ZIERIKZEESCHE
I\IEl!WSBODE.
Zaterdag 25 Maart 1905.
Eerste Blad.
BERICHT.
Avondschool voor Vakonderwijs.
NIEUWSTIJDINGEN.
Uit Stad sn Provisoir
i e r i li. z e e s c tl o
Courant).
Vermont DINSDAG, DONDERDAG on
ZATERDAG.
De prije per 3 meenden ie f 1,30, fren co per poet
f 1,60.
Noord-AmerikeTrammelIndiê ene. vereend eng
HU per week, f 10,per jeer.
61ste JAARGANG. No. 8134.
root
Directeur. 9T. DB LOOSEEL
A. FRANKEL.
WAALE, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws.
Redacteuren
AdvertentiSnven 13 regels 30 Cte.
meerdere regels 10 Cte., kennen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrjjdags middags
3 ere besorgd worden.
Groote letter wordt naar pUutttruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek ScUuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. Frünkf.j., Meeïstraat 3S6, Zierikzee.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
XI), die eich met 1 April a t
op deee Courant abonneeren,
ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummert gratis.
Alle brievengaarders en boek
handelaart nemen abonnemen
ten aan.
A. J. BE 1LOOXB,
Directeur.
BEKENDMAKING.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zierikzee
Brengen ter kennis, dat van 23 Maart tot en met 21
April aanstaande op de Secretarie voor [een ieder ter
inzage 7yn nedergelegd:
a. de lijst van kiezers van leden der Tweede Kamer van
de Staten-Generaai, van de Provinciale Staten en
van den Raad
b. alpbabetische lijsten van hen, die van de kiezerslijst
zijn afgevoerd en van hen, die daarop zijn
gebracht;
alsmede dat die lijsten, tegen betaling der kosten ver
krijgbaar zijn.
Gedaan te Zikruuee, den 22 Maart 1905.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
CH. W. VERMEIJS, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
De COMMISSIE VAN TOEZICHT op het Middelbaar
Onderwas te Zierikzee maakt bekend:
1'. dat het overgangs-examen aan de Avondschool
voor Vakonderwijs zal plaats hebben op Dinsdag 2 8
Maart a. s.. des avonds te 6 uur, in de lokalen der
school, en zoo noodig, den volgenden dag op hetzelfde
uur zal voortgezet worden;
2°. dat op Dinsdag en Woensdag 28 en 29 Maart a.s.,
des avonds van 7 tot 9 uur, belangstellenden in de ge
legenheid zullen worden gesteld in een der lokalen der
school de door de leerlingen gemaakte teekeningen te
bezichtigen.
Zierkikzeb, 24 Maart 1905.
Namens de Commissie voornoemd,
De Secretaris,
J. C. IMMINK.
Nederland.
Leeuwarden, 22 Maart. Men schrijft nit
StiensZooals gewoonlijk op Maan dagavond
hielden de leden der gymnastiekclub hunne
oefeningen in het gymnastieklokaal der O. L. S.
Terwijl een hnner, A. Bleeker, timmermans
knecht, een bij zijn makkers en baas zeer
gezien jopgmensch, een oefening aan het rek
deed, bedaard en kalm, en daarbij gesteand
door een paar jongelui, gaf hij eensklaps een
gil, liet zioh los, gleed neer op de matras en
was na een minuut of 7—8 een lijk. Direct
was dr. Hooghoudt ter plaatse, die een ader
breuk in de hersenen constateerde.
Zutfen, 22 Maart. Gisterenmorgen had er
in de zeepfabriek van de firma Albers aan
den Marsohweg alhier een treurig ongeval
plaats. Terwijl twee knechts bezig waren loog
in den ketel te dragen, en een grooten pot
vol loog op een hoogte te zetten, had een
der knechts, J. E., het ongeluk uit te glijden,
met het gevolg, dat de inhoud van den pot
over zij a lichaam heen liep. Ernstig verbrand
aan hoofd, rng en gezicht, werd hij opgenomen
en direct werd dr. Holleman ontboden om
hem te onderroeken. Men vreest voor het
behoud zijner oogen.
Velp, 22 Maart. Een wreedaardige knaap
van 10 jaar trachtte gisteren middag een
kleinen hond, dien hij opgevangen en daarna
aan zijn zakdoek had gebonden in brand
te steken en had reeds petroleum over zijn
lichaam gegoten, terwijl hij Inoifers aanstak,
die gelukkig telkens door den wind nitwoeien
toen het arme dier zoodanig begon te trekken
en te bijten, dat bij zich wist los te rnkken
en bevrijd bleef van een nog ernstiger dieren
mishandeling.
Ravenstein, 22 Maart. Een treurig onge-
lak bad gisterenmiddag op de Maas piaats.
Reeds vooraf door den veerman gewaarschuwd
sijnde, met zoo'n lastig paard sich niet in de
pont te begeven, moest W. M. uit Berlionm,
van de Wiohen-markt terngkeerende, toch
overgezet worden. Midden op de Maas zijnde,
begon het paard te slaan, snelde naar voren
en stortte met zgo geleider in het water.
Beiden verdronken, terwijl een broeder van
W. M. aan de overzijde staande, dit alles
moest aanschouwen. Een treurige thuiskomst
ook voor dezen bij zijn moeder, die wednwe is.
'•-Gravenhage, 23 Maart. In de zitting
der Tweede Kamer van heden werd door
den heer Van Kol verlof gevraagd en ver
kregen, de Regeeriog te interpelleeren over
het aftreden van den Minister van Bniten-
landsohe Zaken en het belang van het
Departement.
De interpellatie zal op een nader te be
palen dag worden gehouden.
Het debat over het Lager Onderwgs-ontwerp
werd voortgezet door den heer Bos, die het
ontwerp beschonwde «fa schadelijk voor het
onderwijs. De heer Ketelaar gaf eene his
torische beschouwwg van de Oaderwgs-wet
en toonde aan, dat deze novelle alleen in het
belang van het bizonder onderwgs was
terwijl geene waarborgen werden gegeven
voor goed en degelijk onderwgs. Ten slotte
deelde spreker mede verschillende staaltjes van
pressie, die op de onders worden uitgeoefend,
teneinde deze te dwingen van het bizonder
onderwijs gebrnik te maken.
Dinsdag zijn aan H. M. de Koningin
de eerste kievitseieren aangeboden door een
Haagsohe firma.
Ddlft, 23 Maart. Toen Maandagavond
omstreeks 10 nar een trein der H. IJ. S. M.
ia de richting 's Gravenhage bet station alhier
verlaten had, werd even voor de iabriek der
heeren Van Marken, op een coupé lote klas
geschoten. De kogel verbrijzelde een der
vensters en deed de glasscherven in het rond
vliegen. Gelukkig werd geen der passagiers
getroffen.
Bij aankomst te 's-Gravenhage werd on
middellijk van het gebeurde aan den stations-
obef kennis gegeven, dia de Delftsche politie
biervan bericht zond. Daar vermoed werd, dat
ook op volgende treinen zon worden geschoten,
werd langs de spoorbaan een gestreng onder
zoek ingesteld.
Rotterdam, 23 Maart. Naar men verneemt,
ligt het in de bedoeling van H. M. de
Koningin en Z. K. H. Prins Hendrik, om,
bij het voorgenomen bezoek aan deze stad,
vermoedelijk op Dinsdag 28 Maart a.s.,
behalve het stoomschip «Potsdam" der Holland-
Amerika-Lijo, ook de tapgtfabriek der firma
W. Stevens Zonen, aan den Oostseedgk
117 te bezichtigen.
Bergen-op-Zoom, 23 Maart. De nitslag
der bier gehonden volksstemming in zake de
qnaeetie van de stoomtram door of om de
stad is, dat de neringdoenden met overgroote
meerderheid gestemd hebben voor het behond
van de tram door de stad.
Zierikzee, 23 Maart. Woensdagavond
werd vanwege de Centrale Liberale Kiea-
vereeniging van het kieadiatriot Zierikzee in
de Concertzaal te dezer stede een openbare
talrijk bezochte vergadering gehonden, waarin
ais spreker mr. Smeer.ge, lid der Tweede
Kamer, optrad.
De voorzitter mr. A. J, F. Fokker, heette
na opening der vergadering mr. Smeenge
welkom, daarbij uitsprekend den weneob, dat
het niet de eerste en ook niet de laatste maal
moge zgn, dat bij gedurende de verkiezings
periode hier als spreker zal optreden.
Wat dien wenech van den president betreft,
aldns begon spreker zgn politieke rede, kon
bij geen belofte doen dien te vervullen, maar
dit wilde bij wel zeggen, dat soo bij ergena
heen zou willen gaan, dan zon het hier wezen.
(Toejuiching).
Hij is bier ternggekomen met de bedoeling
wederom succes te hebben. Dit heeft bij
echter niet in zgn hand, wel de kiezers van
Zierikzee, die ondeugden hebben, welke bij
de revne zal laten passeeren, en welke zij
moeten afleggen, om te hebben een groot
leger, dat in slagorde optrekt, want anders
komt er niets van een overwinning.
Met nadruk wijst bij er op, dat bij geen
personen bestrijdt, maar dat hij alleen voor
zijn gedaohten opkomt.
Met genoegen merkt bg ook bier dames
op. Ook wordt in de laatste vijf maanden
waargenomen, dat knapen in vergaderingen
komen, waar liberale politiek besproken
wordt. Hg verheogt zioh daarover, want de
knaap van vandaag is de man van de toe
komst.
Gaf men in de kerkelijke kringen af op de
vrije vrouwen, die, zeiden zij, bij de zuigfieioh
behoorden, bij wgst op de christelgke Jonge-
dochteravereenigingen. De Staatsbladen staan
vol van vereenigingen op obristelgken grond- i
slag, die ten doel hebben de geheele maat-
schappij te omvatten. In Hooge*-*en debatteerde
bij ia de Afgescheidene kerk. Tal van vrouwen
waren er. Men late ook bg ons de vronwen
toe, want het geldt een strgd voor hooge,
heilige goederen.
Het is de plicht van de kiezers om te
gaan stemmen op mannen van ban geestes
richting, om te waken tegen stemversnippering,
om anderen te doordringen ran de gedachte
dat werk te verrichten.
Eendracht maakt macht, en door tweedracht
worden de grootste zaken vernietigd. Aan j
het Isatste moeten wjj denken.
Door den den dood van den heer Van
Kerkwijk werd het eerst hier het veld gernimd.
De vgand overwon. Men meende, dat onze
hoogste goederen, vrjjheid, gelijkheid en
broederschap, te sterk stonden, dat, wat er
ook gebeuren zon, het wel goed zon loopen.
Onze fouten warenonkunde, lanwheid,
onverschilligheid, egoïsme, en geen joist inzioht
hebben in de eischen van den tegenwoordigen
tijd.
On kan de. Onze tegenpartij beeft mannen,
die er niet tegen opzien propaganda te maken,
en die met argumenten komen aandragen,
ontleend aan een pas verschenen boekje van
OosterbaaoGeschrift over het Lager Onder
wijs. Wij moeten strijden tegen menschen,
die met onjaiste beweringen ten aanzien der
afschaffing van de vaocine, de invoering van
Zondigsrast, de opheffing ran de Staatsloterij
komen aandragen. Ea na ie onkunde dee
dnirels oor kassen. Men moet zioh op de
hoogte stellen van de vragen van den dag,
om die vslsobe beweringen te kuonen logen
straffen.
Vrijheid. Men zon meenen, dat dit
groote goed niet zon worden belaagd. Toch!
Men heeft de vrijheid van ondersoek een
denk gegeven door de wet op het Hooger
Onderwgs. Savornin Lobman zelf beeft gez°gd,
dat de wetenschap niet goed kan bloeien dan
onder den boom der wetensohap. Viijheid
van handelen. Het dansen werd verboden,
behalve als men in bet Koninklgk paleis was.
En als de Koningin op Zondag jarig is, mag
niet meer gevlagd worden.
G e I ij k h e i d. Geen kwestie van. Benoem
baarheid tot alle landsbedieningen staat voor
irder vrij, hetiij men jood. beiden of christen ia.
Dit meenden wij. Men leze slechts, wat De
Rij in de Nieuwe Rott. Ct. vermeldt, en dan
zal men ontwaren, hoe partijdig deze regeeriog
te werk gaat, aanvoerend bet zoogenaamde
argnmeat, dat toen do liberalen regeerden,
de kerkelgken niet geplaatst werden, en
daarom zollen zij na de schade inhalen.
Aan den domicder plaats vraagt Knyper,
of een man geschikt is voor een betrekking.
En de dominé stelt de geschiktheid van den
sollioitant afhankelijk van de vraag, of deze
belijdt, wat bij belijdt.
Broederschap. Die bestaat alleen
tnssoben ben, die door deDzclfden wortel des
geloofs zijn vastgehecht. Wg, meerderheid,
zoggen zij, hebben een gemeenscbappelgken
oorsprorg. Wat er buiten staat, zgn de pega-
nisten.
Egoïsme. Er zjjn menacben, die zeggen,
door de handelingen, die gij tot stand wilt
brengen, word ik niet gebaat. Dit is streng
af te keuren.
Het niet begrijpen van zgn tgd.
In 1901 hebben wg het verloren, niet sleohts
door onze onknnde, en lanwheid, maar ook
omdat de meeaten den geest van den tgd
niet begrepen hebben. Dit is gebleken bij de
Ongevallenwet. Velen hebben op een kerke
lijke gestemd in plaats ran op een vrij
zinnige, omdat zij tengevolge van die Onge
vallenwet wat moesten betalen.
Wat staat ons nu te doen? Zgn wij
vooruitgegaan? Is onze lanwheid min of meer
geweken Ja. Er zgn goede teekenen. De
jengd en zelfs de vrouwen strgden mede.
Het egoïsme zal men laten varen. Er is hoop,
dat de broederschap in praktijk zal worden
gebraoht, omdat de vrjjheid en gelijkheid door
onze tegenstanders met voeten vertreden
worden.
Naast de Ongevallenwet heeft in 1901 zeer
sterk gewerkt de v&leohe beschuldiging, dat
men van de ohristelgke grondslagen van ons
volksleven was afgegleden, wat men afleidde
uit de wetten, die men gemaakt had. Onder
anderen zeide men, dat in de Leerplichtwet
het ouderijjk gezag ondermijnd was. Als men
het kind op de school brengt, teneinde te
voorkomen, dat door een verwaarloosde op- j
voeding van wege ontaarde onders het later op
gegroeid in de gevangenis komt, dan heet
dat bij onze tegenstanders afglijden van de
christelijke grondslagen van ons volksleven.
In de Beroopewet staat uitdrukkelijk, dat
de gehuwde vrouw geheel zelfstandig haar
rechten kan uitoefenen. Spreker vindt het
goed. Maar de anti-revolntionairen mochten
niet zoo redeneeren. Ook het arbeideoontraot
werd door hem aangehaald als een bewjjs,
dat de anti-revolntionairen zelve dat doen,
wat zij in de liberalen afkeuren.
In 1901 werd gezegd, dat men op Zondig
rijdt en vaart. Is het nu anders? Alleen bet
vlaggen is op Zondag verboden. Er is geen
Zondagswet ingediend.
Sedert 1901 lezen wij vaak, dat dit of dat
wetsontwerp bij den Raad van State ia inge
diend. Is nu een wetsontwerp goed afgewerkt,
dan is het ondersoek kort; zit het echter
slecht in elka&r, dan dnurt het lang. En het
hatelijke van den langen daar wordt dan op
den Raad van State geworpen. Een hoog
leeraar aan de Vrije Universiteit heeft het
uitgesproken, zeggend, als de Raad van State
niet zoo trenzelde, dan zon er meer tot stand
komen.
Inenten. Een enkelen keer komt 't voor,
dat een kind ziek wordt. In 97 gevallen is
een ingeënt mensch bij een pokken-epidemie
er beter aan toe dan een oniogeëat. Trouwens
zjj, die er zich zoo tegen verklaren, zgn
meereed eels ingcöa t. Groen van Prinsterer
waa ingeënt, en ook dr. Knyper heeft zich
aan deze kunstbewerking niet onttrokken. fa
de vaooinedwang nu weggenomen Neen. In
1902 werd een wetsontwerp ingediend, waarin
bepaald werd, dat onthtffiog van de vseoine-
verplicbtjng verleend kan worden aan die
leerlingen van biz >odere aeholenvan wie
het bestunr of het hoofd er van een aanvrage
doet. Men heeft dut water in zgn wijn gedaan.
Iogediend werd in 1903 een wetsontwerp
tot afeohefliog van de staatsloterij, waarin
bepaald werd, dat tij in 1922 zal afgeloopen
zgn. Das nog 17 jaren zal het zondige werk
van staatswege worden voortgezet. Tot de
behandeling er van komt men niet meer.
Spreker behandelt het ontwerp op de
ziekteverzekering om te doen nitkomen, dat
de dwang, dien men oefent, in strgd is met
het christelijk bezwaar. Iemand namelijk, die
zes dagen werkt, ia verplicht zioh te ver
zekeren tegen ziekte.
Al die fouten, die men anderen aanwreef
als schadeposten, blijven bij ben bestaan.
Spreker gaat vervolgens na, wat in de troon
rede van 1901 zoo al beloofd is.
Bestaande Zondagswet eisoht herziening.
Niet gebeurd.
Speelzuoht moet worden beteugeld. Niet
gebeurd.
Drankwet. (Daarover zal spreker maar
swSg®*)'
Voor de vrijmaking van het onderwgs zal
op den ingeslagen weg worden voortgegaan.
Wet op het Hooger Onderwgs
gekrégen. Spreker kritiseert die wet, als
biedende niet den minsten waarborg voor de
deugdelijkheid der ioriohtiog van de Vrije
Universiteit te Amsterdam, zoowel ten op-
ziohte van het getal faculteiten ala van dat
der hoogleeraren. De Vriji Universiteit is
niets anders dan een propsganda-inriehting.
Wet op het Lager Onderwijs, waar
van de inhond beknopt door spreker wordt
medegedeeld, en waarnit men ontwaart, hoe
ten koste van het openbaar onderwijs de
bizoodere «obool in een bevoorreohte positie
komt, en hoe ten nadeele van het onderwgs
in het algemeen de staat ten behoeve van
de bizondero school geëxploiteerd wordt.
Reobtatreeksobe ver tegen woordi-
ging aan den landbouw geven. Io
gediend werd een wetsontwerp, dat eobter
door de Kamer werd afgekeurd.
Is de Ongevallenwet uitgebreid tot den
landbouw en de visscberg? Ingediend is een
wetsontwerp om de zeevissebers in de On
gevallenwet te betrekken. Aan de liberalen
werd eohter aangewreven, dat zij de land
bouwers in de Ongevallenwet hadden uitgesloten.
Stenn en leiding van de overheid is noodig,
zeide men, om te komen tot een betere positie
voor den werkman. Het belangrijkste volgent
hen zou zgn het tot standbrengen van een
Pensioenwet. Niets iz op dit gebied tot stand-
gebracht.
Na nog besproken te hebben het tot «tand
gekomen vergelijk tnsschen de twee groepen
der linkerzijde, het blanoo-artikel 80 en de
tariefsherziening, werd gepanseerd.
Na de panze werd door den voorzitter
gelegenheid tot debzt gegeven, waarvan ver
moede! jk wegens de afwezigheid der anti-
revolntionairen geen gebrnik werd gemaakt.
Spreker nam hierop nogmaals het woord,
wees er op, dat de anti-revolntionairen in de
gemeentebesturen trachten te komen, teneinde
de uitgaven van het openbaar onderwijs te
kunnen beperken. Hoog opgegeven wordt van
hetgeen dr. Knyper voor het ambaehtc-
onderwij* gedaan heeft. Maar men verlieze
niet nit het oog, dat hij op dit gebied slechts
voortbouwde op de door bet particulier initiatief
der liberalen gelegde grondslagen, die proef
ondervindelijk gebleken waren ran een deng-
delgke oonstractie te zgn. Waar is het, dat
De Savornin Lobman de eerste minister geweest
is, die voor het ambaohtsonderwijs een poet
op de begrooting heeft uitgetrokken. Door
«preker wordt nog in het licht gesteld, dat
onder het vorig liberaal Ministerie de ver-
keers- en vervoermiddelen aanmerkelijk ver
beterd zgo, tengevolge waarvan de welvaarr
toenam, en de belastingen jaarlijks meer
opbraohten. Door de verbetering toch der
verkeersmiddelen, spooren, trams, booten,
werd de gelegenheid gegeven de prodnoten
te brengen op de plaats, waar zij meer op
braohten.
Spreker betreurend, dat de entente tnsschen
de vrijzinnigen niet doorgedrongen is tot die
groep van liberalen, die bevreesd zgo, dat
men te veel naar links zon gaan, spreekt
zgn vreugde er over nit, dat men in dit district
gemeenschappelijk wil ageeren, en dat een
Ï6der, teneinde bet groote doel te kannen
bereiken, bereid is iets op te offeren.
Spreker hoopt, dat iemand ztl gevonden
worden, met wien men met gerustheid in hot
strijdperk kan treden. Op de boot i« hem een
naam van een man genoemd. Mocht deze de
oandidzat worden voor dit district, dan beeft
men een hoogst ontwikkeld man, vol verlangen
de gemeenschap te dienen, die de moeilijkste
vraagstukken onder de koie heeft, en waardig
ia den zetel voor dit district in te nemen.
(Donderende toejuiching).
De voorzitter dankend den spreker, her
haalt, wat hg bg de opening gezegd heeft,
dat het niet de eerste en ook niet de laatste
maal moge zgo, dat de beer Smeenge in deze
verkiezingscampagne alhier optreedt.
Na een kort antwoord van den spreker
werd de vergadering gesloten.
In de gisterenavond ten huize van
mej. de wed. Kanaar gehoudene vergadering
van de Liberale Kiesvereenigiog, afdeeliog A,
die door mr. A. J. F. Fokker werd gepresi-
dieerd, werd met algemeene stemmen mr.
R. J. II. Patijn, administrateur der generale
thesaurie aan het Departement van Financiën
te 's Gravenhage, candidaat gesteld voor de
Tweede Kamer. De uitslsg werd met daverende
toejoiohingen begroet. Tot afgevaardigden naar
de op aanstaanden Donderdag te hondene
algemeene vergadering van de Centrale Liberale
Kiesvereenigiog werden gekozen de heeren
J. A. Legeroaat P. Olivier, mr. D v. d. Vliet,
J. van der Vliet, J. vao Schelven jnr. R.
R. L. De Mnralt, F. A. Kloppert, mr. H. C.
Moolenburgb, mr. H. Polvliet, mr. J. C. van
der Lek de Clereq en J. Bevelander Schoo.
In de gisterenavond in de koffiekamer
der conoertzaal gebonden algemeene ver
gadering van het Departement Zierikzee der
Maataohappg «Tot Nnt van 't Algemeen" werd
na opening door den voorzitter, den heer
Post Uiterweer, tot lid van het bestunr her
benoemd, het periodiek aftredend lid, de heer
F. H. Dikechei. Mede aanbevolen was de
beer J. ran Schelven. Ia de plaats van
mr. A. J. F. Fokker, die bedankt had, werd
jhr. J. F. Scbnurbrque Boeije tot bestunrslid
benoem J. Mede aanbevolen was de beer
J. Franse, De periodiek aftredende commis
sarissen der Spaarbankde heeren dr.
H. Goemans, M. Couvée en mr. H. C.
Moolenbnrgh, werden met algemeene stemmen
herkozen. Op het dubbeltal stonden de heeren
mr. J. C. van der Lek de Clercq, J. van
Schelven en jhr. J. F. Sohnnrbeque Bonje.
Tot afgevaardigde naar de algemeene ver
gadering te Amsterdam werd de heer Ch. W.
Vermtya gekozen, die zioh de benoeming
liet welgevallen.
Naar wij met genoegen vernemen, zal
op Dinsdag, den 4den April, voor bet Depar
tement der Maatschappij tot Nut van het
Algemeen in de Conoertzaal alhier als spreekster
optreden Jonkvrouw Von Schmidt Auf
Altenstadt.
