ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Dinsdag 8 Mei 190$.
(Z i e r i Is. z e e s c h. e
Eerste Blad.
iligheid Vaarwaters.
politieke rede,
Courant).
VerMhgnt DINSDAG, DONDERDAG ea
ZATERDAG.
De prjj. per 3 maanden ia f 1,30, franco per peat
f 1,60.
Noord-AmerikaTranaraalIndii ena. renend :ng
none per waadt, f 10,per jaar.
62ste JAARGANG. No. 8305
Dlreotem'i ar. DB LOOZB.
Uitgever-Redacteur: A. FRANKEL.
Redacteur: J. WA ALEalleen voor het bmoen- en bnitenl. nieuwe.
AdrertentiSn van 13 regel» 30 Cta.
meerdere regel» 10 Ola., kunnen aiterlpk tot dea
Maandag», Woonadaga en Yrjjdaga middaga
2 ure beaorgd worden.
Groote letter wordt naar plaattruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. du Loozk, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. Frënkel, Nieuwe Boogerdstraat 213, Zierikzee.
Dit nummer
twee bladen.
bestaat uit
Da BURGEMEESTER van Zierikzee brengt de volgende
berichten betrelïende schietoefeningen ter kennis van
zeevarenden, die daarbij belang kunnen hebben, t. w
Tonnen syn weder gelegd. Amstcldiep. Zuiderzee.
3de district.
Volgens mededeeling van den Inspecteur van het Loods
wezen zijn de beide stompe tonnen, liggende in het
Amsteldiep ten behoeve van vaartuigen, die aan den
steiger bij bet kruitmagazyn te Wieringen liggen, wedrr
gelegd. L'gging ongeveer: 52° 53' 35" N.b. en 0® 1'
30 'O.l.
Vlot is verankerd. Texelstroom. Zeegat van Texel.
3de district.
Volgens mededeeling als voren is den 23 April j.l. in
den Texelstroom een vlot verat kerd ten dienste der
schietoefeivngen met snelvuurgescbut, op de navolgende
merken: to en van Hoorn (Texel) in de W.-bakens van
de gemeten mijl en lichttoren Kijkduin in den Z.-toren
van het Meteorologisch Observatorium. Bij gunstig weder
zal 's nachts het vlot worden aangeduid door een vast
licht, verdeeld in 4 sectoren van 90° elk, beurtelings
rood ei wit. Ligging ongeveer: 52° 59' 34" N.b. en
0® 4' 13W.l.
Betonning gewijzigd. Friesche Zeegat. 1 ste district.
Volgens mededeeling als voren heeft in het Friesche
Zeegat de volgende wijziging in de betonning plaats
gehal:
In het Plaatgat zyu de verkenningston, de spitse ton
nen Nov. 1 en 2, en de stompe tonnen Nos. 1 en 2 meer
om de West verlegdtusschen de stompe tonnen Nos. 2 en
3 is een stompe ton bijgeplaatst; de spitse ton No. 3 is
voorzien van een bol, van de spitse ton No. 5 is de bol
afgenomen.
De Zoutkainperlaag is verzand en de betonning daarin
opgenomen.
De zwarte kogelton No. 5 met afgeknotten kegel en
de rood en zwart horizontaal gestreepte kogelton No. 4
met liggend kruis, ZO. van den Eilanderbuit, zijn ver
vangen door stompe tonnen. Da stompe tonnen van
buiten af zya vernummerd in No. 1 tot en met No. 18
(Ballastpltat).
Nadere aankondiging volgt.
Diepte Plaatgat. Friesche Zeegat. 4ste district.
Volgens mededeeling als voren is thans de minste diepte
op den drempel van het Plaatgat 29 d.M.
Schietoefeningen van het fort lJmuiden.
3de district.
Volgens mededeeling van den Minister van Oorlog zal
op 14, en zoo noodig ook op 12 Mei as. een scbiet-
oefen'ng worden gehouden van het fort IJmuiden, waarbij
gevuurd zal wordeu met kanonnen van licht kaliber
(6 c.M.) De onveilige sector wordt begrensd aan de
Noordzijde door een lijn van af het fort in de richting
NNW. en aan de Zuidzijde door het Noorderhoofd en
eene lijn in de richting ZW. van het uiteinde daarvan;
de af tand zal zijn 4500 M. van het fort.
Op de dagen, waarop gevuurd wordt, zal van het foit
een ro de Gag waaien van minstens één uur vóór deu
aanvang der schietoefeningen tot aan het einde daarvan.
Schietoefeningen van het fort Pampus.
Zuiderzee. 3de district.
Volgens mededeeling als voren zal op 23, 25, 29 en
zoo noodig ook op 24, 26 en 30 Mei a s. eene schiet
oefening worden gehouden van het fort Pampus, waatbij
gevuurd zal worden met kanonnen van licht kaliber
(6 c.M.) De onveilige sector wordt begrensd door de
richtingen NW. door Noord tot ZO. (180°) tot op 4500
Mvan het fort.
Op de dagen, waarop gevuurd wordt, zal vaa het fort
Pampus een roode vlag waaien van minstens ééa uur
vóór den aanvang der schietoefeningen tot aan het einde
daarvan; bovendien zullen tegelijkertijd roode vlaggen
waaien van de batterijen Diemerdam en Durgerdam, de
Westbatterij nabij Muiden en den kerktoren te Muiderberg.
Wysiging betonning. Balg. Zuiderzee. 3de district.
Volgens mededeel iDg van den Inspecteur van bet Loods
wezen zijn de onderstaande wijzigingen aangebracht in
de vaarwaters, leidende naar de Balg
1. De stompe ton No. 4 Malzwin is pi. m. 850 M. ver
legd om de ZO. naar ongeveer: 52° 59' 40' N.b.
en 0® 1' 8" 01.
2. De stompe ton No. 5 Malzwin is opgenomen.
3. De rood en zwart horizontaal gestreepte lichtboei
Malzwin is in de lijn der dryfbakens Nos. 3 en 4
van den oversteek Balg—Texelstroom pl. m. 500 M.
verlegd in een richting N. 346® O. naar ongeveer:
52® 59' 43" N.b. en 0® 1' 66" 0.1.
4. Het drijf baken No. 4 van den sub 3 genoemden
oversteek is 300 M. om de NW. verlegd naar on
geveer: 53® 0' 4' N.b. en 0® 1' 18'' O.l.
5. NNO. van het verlegde baken No. 4 is aan de N.-
zijde van het vaarwater een dryfbakeu rnet afge
knotten kegel gelegd op ongeveer: 58® 0.' 14" N.b.
en 0® 1' 26" 01.
6. Het drijfbaken No. 8 van meergenoernden oversteek
is pl. m. 200 M. verlegd in de richting N. 158® O.
on het topteeken gewijzigd in een bol met afge
knotten kegel.
Ligging ongeveer: 58® 0 21" N.b. eti 0® 0' 50" O.L
7. Een dryf baken met afgeknotten kegel is gelegd
NO. van de verlegde lichtboei op ongeveer: 58® 0'
1" N.b. en 0® 2' 14" 01.
8. Een drijfbaken als sub 7 gelegd N. 107® O. van de
verlegde lichtboei op ongeveer: 62° 59' 41" N.b.
en 0® 2' 58" OL
9. Een dryf baken als sub 7 gelegd N. 90® O. van
drijfbaken No. 1 Amsteldiep op ongeveer: 62® 59'
6" N.b. en 0® 8' 28 O.l.
Het drijfbaken snb 6 doet dienst voor het vaarwater
over de Bollen als een S.B.'s baken en voor de Balg als
een B.B.'s baken.
Gebruikte var10. 15® West.
Verandering betonning. Stortemelk. Zeegat van
Terschelling. 2de District.
Volgens mededeeling van den Inspecteur van het Loods
wezen hebben de volgende wijzigingen in de betonning
van het Stortemelk plaats gehad:
De spitse ton No. 1 met bol is verlegd in 58 d.M.
water op ODgeveer: 53® 19' 53" Nb. en 0® 7' 47" 01.
De spitse ton No. 1a is vernummerd in No. '2 en
verlegd in 5i d.M. water op ongeveer: 53® 19' 41" N.b.
en 0® 8' 25" O.l.
De spitse ton No. 2 met staand kruis is »ernurr merd
in No. 3 met slaand kruis en verlegd in 58 d.M. water
op ongeveer: 53® 19' 19" N.b. en 0® 9 27" 0.1.
De spitse ton No. 3 is vernummerd in No. 4 en verlegd
in 58 d.M. water op ongeveer: 53® 18' 55"' N.b. en
0® 10' 35" O.l.
Een roode lichtboei No. 5, toonende wit vast licht met
verduisteringen zichtbaar elke 10 sec. gedurende 7 sec.,
is gelegd in 72 d.M. water op ongeveer: 53® 18' 59" N.b.
en 0® 11' 13' 01. (5° 4' 17" O.l. volgens Greenwich).
De spitte ton No. 4 is vernummerd in No. G.
De spitse ton No. 5 is vernummerd in No. 7.
De roode lichtboei No, 6 is vernummerd in No. 8 en
verlegd in 62 d M. water op ongeveer: 53® 18' 56" N.b.
en 0® 14' 10" O I. (5® 7' 14O.l. volgens Greenwich).
De tpitse ton No. 7 met bol is vernummerd in No. 9
en verlegd in 72 d.M. water op ongeveer. 53® 18' 52"
N.b. en 0® 15' 2 O.l.
De spitse ton No. 8 is vernummerd in No. 10 en ver
legd in 98 d.M. water op ongeveer: 53® 18 33" N.b. en
0® 15' 30 O.l.
De stompe ton No. 4 is verlegd in 72 d.M. water op
ongeveer: 53® 19' 20" N.b. en 0® 10' 41" O.l.
De stompe ton No. 5 met liggend kruis, die gelegd is
in plaats van de zwarte lichtboei No. 5, is verlrgd in
90 dM. water op ongeveer: 53® 19' 10" N.b. en
0® 11' 44" O.l.
De stompe ton No. 6 is verlegd 72 d.M. water op on
geveer: 53® 19' 6" N.b. en 0® 12' 35" O.l
De rood en zwart horizontaal gestreepte kogelton No. 7
met kegel is verlegd in 54 d M. water op ongeveer:
63® 19' 6" N.b. en 0® 13 26" O I.
Schietoefeningen van het fort aan den Hoek van
Rolland. 4de District.
Volgens mededeeling van den Minister van Oorlog zal
op 9 en 10 en zoo noodig ook op 11 Mei 1906 een schiet
oefening worden gehouden van het fort aan den Hoek
van Holland. Er zal gevuurd worden met kanonnen van
licht kaliber (6 c.M.), waarbij onveilig wordt gemaakt
een driehoek, gevormd door het fort, een roode vlag
beZ. het zeegat en een roode vlag beN. het zeegat; de
afstand wordt 3100 M. van het lort.
Op de dagen, waarop gevuurd wordt, zal van het fort
een roode vlag waaien van minstens één uur vóór den
aanvang d?r schietoefening tot aan het einde daarvan.
Schietoefeningen op de Harssens. Beede van Texel.
3de District.
Volgens mededeeling als voren zal op 16 en 17 en
zoo noodig ook op 18 Mei 1906 een schietoefening
worden gehouden van het fort op de Harssens. Er zal
gevuurd worden met kanonnen van licht kaliber (6 c.M
waarby onveilig wordt gemaakt de reede van Texel tot
op 4500 M. van het fort.
Op de dagen, waarop gevuurd wordt, zal van het fort
een roode vlag waaien van minstens één uur vóór den
aanvang der schietoefening tot aan het einde daarvan,
alsmede gekleurde vlaggen, aangevende de richtingen
waarin gevuurd zal worden.
Bovendien zullen op die dagen groote waarschuwings
borden worden geplaatst aan den ingang der haven en
op de batterij Vischmarkt, vermeldende in welke richting
dien dag gevuurd zal worden, terwijl nabij het torpedo-
magazijn en aan den ingang der haven borden zullen
worden geplaatst, waarop is aangegeven de beteeken is
der gek'eurde vlaggen, als volgt rood en witte vlag
beteekent Noord, wit en zwarte vlag N.O., zwarte
vlag Oost.
De data der schietoefeningen zullen nader in enkele
plaatselijke bladen aangekondigd worden.
Zierikzee, den 5 Mei 1906.
De Burgemeester voornoemd,
CH. W. VERME1JS.
VERSLAG
VAN DE
GEHOUDEN DOOR
Mr. R. J. H. PATIJN,
Lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal,
te Brouwershaven.
Vrijdagavond trad voor een flink bezette
'zaal ia het »Höt;l Kloet" ale epreker voor
de afdeeliog Brouwershaven, Zonnemaire en
Duivendgke der Liberale Kiesvereeniging op
mr. R. J. B. Patgn, afgevaardigde van ons
district ter Tweede Kamer. Bij zijn binnen
treden met levendig applaus begroet, werd
hem door den voorzitter, den beer D. Hooke,
namens de vergadering een hartelijk welkom
toegeroepen, die hierop den grond uiteenzette,
waarom mr. Patijn in het vorig jaar der
verkiezing niet te Brouwershaven een staat
kundige rede gehouden had. De leiders van
de liberale party waren namelgk van oordeel
geweest, dat met het oog op de veie gemeenten,
die het oandidaat-kamerlid Patijn moeftt
bezoeken, niet te veel van zgn kraohten gevergd
mooht worden, dat het raadzaam was mr. Patijn
alleen op de bedreigde ponten te laten op
treden en dat Brouwershaveneen vaste
burcht der liberalen, niet behoefde door hem
veroverd te worden. Het toenmalig vertrouwen
in Brouwershaven gesteld is blijkens het
stemmencijfer, dat de twee oandidaten bij de
stembus behaalden, niet beschasmd geworden.
Verwierf Pompe van Meerdervoort slechts 48
stemmen, mr. Patgn bracht het tot 205. Deze
had dus der stemmen. En nu ontvangt
Brouwershaven voor hetgeen het 't vorig jaar
heeft moeten derven, zijn belooning in den
vorm van deze onderscheiding, dat het van
SchouwenDuiveland de eerste gemeente is,
waarin mr. Patgn, na zgn deelneming aan de
werkzaamheden der Kamer, ais spreker op
treedt. Dit is voorzeker een onderscheiding te
achten. Want hoe groot is niet het suoces
geweest, dat Patgn met zgn maidenspeeoh
behaald heeft I Door tal van Kamerleden werd
hij na hst uitspreken van zgn schitterende
redo omringd, die hem de hand drukten cn
gelukwen8cbten. Van den vorigon afgevaardigde
van dit dietriot heeft bij nooit zoo iets gelezen.
Het is dan ook een eer voov Zierikzee door
een man als Patgn vertegenwoordigd te worden.
Hij gaf hierop het woord aan mr. Patijn,
die, voor den vuist sprekend, gedurende twee
uren het auditorium boeide. Hij begon zgu
rede met er op te wyzeo, dat toen het vorig
jaar alom in don lande de verkiezingsstrijd
in vollen gang was, ook hier werd gestreden
over de vraag, of dit district door een vrij
zinnige of eou anti-revolutionair zoude ver
tegenwoordigd worden. Overal in dit district
is by toen opgetreden. Dit was zgn plioht.
De kiezers hadden er reoht op te weten,
welke zija beginselen waren. Ook in deze
gemeente had by toen gaarne het woord
gevoerd. M&ar men zeide tot hem in verband
met de omstandigheid, dat ia verkiezingsdagen
zooveel van den candidaat geëieebt wordt,
spaar uw kraohten voor die gemeenten, waar
uw tegenpartij haar macht ontwikkelt, op
Brouwershaven kunt gij rekenen, Toen bij op
zgn tooht door het district bespeurde, hoe
kraohtig de coalitie georganiseerd was, toen
heeft by zioh zei ven wel eens de vraag gesteld,
wat vermeet gij u te hopen, maar in die
oogeublikkeo kwam Brouwershaven, waar de
vrijzinnige beginselen diep geworteld waren,
hem voor den geest, on uit het verwijderd
Brouwershaven putte hg dan een deel der
energie, noodig voor de campagne. Ei nauw
was dtze campagne geëindigd, en mot de
overwinning bekroond, of bij hem rijpte het
voornemen om met de kiezers van deze
gemeente keunis te maken. Aan dat voor
nemen geeft hij thans uitvoering.
Over den uitslag der verkiezingen van het
vorig jaar zal bg niet uitweiden. Allen tooh
zullen zioh dit nog wel herinneren, hoe wij
opkwamen voor den vrijen handel, die door
da tarief wet van Harte bedreigd was, hoe
het verzet vooral ging tegen dr. Kuyper, die,
misbruik makend van den godsdienst, als
leuzo de antithese stelde. Vernietigend was
de uitspraak van het Nederlandsche volk oyer
de antithese. Opmerkelijk was het, dat na de
verkiezingen de autithese op den achtergrond
geraakte. Bij de behandeling van de Staate-
begrootiog moffelde da rcchterzyde de anti
these van de tafel, terwijl dr. Kuyper, toen
hg aan het bewind was, altijd zeide, dat de
antithese het geheel e volksleven beheereoht.
Vermoedelijk was de reden hierin te zoeken,
dat de antithese in de praktijk niet het
geweusohte gevolg gehad had. Door den uitslag
der verkieziogen heeft de antithese haar groote
beteekenis verloren.
In het veslbesproken stuk vau de. Liman,
voorkomend in een Zeeuwsch kerkelijk blad,
werden de mislukking van de aardappeloogst
en de watervloed in verband gebracht met de
paganistieche sympatbiëa van de kiezers. Een
ander predikant merkte, naar aanleiding van
dat stuk, in de Nieuwe Rotterd Ct. op, dat
de ansjovis van de kust was weggetrokken,
sedert in Enkhuizen de liberale kerkeraad in
een orthodoxen was omgezet.
Spreker wyet er op, dat, terwijl Sohouwen-
Duiveland voor de ramp van den stormvloed
gespaard bleef, de polders van Fruytier en
De Savornin Lohman, de afgevaardigden der
kerkelijke ooalitie, zijn ondergeloopen.
Gesteld eens, dat céo onzer naar aanleiding
van de omstandigheid, dat uitsluitend de
Zeeuwsohe districten der kerkelijke ooalitie
door deu watervloed geteisterd zijn geworden,
zou gezegd hebben, »zie, dit is een duidelijk
bewijs, aan wieus zijde het goed reoht is",
hoe zou men dan niet van de tegenovergestelde
zijde zyo te keer gegaan. En als óóo onzer
zóó gesproken had, dan zou hij ten minste
de juistheid der aangevoerde feiten op zija
zijde gehad hebben.
Het is treurig, dat zelfs mannen van de
ontwikkeling van ds. Laman er toe kunnen
komen om dergelijke ongerijmde stellingen
op te werpen. Hij hoopt, dat dit stuk de
laatste uiting van de antithese geweest is, en
dat, als men over staatszaken spreekt, men
in hst vervolg argumenten bezigt, en niet
doet, alsof men zit in den Raad van den
Allerhoogste.
Na over de partijgroepeering in de Kamer
gesproken te hebben, en in het lioht te hebben
gesteld, dat ouder de 52 tegenstanders van
de kerkelgke ooalitie zeven eooiaal-demokraten
zijn, die altgd verklaard hebben, dat zij
even vijandig staan tegenover de linker-
i als tegenover de rechterzijde, werd door
epreker uitgeweid over de oplossing van de
crisis. Van de rechterzijde werd beweerd, dat
die onjuist was. Ééa ding stond vast, dat het
toenmalig bewind moest aftreden De reohter
zyde had zoovele zetels ingeboet, zoovele
stemmen verloren, dat het goen zedelijke
kracht meer bezat de leiding der zaken verder
voort te zetten. Het Ministerie begreep dit,
en diende daarom zijn ontslag in. Twee wegen
stoDden nu open: óf het vormen van een
cabinet d'affaires, een Ministerie, dat de zaken
efdeed, zonder rekening te houden met de
donkbeelden der verschillend? partijen, óf
opdraoht aan den leider van de sterkste
staatkundige partij tot het samenstellen van
een Ministerie, maar dan moest men zioh
houden aan het concentratie-program vóór de
verkiezingen gemaakt. Spreker toont aan, dat
een cabinet d'affaires in de praktijk had moeten
falen. Bg het indienen van wetsontwerpen had
men dadelijk tegen de partijen aaogeloopen,
en de mantel der onpartijdigheid ware al
gauw vao de schouders gegleden. Zoo had
men, daar dr. Kuyper geen middelen tot uit
voering van de Oaderwgsnovelle had aange
wezen, terstond moeten traohten geld te
maken. Hadde men dan getraoht die middelen
te vinden door verhooging der invoerrechten,
dan ware men niet kleurloos geweest, en voer
men in het schuitje vau de rechterzgdehadde
man, nemend tot grondslag het beginsel
«belasting naar draagkracht", een verhooging
van de directe belastingen voorgesteld, dan
had de rechter zijde gezegd, gij verlaat het
standpunt der onpartijdigheid, gij behoort in
het vrjjzinnige kamp. Een cabinet d's ff Aires
had geen dag zgn standpunt kunnen volhouden.
Derhalve zocht men de oplossing der orisis
in een opdraoht aan den leider der sterkste
staatkundige partij op de basis van het oon-
oentratie-program. De Koningin droog de
samenstelling van een kabinet op aan Goeman
Borgesius, eo deze nam tereoht die opdraoht
aan. Een staatsman tooh moet traohten zgn
denkbeelden in daden om te zetten. Een man,
die steeds onder de voormannen van de liberale
partg gestaan heeft, die er veel toe heeft bij
gedragen om te coalitie te overwinnen, die
ééi der vaders is geweest van het oonoentratie-
program, zulk een man mooht niet weigeren.
Weigering ware geweest verraad aan eigen
beginsel.
Osmiddellgk na de aanneming der opdraoht
vereoheen in verschillende organon van de
reohterzyde een reeks van artikelen, waarin
verklaard werd, dat nu het oogenblik voor
Borgesius gekomen was om nis Minister op
treden. Het was van de reohterzyde een
merkwaardig geroep om Borgesius. Deze had
van de reohterzyde die overdrevene waar
deering niet verdiend. Maar de toeleg was
duidelyk. Men wist, dat Borgesius aan den
verkicziogsstryd zelf een yverig aandeel genomen
had, en dat by ook met zyu eigen geestverwanten
wel eens ia bet krijt was getreden, zoodat
hij, aan het bewind gekomen, met groote
moeilijkheden zou te worstelen gehad hebben.
Hid nu op dien grond Borgesius zioh aan de
opdracht onttrokken, dan bad de reohterzyde
gezegd: welnu, dan blyven wij aan het roer.
En nu kan men wel op zyn vingers ragaan,
dat indien dr. Knyper het bewind bad voort
gezet, er een soherp conflict met de Tweede
Kamer ware uitgebroken, en daar deze er
niet de man naar is een strgl op te geven,
ware de Tweede Kamer ontbonden, zoodat
wij enkele maanden na de eerste verkiezingen
wederom voor een felle verkiezingskamp
zouden gestaan hebben, hetgeen een ramp
voor het land ware geweest.' Ia enkele
distrioten had dit wslliobt tot een burger
oorlog geleid. Borgesius heeft aan zyo vader
land een grooten dienst bewezen, dat by niet
het Ministerschap aanvaard heeft.
Over de daden van het Ministerie valt nog
weinig te zeggen. Maar wat spreker noopt
vertrouwen te stellen in hetgeen het tot stand
zal brengen, dat is de voorgestelde verhooging
der opeenten op de vermogensbelasting en do
bedryfabdladting, waaraan ten grondslag ligt
het beginsel: «belasting naar draagkracht".
Hierdoor wordt het rechtvaardigheidsbeginsel
op den voorgrond gesteld.
Spreker behandelde nu het werkprogram
der Regeericg. Zij heeft maatregelen aange
kondigd op sociaal gebied. Zy weneoht de
Ongevallenwet tot de visschers en landbouwers
I uit te breiden. Reeds onder L9ly bestond het
plan om, als de Ongevallenwet eenige jaren
had gewerkt, daarin ook op te nemen de
landbouwers en de visaohers. Het heeft hem
bevreemddat men dit onder het vorig
Ministerie aohterwege heeft gelaten. De vorige
Regeerirg had het verwyt kunnen ontgaan,
dat zij op sociaal gebied niets tot stand heeft
gebraoht. Maar men ziet er opnieuw uit, hoe
sterk het overwicht van de oonservatieve party
in de vorige Rpgeering geweest is.
Aangekondigd is ook een wetsontwerp op
de Ziekter-'irzekerijg, dat af zal wijken van
dat van Minister Kuyper, hetwelk te veel
centraliseerde, en dat meer zal zgn in de riobting
van mr. J. P. Cau, president van de arron-
dissemoors-rechtbank te Zierikzee. Ia uitzicht
is ook gesteld Oudordomspensioneering, als
de middelen daarvoor besohikbaar zgn. De
laatste uitdrukking gaf de rechterzgde aan
leiding te veronderstellen, dat bet aan de
Regeering met haar ouderdomspensioneering
niet meeneos was. Dit is volkomen onjaist.
Deze Regeering wil anders handelen dan de
vorige, die de inwerkingtreding van de
Onderwgsnovelle op 1 Jan. bepaalde, maAr
verzuimde de bron aan te wijzen, waaruit de
twee millioeren zal vloeien, die de toepassing
van dia wet kost. Deze Rcgeering wil, dat
de ouderdomspensioneericg eeret zal worden
ingevoerd, wanneer de middelen daarvoor
door de Staten-Generaal zgn aangewezen.
Spreker koestert de verwechting, dat aan
het einde van de vierjtrige loopbaan der
Kamer de arbeiders niet met ledige handen
zullen staan.
Besprekend deu landbouw, die in de laatste
15 jaar aanmerkelijk is vooruitgegaan, dank
zij ook de medewerking van deu staat, wijst
spreker op het verschijnsel, dat de eigen
gtërfde boerenstand afneemt. Ook de groote
landtouwbedry ven verminderenterwijl het
kleia bedrijf toeneemt Maar de paohten stijgen.
Zgn geen wettelyke maatregelen te nemen
om dat afstaan van de eigengi erfde gronden
te beletten Zyo niet wetten te maken, die
het kleine landbezit in de hand werken? De
Regearieg verklaarde zich bereid de hand eau
den ploeg te slaan. Zij beloo le een ondersoek
te zollen instellen nar e den i..estand van den
landbouw. Spreker ziet die toezegging met
Sroots tympatbie tegemoet, want wij zullen
aardoor verkrijgen een nieuwe agrarische
wetgeving.
Ook op landbouwgebied wil men bet
beginsel van sooiale rechtvaardigheid zooveel
mogelijk tct zyo recht doen komen.
Ten aanzien van het militaire vraagstuk
merkt mr. Patijn op, dat de vryzinnig-
doinokraten en enkele unie liberalen zich
verklaard lubben tegen de Begrootiog van
Oorlog. Men verweet den Minister, dat by
zioh niet had gehouden aan bet conoentratie-
progrem. Die grief is onjuist, onbillijk. Het
eonoentratie-program bevatte: 1". bezuiniging
op militaire uitgaven2". hervorming van het
defensiewezen in de riohticg van het volks
leger. Bezuiniging wilde de Minister ook. Hg
wilde voorstellen doen tot afschaffing van het
blijvend gedeelte. Een volksleger wilde de
Minster wel in de topkomst, maar niet nu,
omdat one volk daarvoor thans nog niet rijp
is. De Minister wil eerst vooroefeningen van
de jeugd om zoodoende tot een volksleger
te komen.
De teleurstelling van velen, dat de Minister
niet heeft voorgesteld verkorting van den
eersten oefeningstyd, die nu 8.J maand duurt,
had zioh ook van spreker meester gemaakt.
Hy ia een voorstander van algemeenen
dienstplicht. Wy hebben nu den persoonlgken
dienstplicht, waarby het onrechtvaardig stelsel
der loting geldt. Wy moeten waar maken,
wat in de Grondwet staat, dat ieder, die
gesohikt.is, het land moet dienen. Da eischen
der keuring ten opziohte van liobaam en
geest moeten verscherpt worden. Door de
invoering van algemeenen dienstplicht kan
men ook het gehalte van het leger doen
stygen.
Ten slotte hetkiesreohtvraagetuk behandelend,
zegt spreker, dat dit als een wolk boven onze
hoofden blyft hargen. In alle beschaafde
landen heeft het zyu oplossing gevonden, in
Nederland niet. Men wil »>u in de Grondwet
zetton, ter vervanging van het bekende art. 80,
dat de gewone wetgever het kiesreoht zal
regelen. Het kiesreoht is zgos inziens een
reoht, dat door den Staat 'gegeven wordt ia
het staatsbelang. En al is men nu voorstander
van algemeen kiesreoht, gelyk spreker, dan
is men nog geen aanhanger van allemans-
kiearecht. Wanbetalers van belasting, mis-
dadigers. krankzinnigen kunnen in het belang
van den Staat worden uitgesloten. Door
invoering van algemeen kiesreoht zal r.yns
inziens de zedelyke kracht van de wet stggen.
Wij hebban ten allen tyde getoond, dat
wy zgn eon vrg en ordelievend volk, geheoht
