ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Zaterdag 8 Februari 1908.
Tweede Blad.
(Z ierikzeesohe
Cour an t).
NIEUWSTIJDINGEN.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Voor het buitenland, verzending eens per weeit,
10,— per jaar bij vooruitbetaling.
63ste 1 AARGANG. No. 8576.
Uitgevor-HoofdredacteurA. FRANKEL,
Oude Haven D 493.
Redacteur: J. WAALE.
Advertentiënvan 1—3 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags-, Woensdags- en Vrijdag-middags
2 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten geschieden bij den Directeur: A. J. DE LOOZE, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
PORTUGAL,
De rust in het land.
Terwijl overal in het buitenland de
vreeselijke gruweldaad, die Zaterdag te
Lissabon werd gepleegd, ontroering en
verontwaardiging heeft gewekt, zoo seint
de Lissabonsche berichtgever van de
Frankf. Zeit., schijnt de invloed op Lissa
bon zelf slechts van geringe beteekenis.
Het straatleven gaat zijn gewonen gang,
alleen van de openbare gebouwen en
enkele banken waait de vlag halfstok.
De schietpartijen, waarvan reeds mel
ding is gemaakt, hadden plaats in den
nacht na den aanslag. Maar sinds dien
was er uiterlijk geen beweging meer
merkbaar, overal heerscht afwachtende
kalmte.
De minister van oorlog spreekt de ge
ruchten tegen over een revolutie te Oporto
of eenigerlei ongeregeldheden aldaar
noch in burgerlijke, noch in militaire
kringen is iets te bemerken van een op
roerige beweging en ook de koersen bleven
vast, ondanks den toestand.
Het verhaal van den aanslag.
Een toeschouwer van het gruwelijk
moordbedrijf, die zich bevond onder de
menschenmassa tusschen de ministeries
van financiën en van publieke werken,
geeft het volgend verhaal van den aanslag:
Het koninklijk rijtuig, bespannen met
vier paarden a la daumont, reed op
eenigen afstand voor de andere rijtuigen
van het gevolg, uit. Toen het ter hoogte
was gekomen van genoemde ministeries,
sprong een magere man van middelbare
lengte, met zwarten baard en eenvoudig
gekleed, op de treeplank van het koninklijk
rijtuig, legde een revolver op den koning
aan, en trok af. De koning ontstelde,
bracht de hand aan den hals, en viel op
de linkerzijde.
Een ontzaglijke paniek was het gevolg
van die daad. Nieuwe losbarstingen werden
geboord. De koetsier van het koninklijk
rijtuig, die intusschen van den eersten
schrik bekomen was, sloeg heftig op zijn
paarden los en weldra reed het span de
Arsenaalstraat in.
Op dit oogenblik zag de ontstelde
menigte de koningin rechtop in het rijtuig
staan, in de ééne hand een reisdeken,
waarmede zij den koning trachtte te be
dekken, en met de andere hand, waarin
zij een bouquet viooltjes en camelia's hield,
haar bij aankomst aan het station ter hand
gesteld, slaande naar de moordenaars, die
zich aan het rijtuig vastklampten om hun
bloedbad voort te zetten.
Onmiddellijk na de eerste losbranding
hadden de prinsen hun revolvers getrokken.
Prins Luiz schoot op de moordenaars, die
om het rijtuig liepen, en reeds met de
politie slaags waren geraakt. Daarop, toen
het rijtuig zich tegenover het ministerie
van Binnenlandsche Zaken bevond, haalde
een mager persoon van kleine gestalte,
met zwarten, slecht verzorgden baard en
een dikken haardos, een onder zijn jas
verborgen gehouden karabijn te voorschijn,
die hij op den kroonprins aanlegde. Hij
loste twee schoten, op het oogenblik, dat
de prins een ander schot vermeed, dat uit
de menigte gelost was. Nadat hij zijn
beide schoten afgevuurd had, vluchtte hij
in de richting van het ministerie van
Binnenlandsche Zaken. Geleund tegen één
der pilaren van de arcaden in de Arsenaal
straat, mikte hij opnieuw, ditmaal op de
koningin, die rechtop in het rijtuig was
blijven staan.
Dom Manuel, de tegenwoordige koning,
loste vier schoten uit zijn revolver.
Het afgrijselijk bloedbad zou ongetwijfeld
voortgezet zijn, als niet de soldaat Alvaro-
Silva Valende, van de le comp. Ie bat.
12e reg. infanterie, die zich in de nabijheid
bevond, toegeschoten was, en den moor
denaar in zijn snood werk tegengehouden
had, door hem in den nek te grijpen. De
ellendeling trachtte zich te bevrijden, toen
luitenant Francois Figuera toeschoot en
hem verscheidene degenstooten toebracht.
De moordenaar hield nog echter niet op
met vuren en loste twee schoten, waarvan
één den officier aan het rechter been en
het andere den soldaat aan de linkerdij
troffen. Een agent van politie schoot daarop
met een revolver op den moordenaar, die
naar den agent beet en er nog in slaagde
een vinger te pakken te krijgen. Hij was
echter te zwak om den agent nog te
kunnen verwonden.
Op dat oogenblik passeerde het koninklijk
rijtuig, zegt het bericht, waaruit blijkt, dat
de moordenaar geschoten moet hebben,
terwijl het aankwam en niet terwijl het
hem passeerde. Dat verklaart ook, hoe hij
zooveel succes met zijn vuur heeft kunnen
hebben.
Uit vrees voor nog meerdere wonden te
zien toebrengen aan haar gemaal en haar
oudsten zoon, beschermde de heldhaftige
vrouw en moeder, koningin Amalia, met
haar lichaam de reeds stervende geliefden.
Het rijtuig reed nu in galop het arsenaal
binnen, omringd door de menigte en be
schermd door politie.
De politie doodde drie der moordenaars
en voerde talrijke arrestaties uit. De
menigte vluchtte bij de schoten naar alle
kanten; de verwarring was algemeen en
op aller gelaat lag hevige ontsteltenis. '~V
De lijken van de moordenaars werden
overgebracht naar de vestibule van het
stadhuis en eenige uren later naar het
lijkenhuis, waar de identiteit Zondag werd
vastgesteid. Hun namen zijn: Luiz Lopes,
oud-handelsbediende, gewezen administra
teur van het blad Caxeira en eigenaar van
een advertentie-bureau in de Douradere-
straat; Manuel Buissia, onderwijzer aan
een volksschool, en Cordova, een persoon
van Spaansche nationaliteit. Een schoen
maker, zegt een ander bericht.
Telegrammen uit Lissabon deelen
mede, dat in de kamer waar de lijken der
gevallenen tentoongesteld zijn, Jo3o Franco
binnenkwam en het ongeluk betreurde.
De koningin wees op de lijken en zeide:
„Dat is uw werk!" Franco wilde zich
verontschuldigen, maar de koningin keerde
hem haar rug toe.
Lissabon, 5 Febr. Koning Manuel heeft
drie decreten onderteekend, waarbij vorige
decreten, die de vrijheid der pers beperk
ten, worden ingetrokken. De geschorste
dagbladen kunnen morgen wederverschijnen.
Bij een ander decreet wordt dat van 31
Januari 1.1. ingetrokken, waarin de bevoegd
heden der crimineele rechters van instructie
willekeurig werden uitgebreid en de rechten
en privilegiën der volksvertegenwoordigers
werden opgeschort. De in hechtenis
genomen kamerleden zullen in vrijheid
worden gesteld.
Het wordt bevestigd, dat koning Manuel
bij de ontvangst van het nieuwe kabinet
uitdrukkelijk verzekerde, dat hij voornemens
is, streng getrouw te blijven aan de grond
wet, en hij voegde er bij, dat hij nooit,
onder welke omstandigheden ook, zijn toe
vlucht zal nemen tot een dictatuur.
Het Dirario Illustrado, een orgaan
van Franco's partij, verzekert, dat het met
alle kracht het koningschap zal steunen.
Het wil geen woordenstrijd voeren over
het vorige kabinet en prijst het nieuwe.
AMERIKA.
Een ontzettende ramp wordt uit Halifax
bericht. De Engelsche stoomboot „Saint
Cuthbert", van Antwerpen naar New-York,
is vóór Kaap-Sable, Nova Scotia in brand
geraakt en verlaten; 15 leden der beman
ning zijn verdronken, 37 zijn opgenomen
door de Engelsche stoomboot „Cimric"
van de White Star Line.
Gedurende 9 uren hebben de booten
der „Cymric", in drie reizen 37 man gered,
er in begrepen kapitein Lewis.
Verscheidene hunner zijn erg verbrand
of gewond.
Een boot van de „Saint Cuthbert", met
15 man, die Zondag het schip verlaten
hadden, is omgeslagen, waarbij alle op
varenden verdronken.
ENGELAND.
Drie honderd man afgevaardigden der
zonder werk zijnde werklieden van het
fabrieksdistrict van Londen Tottenham
ondernamen een tocht naar het Ministerie
van Binnenlandsche Zakenwaar de
mannen hun arbeiders-minister John Burns
wenschten te spreken. Het doei was om
een petitie te overhandigen. De optocht
had plaats in vies regenachtig weer, maar
de menigte groeide zóó ontzettend aan,
dat de politie het noodig vond, dicht bij
het parlementsgebouw de manifestanten
uit elkaar te drijven. Vreedzaam groepeerden
de betoogers zich toen in kleine groepen.
Een afvaardiging van 4 personen werd
echter ontvangen, en na de petities te
hebben overgegeven, één bestemd voor den
eersten Minister, één voor het hoofd der
oppositie Balfour, en ét voor den chef
der lersche partij Redmond, werden de
mannen geleid naar het Kabinet van
Minister John Burns.
De Tottenham werkloozen verklaarden
zeer ingenomen met het sympathieke
antwoord van Burns, die hun beloofde
mede te zullen werken om van gemeente
wege arbeid voor de menschen te zoeken.
Te Londen en Glasgow blijft de
influenza sterk heerschenhet aantal dooden
stijgt met den dag. De geneesheeren ver
wachten nog een toeneming der ziekte
gevallen in de volgende twee weken.
DUITSCHLAND.
De griep houdt ook te Berlijn vreeselijk
huis. De ziekenhuizen liggen propvol,
maar de ziekte neemt, volgens de Lokal-
Anzeiger, over het algemeen een goedaardig
beloop. Prof. Klemperer heeft gezegd, dat
de epidemie in omvang gelijkt op die van
1888 of 1889, toen zij, na een langen tijd
weg te zijn geweest, weer voor het eerst
hare intrede deed.
De Berlijnsche correspondent van de
N. Freie Presse verzekert echter in een
telegram van Zaterdag, dat de griep
kwaadaardiger wordt. Er komen vele
gevallen van longontsteking, pleuritis,
oorontsteking, en zelfs oogontsteking uit
voort. De dokters kunnen geen nieuwe
patiënten meer aannemen, aangezien de
ziekte in een vierde gedeelte van alle
gezinnen zou heerschen.
Duisburg, 5 Febr. Het te Schiedam
thuisbehoorende en door kapitein Koymans
uit Rotterdam gevoerde stoomschip „Union
II", is gisterenochtend in een sneeuwstorm,
nabij Alsum in aanvaring geraakt met een
„Egan"-stoomschip. De „Union II" werd
in de midscheeps getroffen en zonk binnen
eenige minuten. De zich aan dek bevindende
kapitein spoedde zich naar de kajuit om
zijn reeds slapende familieleden te redden.
Echter stond de kajuit reeds vol water,
waaruit de vrouw van den gezagvoerder
zich ternauwernood kon redden. De drie
nog slapende kinderen, oud 6 en 31 jaar
en eén van een maand, konden helaas
niet worden gered en verdronken. Het
„Egan"-stoomschip beliep slechts lichte
schade.
BELGIË.
Typhus en oesters.
Zeer belangrijk en vooral leerzaam, zoo
meldt het Handelsblad van Antwerpenwas
de vergadering, Dinsdag gehouden door het
Verdedigingscomiteit voor den Oesterhandel
in het Taverne Royale.
Behalve de voorzitters Jaspers en Speleers
en den secretaris Domien van der Heyden,
vonden wij aan het bureel den consul-
generaal der Nederlanden; Daels, doctor
in wetenschappen, afgevaardigde van het
Belgisch staatsbestuur bij den gezondheids
dienst; mr. A. J. F. Fokker, voorzitter van
het bestuur der visscherijeu op de Schelde
en Zeeuwsche stroomen, afgevaardigde
van het Hollandsch staatsbestuur; Quittelier,
voorzitter van het Syndicaat der restau
rateurs, enz. enz. Verder de dokters Nuijens,
Van de Perre, Ciselet en Terwagne, oester
kweekers uit Oostende, uit Zeeland, uit
Bergen-op-Zoom, hotel- en restauratie-
houders, visch- en oesterhandelaars, enz.
Getrouw verslag geven van die vergade
ring, ware in eindelooze herhalingen
vervallen, want al de hierboven genoemde
geneesheeren bevestigden beurtelings, met
wetenschappelijke bewijsredenen en ge
steund op genomen inlichtingen, dat de
typhus niet epidemisch heerscht, en dat
de gevallen zich niet talrijker voordoen
dan andere jaren.
Dat, zoo de oester de ziektekiemen kan
bevatten, dit niet aan den aard van het
product maar aan bijkomende omstandig
heden te wijten is, als besmetting van de
kweekputten door de nabijheid van onreine
waterafvoeren uit groote steden, de slechte
verzorging bij het vervoer of in de bewaar
plaatsen der handelaars; dat andere pro
ducten eveneens de ziektekiemen kunnen
bevatten als ongekookte melk, water, ruw
gegeten moesgewassen, als salade, radijzen,
fruit, onfrisch vleesch of fruit, enz.; dat
vooral de zorgeloosheid in de behandeling,
het conserveeren bij middel van onrein ijs
bijvoorbeeld, zelfs de beste oesters nog
bederven kan; dat misschien wel de zich
meer en meer uitbreidende gezondheids
maatregels in de grootste steden het water-
bederf des te gevaarlijker maakt.
Dat alles dient in 't oog en onder toezicht
gehouden, zeide dokter Nuijens, zoowel
ais de fabrieken, zoowel als de slachthuizen
en iedere levering zou van een diploma,
van een waarborgstempel voorzien moeten
zijn.
Zijn nu de oesters de oorzaak van zekere
ziekten? Stellig is het dat er menschen
zijn, dokter Van de Perre heeft het met
zijn huishouden zelf aan de zee onder
vonden, die na het eten van oesters ziek
werden.
Ook de dokters Ciselet en Terwagne
verlangen een onderzoek, en dit niet alleen;
maar zelfs onmiddellijke voorzorgsmaat
regels, als bij voorbeeld verbod op het
gebruik van ijs uit stilstaande slooten of
vijvers.
Dr. Terwagne is er echter gerust in. Ik
eet alle dagen oesters, riep hij uit, een
uitroep, die vele burgers hem niet zouden
kunnen naroepen.
Merkwaardig was ook de rede van Mr.
A. J. F. Fokker, die handelde over de
Zeeuwsche oesterkweekerijen. Al die putten,
zegt hij, staan onder toezicht maar de
verkoopers verwaarloozen de noodige
certificaten te vragen en zij leveren maar
voort.
„Maar, zegt hij, wanneer ze buikpijn
krijgen, dit is, wanneer er een paniek
ontstaat, o, dan loopen zij om certificaten,
derwijze dat het bevoegde bestuur zelfs
geene gedrukte formulen genoeg heeft"-.
Mr. Craafschepe van Oostende wees er
op, hoe sommige verkoopers om hunne
waar te reinigen, 4000 oesters wasschen
in eenige liters water, 2oodat er ten laatste
niets dan een handvol slijk overblijft.
Een restauratiehouder van Antwerpen ves
tigde de aandacht op de kleine verkoopers,
die, om goedkoop te leveren, reeds waar
van mindere kwaliteit moeten verkoopen,
en die daarenboven niet bewerktuigd zijn
om degenen die zij overhouden, behoorlijk
versch te houden en ze dan nogmaals aan
verminderden prijs moeten afzetten.
De volgende dagorde, door Mr. Van der
Meyden voorgelezen, zal tot de regeering
gericht en door de belanghebbenden zelf
naar den bevoegden minister gebracht
worden
„Aangezien het niet wetenschappelijk
bewezen is dat de gevallen van typhus-
koorts het gevolg zijn van het verbruik
van door typhusbacillen besmette oesters.
„Aangezien de huidige besmetting kan
voortkomen van het verbruik van putwater,
ongekookte groenten, van ijs, voortkomend
van stilstaande waters, enz.
„Aangezien het nochtans van groot be
lang zou wezen, dat zoowel uit 't oogpunt
der gezondheid als uit een handelsoogpunt
een volledig bacteriologisch onderzoek
wetenschappelijk zou bewijzen dat de
oester werkelijk den lyphusbacil medevoert.
„Drukt den wensch uit onmiddellijke
instellingen van certificaten van herkomst
en verkoop te zien volgen.
„Dat het Staatsbestuur een streng onder
zoek bevele over deze kwestie en in ieder
geval maatregelen van toezicht voorschrijve
aan de agenten van het gouvernement,
zoowel aan de grens, als op de plaatsen
der voortbrengst, in de oesterparken, op
de markten en in de magazijnen, maat
regelen welke noodzakelijk geacht worden,
teneinde de openbare gezondheid te vrij
waren, en de belangen van den oesterhandel
te verdedigen.
„Betrouwend in de toegenegenheid van
het Staatsbestuur voor al wat handel,
nijverheid of openbare gezondheid betreft,
drukken wij de hoop uit dat bovengemelde
wenschen het beste onthaal zullen be
komen".
Antwerpen, 5 Febr. In de gemeente
Hoboken was men hedenmorgen omstreeks
halfacht begonnen met het petroleum-
stoomschip „Amerika" leeg te pompen en
de benzine liep door een ondergrondsch
kanaal weg naar een tank, die geplaatst
is op het hoogste gedeelte van den weg.
Die tank begon zich Jangzaam te vullen
toen juist 7 uur 40 minuten de tank met
een geweldigen slag in brand vloog.
Ruiten van de werkplaatsen en van een
op de kade rijdenden tramwagen werden
verbrijzeld en verschillende vensters in
gedrukt Onder de bewoners van Hoboken
heerschte eerst groote ontsteltenis, maar
al heel spoedig keerde de kalmte terug.
Te Charleroi, in het „Hotel Beucke-
leers" was de meester-kok met een helper
in de kelders gegaan om de ijskasten van
vleesch te voorzien. Onder het werk stiet
hij met het voorhoofd tegen een elec-
trischen geleiddraad. Dit veroorzaakte een
schok, zoodat hij onwillekeurig aan den
zelfden draad steun zocht met de hand.
Maar toen kon hij niet meer loskomen.
De ander, die hem wilde helpen, kreeg
ook een schok.
Vrouwen, die in de nabijheid werkten,
riepen om hulp, en toen men de twee
mannen van den draad kon los maken,
had de meester-kok reeds opgehouden te
leven. De ander kon, door verscheidene
dokters geholpentot het bewustzijn
worden teruggebracht.
Te Gent heeft zich het zeker zeer
zeldzame geval voorgedaan, dat zes broers
tegelijk moesten loten. Men zal zeggen
dat het onmogelijk is dat zes broers eik
20 jaar oud zijn, maar de zaak zit zoo:
in Januari 1887 werd een drieling geboren
en in December van hetzelfde jaar in dat
huisgezin, weer een drieling.
En nu komt er nog bij dat ze alle zes
zijn vrijgeloot.
NEDERLAND.
Steenwijk, 4 Febr. De heer L. F.
Duymaer van Twist, lid der 2de Kamer
voor dit district, is heden naar wij vernemen,
aan een groot gevaar ontsnapt. Te Vollen-
hove een duiker zullende bezichtigen en
daartoe op het ijs staande, brak dit onder
zijne voeten weg en verdween hij in de
diepte. Met zeer veel jwbeite werd hij
gered.
Amsterdam, 5 Febr. Er liggen 200,000
balen Santos-koffie opgestapeld. Dat is
nog maar een veertigste deel van de 8
millioen balen, die in het oogstjaar 1906-
1907, toen de koffieoogst in Brazilië zoo
„noodlottig" overvloedig was, met finan-
ciëele hulp van de Braziliaansche regcering
op de groote wereldmarktpJaatsen Hamburg,
Antwerpen, Havre, New-York, Rotterdam,
Amsterdam, enz. zijn opgestapeld in
afwachting van een rijzende markt, die.
maar niet komen wil. En intusschen staat
er al weer een nieuwe oogst te groeien.
Als die niet „gezegend" wordt met mis
lukking, dan maakt de koffietrust een
slechte rekening.
Bij de commissie voor werkloozen
alhier kwam deze week in f 12,000.
In 't geheel is nu f 162,000 ontvangen,
benevens bons voor schoeisel, kleeding
en voedsel en in natura. Van een onbe
kende kwam f 5000.
Is ddt steun vart werkloozen? De
„Amsterdamsche Werkloozenbond" niet
te verwarren met de commissie uit de
burgerij zond aan de Tel. de volgende
afrekening van den bij dit lichaam inge
komen steun van werkloozen:
Uitgaven: zaalhuur, zittinglokaal en
vergaderingen f 133, drukwerken en schrijf
behoeften f 161, steun aan verschillende
gezinnen f 24, loonen voor het loopen
met lijsten en bussen, huisbezoek, ver
koop van bons, boekjes, timmer- en
schilderwerk, enz. f 649, aan bons voor
grutterswaren, turf en brood f 200, post
zegels en plakzegels f 6, loon bestuur
f 266, diverse benoodigdheden f 33,
gestolen kas f 134, voor reiskosten 3
personen Hilversum f 2. Saldo in kas op
25 Januari f 46, totaal f 1652.
Hieruit blijkt dus, dat van de f 1652,
die ontvangen werden, de werkloozen
f 224 ontvingen, terwijl f 1452 verdween
aan allerlei andere zaken!
Waddinxveen, 5 Febr. Hedenmorgen
heeft er hier een ernstig ongeluk plaats
gehad. De bakker P. de Groot, die een
gasketel heeft waarin hij uit carbid zijn
eigen licht stookt, wilde hedenmorgen met
zijn knecht dien ketel schoonmaken en
hield daartoe, meenende dat al het gas
reeds uit den ketel was, een brandende
lucifer bij de opening, waarop oogen-
blikkelijk een hevige ontploffing volgde.
De deksel van den ketel vloog door het
plafond heen, en de heer De Groot en
zijn knecht werden zwaar gewond.
Eerstgenoemde was geruimen tijd buiten
bewustzijn. Hij heeft zware brandwonden
bekomen aan hoofd en gelaat en zal
waarschijnlijk één zijner oogen moeten
missen. Ook den knecht werd een oog
uitgeslagen, terwijl zijn arm zoodanig
verwond werd, dat deze vermoedslijV zal
moeten worden afgezet. Hij is daartoe
