Dinsdag 15 Januari 1907.
Eerste Blad.
(25 i e r i li. z e e s c li e
Cour an 1).
De toekomst van Zierikzee.
ftlEUWSTMOINGEN.
Uit Stad en Provincie.
ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is 1,30, franco per post
1,60.
Voor het buitenland, verzending eens per week,
10,— per jaar bij vooruitbetaling.
63ste JAARGANG. - No. 8411.
Directeur: A. J. DE LOOZE.
Uitgever-Redacteur: A. FRaNKEL.
Redacteur: J. Waale, alleen voor het binnen- en buitenlandsch nieuws.
Advertentiënvan 1—3 regels 30 Cts.,
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags-, Woensdags- en Vrijdags-middags
2 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. DE LOOZE, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. FRANKEL, Oude Haven D 493, Zierikzee.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Aan de behandeling van dit onderwerp
ga vooraf de beantwoording van een in
ons vorig nummer voorkomend ingezonden
stuk, onderteekend V„ en geschreven naar
aanleiding van ons jongste hoofdartikel:
„Ter Overdenking".
De geachte schrijver van dit stuk heeft,
alhoewel blijkbaar met de hoofdstrekking
van ons artikel grootendeels instemmend,
daartegen eenige bedenkingen in het midden
gebracht.
Vooreerst meende Z.Ed. ons, zij het ook
in hoogst hoffelijken vorm, eenigszins te
moeten terechtwijzen, omdat wij den staf
over den Hoofdelijken Omslag hebben
gebroken, dien wij voor de ingezetenen te
hoog hebben genoemd, en waaraan wij de
vermindering van onze bevolking voor
namelijk hebben toegeschreven.
Z.Ed. is immers van gevoelen, dat zulk
een veroordeeling, in het publiek uitge
sproken, het moge met goede intenties
geschied zijn niet anders dan nadeelig
voor onze gemeente kan zijn.
Wanneer men een ongezonden toestand
bij een publiek-rechterlijk orgaan, niet het
minst om de nadeelige gevolgen, die er
uit voortgesproten zijn, en die er nog uit
kunnen voortspruiten, met vrucht wenscht
te bestrijden, dan is men gehouden de
zaken bij haar waren naam aan te
duiden.
Gedreven door de zucht onze inge
zetenen zooveel mogelijk hier te behouden,
en voor de elderswonenden een beletsel
uit den weg te ruimen zich te dezer stede
te komen vestigen, hebben wij den Hoofde
lijken Omslag wegens de hoegrootheid
van het percentage als één der oorzaken
van de vermindering onzer bevolking aan
gewezen.
De geachte auteur van het ingezonden
stuk schrijft evenwel die vermindering aan
andere oorzaken toe, geheel en al buiten
den Hoofdelijken Omslag gelegen.
Gesteld dat hij ten aanzien van de 412
personen, die onze gemeente in het af-
geloopen jaar verlaten heben, grootendeels
gelijk zou hebben, hoe verklaart hij dan
het feit, dat tegenover het hooge cijfer der
vertrokkenen een zoo laag cijfer staat van
hen, die zich metterwoon in onze gemeente
kwamen vestigen.
Zou het percentage van den Hoofdelijken
Omslag, dat nu hier f 3,20 pCt. bedraagt,
daaraan zoo geheel vreemd zijn?
Een instrooming toch van nieuw bloed
is in hoofdzaak te verwachten van de
landelijke bevolking dezer streek, waarvan
ons stadje het brandpunt vormt.
En nu is er in geheel Schouwen
Duiveland geen enkele gemeente, waar het
percentage van den Hoofdelijken Omslag
zoo hoog is als juist in Zierikzee.
Wil men dus het teruggaan der plaatselijke
bevolking stuiten, wil men haar wederom
in getalsterkte zien toenemen, dan dient
men met vermijding van alle door de
noodzakelijkheid en rechtvaardigheid niet
strikt voorgeschrevene uitgaven onze ge
meentehuishouding, die thans wat groot
scheeps is, meer economisch in te richten,
opdat binnen een niet te lang tijdsverloop
liet percentage van den Hoofdelijken
Omslag zóó kan worden vastgesteld, dat
het niet noemenswaard met dat der andere
gemeenten van dit eiland verschilt.
Nu geven wij volgaarne toe, dat dit niet
het eenige middel is om Zierikzee uit den
staat van verval op te heffen, en wederom
tot bloei te brengen.
Er is een ander middel, van de toepassing
waarvan naar onze [vaste overtuiging de
toekomst van Zierikzee afhangt.
Dit middel zullen wij nu gaan uiteen
zetten en bespreken.
Eenige jaren geleden hebben wij reeds
in verschillende artikelen er op gewezen,
dat ons aan de Schelde gelegen stadje,
dat op één der beste havens van Zeeland
kan bogen, en daarbij het voorname
centrum van handel en verkeer is voor
geheel het eiland, zoowel voor industrie
als voor visschcrij uitnemend gunstig ge
legen is.
Het doet ons genoegen, dat ook de geachte
schrijver van liet ingezonden stuk ten
opzichte van de industrie deze zienswijze
is toegedaan, en daarvan in zijn stuk
openlijk blijk geeft.
Maar om een industrie en visschcrij
hier te verkrijgen moet men ook de
handen uit de mouw steken.
Lang genoeg hebben wij geslapen.
Laten wij thans, nu Zierikzee helderziend
achteruit gaat, zoodat haar toekomst bedreigd
wordt, niet langer blijven slapen, maar
eens flink wakker worden, en de handen
ineenslaan.
Laten wij, afstammelingen van de Mare-
zaten, onze kracht in het water zoeken,
zoowei in het zoete, dat uit de duinen
van Renesse naar de stad kan geleid
worden, teneinde industrie hier mogelijk
te maken, als in het zilte nat, dat in onze
nabijheid stroomt, en waarop van hier uit
de visscher zijn bedrijf kan uitoefenen.
Een suikerfabriek, een bierbrouwerij, een
wasch- en badinrichting en andere indus-
triëele ondernemingen kunnen slechts in
het leven geroepen worden, wanneer men
niet angstvallig voor de kosten terugdeinst,
om het benoodigde water uit de duinen
naar de stad te leiden.
Hetzelfde geldt ten opzichte van de
visscherij.
En wat de visscherij betreft, wij be
zitten één der beste getijhavens van
Zeeland, maar missen een visschersvloot.
Vroeger is het eens beproefd haar in
het leven te roepen, maar de ongunstig
uitgevallen proef heeft afschrikkend gewerkt.
En instede van een onderzoek in te stellen
naar de oorzaken der mislukking, instede
van voordeel te trekken uit de gemaakte
fouten, die leiden moesten tot een schipbreuk
lijden der onderneming, legde men de handen
in den schoot, daardoor aan de gemeente
een tak van bestaan onthoudend, die hier
welig zou kunnen bloeien, en die aan ons
doodsch stadje een gansch ander aanzien
zou geven.
Laten wij ons in dit opzicht spiegelen
aan gemeenten, die alles hebben aangewend
een visscherij in het leven te roepen, en
daarin schitterend geslaagd zijn.
Gij, die hart hebt voor Zierikzee; gij,
die gaarne aan de stad uwer geboorte en
inwoning de plaats zoudt willen hergeven,
die haar krachtens haar gunstige ligging
en haar eervol verleden toekomt, vereenigt
u met den vasten wil niet éér te rusten,
voordat gij een stevigen grondslag voor
de herleving van ons stadje gelegd hebt.
De toekomst van Zierikzee hangt van
u af.
Voert het water dér duinen naar hier,
en de industrie zal als met een tooverslag
verrijzen.
Moedigt de visscherij van uit onze haven
aanbegunstigt, steunt haar met geheel
uw invloed en al uw kracht, en van
lieverlede zullen ook wij evenals van ouds
van een visscherij kunnen spreken, die
aan velen een levensbestaan zal schenken.
Dan zal, met behulp van de industrie
en de visscherij, onze bevolking krachtig
in zielental vooruitgaan.
En Zierikzee zal haar plaats in de rij der
bloeiende gemeenten herwonnen hebben.
Per-zie.
Er schijnt weinig reden te bestaan voor
de vrees, die hier en daar gekoesterd
werd, dat de troons' «stijging van den
nieuwen Sjah aanleiding zal kunnen geven
tot het ontstaan van een toestand van
algemeene anarchie.
Het is, integendeel, waarschijnlijker dat
het optreden van Mohammed Ali Mlrza
een periode van rust en beter, krachtiger
bestuur zal brengen. Reeds sinds geruimen
tijd was de overleden Sjah niet meer in
staat geweest, zich met regeeringszaken
in te laten. Dit had tengevolge, dat overal
in den lande de bestuurszaken tot een
toestand van wanorde waren vervallen.
Men verwacht van den nieuwen Sjah, dat
deze daarin verandering en verbetering
zal brengen. Want Mohammed Ali Mirza
zal waarschijnlijk een werkzamer aandeel
in de regeeringszaken nemen dan zijn
vader het heeft kunnen doen. Hij werd
geboren in 1872, en is dus in de kracht
zijns levens; en steeds gaf hij blijken,
groote belangstelling te bezitten voor
allerlei zaken. Hij ontving, evenals al zijn
broeders, een uitstekende opleiding, zoowel
de gewone Perzische als een Europeesche.
Zooals voor Perzische prinsen te doen
gebruikelijk is, trad ook M. A. Mirza in
het leger; hij doorliep alle rangen van
luitenant tot veldmaarschalk.
Krachtens zijn positie als troonopvolger
was hij gouverneur van Azerbeitsjan.
Maar M. A. Mirza week hierin af van
andere Perzische prinsen, dat hij zich
werkelijk ook bemoeide met het bestuur
van zijn provincie; en hij verwierf zich
daarbij de reputatie van een verlicht
regeerder. Men roemt hem als een voor
stander van vooruitgang'en hervormingen;
trouwens hij plaatste reeds zijn hand-
teekening onder de nieuwe grondwet.
Naar door een Europeesch diplomaat
bij het Perzische hof wordt meegedeeld,
heeft de nieuwe Sjah van zijn vader niet
geërfd de groote liefde voor Oostersche
weelde en uiterlijken schijn, welke Moe-
zaffer-ed-Din zoozeer kenmerkte. De hof
praal, waarmee Mirza zich te Tabriz
omringde, was niet groot.
AMERIKA.
Over de kust van New-Jersey (V. S.) is
een warme golf neergestreken, die een
gansch ongewone temperatuur voor den
winter heeft veroorzaakt. Op sommige
plaatsen langs de kust was het Dinsdag
80 graden F., ofschoon er niet veel zonne
schijn was.
Te Cape May en Atlantic City en zelfs
noordelijker tot Long Branch zag men
vrouwen in overhemdblouses. De bontjes
en andere winterkleeding waren in den ban.
Het vreeselijk ongeluk te Pittsburg
is veroorzaakt door een ophooping van
gas onder in één der hoogovens. Ten
deele werd het gesmolten metaal omhoog
geslingerd en viel als een loodzware
gloeiende regen neer op de vluchtende
werklieden, van wie verscheidene daardoor
een hand of been verlorenen voor de
rest stroomde het uit de gebarsten hoog
oven over den grond, waar het een laag
vormt van een meter dikte. Van de 36
arbeiders bleef er één ongedeerd, 7 werden
zoo ernstig gekwetst dat hun toestand
hopeloos is, 4' werden dood gevonden, en
de overige 24 zijn spoorloos verdwenen,
verzwolgen door het metaal.
Het bericht uit Pittsburg over de
ramp in de staalgieterij van de firma Jones
Laughlin wordt door berichten uit Pittsburg
in de Londensche bladen nog nader
aangevuld.
Van de 35 man, die werkten bij den
gesprongen hoogoven, is er slechts één
ontkomen. Deze mail zekere George
Knox gaf het volgende relaas van de
vreeselijke gebeurtenis.
„Wij waren allen aan het werk en wij
hadden geen vermoeden van een ontploffing.
Opeens ontstond een geweldig geraas; en
dadelijk zette ik het op een loopen. Tenzij
ik sneller kon loopen, dan het. metaal
stroomde, wachtte mij een afschuwelijke
dood. Het was dan ook geen seconde te
vroeg, dat ik een veilige plek bereikte.
Toen ik om mij heen keek, zag ik tien
mannen wegloopen; hun kleeren stonden
in brand. Blijkbaar waren enkelen hunner
gekwetst, want zij konden bijna niet
vooruitkomen. Verscheidenen struikelden
en vielen in het gesmolten metaal, dat
hen onmiddellijk verzwolg. Toen kwam
een tweede ontploffing; ik zag om mij
heen, maar er was niemand meer".
New-York, 11 Jan. De bevolking van
Californië bereidt zich voor op een boycot
van alle in de Unie wonende Japanners,
teneinde hen te dwingen naar hun vader
land terug te keeren. De regeering doet
al het mogelijke om de beweging te stuiten,
vreezende dat in Japan tegenmaatregelen
tegen de Amerikanen genomen zullen
worden.
NEDERLAND.
Terschelling. 11 Jan. Gisterenavond
werd het nieuwe licht op den vuurtoren
„Brandaris" in gebruik genomen, dat naar
men zegt het 2de der wereld in lichtsterkte
moet zijn. Het effect is grootscli. Op 2 uur
afstand is het of het aanhoudend weerlicht.
Duidelijk ziet men de breede stralenbundels
in het donker rondwaren. Moge de groote
arbeid, die voor het totstandkomen noodig
was, in de toekomst voor velen van ge
wichtige beteekenis blijken te zijn. Dat
het nieuwe licht stralen werpe wijd en zijd
in het belang dier velen, die te nacht ons
eiland passeeren.
Lemmer, 10 Jan. De salonboot „Bols-
ward" van de Holl. Friesl. lijn, gisteren
morgen om 9.20 uur van hier naar
Amsterdam vertrokken, zat hier heden
morgen op een gezichtver van onze kust
nog zóó vast in het ijs, dat ze voor- noch
achteruit kon stoomen. De salonboot
„Heérenveen", daarop ter adsistentie van
Amsterdam vertrokken, heeft tegen den
middag de „Bolsward" uit het ijs gewerkt,
waarop beide booten naar Amsterdam zijn
opgestoomd.
Het is bijna ongelooflijk, maar toch
waar, dat, terwijl er in onze provincie
geen sprake meer is van schaatsrijden, de
jeugd zich hier de laatste dagen nog lustig
op schaatsen vermaakt. Ten Westen van
onze haven zit n.l. nog een veld vlak ijs,
van wel een half uur in omtrek, dat een
schoone gelegenheid biedt.
Leiden. Prof. dr. W. v. d. Vlugt, wiens
gezondheidstoestand thans weder bevre
digend is, en die den actieven dienst als
hoogleeraar heeft hervat, zal zijn colleges
in de wijsbegeerte van de rechtswetenschap
heropenen in de tweede helft van deze
maand.
's-Gravenliage, 12 Jan. Heden werd
door H. M. de Koningin ten gehoore ont
vangen Mr. H. J. Dijckmeester, Commissaris
der Koningin in Zeeland.
Volgens geruchten zou dit in verband
staan met het meer en meer vaststaand
plan van de Koningin en Prins Hendrik
om dezen zomer aan Zeeland een officlëel
bezoek te brengen.
Hedenavond, omstreeks kwartier
over acht, klonk op de Prinsegracht, dicht
bij de Groote Markt alhier, een geluid
als van een pistoolschot en van mond tot
mond ging op de drukbezochte Zaterdag-
avondmarkt het verhaal van een moord,
gepleegd op een man, door middel van
een vuurwapen. Bij onderzoek bleek, dat
hier van een misdaad geen sprake was;
wèl hoogst waarschijnlijk van de baldadig
heid der straatjeugd, welke bijna een
ernstig ongeluk had tengevolge gehad.
Van twee mannen, die rustig met elkaar
stonden te praten, werd n.l. de één
bloedend aan het gelaat verwond, juist
terwijl de electrische tram passeerde. Men
vermoedt, dat een met kruit en glas
gevuld voorwerp, dat op de rails was
gelegd, ontplofte en dat de verwonde
door een scherf in het gelaat werd
getroffen.
In het gemeente-ziekenhuis, waar de
wond werd verbonden, bevond men, dat
deze gelukkig niet van ernstigen aard was.
Ouddorp. De hier heerschendc hart
ziekte heeft zich in de laatste dagen erg
uitgebreid. Eiken dag komen 4 of 5 nieuwe
gevallen voor. Hef geheele aantal is de
100 reeds te boven. Het getal sterfgevallen
bedraagt nog slechts vier.
Zierikzee. Zaterdagmorgen 1.1. had de
stoker der gasfabriek Quist het ongeluk
een stuk ijzer zoodanig op het hoofd te
krijgen, dat spoedige geneeskundige hulp
noodzakelijk was.
Zaterdagavond vergaderde alhier in
de koffiekamer van de Concertzaal het
Departement Zierikzee der Maatschappij
„Tot Nut van 't Algemeen". De voorzitter,
jhr. R. R. L. de Muralt, die de vergadering
opende, riep allen een hartelijk welkom
in het nieuwe jaar toe, daarbij de hoop
uitsprekend, dat dit voor de Maatschappij
en het Departement voorspoedig moge
wezen. Het nieuwe bestuurslid, de heer
De Wilde, werd door hem geïnstalleerd,
en met warmte toegesproken. Medegedeeld
werd, dat de heer Ch. W. Vermeys voor
het lidmaatschap van het Departement
bedankt had, dat tot lid is toegetreden de
heer Berends, en dat de heer Beelaerts
van Emmichoven zijn benoeming tot com
missaris van de volksbibliotheek had aan
genomen. De rekening der volksbibliotheek
werd in ontvang en uitgaaf tot een bedrag
van f 110.505 goedgekeurd. Er was een
batig saldo van f 73.505. Op het verzoek
van het bestuur der Vereeniging „Onder
ling Hulpbetoon", om de subsidie van
f 850 op f 1350 te brengen, werd afwijzend
beschikt. Medegedeeld werd nog, dat als
spreekster op 8 Februari mevr. Arntzenius—
Wafelbakker zal optreden. Na bespreking
van nog eenige huishoudelijke zaken werd
de vergadering door den voorzitter gesloten.
Het was Zondagmorgen 13 dezer op
de Nieuwe Haven zeer druk met het in
laden van slachtvee, bestemd voor Rotter
dam. De „Schelde II" stond zóó vol, dat
de passagiers geen plaats hadden op het
dek. Het is voor de Zierikzeesche kooplui
te wenschen, dat de markt goed is.
Bij Kon. besluit zijn de volgende
pensioenen verleend aan
Mej. C. F. J. baronesse van Hoëvell,
onderwijzeres aan een o. I. school te
Goes, f 564; mej. C. G. Slothouwer,
onderwijzeres, hoofd eener o. schooi
aldaar, f 1067en aan den heer P. H. Keiser,
hoofd der o. 1. school te Pauluspolder,
gemeente Stoppeldijk, f 720.
De bevolking van Middelburg is in
het afgeloopen jaar met 146 personen
achteruitgegaan. Op 1 Januari 1906 bedroeg
het aantal zielen 19,329, op I Januari 1907
19,183.
Bootwerkers. De bootwerkers-
vereeniging „Recht en Plicht" teTerneuzen
heeft besloten aan de cargadoors het ver
zoek te doen, dat voortaan de erkende
christelijke feestdagen zullen worden
gerekend onder Zondagswcrk. Nog werd
besloten een actie op touw te zetteu om
den werkdag met 2 uren te verkorten en
te brengen op 10 uren per dag, n.l. van
des morgens 6 tot des avonds 6 uur, met
2 uur schafttijd.
Op het kanaal van Sluis naar Brugge
zijn in 1906 ingevaren 697 schepen, in
houdende 53202 tonen uitgevaren naar
België 693 schepen, inhoudende 52952 ton.
Stremming van het verkeer had plaats van
23 tot 31 December.
De miliciens der eerste ploeg van
het blijvend gedeelte der lichting 1906
zullen op 29 Maart, die van de tweede
ploeg (het laatste gedeelte) op 27 Juli a.s.
in het genot van groot verlof worden
gesteld.
De Minister van Oorlog heeft bepaald,
dat voortaan niet meer tusschentijds, maar
alleen bij het jaarlijksch onderzoek of bij
opkomst onder de wapenen aan de land-
weerplichtigen de wapenen en het leder
goed zullen worden uitgereikt.
Aardappeljassen. De Minister van
Oorlog heeft als zijn meening kenbaar
gemaakt, dat het aardappelschillen voor
de menages der onderofficieren door
manschappen kan geschieden voor zoover
deze daardoor niet aan andere diensten
behoeven te worden onttrokken. Overigens
zal bedoeld schillen behooren plaats te
hebben door burgerpersonen ten laste der
menages.
Renesse. Het alhier te houden Festival
gaat uit van de zangvereeniging „Vooruit
gang zij ons Streven" en het fanfarecorps
„Luctor et Emergo". Naar wij vernemen,
zullen de deelnemende corpsen feestelijk
worden ingehaald. Op het raadhuis zal
hierop aan de deelnemers de eerewijn
worden aangeboden. Nadat de burgemeester,
baron Van Boetzelaer, de nieuwe vaandels
der beide vereenigingen zal hebben ont
huld, zal een vaandeloptocht worden
gehouden. Hierop zal het Festival op het
versierd feestterrein een aanvang nemen.
