ZIERIKZËESCHE
NIEUWSBODE.
Donderdag 6 Februari 1908.
KENNISGEVING.
Algemeen Overzicht.
NIEUWSTIJDINGEN.
(Z i e r i li- z e e s c li e
Cour an t).
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Voor het buitenland, verzending eens per week,
f 10,— per jaar bij vooruitbetaling.
63ste JAARGANG. No. 8575.
Uitgever-Hoofdredacteur: A. FRANKEL,
Oude Haven D 493.
Redacteur: J. WA ALE.
Advertentiënvan 1—3 regels 30 Cts.,
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags-, Woensdags- en Vrijdag-middags
2 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten geschieden bij den DirecteurA. J. DE LOOZEHoek SchuithavenZierikzee.
Het Kantoor is geopend eiken werkdag van 's morgens 9 tot 's avonds 9 ure.
GEDEPUTEERDE STATEN VAN ZEELAND,
gezien artikel 102, 2de lid, der Kieswet;
noodigen de inwoners der Provincie uit, zoo
zij in de grond-, de vermogens- of de bedrijfs
belasting op de kohieren van den loopenden dienst
of in de personeele belasting op de kohieren van
den laatstverloopen dienst in eene andere provincie
zijn aangeslagen, daarvan door toezending van
de vereischte bescheiden (aanslagbiljetten of uit
treksels uit de kohieren met eene berekening van
hetgeen in hoofdsom en in Rijks-opcenten afzon
derlijk wordt betaald) vóór 15 Maart aanstaande
aan hen te doen blijken.
Middelburg, 31 Januari 1908.
Gedeputeerde Staten voornoemd,
DIICKMEESTER, Voorzitter.
KRUSEMAN, Griffier.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Zierikzee maken bekend, dat op heden is afge
kondigd het door den Raad, in zijne vergadering
van den 16 December 1907 vastgestelde besluit
tot afschaffing der heffing van schoolgeld op de
Hoogere Burgerschool te Zierikzee, met ingang
van 1 September 1907, goedgekeurd bij Kon.
Besluit van 16 Januari 1908, No. 6.
Zierikzee, den 5 Februari 1908.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
H. C. MOOLENBURGH, Weth., l.°-B.
JAN SNELLEN, Secretaris.
In de straten van Lissabon is een
ontzettend drama afgespeeld, dat in geheel
de beschaafde wereld een diepe ontroering
heeft teweeggebracht. De geschiedenis is
den lezers en lezeressen reeds bekend.
De koning, zijn gemalin en zijn twee
zoons waren van hun buitenverblijf naar
de hoofdstad teruggekeerden waren,
gezeten in een open hofrijtuig, op weg
naar hun paleis. In één der straten sprongen
plotseling eenige mannen te voorschijn,
die de onder hun mantels verborgen
karabijnen te voorschijn haalden, en deze
k bout portant op de koninklijke familie
afvuurden, tengevolge waarvan de koning
en de kroonprins doodelijk getroffen
werden, terwijl de tweede zoon des konings
licht gewond werd. Drie der moordenaars
werden door een officier van het eskorte
en door een politie-agent onmiddellijk
gedood. De koning is blijkbaar het be
klagenswaardig slachtoffer geworden van
de politieke gedragslijn, die door zijn
eersten minister, Joao Franco, in wien hij
een onbeperkt vertrouwen stelde, ten
opzichte van het Portugeesche volk gevolgd
werd. Zelf had hij die gedragslijn inder
tijd afgekeurd, toen de voorganger van
Franco, Hinthe Ribeiro, hem voorstelde
zonder Cortez te regeeren. Toen antwoordde
de koning, dat, als hij dit deed, de
regeering zich slechts door geweld en
schrikaanjaging zou kunnen handhaven,
en noemde daarbij de stelling van een
gouvernement, dat zich slechts met zulke
middelen kan staande houden, een aller
ongelukkigste. En in weerwil van deze
door hem uitgesprokene gezonde opvatting
gaf hij aan zijn inmiddels opgetreden
minister Franco machtiging de Cortez naar
huis te jagen. Waarom ging Franco tot
dezen krassen, gevaarlijken maatregel over?
De zaak was deze. De koning had uit de
schatkist voorschotten getrokken. Het schijnt,
dat hij met zijn inkomen niet rondkwam.
Op de begrooting stond voor het huis
des konings en de hooge collegies van
staat een bedrag van 261 millioen gulden
uitgetrokken. Nu verlangde men in de Cortez
teruggave van de voorschotten. Alfonso
Costa, de leider der republikeinsche partij,
die in de vorige maand op last van Franco
werd gevangen genomen, zeide bij de
behandeling der voorschottenkwestie, dat
het land rekening en verantwoording over
deze voorschotten verlangt, en dat de
minister tot hem, die deze genoten heeft,
moest zeggen, dat alles met inbegrip der
rente moet terugbetaald worden. En wanneer
alles was terugbetaald, dan moest de
minister tot den koning zeggen, „ga weg,
ga uit het land, anders moet ik u in de
gevangenis stoppen". De voorzitter ver
langde hierop intrekking van deze woorden,
hetgeen door Costa geweigerd werd. „Ik
neem niets terug", zeide deze, „voor
minder dan wat Carlos heeft gedaan, is
het hoofd van Lodewijk XVI op het
schavot gevallen".
Onder een hevig tumult werd toen Costa
door soldaten uit de vergaderzaal verwijderd.
De Cortez verlangden echter teruggaaf der
voorschotten, en weigerden verhooging
van de civiele lijst. Hierop werd, nadat
de Cortez ontbonden waren, de civiele lijst
bij koninklijk besluit verhoogd. Sedert de
ontbinding der Cortez heerschte Franco
als dictator oppermachtig. Als zoodanig
heeft hij ongetwijfeld veel goeds tot stand
gebracht. Hij hief tal van onnoodige posten
op, en maakte ook aan vele misbruiken
een einde. Persoonlijk beoogde hij echter
geen stoffelijk voordeel. Hij was evenwel zeer
eerzuchtig. En om zijn eerzucht te bevredi
gen, verplichtte hij den koning aan zich, die
hem in alles ter wille was. De tractementen
der officieren, en de soldijen der soldaten
werden verhoogd, teneinde het leger geheel
en al voor den koning en het koningschap
te winnen, en elke republikeinsche samen
zwering terstond in bloed te kunnen smoren.
Want Franco deinsde voor niets terug.
De bladen, die niet in zijn geest schreven,
werden terstond geschorst, het houden van
politieke vergaderingen werd verboden, ai
de telegrammen werden onder strenge
censuur gesteld. Zijn politieke tegenstanders
liet hij in grooten getale gevangen zetten,
zoodat de gevangenissen zich vulden. Men
kan zich voorstellen, dat onder een der
gelijk regime de ontevredenheid, de ver
bittering toenam. Maar het laatste dekreet
deed de deur dicht, het dekreet namelijk
waarbij al de personen, die van politieke
misdrijven beschuldigd of verdacht werden,
uit het Koninkrijk of naar de Koloniën
werden verbannen. Hiervan werden zelfs
zij niet uitgezonderd, die door de parlemen
taire onschendbaarheid gedekt waren. Een
samenzwering werd gesmeed, teneinde de
koninklijke familie van het leven te berooven,
Franco te dooden en dan de republiek
uit te roepen. Toen de koning en de
kroonprins gevallen waren, werd door een
bende van 200 gewapenden, onder het
werpen van steenen, en onder het roepen
van „je bent het ongeluk van het land,
op jouw hoofd komt het vergoten bloed",
een aanval gedaan op het huis van den
minister-president Franco. Door de militaire
macht werd deze aanval afgeslagen. Minister
Franco heeft evenwel tengevolge van de
catastrophe zijn waardigheid moeten neer
leggen. Admiraal Ferreira heeft een nieuw
ministerie samengesteld, dat onder deze
omstandigheden wel geen gemakkelijke
taak te vervullen heeft, maar toch wellicht
den toestand behéerschen, redden zal.
Want de leiders der twee voornaamste
staatkundige partijen, der progressisten
(liberalen) en der regeneradores (conser
vatieven) hebben den jongen 19-jarigen
koning hun steun aangeboden. Deze heeft
onder den naam van Manuel II het bewind
aanvaard, waarvan hij in een proclamatie
aan het Portugeesche volk kond doet. In
deze proclamatie wordt de verfoeilijke
aanslag veroordeeld, en beloofd, dat hij
de belangen van het Koninkrijk zal voor
staan, den katholieken eeredienst zal
handhaven, en de Grondwet steeds voor
oogen zal houden. De naar huis gejaagde
Cortez zijn teruggeroepen, opdat de vorst
daarin zijn eed van trouw aan de Grond
wet kan afleggen. Inmiddels zijn door het
nieuwe ministerie de grondwettelijke waar
borgen opgeheven, en is in Lissabon de
krijgswet afgekondigd. Men heeft een 94
politieke gevangenen aan boord van een
stoomboot gebracht, met het doel hen naar
Afrika te doen vervoeren, waar zij in de
gevangenissen hun vrijheidsdroom zullen
uitdroomen.
Bijkans al de vorsten en parlementen
van Europa hebben aan het Portugeesche
koningshuis hun innige deelneming betuigd
en hun afschuw uitgesproken -over de
gruweldaad. Ook onze Koningin en de
Tweede Kamer in haar zitting van Dinsdag
hebben zich gedrongen gevoeld uiting te
geven aan hun gevoelens. In de Fransche
Kamer ontstond, toen de minister van
buitenlandsche zaken, Pichon, namens het
gouvernement zijn verfoeing over den
dubbelen moord uitsprak, een incident.
Sembat, een socialist, riep, dat de moord
door de dictatuur was uitgelokt. Een
oorverdoovend lawaai ontstond hierop. De
rechter- zoowel als de geheele linkerzijde
met uitzondering van de socialisten, gaven
hun instemming met het door den minister
gesprokene te kennen. Sembat wilde alsnu
een motie indienen van den volgenden
inhoud: „De Kamer zendt aan het Portu
geesche volk de betuiging van haar
republikeinsche sympathie en harer
wenschen voor het invoeren van een
stelsel van vrijheid". Maar de voorzitter,
Brisson, liet Sembat in geheel niet aan
het woord komen, zoodat de motie in
het water viel. Onder de souvereinen,
die blijk gaven van hun deelneming,
behoort ook koning Peter van Servië.
Wij vermelden dit, met het oog op den
moord op het Servische vorstenpaar in
1903 gepleegd, als curiositeit.
De Russische regeering gaat voort
met troepenzendingen naar Finland. Zijn
op een gegeven oogenblik voldoende
troepen in Finland, dan zal de regeering
wel met haar ware oogmerken, die toch
doorzichtig genoeg zijn, voor den dag
komen.
Bij de verkiezingen voor den wetgevenden
raad in de Kaapkolonie heeft de Boeren
partij een schitterende zegepraal behaald,
tengevolge waarvan het ministerie, waarvan
de bekende dr. Jameson de president
minister is, zijn ontslag heeft aangeboden.
In de plaats van Jameson is Merriman
minister geworden.
Japan maakt groote oorlogstoebereidselen.
De minister van oorlog, hierover door de
legercommissie uit het huis van afgevaar
digden ondervraagdheeft geantwoord,
dat die toebereidselen gericht zijn tegen
mogelijke gebeurtenissen in den Stillen
Oceaan, waar Japan een kustlijn te ver
dedigen heeft. In verband met die kustlijn
deelen wij mede, dat de Amerikaansche
vloot de helft van haar reis naar de Stille
Zuidzee volbracht heeft.
ZUID-AFRIKA.
Ainsafra, (Algerië), 3 Febr. Een com
pagnie van het eerste regiment van het
vreemdelingenlegioen, dat naar Forthassa
in# garnizoen zou gaan, werd verrast door
ee'n sneeuwstorm, die de manschappen
uiteendreef. De meesten konden, hoewel
in betreurenswaardigen toestand, de „douar"
(Arabisch tentendorp) van Forthassa be
reiken, doch 21 soldaten werden dood
onder de sneeuw weggehaald. Men vreest,
dat er nog meer slachtoffers zijn; de
nasporingen worden dan ook voortgezet.
SPANJE.
De Spaanscbe koning vertoefde de
vorige week in Sevilla. Hoewel er op hem
al eenige aanslagen zijn gepleegd, toont
de jonge vorst zich volstrekt niet bevreesd.
Verleden week bevond hij zich incognito
onder de menigte. Een politie-agent maakte
ruim baan en wilde daarbij den koning te
lijf, omdat deze niet gauw genoeg aan zijn
bevel tot doorloopen gehoorzaamde 1
Erg snugger was die diender uit Sevilla
wel niet, want Afonso kan men uit
duizenden kennen!
Gelukkig voor den man nam de koning
het geval van den grappigen kant op. De
koningin begaf zich met haar kind alleen
naar de kerk in Sevilla. Ik vertrouw de
koningin en den prins het volk van Sevilla
toe, zei de koning, toen men hem op het
gevaarlijke er van wees.
PORTUGAL.
Lissabon, 2 Febr. Volgens berichten
van het ministerie van buitenlandsche zaken
waren de koningsmoordenaars zes in getal,
gewapend met karabijnen en revolvers.
Zij moeten betaald zijn geworden door
politieke opruiers, vijanden van de regeering.
Onder de dooden is een Franschman, bij
wien men een gordeltasch vol geld vond
het loon voor den moord.
Een troep gewapende mannen trachtte
het huis van den Eerste-minister Franco
aan te vallen. Er werd hevig geknal van
vuurwapenen gehoord in de straten. Onder
de inwoners der stad heerschte groote
ontsteltenis.
Zondagavond werden op sommige
punten der stad geweersalvo's gelost. Men
zegt, dat gewapende lieden trachtten twee
compagnieën infanterie aan te vallen, die
hen echter met geweerschoten terugdreven,
In een bijblad van de Diario Official
wordt een proclamatie van koning Manuël II
openbaar gemaakt. De koning betuigt
daarin zijne verontwaardiging over den
moord en zegt: „ik ben nu, volgens de
grondwet, geroepen tot besturen van het
Koninkrijk. Ik zal alles doen wat in mijn
vermogen is, voor het welzijn van het
vaderland. Ik zweer, den Katholieken
gosdienst en het ongeschonden gebied des
rijks te handhaven, en de grondwet in acht
te nemen en te doen in acht nemen. Ik
verklaar, dat het mij behaagt, het tegen
woordig ministerie te behouden".
De proclamatie was onderteekend,
Manuël II, en mede-onderteekend door al
de ministers.
In een vergadering van den staatsraad
hebben minister Franco en de hoofden der
monarchistische partijen den koning hunnen
steun aangeboden voor het handhaven van
het koningschap. De koning nam het
aanbod aan. De ministers dienden daarop
gezamenlijk hun ontslag in. Zij zullen
worden vervangen door een Kabinet, dat
gesteund wordt door de vereenigde konings
gezinde partijen (monarchistische concen
tratie).
Het feit, dat al de geordende partijen
zich rondom den troon scharen, wordt
algemeen met voldoening vernomen.
De Koninginnen Amalia en Maria Pia en
den Hertog van Oporto woonden de ver
gadering van den Staatsraad bij. Luciano
Castro, het oudste lid van den Staatsraad,
betuigde in een toespraak namens den raad
groote droefheid en verontwaardiging over
de misdaad. Hij uitte tevens de hoop, dat
het bestuur van den nieuwen koning ge
lukkig en voorspoedig zal zijn. Alle leden
van den Staatsraad zijn voorstanders der
monarchistische concentratie.
Het schijnt, dat de doodgeschoten konings
moordenaars de onderwijzer Buica en twee
handelsbedienden uit Lissabon zijn.
Alle politieke mannen van al de
koningsgezinde partijen, tot de meest
conservatieve toe, zijn het eens over het
handhaven van een vrijzinniger koningschap
en het herstellen van de orde.
3 Febr. In tegenstelling met de in
omloop zijnde geruchten, kan medegedeeld
worden, dat de gezondheid der koningin,
de omstandigheden in aanmerking genomen,
goed is. De stad krijgt langzamerhand haar
normaal aanzien terug. De openbare ge
bouwen en het paleis worden nog steeds
bewaakt. De door Franco geschorste bladen
verschenen niet.
Men js algemeen van oordeel, dat er
vóór de begrafenis der vermoorde vorsten
geen ministeriëele veranderingen zullen
plaats hebben.
Maandag zijn 94 politieke gevangenen
uit Portugal naar Afrika gebracht, om daar
gevangen gezet te worden.
De vlucht der republikeinen naar
Spanje houdt aan.
De oud-minister Franco heeft Portugal
verlaten.
A.s. Zaterdag zal de begrafenis der
slachtoffers plaats hebben.
4 Febr. In geheel Portugal heerscht
orde. De positie van Franco is onhoud
baar geworden. Een krachtige vaderlands
lievende beweging steunt de vorming van
een nieuw kabinet onder leiding van
Ferreira De Amaral, dat reeds is samen
gesteld.
DE AANSLAG.
In een telegram aan de Antwerpsche
Matin wordt nog het volgende geseind:
Het aantal samenzweerders was zes.
Toen het Koninklijk rijtuig de stad binnen
reed, keek het publiek zwijgend, en met
zeker wantrouwen toe. Toen het rijtuig in
stap het Ministerie van Financiën voorbij
reed, trad een jonge man, in sportkostuum,
maar overigens het uiterlijk van een werk
man vertoonend, naar voren. Hij had een
revolver In de hand, en trad op het rijtuig
toe, klaarblijkelijk met de bedoeling, te
trachten er van achter op te klimmen.
Dadelijk stootten de Koningin en de
Prinsen kreten van angst uit. De Koningin
vloog op, en slingerde den ruiker, dien
ze in de hand hield, naar den aanvaller.
Deze schoot, trok onmiddellijk daarna
voor de tweede maal af, en trof den
Koning in den rug. Don Carlos bracht de
hand aan het hoofd, en viel neer. Dadelijk
wierpen een aantal personen zich op den
moordenaar, die voor de derde maal zijn
wapen loste, zonder dat de kogel doel trof.
Ondertusschen had een man met zwarten
knevel en baard, in een breeden mantel
gewikkeld, een karabijn te voorschijn ge
haald. Ook hij trad op het rijtuig toe, en
het eerste schot trof den Kroonprins in
het gelaat. Een tweede doorboorde de
borst. Op het oogenblik, dat de man
aanlegde voor een derde schot, greep een
politie-agent het wapen; de moordenaar
viel bijna tezelfder tijd neer, onder de
slagen, die een officier hem met zijn sabel
toebracht.
Te midden van een ontzettende ver
warring verscheen Prins Adolf in een auto
op het terrein. Het gansche drama had
zich toen reeds afgespeeld. Prins Adolf
verliet zijn voertuig, trok zijn revolver, en
volgde het rijtuig met zijn stervende ver
wanten, dat zich langzaam in de richting
van het Arsenaal voortbewoog.
Daar werden de lijken op matrassen
neergelegd. Het bloed liep den Koning
bij stroomen uit neus en mond; één van
de kogels moet de ruggegraat getroffen
hebben. m
Koningin Amalia bracht den nacht,
volgende op den aanslag, weenende
tusschen beide lijken door. De ééne hand
der Koningin rustte op het hoofd van den
Koning, de andere streelde het koude
voorhoofd van haar kind.
Bovengenoemd blad ontvangt omtrent
den persoon van de moordenaars, de
volgende mededeeling: De één heet Manuel
Buica, en is oud-sergeant van het 7de
regiment cavalerie, thans onderwijzer te
Lissabon. De beide anderen zijn, volgens
dit bericht, ook Portugeezen. Omtrent de
medeplichtigen van de moordenaars zwij
gen de telegrammen nog steeds.
Koning Carlos.
Carlos I, Koning van Portugal, thans als
slachtoffer der moordenaars gevallen, werd
den 28 September 1863 te Lissabon ge
boren als eerste zoon van Koning Luiz I,
en van Koningin Maria Pia. 19 October
1889 volgde hij zijn vader op. Zijn moeder
was de dochter van Koning Victor
Emmanuel van Italië. Drie jaar vóór zijn
troonsbestijging, op 22 Mei 1886, was hij
in het huwelijk getreden met Maria
Amalia, Prinses van Orleans-Bourbon,
dochter van den Graaf van Parijs.
De Koning was een verdienstelijk pastel
schilder en aquarellist, en had met een
door hem geteekend pastel in het Parijsche
Salon van 1900 een welverdiend succes,
hetwelk hem de zilveren medaille ver
schafte. Ook was Dom Carlos een ijverig
sportman, en een schermer van verdienste,
terwijl hij ten slotte met een schoone
tenorstem begiftigd was.
Koning Luiz had zelf de artistieke op
voeding van zijn zoon geleid, en accom
pagneerde hem vaak op de violoncel. Als
kind gaf Dom Carlos van een vaak heftig
karakter blijk. Op zekeren dag had hij
„voor de aardigheid" een kleine brug
vernield, welke zijn broeder, de infant
Alfonso, in den tuin van het paleis had
gebouwd. Alfonso gaf zijn ouderen broeder
op hardhandige wijze te verstaan, dat hij
van dergelijke aardigheden niet gediend
was, waarop de beide knapen handgemeen
werden, en elkander geducht toetakelden.
Kort daarop waren de beide broeders
weder de beste vrienden.
Spaarzaam was Dom Carlos nu bepaald
niet; hij hield van een prachtlievend
leven. Het hof was buitengewoon schitterend.
In Lissabon alleen waren drie paleizen:
het geliefkoosd verblijf des Konings was
het Necessitadespaleis, dat met buiten
gewone luxe was ingerichtvooral de
tuinen kenden hun wedergade niet.
De Kroonprins en de nieuwe
Koning.
De oudste zoon des Konings, die mede
gedood is, Kroonprins Luiz, werd 21 Maart
1887 te Lissabon geboren. In het afge-
loopen jaar hebben er berichten door de
pers gegaan, dat vader en zoon het over
de in politiek gevolgde handelwijze lang
niet altijd eens waren, en zelfs verluidde,
dat de reis, welke Kroonprins Luiz naar
de Portugeesche Koloniën in Afrika onder
nam, een onderneming was, hem door
zijn vader bij wijze van straf opgelegd.
De tweede zoon des Konings, Infant
Manuel, werd 15 November 1889 te
Lissabon geboren. Onder regentschap van
Koningin Amalia is de jongeling thans tot
Koning van Portugal, en der Algarven
verheven. De Minister-President Franco
vaardigde een proclamatie uit, waarin van
den laaghartigen aanslag mededeeling
werd gedaan, en de verheffing tot den
troon van Infant Manuel, eenig erfgenaam
des Konings, werd aangekondigd. De
grootwaardigheidsbekleeders, en de gene
raals hebben den eed van trouw aan den
jongen Koning gezworen.
