ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Dinsdag 30 Mei 1905.
Niets voor het volk.
r. DE L0025B.
Eerste Blad.
BEKENDMAKING.
(Z i o r i Is. z e o s c h. e
Courant).
Versohjjnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden ia f 1,30, franco per poet
.f
Noord- AmerikaTranar aal, Indië enz. verzending
mm per week, f 10,per i«r.
61ste JAARGAN6. No. 8161.
Directeur
Redacteuren: I A- FEANKEL"
J. WAALE, alleen voor het binnen- en buitenL nieuws.
AdrertentiSnran 13 regela 30 Cta.
meerdere regela 10 Cta., kannen aiterlgk tot dei
Maandags, Woensdag» en Vrgdags middag*
2 ore bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. pk Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. Fhünkei,, Nieuwe Boogerdstraat 213, Zierikzee.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Verhuisd van de MEEL-
STRAAT naar de NIEUWE
BOOGERDSTRAAT 213.
A. FRANKEL.
ONDERWIJZER
of
ONDERWIJZERES.
Aan de openbare lag*re school B te ZiBRlKXSB (hooid
de heer P. VAN DER HAVE), wordt gevraagd een
ONDERWIJZER
ONDERWIJZERES,
de eerste met akte voor de vr\je- ©n ortlo-
oefeningen dor gymnastielf, de tweede
met diezelfde acte en de acte voor de nuttige
handwerken voor meisjes.
De jaarwedde bedraagt f 600.
Sollicitatiëa (adres aan den Raid op zegel) worden
franco ingewacht by den Burgemeester vóór den 6 Juni 1905.
De BURGEMEESTER van Zierikzee brengt ter kennis
van de ingezetenen, dat de Secretarie der gemeente op
den 1 Juni e.k. (Hemelvaartscla») zal zijn
gesloten, met uitzondering van des middags 12 uur tot
's namiddags 12'/» uur, voor het doen van aangiften,
den Burgerlijken Stand betreffende.
Zierikzee, den 29 Mei 1905.
De Burgemeester voornoemd,
CH. W. VERMEIJS.
STEMMING
ter verkiezing voor een lid
van de
Provinciale Staten.
De BURGEMEESTER der gemeente Zierikzee brengt
ter openbare kennis, dat op Dinsdag deu O
Jnni n.S'* van des morgens acht tot des na
middags vyf uur, eeno stemming zal plaats hebben
ter verkiezing voor een lid van de Provinciale Staten
voor het Kiesdistrict Zierikzee, waarvoor als candidaten
tijn gesteld de heeren:
f». Mr. G. W. Th. Baron van Dedem, en
2°. Mr. H. C. Moolenburgh,
beiden wonende te Zierikzee.
De Stembureaux houden zitting in het Raadhuis; en
wel dat voor het Stemdistrict I in de Raadzaal,
en dat voor het Stemdistrict II in de Humor voor
Cl©» Gemeente-Secretaris. Voor het
Stemdistrict II is de toegang door de Gemeente-Secretarie.
Tevens wordt de aandacht gevestigd op artikel 128
van het Wetboek van Strafrecht, luidende:
jHij die opzettelijk, zich voor een ander uitgevende,
ïaan eene krachtens wettelijk voorschrift uitgeschreven
verkiezing deelneemt, wordt gestraft met gevangenisstraf
•van ten hoogste één jaar".
ZiEKK2EE, den 29 Mei 1905.
De Burgemeester voornoemd,
CH. W. VERMEIJS.
VERKIEZING
voor een lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal.
De BURGEMEESTER van Zierikzee;
Gezien artikel 129 in verhand met artikel 51 der
Kieswet, en da artikelen 4 en 2 van höt Koninklijk
besluit van den 26 Februari 1897 (Staatsblad No. 69),
gewijzigd by het Koninklijk besluit van 9 Januari 1901
(Staatsblad no. 25);
maakt beleend:
dat de verleiez:in|ff voor een lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal voor het Kiesdistrict Zierikzee
zal plaats hebben op DlnsdatJ den €5 Juni
e. k<, en dat op dien dag van des voormiddags 9 tot
des namiddags 4 uur bij hem, als Burgemeester der
gemeente, die hoofdplaats is vau het Kiesdistrict, de by
artikel 51 der Kieswet bedoelde opgaven van
Candidaten kunnen worden ingeleverd, waarvoor
de formulieren van heden af ter Secretarie verkrijgbaar zyn.
Zierikzee, den 29 Mei 1905.
De Burgemeester voornoemd,
CH. W. VERMEJJS.
Middelbaar Onderwijs.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zierikzee
Wiakeo bekend, dat op heden is afgekondigd het door
den Raad, in zijne vergadering van den 15 Mei j.I.,
vastgestelde besluit, houdende wijziging der Verordening,
regelende het Openbaar Middelbaar Onderwijs in deze
gemeente.
Zierikzee, den 29 Mei 1905.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
CH. W. VERMEIJS, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
Stemming voor de Provinciale
Staten.
De Centrale Liberale kieevereenigiog van
Sohouwen-Duiveland heeft ia de op Donderdag
den 18 Mei gehondene vergadering met
meerderheid van stemmen
Mr. H. C. MOOLENBURGH,
wethouder der gemeente Zierikzee, en voor
zitter van de afdeeliog Zierikzee der Maat
schappij van Landbonw en Veeteelt in
Zeeland, candidaat gesteld voor de Provinciale
Staten.
De Vrijzinnig-Demokratische Kiesvereeniging
te Zierikzee heeft met algemeene stemmen
besloten deze c&ndidatnnr te atennen.
Ons van harte in deze samenwerking ver-
hengend, noodigen wij de kiezers nit om op
den dag der stemmiog, die op 6 Jnni is
vastgesteld, hunne stemmen nit te brengen op
Mr. H. C. MOOLENBURGH,
den bezadigden liberaal, en rechtsohapen
medeburger, die geboren en getogen hier,
dit diatriot door en door kent, soodat het te
verwachten is, dat hij met ijrer en kennis
van zaken onze belangen in de Provinoiale
Staten zal behartigen.
Het is verbazingwekkend, met welken
koortsachtigen ijver de regeering thans traoht
een tweetal wetsontwerpen binnen te balen,
die, strijdig met het algemeen belang van het
Nederlandsohe volk, nitalnitend aan de partgen,
waaroit zij is voortgesproten, ten goede komen.
De Hoogere Onderwijswet, waardoor de
Vrije Universiteit op Gereformeerden grondslag
te Amsterdam een honderdduizend gulden
jaarlijks nit de Staatskas erlangt, en ondanks
haar eenzijdige, gebrekkige inrichting het
belangrgk, ingrijpend reoht verkregen heeft,
dat alleen de Rijks-universiteit en de Amater-
damsche gemeente-universiteit tot dusverre
bezatenom namelijk aan de door haar
gevormde en geëxamineerde studenten weten
schappelijke graden toe te kennen, is reeds
door de Eerste Kamer aangenomen.
En wat de Lager Onderwijsnoveile betreft,
waardoor een paar millioen uit 'a lands schat
kist ten behoeve van de bizondere scholen
werden toegestaan, zonder dat daarvoor de
gevraagde onmisbare waarborg voor de
deugdelijkheid van hei te verstrekken onder
wijs werd gegeven, zal wel bij den volgzamen
geest, die de leden der reohterzijde kenmerkt,
natuurlijk ook de goedkeuring van dit Staats
lichaam wegdragen. Het leegpompen van de
openbare sohool, waarvan de opriohting door de
Grondwet wordt voorgeschreven, zal das weldra
op uitgebreide schaal met behulp van 's lands
gelden kunnen geschieden.
Voor dien ijver om de anti-nationale, incon
stitutioneels sohool wetten, voordat de stembus
aau het woord is, in het Staatsblad geplaatst
te zien, moest alles wijken.
Zelfs werd het arbeidscontract, op de on
middellijke behandeling waarvan, nadat de
pensioenwet waa aangenomen, door mr. Goeman
Borgesins in de Tweede Kamer werd aan
gedrongen, opdat althans één enkele sooiale
wet v'ór de algemeene verkiezingen in het
Staatsblad zou prijken, van de agenda afge
voerd, omdat, zooals de voorzitter zioh uitdrukte,
wegens de langdurige behandeling van de
onderwijs-pensioenwetten, en de uitvoerige
bespreking van de Lager Onderwgs-novelle, die
niet voorzien zjjn geworden, afdoening er van
thans onmogelijk is.
Terecht protesteerde mr. Goeman Borgesius,
de bekende leider der Liberale Unie, tegen
die uitdrukking, waarin een onverdiend ver
wijt lag aan het adres der leden van de
linkerzijde, dat zij zóólang gedisousiieerd
hadden, dat andere wetsontwerpen niet in
behandeling konden komen.
Zag de regeeriog misschien liever, dat de
linkerzijde bjj elk wetsontwerp, dat aan de
orde werd gesteld, lijdzaam zweeg, en zonder
een woord te kikken, voetstoots en gedwee
aannam, wat haar werd voorgelegd?
"Waarom dan van hot voomtterspeztoeUe
de bedekte beschuldiging tot de linkerzjjde
gerioht, dat zjj den nationalen tijd verpraat
heeft 1 f
Is bet soms niet de plicht van iederen
rechtgeaarden volksvertegenwoordiger om tegen
wetsontwerpen, die hij partgdig en verderfelijk
voor het vaderland acht, met kracht van
redenen op te komen, en zija uit te krengen
stem behoorlijk te motireeren?
Maar het is duidelijk, men zoekt met de
Juni-stembaa voor oogen, naar een veront
schuldiging voor de onvruchtbaarheid op
wetgevend gebied van dit ministerie gedurende
zjjn vierjarig bestaan, en poogt eigen schuld
af te wentelen en te laden op de schouders
van de mannen der linkerzijde, die overeen
komstig ban plicht toondendat eg als
vertegenwoordigers van het geheele Neder
landsohe volk oen ernstige opvatting van het
hun toevertrouwde mandaat hadden.
Het volk zal echter begrijpen, dat de
rechterzijde door de verwerping van het
voorstel van mr. Goeman Borgesius het
arbeidsoontrsct te behandelen geen hart had
voor de belangen van don zoogenaamd kleinen
man, maar dezen laat wachten, totdat de vette
buit der twee eobandelijke partijwetten behoor
lijk in veilige haron is.
En toch steeg indertijd van dr. Koyper's
lippen de bifi omhoog: sHeere) mijn God,
zij kannen niet wzobten, geen dag en geen
nacht".
NIEUWSTIJDINGEN.
Nederland.
Maastricht, 27 Mei. Ia deo afgeloopen
nacht had bier een treurig ongeluk plaats. Bij
het ledigen van een beerput zijn de twee
gebrooders J. (17 en 26 jaar oud) gestikt.
Alle aangewende pogingen, om hen in het
leven terug te roepen, moohten niet slagen.
Enkhuizen. De heer W. Lakenman, van
1878 af lid van den gemeentseraad dezer
gemeente en sedert 1883 wethouder, heeft
om gezondheidsredenen ontslag genomen.
's-Gravenhage, 27 Mei. Do heer F. V.
Speltia heeft, ook namens een consortium van
kapitalisten, bij den gemeenteraad aanvraag
gedaan om te koopsn een gedeelte van het
terrein, gelegen en besloten tusschen het
Kanaal en de Parklaan, teneinde dit terrein
te doen aanleggen in den geest als in het
plan-Zooher is aangegeven. Bedoeld is de
bonw van moderne villa's met plantsoenen,
vijvers en breede verkeerswegen. Het ge
vraagde terrein moet 10 hectaren en er
wordt een prijs van f 10 per cA. voor ge
boden dus een millioen voor 't geheel.
Delft, 27 Mei. De majoor-commandant der
sohotterg heeft zijn ontslagaanvrage, ingediend
naar aanleiding van den bekenden studenten-
sohntters-optooht, op verlangen der Koningin
teruggenomen.
Oude Tonge. Alhier is een 25-jarige
oppassende voermandoordat zijn paard
schrikte van een inkomende motorboot, onder
zgn zwaren wagen geraakt en aan da be
komen kwetsnren overleden.
Uit Stad sn Provisoir
Zierikzee. Zondagmorgen 28 dezer was
het op de Nieuwe Haven zeer druk met het
inladen van vee. Als wij jaiat zgn ingelicht,
dan zgn 141 stnks op de stoomboot vStad
Zierikzee" ingeladen om vervoerd te worden
naar Rotterdam, benevens een aantal varkens.
Aaa den op 9, 15 en 16 Juli a s. te
Breda te houden zangwedstrijd zal o. a. deel
genomen wordenop 9 Juli (gemengde koren)
door ^Polyhymnia" van Zierikzee, en op 16
Juli door KVlissing's Mannenkoor".
De prijs uitreiking heeft plaats op 17 Juli a.s.
Het nieuw gebouwde atoomsohip
Walsoorden", van den Prov. stoomboot-
dienst, vertrok hedenmorgen naar Vlake om
1 Juni in dienst gesteld te worden.
Van het hout, afkomstig van schepen,
waarop vee vervoerd ie, dat Ijjdende was aan
besmettelijke ziekten, znllen gedeelten ver
kocht worden te BreBkens, te IJzendijke en
te Oostbnrg. Hoewel het hout, op aanwijzing
en onder toezicht van den plaats ver vangenden
distriotsveearts, den beer L. Louter, te IJzen
dijke, ontsmet is, waarscbnwen de bestaren
der vereenigingen tot geldeljjke uitkeering bij
het verlies van varkens, hunne leden tegen
den aankoop en het gebruik van dat hout
aan bnnne varkenshokken, wijl dan bij een
eventueel sterfgeval geene uitkeering zal ge
daan worden.
De verkooper de heer Louis Frede
rick x, te Antwerpen, heeft tegen deze
waarsohnwing geprotesteerd.
Ia de N. Roti. Ct. komt in het nummer
van den 20sten dezer een particuliere corres
pondentie uit Panta Arenas (Chili) voor,
waarin betreffende onzen vroegeren stad
genoot, den heer P. A. de Brnyoe, broeder
van den heer J. A. de Brnyne alhier, het
volgende voorkomt:
Wat nu den Nederlander, die te Panta
Arenas komt, aangenaam verrast en naar
het mij voorkomt in bet vaderland niet luide
genoeg kan worden verkondigd, is dat onze
nationale vlog daar hoog wordt gehouden, en
dat het kleine clubje Hollanders, dat daar
werkzaam is, hoog staat aangeschreven. Dat
is voor een groot deel natuurlijk te danken
aan bun energie en werkkracht, maar daarbij
in niet geringe mate aan onzen consul, den
heer P. A de Brnyne. Wanneer men na
gaat, dat dezo aan bet hoofd staat van een
groot importbuis, met een landgenoot als
boekhouder, eigenaar is van booten, die de
kostvanTt onderhouden, medeeigenaar-direc
teur van do Banco de Punta Arenas, even
eens met een landgenoot als kaasier en even
tueel waarnemend administrateur, mede-ge-
interessoerde in eene farm, met twee andere
landgenooten, aan het hoofd staat eener in
richting tot bereiding van sobapenvet en on
langs eene maatschappij heeft opgerioht, ten
doel hebbende da walvieehvangst, waartoe een
speoiaal voor dat doel ingerichte stoomboot
met het noodige personeel nit Noordelijk Eu
ropa wordt verwacht, dan kan men zeggen
dat Punta Arenas veel aan den heer De
Bruyau te danken heeft, en het is een feit,
zonder te kort te doen aan andere mannen,
die daar eveneens door eigen kraoht en in
tellect tot voorspoed gekomen zgn, dat er te
Punta Arenas niets tot stand wordt gebracht
of men raadpleegt onzen consul.
Er wordt dikwijls gewezen op den ouden
tijd, op do energie onzer voorvaders, en er
wordt beweerd, dat die er nit ie bij het tegen
woordig geslacht, dat de tijden van Koen en
andere pionniers voorbjj zgn deze mogen ver
anderd zijn, maar alvorens te oordeelen, dient
mon eerst naar Panta Arenas te gaan, en
zich to overtuigen van hetgeen daar door de
Hollanders met hunnen consul aan het hoofd,
is tot stand gebraoht. Dat dezen al bet mo
gelijke doen om landgenooten voort te hel
pen, blijkt genoeg nit het feit, dat in de zaken
waaraan bij verbonden is, Nederlanders een
plaats hebben gevonden, terwijl hij de ge
woonte heeft des Zondags de te Punta Arenas
aanwezige landgenooten aan zija gastvrijen
diech te noodigen, wat natuurlijk dient tot
vorsterking van den band van ondsrlioge
vriendrohap en de gelegenheid geeft tot be
spreking van gezamenlijke en individueele
belangen.
Mevrouw de Brnyne, eene Eogelsohe van
geboorte, gaat geheel op in den werkkring
en de belangen van haren echtgenoot, en doet
al het mogelijke om het den Hollanders in
haar gastvrij huis aangenaam en gezellig te
maken. Zondag 6 Maart, toen ik het voor
recht had, met mijne vrouw door den heer
De Bruyne te zijn uitgenoodigd, waren wjj met
10 landgenooten aan zijaen disch veraenigd.
De farm (schapenfokkerij) van onze land
genooten ligt pl.m. 11 nar rijden van Panta
Arenas; men kan ei ook over zee komen
met een kustboot tot een plaatsje genaamd
Rio Vorde, van waar de afstand nog 20 mi
nuten tgden is. Men zou de reis per boot
direct doorgaande in twaalf aren bannen j
doen, maar aangezien .er verschillende plaat-
sen moeten worden aangedaan, duurt de reis
veel langer, somtijds drie dagen, zoodat bet
verkieslijker is over land te gaan. Ofaohoon
genoemde farm niet tot diegene behoort, die
over zeer groote uitgestrektheid beschikken,
vertegenwoordigt zij een groote waarde, daar
zg bekend staat voor de bijzonder goede soort
van bodem en voor de zaakkundige wijze, op
welke zg beheerd wordt. De kwaliteit, zoo
wel van de wol als van de beesten wordt
zeer geroemd, en onze landgenooten slagen
er in, door de zorg, die zg aan de saak be
steden, de hoogste marktprijzen zoowel voor
bet een, als voor het andere te maken. Aan
gezien men met het oog op het voedsel, dat
de bodem oplevert, niet meer dan een be
paald aantal sobapen bonden kan (1 2 per
hectare) moet jaarlijks het surplus worden
opgernimd. De oudere beesten gaan naar de
sgraseria" van den heer De Brnyne, waar zij
worden nitgebraden, en in in den vorm van
vet voor het grootste deel in Chili terecht
komen, waar het vet onder den naam van
beter aan den man wordt gebraoht. De jon
gere beesten, die te veel zgn, worden óf aan
een buurman verkocht, die verliezen heeft
geleden of een nienwe farm begint, óf wel
gezonden naar eene inriohting (frigorifioo) te
Rio Seco gelegen, een paar uur rijden van
Panta Arenas, waar zij worden gedood, af
gestroopt, geprepareerd en bevroren, en in
dien toestand naar Znid-Afrika gezonden. De
inriobtiog moet superieur zgn aan andere die
in Australië en in Argentinië werken en ii
van de modernste machines voorzien, zg werkt
met ammoniak en kan dagelijks 1200 k 4500
stuks praepareeren en doen bevriezen; de in
riohting beeft ruimte om 80,000 stuks te be
waren en de booten kunnen er tot 120,000
laden.
Niet ver van Punta Arenas ie een kolen
mijn, die met een spoorwegtijd tja is verbon
den en die, naar men zegt, met snores wordt
geëxploiteerd. Onlangs is oonoessie verleend
voor den aanleg van eleotrisobe tramlijnen en
voor den bouw van een bad-inriobticg, welke
aau de modernste eiachen schijnt te zullen
voldoenook is men begonnen met bet bou
wen van een kaarsenfabriek, waartoe machines
en installatie reeds uit Europa zgn aange
komen. Deze zaak is vermoedelijk opgerioht
met het oog op export, daar de goedkoope
grondstof, vet, wel de gelegenheid zal geren
met bociój te concnrreeren met de in Chili
bestaande dergelijke inrichting en in ieder
geval verderen aanvoer van stearine uit Europa
wel onmogelijk zal maken.
Wij ontvingen:
het verkicziogs-cabier, to gebruiken bij de
verkiezingen voor do Tweede Kamer der
Staten-Generaal. In dit cahier wordt een
overzioht gegeven van de resultaten van
vroegere stemmingen, en tevens de gelegenheid
geboden om don uitslag van de a.s. Kamer
verkiezingen te noteeren.
Overzicht der stemmingen in de Tweede
Kamer gedurende de jaren 49011905, be
nevens een aanhangsel bevattende de voor
naamste stemmingen gedurende de jaren
18971901alphabetiwoh en systèmatifoh
gerangschikt door J. E. D. Duys.
Een vlugschrift, dat het opsohrift voert:
nWaarom tegen het huidige Ministerie", door
N. N. Dit met veel zaakkennis, in popnlairen
vorm gesteld verkiezingegesohrifc zooden wij
iu het bezit van eiken kiezer wenBohen;
de in druk verschonen rede van mr. P. J.
Troelstra, die d^ze op bet congres der 8. D. A. P.
op den laten Paaeobdag gebonden beeft. De
rede hot opschrift dragend: Voorwaarts,
marsoh", zet bet socialistisch standpunt bij de
a.a. verkiezingen uiteen;
een hoogst belangrijk werk over de vaccinatie
en hare bestrijders, geaohreven door den
bekenden Ameterdamsohcn arts E. van Dieren.
Niet uit een politiek, maar uit een zuiver
medisch oogpunt wordt de vaccinatie, die de
geleerde schrijver een zegen voor de mensohheid
noemt, behandeld;
de tnbereulose onder 't rundvee, in hoofd
zaak bewerkt door J. Soheele, oud-leerling
der Rijks Landbouw-Wintersohool te Goes naar
een losing van den heer M. van der Vliet,
provinciaal veearts te Krnioingen en leeraar
aan de Rijks-Landbouw-Winterscliool te Goes,
Voor den landbouwer vooral is dit boekske
van groot nnt.
Noordgouwe. Vrijdagavond trad hier,
uitgaande van de liberale kiesvereeniging. als
spreker op de heer K. Rcyne van Haarlem.
Zijne rede kwam geheel overeen met die,
welke hg te Bruinisee daags te voren hield,
en waarvan in het vorig nommer van dit
blad een uitvoerig verslag voorkwam.
De opkomst was bevredigend, en debat
had er niet plaats.
Van wege de liberale kieevereenigiog
zal op a.e. Zaterdagavond te 8 ure l>jj
Coomans eene propaganda-vergadeung, toe
gankelijk voor alle kieierB uit Noordgouwe