ZIERIKZEESCHEUl NIEUWSBODE.
Dinsdag 28 Maart 1905.
Eerste Blad.
BERICHT.
Avondschool voor Vakonderwijs.
NIEUWSTIJDINGEN.
(Z i e r i It z e e s o lx e
Courant).
Venohgot DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden ia f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eena per week, f 10,per jaar.
61ste JAARGANG. No. 8135.
Dlreoteuri
A. FRANKEL.
J. WA ALE, alleen voor
A, JTf DB LOOZE.
Redacteuren:
•innen- en buitenl. nieuws.
Ad verten tienvan 13 regeli 30 Cta.
meerdere regeli 10 Cta., kannen niterlgk tot dea
Maandags, Woensdags en Vrgdsgs middags
2 are bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore var. A. J. df, Looze, Hoek Schuithaven. Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adressieren aan A. Feünkel, Meelstraat 386, Zierikzee.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Zij, die aIch met I April a I
op dese Courant abonneeren,
ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
Alle brievengaarders en boek
handelaars nemen abonnemen
ten aan.
A. J UK LOOZE
Directeur.
De COMMISSIE VAN TOEZICHT op het Middelbaar
Onderwijs te Zierikzee maakt bekend:
1°. dat het overgangs-exaraen aan de Avondschool
voor Vakonderwijs zal plaats hebben op Dinsdag 28
Maart a. s., des avonds te 6 uur, in de lokalen der
school, en zoo noodig, den volgenden dag op hetzelfde
uur zal voortgezet worden;
2°. dat op Dinsdag en Woensdag 28 en 29 Maart a.s.,
des avonds van 7 tot 9 uur, belangstellenden in de ge
legenheid zullen worden gesteld in een der lokalen der
school de door de leerlingen gemaakte teekeringen te
bezicht:gen.
ZiEitKixzEE, 24 Marrt 1905.
Namens de Commissie voornoemd,
De Secretaris,
J. C. I MM INK.
Verkoop van Straatmest,
Aseh, Vuilnis, enz.
De BURGEMEESTER van Ziêrikzee maakt bekend,
dat hy op Zaterdag; 1 April 1905, des
voormiddags 11*/» »r®, te« Raadhuize, zal overgaan tot
een openbaren verkoop, in verschillende perceelen, van
in 1904 en 1905 door deze gemeente vergaarde en goad
gesorteerde Straatmest, Ascli en Vuilnis,
niet beer vermengd.
De voorwaarden van verkoop, waarin de hoeveelheid
van elk perceel vermeld staat, liggen van af Woensdag
29 Maart ek. ter Gemeente-Secretarie voor een ieder
ter lezing.
Zierikzee, den 27 Maart 1905.
De Burgemeester voornoemd,
CH. W. VERMEUS.
Nederland.
Amsterdam, 25 Maart. Om 10 aar
gisterenavond piepte in een kast op de eerste
verdieping van peroeel Joden Breedatraat no.
21 albier een muis en dientengevolge stond
enkele minnten later het perceel aan de
aohterzgde in lichterlaaie. Mevr. M. Kalf, het
hoofd der in het hnis gevestigde banket
bakkersaffaire, ging n.l. meteen petroleumlamp
de oorzaak van het piepen onderzoeken, toen
ean kat met een mnis de kast uit tegen de
lamp vloog. Deze viel in stokken, zette den
boel in vlam en drie {verdiepingen brandden
aan den aohterkant geheel uit. Verzekering
dekt de schade.
De gevaarlijke aardigheid van kioderen
om zich langs de trapleuning te laten gigden
hesft op een ambaohtssohool alhier een ongeluk
tengevolge gehad. Een der leerlingen dier j
school gleed, terwijl hij langs de leuning naar
beneden solde, uit en viel met het hoofd in
de gang. Toen men te hulp schoot, bleek bij
het bewustzijn verloren te hebben. Een twee
tal geneesheeren, die oogenblikkelgk geroepen
werden, stelden alle pogingen in het werk de
levensgeesten weer op te roepen en na eenige
uren gelukte dit werkelijk, waarop dejonjen
onder geleide naar zijn woonplaats, Zaandam,
werd teruggebracht. Maar des avonds is de
jongen tooh overleden.
Door het uitzwavelen van een schip,
dat uit Zuid-Amerika te Amsterdam aan
gekomen was, zijn daarin 1000 ratten gedood.
Rotterdam, 25 Maart. Gisterenmiddag
tussohen vier nar en halfvijf ontlastte zich
boven deze stad ean zoo geweldige hagel
en regenbui, gepaard met onweder, dat
inzonderheid van de benedenstad vele straten
in een oogwenk op slooten geleken, en alle
kelderverdiepingen vol liepan. Io de beneden
stad tooh worden de riolen, waardoor het
menagewater wordt afgevoerd, ruim gehonden
door de stoomgemalen, doch bij zoo grooten
slagregen als in dit uur viel, waren deze
maobteloos, zoodat de riolen vol bleven staan
en het water rioh in de straten ophoopte.
Op de havens had men er niet zooveel
last van, daar het water hier van den kant
kon afitroomen.
Er had hier dus juist het omgekeerde
plaats als bjj het hooge water, gaardoor
Rotterdam een zekere vermaardheid hoft.
Dan blijft n.l. de benedenstad vrij, doordat
het water alsdan door Hoogstraat en Schie
dam chon dijk wordt gekeerd. Nu was het
juist de b wedenstad, welke hit starkst
getroffm werd.
Aan de po'itie waa dezer dagen ter
oore gekomen, dat in den laatste a tijd
herhaaldelijk diefstallen plaats hadden van
gedistilleerd ten naleele der firma H. Helle-
brekers Zoon aan het Haagsche Veer
alhier. Een reoheroheur werd daarop verdekt
opgesteld, die dan ook gisterenavond om 8
uur er in mccht slagen een vijftal personen
op heeterdaad te betrappen, die twee groote
kruiken ram verduisterden.
De aangehoudenen bleken te zgoJ. J. M.,
schippersknecht, wonende Nieuwe Haven,
Den Haag; C. G. van E., ichipparsknccht
op da motorboot v'e-Gravenhage", wonende
Z -O.-Bnitensingel, Den Haag; P. M. v. d. L.,
schippersknecht op de motorboot »'s-Graven-
bage I"; M. M., stalbaaa bij een expediteur
aan het Hiagsohe Veer, en J. L. O.,
kuipersknecht bij de firma Hellebrekers.
Zij worden van meerdere diefstallen ver
dacht, terwijl vermoedelijk nog meer personen
in het spel zgo.
Namens den vader, den heer Kok,
rijks-veearts, wonende aan de Nieuwe Haven
alhier, wordt door den commissaris van politie
te Delft dringend in een buitengewoon politie
blad de opsporing verxooht van den 20 jarigen
Delfteohen student aan de Polytechnische
School Eduard Adolf Kok, die sedert 5 Maart
11. vermist wordt van zijn kamer aan de
Voldersgracht 15 te Delft.
Het laatst is bij 6 Maart 1.1. gezien op
het perron der Hollandsohe Spoor te 'a-Graven
hage even vóór het vertrek der treinen naar
Antwerpen en Amsterdam.
Hij was in het bezit van pl.m. f 75.
Hij heaft een litteeken aan den linkerkant
van den neus bij den ooghoek en een litteeken
aan den rechterkant van den hals.
Hij was gekleed met gekleede jas en broek
van donkere stof, een met zijde bewerkt vest
en donker grijze waterproof regerjas met
steekzakken.
Zijn linnengoed was gemerkt E.
Hij was ia het bezit van een zakmes,
gemerkt Wilton".
Het vermoeden is niet u'tgesloten, dat er
miedaad in het spel is.
Tilburg, 25 Maart. Een treurig geval
heeft een geaohte familie albier in rouw
gedompeld. De 17-jarige zoon v. B op
kostschool te Ouden bosoh, had een puist ja
op het bcan doorgekrabd, waardoor bloed
vergiftiging ontstond, aan welke gevolgon hij
is overleden.
(Jit Stad sz Proviscie
Zierikzee, 27 Maart. Vrijdagavond werd
in de Concertzaal te dezer stede een open
bare vergadering van de Centrale Anti
revolutionaireEiesvereeoiginggehouden, waarin
als spreker mr. G. J. Sybratdy optrad. Reeds
lang vóór het aangekondigd uur, waarop de
vergadering een aanvang zou nemen, was de
zaal reeds zoodanig bezet, dat, toen
kwamen, wij met geen mogelijkheid daarin
een plaatsje konden maohtig worden, zoodat
wij, dank zij de welwillendheid van den
voorzitter, ons gelukkig prezen een herberg
zaam plekje op het podium te mogen in
nemen. Velen, die gaarne deze vergadering
hadden bijgewoond, moesten onverrichterzake
huiswaarts keeren.
De voorzitter, de heer Mulder, wijst,
met gebed de vergadering geopend, en allen
een welkom toegeroepen te hebben, op het
groote verschil, dat er in den verkiezingsstrijd
van nu en voorheen bestaat. Voorheen vielen
leeft. Toen de liberalen aan het biriod waren,
was die groote belangstelling riet waar te
nemen. Zelfs het MinisterieMac^y kon zich
□iet in die belangstelling verheiden als het
Eabinet Dr. Kuyper. Eo de reien daarvan
is, dat het K«bioetMnckay de Igoen niet
zoo sch rp tok als het MiuisteriiEuyper.
Eo daarom lad het niet die sjmpatbie, al
mag niet ontlend wor 'eo. dat het zioh door
de O-iderwystet van 1888 verdienstelijk heeft
gemaakt. Da vrije school toch.' is door die
wet werkeljjkbid geworden. Het Eabioet—
Mackay kon »h echter niet staanfe honder.
Eerst viel tenpvolge van de afatenming der
Begrooting va Eoloniën, Eeuobenius. In
eigen kring otstond toen verdeeldheid over
het kiesrecht, bk de persoonlijke dienstplicht
wat een bronran oneenigheid. Bergansius'
ingediend voorel van persoonlijken dienst
plicht stuitte oop den onwil van de katho
lieken, waarnde de anti-revolntionairen
destijds verbond waren.
In de Troonde van 1901 werd gezegd,
dat men wensce voort te bouwen op de
christelijke gronlagen van ons volksleven.
Die grondslagendie niet door de liberalen
waren gelagd, ren in honne handen niet
veilig. Bij hen de kerk niets anders dan
een gewone vereeriog. De anti-revolutionairen
leeren, dat de kt naast den staat een plaats
inneemt.
De Leerplioht* grijpt in de rechten van
het huisgezin. Tozijn de anti-revolutionairen
niet in beginsel tegden leerplicht. Dr. Euyper
erkent, dat de ledioht in zekere omstandig
heden goed en ni^ kan zgn.
De Leerplichtwwerd in een tgd en onder
omstandigheden vqeateld, dat bet niet meer
noodig was. Heioboolverzuim was reeds
veel minder. Menude ook io het oog, dat
de Leerplichtwet ïwel de goeden sis de
kwaden trof.
Dat men Dr. Eer bestrjjdt, goed, maar
men doe het en niet met kleine
middelen, waarvan c spreker eenige genoemd
worden.
Alles trekt op ot de leute vóór of tegen
Euyper, die eigeu je inkleeding is van
een andere lenze: ,t of tegen de obiiate-
lgke regeering. 8toa40hman aan het hoofd
van het bewind, d*aa de oppositie even
heftig. Alles trekt tegen de ohristelgke
regeering, van Troel »f tot Yan der Vlugt
toe. Bij de joogsterki«*gi0gen voor de
Provinciale Staten ten wij dat gezien.
De strgd in Juni zalj soherper zgn.
Spreker gaat nu den arbeid van dit
Eabinet op het terror sociale wetgeving,
waarvan de arbeidsvwiog een ooderdeil
is. Landbouw wetgeriijn middenstandswet
geving zgo ook socialyfgeving. Hij komt
tot het resultaat, dat Eabinet meer op
sooiaal gebied tot ethetft gebracht dan
de liberalen, die slechtjne wetjes, zooals
het boter wetje, het w<0t bestrijding van
de tuberoulose onder 't 't margArioewetj»,
hebben in het leven g^n. In 1874 werd
door de liberalen de ee^tap op het gebied
van sociale wetgevinjdaan. Op Van
Houten'a initiatief kwanQe]^ de Arbeids
wet op de kinderen totd. Later kwam
nog de Veiligheidswet, daarmede waren
de liberalen uitgepraat. )68te sociale wet
is de Arbeidswet van l^en ontwerp van
Mackay. De Ongevalloi kwam laat, en
was dnvolledig. De zeev,^ en de land
bouw waren er niet in q»men. Van Eol
wenschte den landbouw 1 Ongevallenwet
op te nemen. Hierin w«j door Euyper
geatound, die vóór een dement in dien
geest stemde.
Euyper's omvangrijke ^dawet is io
hoofdstrekking een m >men g0ede wet
geving.
Uitvoerig werden door er besproken
de stakingshistorie, de ho daarin door
de Vrijzinnig-Demokraten Algemeen
Handelsblad aangenomen, e»j de Tweede
wij aan om de stelling van onze tegenstanders Kamer ingediende adressen Vj Vrijzinnig-
nu worden wg aangevallen, j Demokratischen Bond en iorftje Uo£#
te bemachtigen,
en zija zoodoende gedwongen de door ons
veroverde positie te verdedigen. Van weers-
kanten worden de legers te zamen geroepen j
en zoo slagvaardig mogelijk gemaakt. Ook
bedenke men, dat in den politieken strgd
met strategisoh beleid moet gestreden worden.
Vervolgens werd door hem de spreker van
den avond, mr. G. J. Sybrandy, aan de
vergadering voorgesteld. Deze, die tot onder- „„u-- „„„i o-o
werp gekozen had den tegenwoordigen poli- on(iflPWn-wf,t Aftn EanA ^aSer
tieke. toe.tand, zeg in de b.ite.gewone ,A«n d. lta.dj ti„otie
beUngsteliiog, waervan de .oo groole opkom.t ?eng ,J(e 'het r610„aat
blgk g.f, bet bewgi, d.t me. de. el.gd d„ hi,rop d„
Alleen het Utrechtsch DaglOÜj j„ dje
dagen aan de zijd i van de r
Tegen het Eabinet werd dver Onder-
wijswet uitgespeeld. Van de ^DjTersiteit
te Amsterdam werd gezegd, r,j jB eeil
propagandistenschool. Is de .rBiteit te
Leiden iets anders? Na ot Hooger
Onderwijswet te hebben ul^ t gj„g
christelijke scholen »gn. Hg loochent, dat
pastoors en predikanten voor de totstand
koming van de bizondere eoholen arbeiden.
Verdedigend de secteschool, «egt spreker,
dat het niet aangaat Jood en Christen,
Protestant en Katholiek op één school te
hebben. Tot staving van zgn gevoelen beroept
bij zich op het dooeeren der gesohiedenis, die
versohillend onderwezen moet worden, zal
eanstoot vermeden worden. Zoo zal de Jood
zich ergeren aan de Christelgke jaartelling,
zoo de Eatholiek aan den strgd onzer voor
vaderen voor gewetensvrijheid, en aelfs bet
zwijgen over de Onbevlekte Ontvangenis zal
kwetsend voor den Eatholiek zgn.
Geeft men ons de oude openbare school
van het begin van de vorige eeow terug,
dan zga geen christelgke scholen noodig.
Maar de neutrale school kwam, en neutraliteit
in de aobool is onmogclgk. Daarbij komt
nog, dat onder de onder wijzers velen sociaal-
demokraten zijn.
Io 1889 kregen wij onder Mackay subsidie.
Io 1901 kregen a ij de wet GoemanBor-
geeius. Eo nu beeft Euyper de onderwijs-
novello ingediend, die niet in strgd met de
Grondwet is, noch in strgd met de pacificatie
van 1889.
De anti-revolutionairen eischen voor de
bizondere school rechtsgelijkheid.
Na de onderwijswetten behandeld te hebben,
ging spreker over tot een bespreking der
oppositie tegen het bewind ten aanzien van
de leger-uitgaven, de partijdige benoemingen,
en de soheiding van het volk in paganisten
(heidenen) en christenen. Paganist is beidensoh
in don zin der philosophic van Plato. Spreker
beschuldigt de liberalen, dat zij die tegen
stelling geprovoceerd hebben, door Rome
tegen Dordt uit te spelen.
Gezegd wordt, dat het Eabinet niets tot
stand heeft gebraoht. Toen in de Troonrede
van 1901 het werkprogram van het Ministerie
werd ontwikkeld, zeide men daarvan, dat
men er wel twintig jaar voor noodig bad om
het uit te werken. Spreker somt op, wat dit
Ministerie tot stand gebracht beeft. (Speetwot
wordt geroepen). Zeker een socialist, die dat
roept. Het laatste jaar komen eerst, zegt men,
die wetten tot stand. Maar ook by Goeman
Borgesios is dit geboord.
Beweerd wordt, dat de Hervormde Eerk
in gevaar is Hg noemt tal van Hervormden,
die aan de zgde van Eoyper staan.
Da strgdlens is: weg met Eoyper. Bor-
gesius gevoelt de zwakheid van die lenze, en
daarom zegt hg, dat het gaat tegen do
olericalen.
Spreker toetst aan de kritiek het program
van actie der verbondene Unie-liberalen en
Vrgzinnig-Demokraten, bespreekt het blanco-
artikel 80, waarbg bg beweert, dat de
Vrgzinnig-Demokraten zich door Goeman
Borgesius in de luren hebben laten leggen, j
en wekt ten slotte de vergadering op, dit
Eabioet te stennen.
Hierop werd gepantserd. Na de de pauze
werd door den voorzitter gelegenheid tot debat
gegeven, waarvan gebrnik werd gemaakt
door de heeren ds. Bex, A. Gelnk, J. A. de
Bruyne, en A. Frankel.
De eerste debater verdedigde het
socialisme, dat tot het ohriatendom in een
innig verband stond, rechtvaardigde Troelstra
wegens zgn bonding in de stakingsdagen,
betoogde de rechtsgelijkheid, en verklaarde
ten slotte, dat de strgd niet loopt over de
vraag: Christus of Marx maar over Christus
of Mammon.
De tweede debater braoht in het
midden, dat uit de uitdrukking: voortbouwen
op ohristelyken grondslag, voorkomende in
de Troonrede van 1901, reeds is af te leiden,
dat de liberalen dien grondslag niet hebben
afgebroken, dat de socialisten blgkens een
uitlating van Troelstra, even vijtndig staan
tegenover de vrijsinnig-democraten als tegen
over de anti-revolutionairen, dat dr. Euyper
door het ontbinden van de Eerste Earner
het beginsel der volkssoovereiniteit erkend
heeft, dat de gelgkstelling van het open
baar onderwgs met het bizonder onderwijs in
strgd is met de Grondwet, en spreekt ais zgn
gevoelen uit, dat de antithese op den voor
grond is geplaatst, teneinde bij de stembns te
overwinnen. Voorts toont hg met oitaten aan,
dat dr. Eoyper vroeger een verbond met de
katholieken als verraad aan eigen beginsel
gebrandmerkt heeft.
De derde debater onderwerpt de
antithese (christenen en paganisten) aan een
scherpe kritiek, komt na een beoordeeling
van hetgeen dit Ministerie op wetgevend
gebied tot stand heeft gebracht, tot het
resultaat, dat de oogst schraal is, verdedigt
de houding der vrgcionig demokreten by de
stakiogswetteu, en treedt ten a&nzien van
het programma van concentratie in een be
schouwing, die boofdzakelgk hierop mérkomt,
dat Grondwetsherziening onvermgdelgk noodig
is om tot algemeen kiesrecht te geraken.
De vierde debater ontkende, dat
er bg de Israëlieten met het oog op de
omstandigheid, dat op de openbare school
bg het onderwgs in de geschiedenis de
ohristelgke jaartelling gevolgd wordt, gemoeds
bezwaren gerezen zgn.
Spreker replioeerde, maar werd af en toe
in de rede gevallen.
De voorzitter sloot na een warme dank-
betuiging aan -den spreker voor zgn gloedvolle
rede met gebed deze vergaderingdie om
half aoht begonnen was en om één uur
eindigde.
Zaterdagavond trad in het zHótel De
Weerd" voor een talrgk auditorium ds. B?x
van Zaandam op. Van deze rede hopen wy
aanstaanden Woensdagavond een verslsg te
geven.
Vrgdagavond werd ten huize van mej.
de wed. Eanasr albier de jaarlgksche
algereec.^ vergadering der Vereeniging tot
bevordering van het Vreemdelingeoverkeer
op Sohouwen en Dniveland gehouden.
Tengevolge van een op denselfden avond
gehouden politieke lezing was de opkomst
gering.
Nadat de vergadering door den voorzitter,
den beer H. C. v. d. Eode, geopend was, en
de notulen der vorige vergadering gelezen en
goedgekeurd waren, bracht de waarn. seoretaris-
penniogmeester, de heer J. J. Honig, veralag
uit over bet vorige jaar.
Uit het verslag bleek, dat de vereeniging
zooveel mogelgk steunde, wat op baar weg
lag. Het getal leden bedroeg 240, dat der
donateurs 12.
De rekeningdie door een oommissie
nagezien en in orde bevonden werd, bedroeg
in ontvang f 143,40 in oitgaaf f 63.87$ en
■loot alsoo met een batig saldo van f 79,52$.
De voorzitter deelde mede, dat toen ten
vorige jare besloten werd tot bet bonden van
een festival, bet bestuur zioh in betrekking
heeft gesteld met de direotiëo der sociëteit
»Tot Nat en Genoegen" en van het harmonie-
gezelschap >Eunst en Eer".
Io eene gecombineerde vergadering is
besloten een comité te vormen nit die ver
schillende vereenigingeoteceiide het feest
goed te doen slagen.
Het resultaat der besprekingen is, dat een
garantie-fonds is bgeengebracht, ten bedrage
van pl m f 1200, en dat het festival zal
I worden gebonden op den tweeden Pinksterdag,
12 Jnni a.s.
Vgftien muziekgezelschappen, bestaande uit
I pl.m. 350 personen, hebben zioh tot deelname
aangemeld.
Het plan bestaat een optocht met de ver
schillende muziekkorpsen door de stad te
houden, terwgl op verschillende plaatsen
I muziektempels rullen worden opgericht. Des
avonds zal curoer. r orden gegeven in
j de soc'eteit vParklusl' aoor het muziekkorps
der d. d. schutterij van Middelburg, onder
direotie van den beer Jan Morks.
Het meer uitvoerig plan aal later worden
medegedeeld.
Hierna was aan de orde het verkiezen van
bestuursleden.
Het aftredend lid, de heer J. J. v. d. Ven,
werd met algemeene stemmen (1 blsnoo)
herkozen. In plaats van de heeren F. Lambert
en O. W. Bal, beiden vertrokken, werden
gekozen de heeren J. van Sohelven en
jhr. J. F. Sohnnrbeque Boege.
Eerstgenoemde had verklaard niet in aan
merking te willen komen, wegens gevorderden
leeftgdthans zon bg bet nog in overweging
nemen. Laatstgenoemde was niet ter ver
gadering aanwezig. Het beatour werd
gemachtigd, bg bedanken van één dezer
heeren, het bestunr aan te vallen.
Van éón der leden, die niet ter vergadering
tegenwoordig kon zgo, was een voorstel inge
komen om ter gelegenheid van den verjaardag
van H. M. de koningin (31 Ang.) een
vlieger-wedstrgd te organiseeren, en daaraan
vooraf een tentoonstelling van vliegers te
verbinden.
De vlieger ging echter niet dadeiyk op I
De heer Van de Ven stelde voor een korf-
bal-wedstrgd, wat bier nog weinig hekend is,
dooh toch reeds beoefend wordt door leer
lingen der Normsalsohool.
