ZIEMKZEESCIIE
[NIEUWSBODE.
Dinsdag 2 Juni 1908.
Eerste Blad,
(525 ierikzeesch
C o u r a n t).
Algemeen Overzicht.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prqs per 3 maanden is 1,30, franco per post
1,60.
Voor het buitenland, verzending eens per weet,
10,— per jaar bij vooruitbetaling.
63ste JAARGANG. - No. 8624.
Uitgever-HoofdredacteurA. FKANKEL,
Oude Haven D 493.
Redacteur: J. WAALE.
AdvertentiSnvan 1—3 regels 30 Cis.,
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags-, Woensdags- en Vrijdags-middags
2 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten geschieden bij den Directeur t A. 1. DE LOOZEHoek SchuithavenZierikzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
Dit nummer bestaat uit
twee bladén.
Wegens het Pinksterfeest
zal de Nieuwsbode op a.s.
Maandagavond niet worden uitgegeven.
H. H. Adverteerders
worden beleefd verzocht hunne Adver-
tentiën, bestemd vobr het nummer
van Vrijdagavond, zoo vroegtijdig
mogelijk aan ons bureau in te zenden.
Bewerkelijke advertentiën moeten
Donderdag worden ingeleverd.
De Directeur,
A. J. DE LOOZE.
Keuring der verhuurd wor
dende Rijtuigen.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Zierikzee,
Gelet op art. 79 der Algemeene Politie-Veror-
dening voor deze gemeente:
Hebben goedgevonden te bepalen:
dat op Vrijdag den 5 Juni e.k., des namiddags
te 3 uur, aan de stallingen der
rijtuigverhuurders eene KEURING
zal worden gehouden van de verhuurd wordende
Rij- en Voertuigen.
Alle rijtuigverhuurders worden mitsdien opge
roepen om alsdan al hunne voertuigen op de
daarvoor bestemde plaats bijeen te brengen, ten
einde de noodige keuring te ondergaan, ter voor
koming van de bij de Algemeene Politie-Veror-
dening bedreigde boete.
Zierikzee, den 30 Mei 1908.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
H. C. MOOLENBURGH, Weth., l."-B.
P. D. DE VOS, l.°-Secretaris.
De met veel animositeit, maar over het
algemeen in goede orde plaats gehad
hebbende verkiezingen van 81 volks
vertegenwoordigers voor de Belgische
Kamer van Afgevaardigden, die uit
166 leden bestaat, waarvan om de twee
jaren omstreeks de helft aftreedt, hebben
in den stand der staatkundige partijen geen
ingrijpende wijziging teweeggebracht. De
socialistische partij heeft eenige zetels op
de katholieke en de liberale partij veroverd.
De regeeringspartij is daardoor wel ver
zwakt, maar niet in die mate, dat zij door
de uitspraak van het land genoodzaakt
is het heft uit handen te geven.
In Parijs werd op het bekende kerkhof
Père Lachaise de jaarlijksche betooging
gehouden voor hen, die vielen bij de Mur
des Fédérés, toen in 1872 het leger van
Versailles den opstand der Commune in
bloed smoorde. Aan die betooging namen
dit jaar 150.000 menschen deel. Op de
graven der gefusileerden werden kransen
neergelegd.
De president der reputyiek, Faiilières,
was eenige dagen in Londen, waar hij de
gast van Engeland's koning was. Zijn
bezoek aan Engeland was niet slechts een
contra-beleefdheid in antwoord op het
bezoek, dat indertijd Eduard VII aan Parijs
gebracht heeft, maar had tevens tot
politiek doel een staatkundig bondgenoot
schap tusschen Frankrijk en Engeland te
bevorderen, hetgeen, hoewei de betrekkingen
van Duitschland met Qroot-Brittannië in
de laatste tijden aanmerkelijk verbeterd
zijn, door eerstgenoemd rijk met leede
oogen wordt aangezien. De Duitsche keizer
en zijn staatslieden toch zien Frankrijk
veel liever geïsoleerd, dan versterkt door
allianties. Tegenover den 'driebond van
Duitschland, Oostenrijk en Italië, komt
dan te staan die van Frankrijk, Engeland
en Rusland.
Voor het behoud van den vrede zouden
deze twee bonden, die elkander vrij wel
in evenwicht houden, de beste waarborg zijn.
De sterkeren zullen er niet licht toe over
gaan elkander met de wapenen te bekampen,
maar plegen elkaar zooveel mogelijk te
ontzien.
Engeland's koning, der dritter dan im
Bundezal eerstdaags den Czar van
Rusland een bezoek brengen, waarvan de
politieke beteekenis, want het is niet slechts
een beleefdheidsvisite van den éénen vorst aan
den anderen, In de Europeesche pers druk
besproken wordt. Ook in het Engelsche
Lagerhuis werd het beoordeeld, en wel
door Ogrady, een lid van de arbeiderspartij
(Labourpariy), die h«t afkeurde, en er bij
de regeering op aandrong het te voorkomen
wegens de verhouding tusschen de
Russische regeering en de leden van de
Eerste Rijksdoema. Bijna honderd leden
dier Doema worden in Siberië gemarteld,
of wachten in de gevangenissen het vonnis.
Officiëele en niet officiëele moorden vinden
dagelijks plaats, en de moordenaars worden
door den Czar, ten aanschouwe der
gansche beschaafde wereld, gedecoreerd,
Tal van personen verdwijnen geheimzinnig,
zonder ooit weer teeken van leven te
geven. En dat alles geschiedt, dank zij de
leden der zwarte bende, die als gunstelingen
van den Czar, oppermachtig zijn in het
land. Gevangenis en knoet, galg en kogel
vervangen er recht en wet. Zou het geen
schande zijn voor de Britsche natie, zoo
haar Monarch een bezoek gaat brengen bij
den man, wiens handen bezoedeld zijn met
het bloed zijner onderdanen. De minister
van buitenlandsche zaken, Asquith, ant
woordde, dat het bezoek van den Czar
aan Londen nog altijd niet door den koning
was beantwoord, en bovendien hadden de
twee neven elkaar in geen zeven jaar gezien.
Het Lagerhuis heeft in tweede lezing de
Onderwijswet aangenomen.
De suffragettes laten weer van zich
spreken. Zij hebben als goede propagan
disten er voor gezorgd, dat bij de opening
van de Fransch-Engelsche tentoonstelling
zij, en de zaak, die zij voorstaan, de
algemeene opmerkzaamheid trokken. Zij
lieten namelijk vliegers op het terrein der
expositie op, waaraan groote vlaggen
hingen, waarop met reusachtige letters
stond „Votes for Women" (stemrecht voor
de vrouwen).
In de Russische Doema heeft de ver
houding, waarin Finland tot Rusland staat,
een onderwerp van beraadslaging uitge
maakt. Maskoff, een lid der uiterste rechter
zijde, beweerde, dat Alexander 1 indertijd
Finland als een provincie van Zweden, en
niet als een souvereine staat veroverd had,
zoodat de Russische regeering de volle
vrijheid had met Finland te handelen naar
zij meende, dat in het belang van Rusland
was. En wanneer nu de Finsche constitutie
Rusland schaadde, dan moest zij afgeschaft
worden. Daarentegen meenden andere
leden, natuurlijk behoorend tot de linker
zijde, dat het er om te doen is om Finland
zijn vrijheden en rechten te ontnemen. Zij
toch, die tegen een constitutie gekant
waren, waren jegens het kleine constitu-
tioneele Finland met antipathie bezield.
En eerst als het laatste fundament der
vrijheid is afgebroken, achtte de reactie
zich zeker van haar zaak.
Dagelijks komen berichten in van tal
van terechtstellingen door kogel of strop,
en van mishandelingen in de stampvolle
gevangenissen, waar de menschen op den
met stroo bedekten grond slapen. Zelfs
Nero en Caltigula zouden, indien zij uit
hun graven konden herrijzen, bij den aan
blik er van een huivering niet kunnen
onderdrukken. In Kiel o.a. is een gevangenis,
die ruimte aanbiedt voor 250 gevangenen.
Men heeft er 700 menschen als beesten in
opgesloten. In Astrakan zijn vele gevangenen
tengevolge van de ondergane wreedheden
gestorven. De rechterlijke autoriteiten, die
anders in Rusland voor geen geruchtje
vervaard zijn, en veel door de vingers
plegen te zien, vonden de toegepaste
martelingen toch wat al te bar, en zij ver
oordeelden daarom den inspecteur der
gevangenis en zijn adjunct tot acht jaren
dwangarbeid. Welke onmenschen moeten
die wel niet zijn, wanneer zelfs in Rusland
een dergelijke straf tegen hen wordt
uitgesproken
Men herinnert zich, dat indertijd
Maschilitsch één der hoofdaanleggers', was
van den moord op koning Alexander en
zijn gemalin Draga, van welke hij een
zwager was. Deze nu, die op verzoek van
de Engelsche regeering van het Servische
hof verwijderd en uit den staatsdienst
ontslagen werd, heeft zich thans voor de
Skoeptchina candidaat gesteld. Zal het
volk den koningsmoordenaar kiezen?
De minister van onderwijs, Apponyi,
heeft in het Hongaarsche Huis van
Afgevaardigden de mededeeling gedaan,
dat het zijn voornemen is een wetsontwerp
in te dienen, waarbij het kosteloos onder
wijs van staatswege zal worden ingevoerd.
Hij noemde die wet een eereschuld. Daar
zal nog vrij wat water door de Schelde
vloeien, eer een dergelijke mededeeling in
onze volksvertegenwoordigiiggedaan wordt.
De Spaansche Regeering heeft in de
Cortez een wetsontwerp tot beteugeling
van het terrorisme ingediend. Dit ontwerp,
dat schijnbaar tegen de tenr»risten gebruikt
is, maar in hoofdzaak dient om de
vrijzinnigen te treffen, is door den
republikein Castro in een gloedvolle
rede fel bestreden. Hij noemde het,
als het aangenomen mocht worden,
een staatsgreep. De grondwettige rechten
worden er geheel door buiten werking ge
steld. Het volk, zeide hij, zal zich niet
meer om de bestaande wetten bekreunen,
wanneer de regeering mei de grondwettige
bepalingen als met oud roest omspringt.
Een andere afgevaardigde, Iglezias, de
leider der gematigde socialisten, verklaarde,
dat het ontwerp juist terroristen zoude
vormen. Men drong namelijk de burgers
van den wettelijken weg af.
Uit Stad en Provincie.
Zierikzee, 1 Juni. In de MIddelburgsche
Courant laat de schrijver van de Haagsche
Omtrekken zich over de henoeming van
mr. Moolenburgh tot burgemeester dezer
gemeente aldus uit:
Zierikzee heeft een nieuwen burgemeester.
Reeds bleek, zooals ons h fctneld, de inge
nomenheid der ingezetenen met die keuze.
Trouwens, aan het vertangen van zeer veten
is voldaan, en het dwaze praatje, dat de Regee
ring er aan dacht aan het hoofd van het vrij
zinnig Zierikzee een „orthodoxer, dominee" te
plaatsen, is door de benoeming van mr. H. C.
Moolenburgh gelogenstraft.
Dit zou ook al te dwaas zijn geweest.
De regeering was wel zoo verstandig om voor
de plaats den geschikten man aan te wijzen.
Zierikzee kent den heer Mootnburgh, en hij
kent de gemeente, waar lilj geboren werd.
En al moge het zeer langdurig wonen in één
plaats ook zijn schaduwzijden meebrengen, vaak
bekrompenheid en eenzijdigheid na zich slepen,
de nieuwe Burgemeester heeft door zijn acade
mische studiën, door het vervullen van verschil
lende betrekkingen en het rondzien ook buiten
Zierikzee genoeg ervaren, om hem ruim van blik
en onpartijdig in zijn oordeel te doen zijn.
Mr. Huibrecht Cornelis Moolenburgh werd 29
April 1860 geboren en is een zoon van wijlen
den bekenden mr. Jacob Moolenburgh, notaris te
Zierikzee, lid der Provinciale Staten en lid der
Eerste Kamer. Hij promoveerde 6 April 1888 te
Leiden in de rechten, werd raadslid te Zierikzee
In 1893 en wethouder in 1894.
Hij is ook, evenals zijn vader en zijn groot
vader, lid der Provinciale Staten, Voorzitter van
de afdeellng Zierikzee der Landbouwmaatschappij
en van den Voogdijraad.
Wat zijn politieke beginselen betreft, hij be
hoort tot de linkerzijde der liberale aanhangers
der Liberale Unie, en hij is voorstander van
algemeen kiesrecht.
In zijne woonplaats bekleedt hij ook menige
betrekking ten nutte van het algemeen.
Met goede verwachtingen gaat men zijn op
treden als burgemeester tegemoet. Zijn wethouder
schap stelde hem reeds op de hoogte van de
plichten, die op hem rusten als hoofd der gemeente.
Mogen die goede verwachtingen omtrent hem
vervuld worden I
Wij hebben dat praatje niet eens der ver
melding waardig geacht. Zelfs in antirevolutio
naire kringen alhier achtte men de benoeming
van een orthodoxen predikant tot burgemeester
niet mogelijk. De antirevolutionaire leiders te
dezer slede hadden trouwens, voor zoover ons
bekend is, geen bepaalden candidaat op het oog.
Zij gingen blijkbaar uit van de gedachte, dat
indien door de wijze, waarop zij de candidatuur
van mr. Moolenburgh bestreden, het hun ge
lukken mocht dezen candidaat, ongetwijfeld den
meest scrieusen, van de baan te knikkeren, zij
daardoor langs negatieven weg hun doel konden
bereiken, want dan lag het veld voor één hunner
richting open. Redactie Z. Nieuwsbode.
Wegens langdurige ongesteldheid van
den heer J. H. O. Dominicus, burgemeester
en secretaris der gemeente Kruiningen,
tevens secretaris van Schore, is in eerst
genoemde gemeente tot tijdelijk secretaris
aangewezen de heer N. van Dijke, en te
Schore de heer A. Stevense, beiden ge
meente-ontvanger.
Door het bestuur der Vereeniging tot
christelijke verzorging van krankzinnigen
in Zeeland is tot administrateur der stichting
Vrederust benoemd de heer A. v. d. Vegt,
le klerk op de stichting Veldwijk te Ermelo.
Noordgouwe. Tot dijkgraaf van den
Gooikens-Nieuwlandpolder is gekozen de
heer M. van Gasteltot waarnemend dijk
graaf de heer L. de Vlieger, beiden te
Noordgouwe.
Zonnemaire, 30 Mei. De algemeene
vergadering der Vereeniging „Onderling
Hulpbetoon", hedenavond in 't café Boot
gehouden, was zeer druk bezocht. Door
het bedanken van den voorzitter, den heer
Hocke Hoogenboom, werd de vergadering,
op verzoek van den burgemeester, geleid
door den heer J. M. van den Bout Fz. in
diens openingswoord betreurde hij het af
treden van den voorzitter, en wijdde hij
een warm woord voor 't geen door hem
voor de Vereeniging was gedaan.
Alsnu deed de boekhouder rekening en
verantwoording over het afgeloopen jaar.
Daaruit bleek dat door deelgerechtigden
was gecontribueerd f 219 en aan hen was
uitbetaald f 206,30; dat door begunstigers
was opgebracht f 153,50 en dat het totale
bezit der Vereeniging op 30 April 1.1. was
f 2852,57. Den boekhouder werd dank
gezegd voor zijn richtig beheer en de
rekening goedgekeurd. Na eenige discussie
werd met 38 tegen 8 stemmen aangenomen
de volgende reglementswijziging: „Deel
gerechtigden en inwonende leden worden,
zoo noodig, gedurende hoogstens 6 weken
op kosten der Vereeniging in het ziekenhuis
verpleegd". Als commissarissen werden
gekozen of herkozen de heeren J. Verseput,
C. P. Blom, ds. J. de Leur, P. Verhuist,
S. v. Almkerk Az. en J. Luikaart, terwijl
de heer J. M. v. d. Bout Fz. met algemeene
stemmen op 1 na als voorzitter werd ge
kozen. In plaats van den heer P. Verhulst,
die als penningmeester had bedankt, werd
de heer L. K. Kluit als zoodanig aange
wezen. Negen nieuwe leden traden toe.
Na een woord van dank voor de trouwe
opkomst, werd de vergadering gesloten.
Eikerzee, 29 Mei. Hedenavond werd
alhier tot de oprichting van den kolenbond
„Eendracht maakt Macht" besloten voor
de gemeenten Ellemeet, Eikerzee en
Duivendijke. Ruim honderd leden traden
toe, waaruit liet bestuur werd gekozen,
bestaande uit de heeren B. J. Bij de Vaate,
voorzitter, I. J. van den Bout, vice-voor-
zitler, T. Kloet, penningmeester, J. de Keyzer,
secretaris, en J. Blom, terwijl als commis
sarissen van toezicht op de administratie
van den penningmeester zullen optreden
de heeren P. Hanse, S. J. Gast en
J. Op den Brouw.
Burgh. Naar wij vernemen zal de
Harmonie „Witte van Haamstede", op den
tweeden Pinksterdag, des namiddags in
het wat natuurschbon betreft zoo gunstig
gelegen Westen-Schouwen eenige muziek
nummers uitvoeren.
Dit kan een reden te meer zijn om op
dien dag een bezoek te brengen aan onze
zoo schoone duinstreek, thans door goede
straat- en grintwegen gemakkelijk tc be
reiken. In het café „Westen-Schouwen"
is voldoende gelegenheid tot het gebiuiken
van ververschingen.
Nieuwerkerk. Vrijdag had de timmer
mansgezel Jac. A. uit Zierikzee, in dienst van
den heer W. Brouwer alhier, terwijl hij
werkte aan de in aanbouw zijnde woning op
de hofstede van den heer J. N, Bouman, het
ongeluk door een misstap van één der
zolderbalken van een hoogte van ongeveer
5 M. te vallen. Hij kwam gelukkig juist
terecht in den kefder, waarin een meter
water stond, zoodat de val aanmerkelijk
gebroken werd. Bewusteloos werd hij
opgehaald en later, nadat hij bijgekomen
was, naar Zierikzee vervoerd.
Bruinisse. In de Noordstraat alhier
heeft men in verband met den aanleg van
buizen voor de rioleering een tweetal
zinkputten aangebracht. Deze zijn gereed
op de bedekking na, waarop men op de
openingen tijdelijk losse planken heelt
gelegd. 'Toen Zaterdagavond de koeien
van een landbouwer alhier stalwaarts
gebracht werden, geraakte één dezer dieren
door het breken van één der planken in
één der zinkputten en wel zoodanig, dat
het er niet tijdig genoeg uitgehaald kon
worden. Men moest een deel van het
metselwerk afbreken, eer men het beest
uit den put kon halen. Het kwam er
slechts dood uit, daar door den val den
nek gebroken was. Heel wat menschen
waren getuigen van het ongeval, dat
natuurlijk voor den eigenaar van het dier
een groote schade is. Toch is het nog
gelukkig dat slechts eene koe en niet één
der vele kinderen, die vaak op en bij die
planken spelen, het slachtoffer is geworden.
Zeker doet het geval denken aan het
spreekwoord, waarin van een kalf en het
dempen vaii een put sprake is.
De heer F. C. van den Berg, ambtenaar
op ttjdelijken voet aan de Rijkspostspaar
bank te Amsterdam, is geslaagd bij het
examen vóór klerk aan die inrichting. Hij
behaalde daarbij no. 1.
St-Filipsland, 31 Mei. Alhier is een
kieken geboren met 4 pooten. Het diertje
huppelt lustig met 3 van de 4 met zijn
collega's rond. Het vierde weigert eenigen
dienst.
Stavenisse. Wat wij langen tijd vermoed,
ja gevreesd hebben, zal thans spoedig
werkelijkheid worden: de heer A. Morel,
sinds 14 jaar alhier medicus, gaat spoedig
onze gemeente verlaten, teneinde zich te
Rotterdam als arts te vestigen. Gerust kan
men verklaren, dat ieder ingezetene er
veel spijt van heeft, want genoemde heer
heeft in de 14 jaren getoohd een waar
medicus, een redder en helper der lijdende
menschheid en een waar oprecht burger
en vriend te zijn. De redenen, die genoemde
heer genoopt hebben dit groote besluit
te nemen, moeten wij billijken, maar alle
ingezetenen hebben, zonder overdrijving
gesproken, er groote spijt van. Moge het
den geachten medicus en den zijnen in
Rotterdam naar wensch gaan!
In de Vrijdag alhier gehouden ver
gadering van ingelanden van den Nieuwen-
polder (annex Stavenisse) werd vastgesteld
de rekening en verantwoording over het
dienstjaar 1907/08. De inkomsten hadden
bedragen f 3459.03, de uitgaven f 2557.975,
saldo f 901.05s.
Vastgesteld werd de begrooting voor
1908/09. Deze sluit m ontvangst en uitgaaf
op f 3670.895. Op de aanbevelingslijst
voor gezworene werden geplaatst de heeren
C. Kloet (periodiek aftredende 1 Aug. a.s.),
L. Groenewege en Anth. Stoutjesdijk.
Scherpenisse, 31 Mei. Zaterdagavond
j.l. had aan het dijkvak van de waterkeering
van het cal. waterschap Scherpenisse
tusschen de dijkpalen 13 en 15, dat in
uitvoering was van verhooging en ver
zwaring, een belangrijke grondinzinktng en
binnenwaartsche onderuitzetting plaats over
een lengte van 55 M. De inzinking had
plaats tot in het buitenbeloop, vulde door
opbersting der veenlaag de naastliggende
waterleiding. De hoogte der waterkeering
in het buitenbeioop reikt nog tot 3 M. -f
H.W. Niettegenstaande het Zondag was, is
men onmiddellijk moeten beginnen het
ingezonkene per spoor met grond te ver-
hoogen. Gevaar voor doorbraak bestaat
echter niet.
Goes. De centrale katholieke kiesver-
eeniging in het district Goes heeft besloten
mede te werken tot de oprichting van een
Zeeuwschen Bond van katholieke kies-J
vereenigingen.
's-Heer-Arendskerke. De gemeenteraad?
alhier heeft, op verlangen van Gedep
Staten van Zeeland, het in de vorige ver-\
gadering genomen besluit tot het aangaan
eener geldleening k f 13000, af te lossen
in 13 jaarlijksche termijnen van f 1000 te
beginnen 15 Juli 1916, in dezen zin ge
wijzigd, dat de raad zich het recht voor
behoudt deze leening spoediger af te lossen.
Middelburg, 1 Juni. Zaterdag in den
voormiddag werd in een plechtige openbare
zitting der arrondissements-rechtbank alhier
als substituut-officier van justitie bij voor
noemde rechtbank geïnstalleerd mr. K. W.
H. van Lidt de Jeude. Deze, door den
griffier binnengeleidwerd door den
waarnemenden ambtenaar van het Open
baar Ministerie, mr. B. W. T. Kronenberg,
gelukgewenscht met zijn benoeming, die
een onderscheiding was, omdat de leiding
van het parket in den eersten tijd alleen
aan hem zal zijn opgedragen. Spreker
sprak de hoop uit, dat de nieuwe functio
naris zijn waardigheid met lust en opge
wektheid zal aanvaarden. Hij koesterde
de overtuiging, dat het den nieuwbenoemden
na zijn vijfjarige werkzaamheid te Zierikzee
aan de noodige ervaring niet zal ontbreken.
Hierop werd voorlezing gedaan van het
proces-verbaal van eedsaflegging. Alsnu
sprak de president, jhr. mr. A. van Reigers
berg Versluys, mr. Lidt de Jeude toe, na
in waardeerende woorden den ontslapen
substituut-officier van justitie, mr. Turk,
herdacht te hebben. Spreker wees op het
groot gewicht der betrekking, en op de
eervolle taak, die aan mr. Van Lidt de
Jeude is opgedragen om mr. Turk te
vervangen, hetgeen niet gemakkelijk is.
Hij twijfelt echter niet, of de benoemde
zal tpgen de taak, die hem wacht, opge
wassen zijn. Negen jaar toch is hij als
ambtenaar van het Openbaar Ministerie
bij het kantongerecht te Leeuwarden, en
gedurende vijf jaar als substituut-officier
