. Th. de Visser, lid
van de Tweede Kamer, zal op 20 November
in een openbare vergadering der Christelijk-
Historische Kiesvereeniging als spreker
optreden.
Terneuzen, 24 Sept. Dinsdagavond
kantelde in het kanaal nabij deze gemeente
een zolderschuit der heeren Van Hattum
en Blankevoort, waarmede steenen werden
vervoerd. De twee opvarenden vielen te
water. Één wist zich te redden, doch de
23-jarige H. Imkje van Werkendam ver
dronk.
AanbestedingenVerkoopingen, enz.
*2
ÏL
i i 3 i
-a
a.
i i
3>
a
m jo
i I N K
Si c I
kO O
I I
i!r2b is
O o O O O
I I
O E i
F
"o j
n
ca a
j m
cn
«2 O J
O)
§2
O O
o
o.
ca
o c
u c
oc
- E
JR "2
o
ni
r o
O.Q
S O w
CA «3
■o 3 N
N ta .2
o -Ê '3
jïï'l»
O-:,
ZT-to;
9
Cl.
S s
JS 3 c
to 9
s si
Landbouw en Veeteelt.
Stavenisse. Tengevolge van een premie
voor vervroegde levering, uitgeloofd door
één enkele fabriek, aan de contractanten,
zijn er deze week alhier minstens een
kwart millioen K.G. suikerbieten reeds
geleverd. Over het algemeen valt de op
brengst niet tegen.
De besmettelijke vlekziekte onder de
varkens heeft deze week alhier weder
offers geëischt. Circa 70 dieren, waarvan
de meeste al zeer groot, zijn er aan be
zweken. Minstens f 4000 verlies voor de
eigenaren. Onder de ingeënte dieren is
er nog geen spoor van ziekte voorgekomen.
RECHTSZAKEN.
De rechtbank te Middelburg deed heden
(Vrijdag) uitspraak in de zaak tegen
J. B. C., 21 jaar, arbeider, geboren en
wonende te Hoofdplaat, gedetineerd te
Middelburg, beklaagd dat hij in den nacht
van 18 op 19 Juli 1908 te Hoofdplaat
F. A. Cromheecke zoodanig met een scherp
voorwerp in zijn borst heeft gestoken, dat
de linkerlong is geraakt en een levens
gevaarlijke verwonding is ontslaan, gepaard
gaand met veel bloedverlies.
Bekl., tegen wren het O. M. één jaar
gevangenisstraf had geëischt met aftrek
der preventieve hechtenis, werd veroor
deeld wegens mishandeling, zwaar licha
melijk letsel tengevolge hebbende, tot 6
maanden gevangenisstraf, eveneens met
aftrek der preventieve hechtenis.
Heden (Vrijdag) werd voor de
rechtbank te Middelburg behandeld de
zaak tegen J. H.26 jaar, werkman, ge
boren en wonende te Schoondijke, thans
gedetineerd te Middelburg.
Dezen beklaagde werd ten laste gelegd
dat hij op 6 Juli 1908 te Oostburg, na
reeds 3 weken te voren het plan te hebben
opgevat om J. F. Lohinan zwaar lichamelijk
letsel toe te brengen, althans te mishandelen,
in koelen bloede zonder dal deze daartoe
op dat oogenblik eenige aanleiding gaf,
met het opzet aan genoemden L. zwaar
lichamelijk JetseJ toe te brengen, althans
om hem te mishandelen, dien man met
een mes in den buik heeft gestoken,
tengevolge waarvan L. zwaar en levens
gevaarlijk is verwond geworden en de
darmen uit zijn buik puilden, terwijl nog
geen vijf jaren waren verloopen sedert
bekl. een tegen hem en wegens mishandeling
uitgesproken gevangenisstraf geheel had
ondergaan.
