ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Dinsdag 9 Mei 1905.
RECLAMES.
HONDENBELASTING.
NIEUWSTIJDINGEN.
(525 i e r i Is. z e e s c h. e
Courant).
Verachgnt DINSDAG, DONDERDAG «i
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden ia f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaalIndië ens. verzending
eens per week, f 10,— per jaar,
61ste JAARGANG. No. 8152.
Dlreoteurj A, T. DB LOOZEl
Redacteuren: I A" HtANKEL.
J. WAALE, alleen voor het binnen- en bnitenl. nieuws.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kannen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
2 ure besorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. Fhünkfx, Meektraat 3S6, Zierikzee.
15 regels 75 cts. Elke regel meer IS cts.
Diklto zwnro zulg-olingjen
dikwijls aan hardlijvigheid en schreien uren lang, zonder
dat men er de oorzaak van kan vinden. Deze kinderen
krijgen doorgaans te veel koemelk, die zich in de maag
tot groote klonters ophoopt, waardoor een hevige gisting
in de ingewanden ontstaat die het lichaam hevig doet
opzwellen, de kinderen door de opgezetheid lastig maakt
en doet schreien. Door er Kufoke's Kimlcr-
meel met water gekookt bij te voegen, verkrijgt de
koemelk in de maag van het kind eene lij q vlokkige
stremming, die voor de maagsappen meer toegankelijk
is, en op de gisting in de ingewanden een genees-
krachtigen invloed heeft, zoodat de opgezetheid geheel
verdwijnt, de kinderen rustig worden en een geregelde
stoelgang volgt
De Drukkerij van R. W. J. OC11T-
MAN, Papiermagazijn,
Appelmarkt, is speciaal ingericht voor klein
goedkoop Drukwerk, als: VisitekaartjesHuwe-
lijkskaarten, Nota's, Kwitantiën, Enveloppen,
Adressen, Briefhoofden, Briefkaarten, Sigaren
zakjes, Banketzakken, enz. Net werk, tot de
laagste prijzen.
Houders van honden worden, ter
voorkoming van kosten en onaange
naamheden, er aan herinnerd, dat hunne
aanslagen over 1905 vóór
doll X 3 M o 1 a.s.
moeten zijn betaald.
Zierikzee, 8 Mei 1905.
De Gemeente-Ontvanger,
LEGEMAAT.
Kazernementskmds.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zierikzee
maken bekend, dat de Commissie van beheer van het
Kazernementsfonds rekening en verantwoording zal doen
van haar beheer over het jaar 1904 op Vryrins;
den ltï NXoi e.k^ des namiddags te 3 uur,
in een der lokalen van het Raadhuis, en roepen alle
gerechtigden tot dit Fonds op, daarbij tegenwoordig te zijn.
Zierikzee, den 8 Mei 1905.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
CH. W. VERMEZJS, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
Staatkundige rede
van mr. R. J. H. Patijn.
Zaterdagavond trad alhier in de concert
zaal ale spreker op de candidaat der Centrale
Liberale Èieevereeniging, mr. R. J. H. Patijn,
administrateur der Generale Thesaurie te
's-Gravenhage, en lid der Provinciale Staten
van Zaid-Holland.
Bij zijn binnentreden in de stampvolle zaal
werd hij met een levendig applaus begroet.
Mr. A. J. F. Fokker, voorzitter van de
Kiesvereenigingopende de vergadering.
Hij geloofde uit naam van alle vrijzinnigen te
mogen verklaren, dat met verlangen het
oogenblik is tegemoet gezienwaarop de
candidaat der vrijzinnige partgen hier in ons
district zou optreden, de candidaat, die met
groote eendrachtigheid en buitengewone één
stemmigheid als zoodanig gesteld is. Hg heet
hem hier hartelijk welkom, daarbij uitsprekend
den innigen wensch, dat het gelukken moge,
dit district, dat in 1901 voor de vrijzinnigen
verloren ging, thans in Juni te heroveren. En
mocht meu in die herovering slagen, dan hoopt
hij, dat mr. Patijn den zetel, die zoo langen
tijd door wijlen Van Kerkwijk werd ingenomen,
tot in lengte van jar on moge bezetten.
(Applaus).
Hierop was het woord aan den heer Patijn.
Na in eene korte inleiding een persoonlijk
woord met betrekking tot zijn oandidatuur
te hebben gesproken, ging Bpreker over tot
de behandeling van zijn onderwerp: »De
stembusstrijd, die ons wacht". Het betoog
bestond nit twee deelenWaarom zijn wij tegen
deze regeering? Welke wettelijke maatregelen
zijn te wachten, indien het tot een over
winning der vrijzinnigen mocht komen?
In de eerste plaats deed spr. do tegenstelling
tnssohen de ongewoon vele beloften en den
ongewoon sohralen oogst van dit Kabinet uit
komen, en wees daartegenover op de resultaten
van den arbeid van het miniaterie-Pierson
Borgesins.
Ook de hoedanigheid van het weinige, dat
tot stand kwam, viel, van vrijzinnig standpunt,
niet to prijzen.
De H. O. wet is een onrechtmatige bevoor
rechting van dr. Kuyper's Vrije Universiteit,
welke instelling, haren naam ten spijt, de
onderwijsinrichting ia der onvrijheid. Besliit
werd ontkend, dat het bij deze wet ging over
de keuze vóór of tegen het Christelijk beginsel.
Tal van rechtzinnige Christenen waren tegen
die wet. Do H. O. wet is niets dan de kroon
op het werk der doleantie.
Naar aanleiding der lager onderwija-novelle
zette spr. zijn standpunt in zake de lagere
school uiteen. Had men, in plaats van het
openbaar onderwijs voortdurend verdaoht te
maken en tegen te werken, gezamenlijk
eerlgk gestreefd naar het wegnemen der
bezwaren daartegen, dan had onze openbare
school de ééne nationale school voor ons volk
kunnen worden. Zooala de toestanden zich
ontwikkeld hebben, is dat droombeeld echter
onbereikbaar geworden. Nu moeten de vrij
zinnigen ook traohten het bizonder onderwijs
aan zijn doel te doen beantwoorden, des noods
met losmaking van de koorden der beurs.
Maar sleohts onder twee voorwaarden: dat
waarborgen worden geschonken voor deugdelgk
onderwgs, en dat het niet zij toegelegd op
ondergang van de openbare school. De novelle
voldoet aan geen dezer beide voorwaarden.
Met dia wet zal voor millioenen uit de schat
kist de volksontwikkeling worden geschaad.
Onstaatkundig is het, dat door regeering en
meerderheid geen acht wordt geslagen op de
doorslaande bewijzen, dat ook onder de ver
schillende fraotiën der vrijzinnigen velen worden
gevonden, dio bereid zijn aan de bezwaren
der rechterzijde in zake het onderwgs een
goed eind weegs tegemoet te komen.
Over de quaestie van bescherming wilde
spr. niet uitweiden. Hij wees er slechts op,
dat in ieder geval de landbouw, de schipperij
en de visscherij daardoor ernstig zullen worden
benadeel!, wat in het bizonder ia het district
Zierikzee, waar men van die takken van
volksbestaan moet leven, wel mag worden
overwogen.
Uitvoerig stond spr. atil bij de antithese
•vóór of tegen den Christus". Bij ontkende,
dat de vrijzinnigen zich tegen den godsdienst
zouden keeren. Was dat waar, dan stond spr.
hier niet als liberaal candidaat. Met groote
helderheid zette spr. uiteen, dat de lenze »vóór
of tegen den Christus" voor onze politiek
onwaar is, omdat bijna ons geheelo staatsleven
ligt op het terrein der nentrale zóne, eo juist
het ander terrein, ten aanzien waarvan vroeger
de anti-revolutionairen beweerden, dat het het
godsdienstig bowustzgn der natie raakte, door
dit ministerie wordt gemeden. Ook voor de
lagere sohool is het onjaiat, dat het geloof
protestanten en roomschen vereenigt. Moeten
de protestanten kiezen tusschen de openbare
school en de roomsche school, dan zenden zij
hnn kinderen naar de openbare school, en niet
naar die v»n den bondgenoot. De roomschen
evenzeer. Wat de rochtsrzijde op dit gebied
fjheidt, is het geloof: wat baar vereenigt, de
gemeenschappelijke begoerte naar subsidie,
niet voor de ééne christelgko school, die niet
bestaat ten onzent, maar ieder voor zijn eigen
school. De leuze van dr. Kuyper is tevens
verderfelijk, omdat zij onberekenbaar veel
nadeel doet aan den waren godsdienstzin, en
blijkens de geschiedenis niets een volk zoozeer
in zioh zelf verdeelt, als wanneer godsdienstige
geschilpnnten worden gemaakt tot staatkundige
veeten. Met citaten van verschillende voor
mannen der anti-revolutionairen, o.a. van dr.
Knyper en ds. Talma, toonde spr. aan, tot
welk laag peil het openbaar leven ten onzent
reeds is gedaald onder den invloed der ver
derfelijke leuze van de tegenpartij. De coalitie
is niet een gevolg van het beginsel, dat in
die leuze heet te zijn uitgesprokenmaar
omgekeerd de lenze is een uitvloeisel van de
politieke noodzakelijkheid om met de katholie
ken een coalitie aan te gaan. Het ergerlijke
daarbij is, dat de naam van den Christus
gemaakt wordt tot een wapen in den strijd
om de macht in den Staat.
Het gedeelte der rede betreflende de
antithese gotuigde van een zeer hooge
opvatting zoo van het godsdienstig als van het
staatsleven.
In het tweede deel van zijn betoog zag
de spr. zioh door den tijd verplicht zioh zoor
te bekorten. Hij schetste de vrijzinnige fcactëa
als geplaatst niet alleen tegenover de olerioalen,
maar ook tegenover de sooialisten, en deed
scherp uitkomenwat ons van de socialisten
scheidt: de liefde voor het Huis van Oraoje;
de erkenning voor onafzienbaren tijd van den
eigendom ah den occonomiechen grondslag
van onze samenlevinghet principieel verwerpen
van elk revolutionair bedrijf. De vrijzinnigen
moeten hun standpunt verdedigen tegelijk
naar rechts en naar licks; sg zijn de dragers
van den geleidelijken vooruitgang. Eene
groote partg, die zioh op dat standpunt stelt,
kan eene Bohoone toekomst hebben. Maar
dan is noodzakelgk, d t .nen er in bernat,
dat de vrgzinnigen hebben een voorhoede,
waartoe de meest vooruitatrevenden behoorer,
een hoofdmacht, vormende het gros van het
legeren ook een achterhoededie vaak
nuttige oritiek kan oetenen. Spr. kwam met
nadruk voor conoentratie der vrgzinnigen op.
Hierop ging spr. het program van actie
van 21 Januari na, bg elke paragraaf eene
korte kantteekening plaateend. Ten aanzien
van het blanco-artikel wees hg er op, dat het
op dit oogenblik niet gaat om het kiesrecht
zslf, dooh sleohts om den wetgever de vrgheid
te verleenen, aan het kiesrechtvraagstuk de
oplossing te geren, die in 's lande belang en
in verband met tgd en omstandigheden de
juiste zal voorkomen. Art. 80 der grondwet
is zeide hg van alle zgden veroordeeld:
het blanco-artikel sinds 20 jaren en langer
door do bekende voormannen juist van de
oud-liberalen bepleit. Allerminst was er dus
aanleiding ter z»ke daarvan de eenheid van
aotie ia de vrgzionige gelederen te verbreken.
Met een welsprekend, geestdriftvol slot
woord, waarbij de kiezers krachtig werden
aangespoord, dit onde vrijzinnige district te
heroveren, besloot de begaafde spreker zgn
zakelgke vol vuur nitgesprokene rede. Meer
malen werd die rede met onstuimige bijvals
betuigingen afgebroken. Toen hg haar
geëindigd had, vielen hem langdurige, storm
achtige toejuichingen ten deel.
Yan de door den voorzitter gegevene
gelegenheid tot debat wensohteo gebruik te
maken de heer Vliegen, sociaal-democraat, on de
heer D. Mulder, hoofd der christelgke sohool
alhier. De voorzitter wenechte eiken debater
één kwartier toe te staan, maar de heer
Vliegen achtte dien tgd onvoldoende, en
verzooht een half uur. Uit het stilzwggen
van den voorzitter werd zgn toestemming
afgeleid.
De heer Vliegen verheugde zich, dat de
heer Patijn het bondgenootschap van de
socialisten had afgewezendaarbij merkte bg
eohter op, dat dit door de socialisten ook
niet was aangeboden, en betoogde, dat de
sooiaal-democraten zgn een arbeiders-her-
vormiogsparty. Niet altgd waren, volgens spr.,
de liberalen aan Orarje gehecht. Want in
1848 hebben zg do macht van het Koning-
sohap aanzienlijk beperkt, zoodat mr. Van
Honten dit indertgd een ornament noemde.
Spr. verweet de liberalen, dat zy tegen de
opnemiog der landarbeiders en der visschers
in de Ongevallenwet gestemd hebben. Hg
herinnerde er aan, dat in do laatste vier
jaren de liberalen goen enkele oorlogabegroolicg
hebben a/gestemd, terwijl sg nu spraken van
bezuiniging op de militaire uitgaven. Spreker
betoogt, dat bet blanco-artikel, waardoor een
betere regeling van het kiesrecht in de ver
drukking komt, ten doel heeft het algemeen
kiesrecht van de baan te knikkeren. De
volkseenheid, waarvan de beer Patijn gesproken
had, had niets te beteekenen, zoolang er
twee kategorkoa van burgers bestaan
burgers, die wel meetellen, en bnrgers, die
niet meetellen.
De voorzitter valt hier den spreker in de
rede hem verzoekend te eindigen, daar het
half nar, hetwelk hem voor dit debat was
toegestaan, reeds door hem was overschreden.
De beer Mulder het woord verkrijgend,
brengt hulde aau de gematigdheid van den
heer Patgn, die zaakrgk en Diet persoonlgk
geweest ia. Achten, zeide bij, de liberalen
dit ministerie een ramp voor het land, dan
is het hun reoht, en ook hun plioht het te
bestrijden. De spreker van den avond had
dr. Kuyper verweten, dat bg, vroeger een
voorstander van een volksleger, later een
tegenstander daarvan is gebleken. Hij heeft
eohter verzuimd te zeggen, waarom dr. Kuyper
veranderd is. Die verandering is n.l. een
gevolg van bet gezegde van den socialistisohen
afgevaardigde Van Kol, die zioh daarom vóór
een volksleger verklaard had, omdat al het
volk dan een geweer in handen kreeg. Als
men sociale wetten wil, dan moet men deze
regeering steunen. (Hilariteit) Zg liggen
klaar. Doet men dat niet, dan moet men
weer van voren af beginnen. Van de rechter-
zgde is steeds beweerd geworden, dat de
vrijzinnige partgen zeer krachtig verweer
tegen de socialisten gevoerd hebben. De
liberalen hebben de sociaal-demooraten te
veel naar de oogen gezien, de vrgzinnigen
kannen niet aan de regeering komen, als zij
niet door de sooiaal-democraten worden
geholpen. Mr. Van Houten heeft gezegd, dat
bg bg herstemming nog liever oen socialist
din een anti-revolutionair stemt; ook werd
door hem het blanco-artikel onoprecht genoemd.
De heer Patgn, repliceerende, brengt een
woord van dank aan beide opponenten, die
in hun oppositie onberispelgk zgn geweest.
Den heer Mulder het eerst beantwoordend,
doet de heer Patgn nitkomen, dat bg dr.
Knyper er geen verwgt van gemaakt heeft,
dat deze t6Q aanzien van het volksleger van
opinie veranderd is. Maar als een staatsman
door den enkelen uitroep van één man ineens
van overtuiging verandert, dan zat die over
tuiging toch ook niet diep!
De heer Mulder heeft het blanco-artikel
onoprecht genoemd, maar als dat onoprecht
is, dan vraagt spr., welk woord er dan in
de Nederlandscbe taal bestaat om het monster
verbond te qualifioeeren. Ten aanzien van de
sociale W6tten verhaalt hg een anekdote: In
zekere gemeente had men op het ééne mnur-
bord een plakkaat aangeplakt, waarop stond
Visschers denkt er aan, als gg den heer
Sluis stemt, dan zult gg met betrekking tot
aw bedrijf opgenomen worden in de ongevallen
wet". Op het andere muurbord stond:
•Lsndbouwors, denkt er aan, als gg den heer
Sluis stemt, dan zult gg met betrekking tot uw
bedrgf opgenomen worden in de ongevallenwet".
De hoer Slnis werd gekozen. Nu die vier
jaren verstreken zgn, zegt de heer Slnis tot
diezelfde visschers en landbouwers: »Zgt gg
niet tevreden en verheugd, dat gg thans op
genomen zgt in het ongevallen-wetsontwerp 1"
(Donderend applaus). In antwoord op de
besohuldiging, dat de liberalen niet soherp
genoeg tegen de socialisten optredenzegt
spr., dat de liberalen van meening zgn, dzt de
beste beetrgdiog van het socialisme is de
verbeteriog van de sooiaie toestanden.
Io zgn repliek tegenover den heer Vliegen
stelt spreker in het licht, dat de klassenstrgd
niet anders dan tot nadeel van bet geheele
volk kan zgn. Een politiek, waaraan een
dergelgke strgd ten grondslag ligt, noemt bg
een anti-nationale politiek. Dat Van Honten
het koningschap indertgd een ornament
genoemd heeft, hierin ligt niets kwetsends,
evenmin als bot een beleediging is, wanneer
men den hoer Vliegen een ornament of sieraad
van de socialistieche partij noemt. Ten opzichte
van het feit, dat de landbouwers en visschers niet
terstond in de Ongevallenwet zgn opgenomen,
doet spreker dnidelgk nitkomen, dat, zoo men
dat gedaan had, van de wet niets ware
tereoht gekomen. Men nam, zeide hg, eerst
de arbeiders uit de fabrieken en de werk
plaatsen in do wet opom later aan de
landarbeiders en visschers een beurt te
geven. Dat de vrgzinnigen de oorlogs-
begrootingen niet afgestemd hebben, is zéér
verklaarbaar. Zg aehton het van een praktisch
standpunt onbeteekenend. Wel hebben zg
gepoogdgelgk spreker door voorbeelden
aantoont, door amendementen op verschillende
posten te bezuinigen.
Spreker dankte na deze repliek de
kiezers voor de hem betoonde sympathie
begrijpend, dat die sympathie niet hem, maar
de beginselen golddie hg voorstaat en
verdedigd heeft. Ia het belang der zegepraal
van die beginselen hoopt spreker den aan
wezigen een tot weerziens te kannen toe
roepen! (Onstuimige toejuichingen).
De voorzitter dankt spreker voor de uit
nemende wgze, waarop deze de beginselen
van de vrgzinnige party hier heeft ver
dedigd. Bij wensobte bet diatriot met dezen
candidaat geluk, en spreekt nogmaals de vnrige
hoop uit, dat het gelukken moge den zetel in
de volgende maand te herwinnen. (Applaus).
Amerika.
Uit Chioago wordt aan de Daily Mail gemeld,
dat de staking der voerlieden daar een waar
sohrikbewind heeft doen ontstaan. De gouverneur
heeft troepen moeten ontbieden. De stad verkeert
als in revolutie; vrouwen en kinderen durven
niet op straat uit vrees voor de kogels.
Rusland.
Warschau, 6 Mei. De Poolsche socialistieche
partg beeft heden een manifest uitgevaardigd,
waarbg de werklieden worden aangemaand
den arbeid te hervatten, omdat de tgd voor
het uitbreken eener revolutie nog niet gekomen
is den werklieden wordt eohter aanbevolen
zioh met geduld voor te bereiden voor den
bealiesendea strgd voor de vrgheid.
Frankrijk.
Enkele bladen vestigen de aandaoht op de
voldoening, die koning Edward getoond beeft
over de ontvangst te Pargs, zoowel als over
de delicate wgze waarop de pers over het
bezoek sprak. In weerwil van bet streng in-
oognito was de ontmoeting tusschen den koning
en president Lonbet nimmer hartelgker dan
nu. Ook de langdurige besprekingen met den
minister Delcaseé hebben het bewgs geleverd,
dat het pas gesloten verbond stevig bevestigd
ie en dat de politiek inzake Marokko wel
spoedig en afdoend op het tapgt zal worden
gebracht.
Te dezer zake werd reeds een onderhond
aangekondigd tnsschen lord Landsdowne en
den gezant Bompard.
Duitschland.
De vorige week werden te Dusseldorf twee
jonge kantoorbedienden in hechtenis genomen
onder verdenking in den spoortrein een moord
aanslag te hebben gepleegd op den directeur
Roblfs nit Keulen. Deze was in een wagon
aangevallen en gewond door een persoon, die,
toen de aangevallene zich krachtig verweerde,
nit den trein wts gesprongen. Toen dit feit
bekend werd, herinnerde zich een telegrafist
te Kenlen dat twee jongelieden dien dag naar
Dusseldorf hadden geseindAanval uitstekend
geslaagd, alles best".
Hg deed aangifte bg de politie, die de af
zenders opspoorde en trots bnn betuigingen
van onschuld gevangen nam. Echter om hen
spoedig weder los te laten, nadat zg bg den
beer Roblfs waren gebracht en deze verklaard
had hen nooit gezien te hebben. Wat betee-
kende dan bet verdachte telegram? Ook dit
werd opgehelderd. De beide jongelieden waren
verliefd op twee Kenleche jonge dames, had
den zioh naar Keulen begeven om het jawoord
te vrsgon en dit gekregen en hnn welgelukten
aanval" nasr huis geseind
De werkelgke dader is nog altgd zoek.
Keizer Wilhelm begeeft zich vsn
Karlsruhe, waar bg Vrijdag aankwam, naar
Straatsburg, waar hg hedenmorgen werd
verwacht.
De Keizer zal daar niet anders rondrgden
dan per automobiel. Er zgn drie auto's ver
scheidene dagen vooruit naar Straatsburg
gesouden, om proefritten te doen door Btad
en ometreken.
De Keizer heeft, naar men bericht, besloten,
dat de voorgenomen onthulling van bet gedenk-
toeken van den slag bg Gravelotte alleen
eene burgerlgke plechtigheid zal zgn, waarbg
alle militair vertoon, hetwelk eerst op het
programma stond, wordt vermeden. Men aobt
dit beafnit des Keizers, met het oog op de
Dnitsoh-FrAnsoho stribbelingen over Marokko,
zeer gelukkig.
.België.
Le Vingticine Siècle, een olerioaal blad,
komt met kracht op tegen het geloof van
allerhande wonderen, dat tegenwoordig ook in
België steeds meer aanhangers maakt. Het
katholieke blad is beschaamd, dat katholieken
zich er op beroemen, dat do Heilige Antonius
hnn een verloren huissleutel of jachthond heeft
laten weervinden. Vooral spreekt het blad
schande over den handel in wonderpenningen,
die zelfa tot de som van 20 francs vetkooht
worden. In het belang van den godsdienst wil
Le Vingtième Siccle er het zgne toe bgdragen
om deze scha&mtelooze kooplui uit den tempel
des Hoeren te drgven.
Het Schepencollege van Antwerpen met
de liberale Kamerleden en het sooialietieoh lid
Terwagoe hebben Donderdag, onder voorzitter-
ccbap van den burgemeester, een vergadering
gehouden over den doorsteek en de haven
uitbreiding, waarin de hoofd-ingenieur Royer
het voor en tegen van het plan uiteenzette.
Nederland.
Zwolle, 5 Mei. Nadat de politie van dr.
Van IJsendgk kennis had gekregen, dat het
huisgezin van J. D. Mkoperslager, wonende
aan de Veohtstraat, bestaande uit 6 personen,
alsmede een schoonzoon van M. en diens vrouw
ernstig ongesteld waren geworden, vermoedelgk
door het gebruik van een door joffr. M. op
Zaterdag j.l. gekochte lever bg den slager
G. v. d. B. aan de Vechtstraat, hebben de
inspecteurs van politie Derksema en Broekema
met den hoofdagent van politie W. J. Vos
daaromtrent een onderzoek iogesteld.