ZIERIKZEESEHE
NIEUWSBODE.
Zaterdag. 7 Maart 1908.
Couran t).
(25 ierikzeesohe
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is 1,30, franco per post
1,60.
Voor het buitenland, verzending eens per week,
10,— per jaar bij vooruitbetaling.
63ste JAARGANG. No. 8588.
Uitgaver-Hoofdredacteur s A. FRANKEL,
Oude Haven D 493.
Redacteur: J. WAALE.
Advertentiën, van 13 regels 30 Cts.,
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags-, Woensdags- en Vrijdags-middags
2 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten geschieden bij den DirecteurA. J. DE LOOZEHoek SchuithavenZierikzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag vart 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
Uit Stad en Provincie.
Zierikzee, 4 Maart. Maandagavond ver
gaderde ten huize van den heer Van Meteren
de „Vereeniging tot instandhouding der
Ambachtsschool". Na opening door den
voorzitter, den heer J. A. de Bruyne, en
na lezing der notulen door den secretaris,
den heer P. van der Have, werd door den
penningmeester, den heer A. Meylink,
rekening en verantwoording gedaan van
het door hem gehouden beheer. De
rekening, sluitend met een batig slot van
f813.06, werd in ontvang en uitgaaf vast
gesteld op f7212.84.
Het ledental bedroeg 94. Het aantal
leerlingen bedraagt 53, waaronder 12 uit
de buitengemeenten. Nog steeds is de
gemeente Ellemeetdeeenigebuitengemeente,
die de Ambachtsschool alhier steunt. Moge
hierin spoedig een verandering ten goede
komen.
Op een desbetreffende vraag van den
heer W. C. de Crane, kan de voorzitter
tot zijn genoegen antwoorden, dat de scheur
in den muur der Ambachtsschool zich niet
uitgebreid heeft, zoodat geen gevaar bestaat
zich verder ongerust te maken.
Hierop werd door den voorzitter de
vergadering gesloten.
Wij waren door omstandigheden
verhinderd deze. vergadering bij te
wonen, zoodat wij het verslag er van
eerst heden konden opnemen.
De Redactie.
Aan het verslag van de bevindingen
en handelingen der Gezondheidscommissie
te Zierikzee, over het jaar 1907, ontleenen
wij het volgende:
De Commissie bestaat uit de heeren
J. A. Spruyt, arts; jhr. R. R. L. de Mural t,
ingenieur; C. de Looze, apotheker, alle 3
te Zierikzee; A. v. Rooyen, bouwkundige
te St.-Philipsland; A. van der "Weijde,
heemraad van het Waterschap „Schouwen"
te Ellemeet; Th. Lange, arts te Renesse,
en B. Giljam, dijkgraaf van den Polder
„De Vier Bannen van Duiveland", lid der
Provinciale Staten, te Ouwerkerk, terwijl
als secretaris haar is toegevoegd mr. H.
Polvliet te Zierikzee.
Het aantal dergenen, die zich met klachten
tot de Commissie wendden, was dit jaar
wederom zeer gering, hetgeen te betreuren
valt, en waardoor het streven der Commissie,
om zooveel mogelijk op de hoogte te
geraken van voorkomende misstanden, niet
geheel tot zijn recht komt.
Ten opzichte der factoren, die een
bizonderen invloed op den algemeenen
gezondheidstoestand hebben gehad, kan
het volgende worden medegedeeld.
Naar het oordeel der Commissie waren
aan het groot aantal gevallen van malaria,
in Zierikzee voorkomende, niet vreemd de
hooge grondwaterstanden, welke zich aldaar
herhaaldelijk voordeden, en meende de
Commissie een poging te moeten doen
om hierin verbetering te brengen, door te
trachten het Waterschap „Schouwen" te
bewegen terug te komen op zijn vroegere
weigering, om, ingeval van hoogen water
stand, het overtollige water in zijn leidingen
toe te laten.
De Commissie was van oordeel, dat,
indien het argument „bevordening der
volksgezondheid" meer op den voorgrond
gesteld werd, wellicht het polderbestuur
bereid zou worden gevonden mede te
werken, om in dezen ongunstigen toestand
verbetering te brengen.
Tevens werd aan het gemeentebestuur
van Zierikzee geadviseerd, nogmaals te
beproeven de toestemming te erlangen,
om, ingeval van nood, het overtollige
water in de leidingen te mogen loozen
door het openen der schuif nabij de Zuid-
wellebrug.
Aan het bovenstaand advies werd door
het gemeentebestuur gevolg gegeven,
evenwel vooralsnog zonder resultaat: het
Dagelijksch Bestuur van Zierikzee heeft
evenwel de toezegging gedaan ten aanzien
van dit punt diligent te zullen blijven.
De Commissie stelde een onderzoek in
naar de wijze, waarop in Zierikzee het
ophalen der privaatfonnen plaats heeft, en
deelde het resultaat harer bevindingen aan
het gemeentebestuur mede.
Geconstateerd werd: 1°. dat de privaat-
tonnen dikwijls geruimen tijd, voordat de
kar, waarin zij moeten worden overgestor»,
aanwezig is, op de straat worden gezel;
2°. dat het bedienend personeel deze kar
veelal geruimen tijd geopend laat staan,
en 3°. dat in strijd met art. 40 der bouw
verordening in plaats van goed gesloten
en waterdichte tonnen, veelal open en
dikwijls lekke emmers als vergaarbakken
gebezigd worden, een en ander tot sterke
lucht- en bodemverontreiniging aanleiding
gevende.
Waar toepassing van het eenige afdoende
middel tot verbetering invoering van
het wissel-tonnenstelsel waarschijnlijk
op finantiëele bezwaren zou afstuiten,
werd het gemeentebestuur dezerzijds ge
adviseerd, althans gestreng de hand te
houden aan art. 40 der bouwverordening,
en het personeel, met het ophalen der
tonnen belast, aan te zeggen, zooveel
mogelijk voor reinheid bij het ledigen der
tonnen zorg te dragen, en de karren zoo
min mogelijk geopend te laten staan.
In hoeverre aan dit advies gevolg is of
zal worden gegeven, kan niet worden
medegedeeld, daar van burgem. en weth.
geen antwoord werd ontvangen.
De rioleering van het Karreveld te
St.-Philipsland, welke verbetering heette,
bleek nog absoluut gebrekkig en onvol
doende; wel waren hier en daar steenen
afvoerbuizen aangebracht (welke evenwel
aan de bovenzijde open waren, en daardoor
tot vervuiling aanleiding gaven), doch
werden nog verschillende zeer vervuilde
slooten aangetroffen, zoodat uitbreiding
van het buizennet (voor zooveel daarvan
kan worden gesproken) dringend noodig is.
De aandacht van het gemeentebestuur
werd opnieuw met klem hierop gevestigd.
Het advies der Commissie werd door
het gemeentebestuur van Zierikzee inge
wonnen over de volgende aangelegenheid.
Ter bevordering van de snelheid van
vervoer der suikerbieten wordt jaarlijks
goedgevonden, dat de dam in de Oude
Haven tijdelijk weggenomen wordt, hetgeen
tengevolge heeft, dat bij laag water een
gedeelte ;van den bodem dier haven bloot
komt; de meening der Commissie werd
ingewonnen over de vraag, of de hierdoor
ontstane stank wellicht voor den gezond
heidstoestand ter plaatse nadeelig kon zijn.
Naar het oordeel der commissie kon
deze vraag, althans voor het jaargetijde,
waarin de wegneming geschiedt, ont
kennend worden beantwoord, daar de
bodem wel bloot, doch niet droog komt,
zoodat verstuiving en verspreiding van
ziektekiemen niet plaatsheeft; wenschelijk
werd intusschen geacht, den afvoer van
het in de Oude Haven loozende riool-
vocht zooveel mogelijk te bevorderen,
door voor geregelde openstelling der daartoe
bestemde schuif zorg te dragen, en tevens
voor behoorlijke uitdieping van bedoelde
haven te zorgen, waardoor het gevaar voor
achterblijven van minder gewenschte stoffen
en voor stank, tot een minimum wordt
teruggebracht.
Ter bespreking van de wijze, waarop
de Commissie zich voorstelt tot geleidelijke
verbetering der woningtoestanden te ge
raken, werd in den loop van het verslag
jaar met de colleges van burgem. en weth.
van enkele gemeenten (Bruinisse en
Ouwerkerk) geconfereerd; op die con
ferenties werd medegedeeld, dat de
Commissie zich voorstelde de resultaten
van het gehouden woningonderzoek ter
kennis van de gemeentebesturen te brengen,
door telkens ten opzichte van een klein
aantal woningen de geconstateerde ge
breken aan te geven, met opgave der aan
te brengen verbeteringen. Op deze wijze
kon geleidelijk naar opheffing van mis
standen worden gestreefd, en door samen
werking van gemeentebesturen en Commissie
betere woningtoestanden in het leven
worden geroepen.
Door burgem. en weth. van Zierikzee
werd aan de Commissie in overweging ge
geven belanghebbenden te waarschuwen
geen woning te koopen, alvorens bij de
Commissie informaties te hebben inge
wonnen, of deze woning aan onbewoon
baarverklaring of aanschrijving tot ver
betering blootstaat. Hoewel de Commissie
voor het denkbeeld sympathie gevoelde,
meende zij toch, dat het doen van bedoelde
waarschuwing niet op haar weg lag,
inconsequent was tegenover andere af
gewezen verzoeken tot onderzoek, en tot
moeilijkheden aanleiding zou geven, waarom
besloten werd niet op het denkbeeld in te
gaan.
Op advies der Commissie werd door
de gemeentebesturen verbetering gelast
van 62 woningen, waarvan 36 te Bruinisse,
22 te Zierikzee, 2 te Renesse, 1 te Noord-
gouwe, en 1 te Brouwershaven. Onbewoon
baar werden verklaard 3 woningen, 1 te
Zierikzee, 1 te Noordwelle en 1 te Renesse.
Mochten wij voor 14 dagen melding
maken, dat de heer I. ter Poorten, horloger
alhier, reeds het 5de torenuurwerk op deze
eilanden moet leveren, thans kunnen wij
berichten, dat genoemde heer opdracht
heeft ontvangen ook de gemeente Eikerzee
van een nieuw torenuurwerk te voorzien.
De hoofd-ingenieur van den water
staat J. C. Ribbens heeft het verzoek
ingediend om eervol ontslag uit 's lands
dienst, ingaande den 3en Maart j.l.
Noordgouwe. De gemeentelijke hoofde
lijke omslag is voor den dienst 1908
vastgesteld op f 2213,10. De percentage
is met 0,2 verhoogd en gebracht op 1,8.
De laagste aanslag bedraagt f 0,90, de
hoogste f 299,70.
Bruinisse. In de Woensdag gehouden
vergadering van den gemeenteraad werd
mededeeling gedaan van verschillende in
gekomen stukken. In verband met een
opmerking van Gedep. Stalen werd in de
salarisregeling der onderwijzers een wijzi
ging gebracht ten opzichte der regeling
bij ziekte, Deze werd in overeenstemming
gebracht met het desbetreffende koninklijk
besluit.
Naar aanleiding van een schrijven van
het hoofd der school werd besloten, de
vacature ontstaan door het vertrek van
mej. Van de Ree, wederom te doen ver
vullen. Vóór dit besluit stemden de heeren
Joh. Elenbaas, C. Hage, J. Goudzwaard en
M. Jumelet. De heer J. van Vessem bleef
buiten stemming, terwijl de heer Z. Hoo-
gerheide tegen stemde.
Goedgekeurd werd het bestek der ge
meentewerken, Deze zullen 18 Maart
worden aanbesteed, terwijl aanwijzing zal
geschieden op Zaterdag 14 Maart.
Voor het seizoen 1908—1909 is in
druk verschenen bij J. Schuitemaker te
Purinerend „Grootvaders List", blijspel in
2 bedrijven, en bij J. Bakker te Drieborg
„De Eerste Kus", tooneelspel in 3 bedrijven,
beide door mevr. Arnold Boers alhier,
die door hare verschillende stukjes op
tooneel- en poëtisch gebied, zich reeds een
goeden naam heeft verwoiven.
De heer A. C. Boogaard, volontair
ter secretarie alhier, is benoemd tot amb
tenaar ter secretarie te Terschelling.
Den 14en Maart moeten de zes dienst
plichtigen uit deze gemeente te Middelburg
in dienst treden. Als bizonderheid kan
gemeld worden, dat uit deze aanzienlijke
visschersplaats geen enkele dienstplichtige
is aangewezen voor de zeemilitie.
St.-Filipsland, 4 Maart. In de heden
avond gehouden jaarvergadering van het
Muziekgezelschap „Concordia", werd door
den penningmeester het finantiëel verslag
uitgebracht over 1907. Hieruit bleek, dat
de ontvangsten, inclusief het batig saldo
van 1906, bedroegen f 230,51 en de uit
gaven f 195,05, alzoo een goed slot van
f 35,46. De heeren W. C. v. d. Sleyden
en A. L. v. Eldik, resp. voorzitter en
penningmeester, werden bij acclamatie
herkozen. Uitgeloot werd het renteloos
aandeel No. 9, betaalbaar 1 Mei a.s. Met
genoegen kan de voorzitter constateeren,
dat de Vereeniging zich steeds mag ver
heugen in den ijver der werkende leden
en de sympathie der donateurs; evenwel
blijft een vermeerdering van 't getal kunst
lievende leden steeds gewenscht. Wijl de
jaarlijksche uitvoering wegens omstandig
heden, onafhankelijk van den goeden wil
der Vereeniging, dezen winter niet ge
houden kon worden, werd besloten over
eenige weken een openbare repetitie, oftewel
gezellige bijeenkomst te houden, welk be
sluit door de muziekliefhebbers ten zeerste
geappreciëerd zal worden.
De heer J. van Steenbergen, direc
teur van ons Fanfaren-corps, is tévens
benoemd tot kapelmeester van 't Harmonie
gezelschap te Zevenbergen.
Op de algemeene vergadering der
Schietvereeniging alhier, is besloten dezen
zomer de oefeningen onder leiding van
een instructeur uit Bergen-op-Zoom met
kracht voort te zetten. De schietbaan, die
verleden jaar, met 't oog op de indijking
der Slaakgronden, niet gebruikt kon worden,
zal daarvoor weer in orde gebracht worden.
St.-Maartensdijk, 3 Maart. Gisteren
werd hier een vergadering van den Ge
meenteraad gehouden. Tegenwoordig waren
6 leden, afwezig wegens ziekte de heer
Ch. Hoek Mz. Als eerste punt was aan
de orde, regeling der jaarwedden van de
onderwijzers. Zooals de lezers misschien
zich nog zullen herinneren, was dit punt
ook aan de orde in de vergadering van
3 Februari j.l. Mochten nu sommigen
meenen, dat de heeren berouw gekregen
hadden, dat ze zich de vorige maal, wat
de onderwijzers van bijstand betreft ge
heel aan de bij de wet bepaalde minima
gehouden hadden, dan moeten wij hun
ineedeelen, dat van een zoodanig berouw
niets gebleken is, doch dat deze regeling
alleen nog eens ter sprake gebracht werd
om te voldoen aan den wensch van H.H.
Ged. Staten betreffende enkele formaliteiten.
Het tweede punt der agenda betrof een
adres van circa 300 personen uit de ge
meente, waaronder vele vrouwen en meisjes,
inhoudende het verzoek om de lokaliteiten
waarin dranken verkocht worden, op
Zondagen, Christelijke feestdagen en lotings-
dagen geheel voor het publiek te willen
laten sluiten, en, zoo dat niet mogelijk is,
het aantal uren van opening zooveel
mogelijk te beperken.
Bij de algemeene beschouwingen over
dit verzoek deden zich slechts twee tegen
standers kennen, zoodat al spoedig te
bemerken viel, dat de petitionarissen veel
kans op succes hadden. Wat de lotings-
dagen betrof, meende de Voorzitter, dat
het middel erger zou kunnen zijn, dan de
kwaal, waarom dan ook die dagen losge
laten werden, en verder aan de orde van
bespreking waren de Zondagen en Christe
lijke feestdagen.
Van finale sluiting zou met het oog
op de drankwet wel niets kunnen komen,
dus sluiting op bepaalde uren. De
heer Rijnberg verklaarde zich tegenstander
van voorgeschreven sluiting op bepaalde
uren, op grond dat hij als lid van den
Gemeenteraad niet meende te mogen
meewerken om tegemoet te komen aan
den wensch van een deel der ingezetenen,
ten koste van het recht en de vrijheid van
een ander deel der ingezetenen. Ook de
heer W. Kloet verklaarde zich tegenstander
van gereglementeerde sluiting, maar weer
op geheel anderen grond.
Deze zou voor algeheele sluiting zijn,
doch ging men op bepaalde uren sluiting
voorschrijven, dan had het zoo den schijn
of men tegenover God zelf bepalen wilde,
welk deel der schuld men voor zijne
rekening wilde of durfde nemen. En daar
deed de heer W. Kloet niet aan mede.
In stemming gebracht beperkte opening
op genoemde dagen, bleken daarvoor te
zijn de heeren J. Hage, A. Kloet, J. Basti-
aanse en M. P. Groenewege, terwijl tegen
stemden de heeren W. Rijnberg en W. Kloet.
Alzoo was beperkte opening aangenomen.
Nu kwam echter de vraag aan de orde:
op welke uren zal gesloten moeten worden.
De heer A. Kloet meende, dat in de eerste
plaats in aanmerking kwamen de uren
waarop godsdienstoefening wordt gehouden.
Dit vond bijval.
Voorgesteld werd derhalve sluiting van
9£ tot 11 ure 'svoorm. en van 2 tot 3]
ure 's nam. De heer W. Kloet merkte
echter nog op, dat ook 's avonds nog kerk
werd gehouden. De heer Bastiaanse stelde
daarom ook nog voor sluiting van 5| tot
7 ure 's avonds.
Eerst werd nu het voorstel A. Kloet in
stemming gebracht en aangenomen met
4 legen 2 stemmen; dezelfde tegenstemmers
als voor sluiting op bepaalde uren; doch
de avond-godsdienstoefening der Oud-
Gereformeerden scheen niet zoo hoog
aangeschreven te staan als de dienst in
de groote kerk, want bij de stemming
over den sluitingstijd van 5£ tot 7 ure
staakten de stemmen 3 tegen 3; de heer
M. P. Groenewege had zich bij de 2
tegenstemmers gevoegd.
In de volgende vergadering zal daar
over derhalve nog eens gestemd moeten
worden. Zooals het op 't oogenblik staat
zal het dus in 't vervolg niet meer mogelijk
zijn op Zen- of Christelijke feestdagen voor
ingezetene of vreemdeling op de boven
aangegeven uren een herberg binnen te
gaan. Vervolgens kwam aan de orde een
verzoek om verhooging der jaarwedde
van den ophaler van straatvuil. Men scheen
te gevoelen na toelichting van den Voor
zitter, dat er termen bestonden hierop in
te gaan. De heer Rijnberg stelde voor f 35
verhooging toe te kennende heer A. Kloet
f 25. Bij stemming hierover werd het
voorstel Rijnberg aangenomen met 4 st.
tegen 2 op het voorstel Kloet. Alsnu kwam
in behandeling een verzoek van F. Franke
en nog ruim 30 anderen oprichters eener
2e Christelijke zangschool. Deze menschen
hadden evenals haar zuster-vereeniging
bescherming gezocht onder de vleugels
der kerk-regeering, doch waren daar ledig
weggezonden en hadden zich nu gewend
tot de gemeente-regeering om een lokaal
te mogen gebruiken, en zij waren hier
gelukkiger; met algemeene stemmen werd
hun op bepaalde dagen een lokaal afge
staan om hunne oefeningen te houden.
Nog werd besloten om een strook
gemeentegrond, zijnde een gedempte sloot,
aan aangrenzende eigenaars te verkoopen
tegen den prijs van f 0,25 per M2.,
natuurlijk behoudens goedkeuring van
Ged. Staten. Aan den heer A. Geluk
werd toegestaan een erfpacht af te koopen
tegen den penning 25, evenzoo aan den
heer C. v. Iwaarden. Bij de rondvraag
stelde de heer Rijnberg nog voor om een
stel van 12 dragers bij begrafenissen van
gemeentewege aan te stellen. De Voorzitter
zeide, dat dit punt reeds een onderwerp
van bespreking had uitgemaakt in de ver
gadering van Burgm. en Weth. en dat dit
nader zou uitgewerkt worden, waarmede
de heer Rijnberg genoegen nam. Behalve
nog enkele af- en overschrijvingen was er
ditmaal niets aan de orde, en werd de
vergadering derhalve gesloten.
St.-Maartensdijk. Naar wij vernemen
is door enkele metselaars alhier een kleine
verhooging van loon ingevoerd. Het uur
loon der bazen is verhoogd van 12 cent
tot 15 cent en dat der bekwame eigen
knechts van 10 op \2\ cent. Waarlijk, bij
de tegenwoordige stijgende prijzen van
zooveel artikelen en de verhooging van
het loon van zooveel ambtenaren., kunnen
wij niet anders getuigen, dan dat een loon
van 15 cent per uur voor een baas in dat
vak en van een bekwame knecht 12J cent
uiterst billijk kan genoemd worden. Wij
kunnen ons dan ook moeilijk voorstellen,
dat iemand in dezen van ongemotiveerd
opdrijven spreken kan. 't Komt die men
schen zeker toe.
Oud-Vossemeer. Dezer dagen waren
eenige schooljongens reeds in het bezit
van een aantal meikevers; of dit bezit
evenwel een vroegtijdige lente voorspelt
mag betwijfeld worden, hoewel met het
oog op de afwisselende periode van storm,
regen en sneeuw en dan weer storm,
regen en sneeuw, de schoone voorjaars
dagen van harte welkom zouden zijn. Bij
het rooien van boomen waren deze
„meulenaers" in vrij groote getale te voor
schijn gekomen.
De persoon, die de vorige week als
hengstleider onder de gemeente Wouw
een hevigen slag van een paard kreeg, en
in deze gemeente woonachtig is, zou,
naar men ons mededeelt, er ten slotte
tamelijk goed afgekomen zijnzijn toestand
is bevredigend.
Schore, 5 Maart. Bij het opengaan der
spoorbrug te Vlake kwam de hoogaars
BRUI 97 in aanvaring met de stoomboot
Rotterdam, waardoor voornoemde hoogaars
een belangrijk lek bekwam en onmiddellijk
tot zinken overging; maar omdat hij zoo
dicht op de glooiing gedrongen werd, Is
hij half boven water blijven zitten.
