ZIERIKZEESGHE NIEUWSBODE. Zaterdag 11 Maart 1905. Tweede Blad NIEUWSTIJDINGEN. (Z ieriltzeesclie Courant). Venchgnt DINSDAG, DONDERDAG an KATERDAG. De prijs per 3 maanden ia f 1,30, framo per post f 1,60. Noord-AmerikaTransvaal, Indië eni. verzending «en* per week, f 10,per jaar. 61ste JAARGANG. No. 8128. Directeuri A, 3". DE LOOZaa. Redacteuren: I A" FRANKEL. J. WAALS, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws. Advertentiênvan 13 regels 30 Cts. meerdere regels 10 Cts., kannen uiterlgk tot des Ma&nJ&gs, Woensdags en Vrijdags middags 2 nro bezorgd worden. Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek S<:buithaven, Zierikzee. Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. FBamtEJ., Aleelstraat 3S6, Zierikzee. Rusland Japan. Moekden, 7 Maart Nadat de Rassen gedurende een week gedwongen zijn geweest een verdedigende houding aan te nemen, zonder dat het leger tot den aanval kon overgaan, vermindort klaarblijkelijk hun weer stand. De grond, die oog tot op groote diepte bevroren is, belet het opwerpen van nieuwe ■ohansen. De Japanners zetten hun omtrek kende beweging voort. Één hunner divisies heeft zich in de richting van Tieliog voort bewogen. Iotuaschen zet de vijand zija aanval op 't front voort. Ia den nacht van Zondag vielen de Japanners Shahopoa, Ertago en Kantsjinean aan. Op den oostclgken vleugel trekken de Japanners wederom voorwaarts. De «tellingen in het centrum zija nog in Russische banden, maar in het zuilwesten trekken de Russen op hnn tweede poaitielija langs de Hoen-ho terug. Om Machiapoe werd voortdurend een artillerie-vaar geleverd. Bij het vallen van den avond verplaatste het artillerie-gevecht zich noordwaarts, bijna tot don weg van Sinminting, waarlangs thans Chineeeohe vluchtelingen in grootea get sis hierheen komen. Ook Japansche gewonden worden langs dien weg hierheen gebracht. Ten noorden van de stad wordt ook ge- vechtsramoer gehoori Indië. De correspondent ran bet Ilbl, te Batavia seint De expeditie naar het sneeuwgebergte is te Soerabaja teruggekeerd. Kapiteia Roche- mont lijdt aan zware beri-beri Ook de andere leden der expeditie zijn, boewei minder hevig, door die ziekte aangetast. Het resultaat van den tocht is nihil. Amerika. Maandag zija op de lijn Cleveland—Pitts burg twee extra-treinen op elkaar geloopeo. Van de zeer talrijke passagiers, die op weg waren naar Washington om diar de installatie van president Roosevelt bij te wonen, werdea er 9 gedood en 18 gewond en eene locomotief en drie wagens raakten in brand. Over de in storting van de kerk te Brooklyn, waarbij een groot aantal menschen gedood en gewond werden, kan nader gemeld worden, dat van de 300 aanwezige personen 100 ver- wondiogen kregen en 12 op de plaats zelf dood bleven. Zooals zoovele gebonwen in de buitenwijken van Amerikaansche groote steden, wss ook deze negerkerk geheel nit hout opgetrokken. Hot gebouw was 60 jaar oud en het hout vermolmd: reeds vóór twee jaar was het bouwvallig verklaard. Tooh werd het gelijk vloers als school gebruikt en de verdieping daarboven als kerk. Toen er na, ter gelegenheid van een lijk dienst, eene groote menigte aanwezig was, bezweek de vloer en vielen alle menschen in het sohoollokaal daaronder, waar zij onder balken en planken werden bedolven. Tegelijkertijd ontsnapte het gas uit de gebroken gasbuizen en bedwelmde ben, die geen verwondingen kregen. Slechts enkelen, die hunne tegenwoordigheid van geest niet geheel verloren hadden, sloegen de ruiten in en verhinderden zoo een algemeene gasver giftiging. Eenige personen weten van eene wonder baarlijke redding te verhalen. Zoo bleef eenr vrouw met hsar kleeren aan een balk hangen en zweefde langen tgd in de locht, totdat zij ten slotte werd gered. Verscheidene kinderen werden zoo onder de zware balkeo bedolven, dat deze hen tegen het neerstortend puin beschermden en van den dood redden. Engeland» In één van de Londensohe hospitalen werd kortelings een kind van 3 jaar opgenomen met een ernstig, maar niet daidelijk te ver klaren, ingewandsljjden. Na een tweetal maanden bezweek het en bij de sectie werd bevonden, dat de ziekte veroorzaakt was door eene hoedenpen, welke het kiad had ingeslikt. De pen, een twaalf centimeter lang, was met het boveneind naar beneden in den slokdarm gekomen, en voor de helft was zij daarin nog vrij te vinden. Het ander eind was, nadat de kop, welke niet meer te vinden was er af was geraakt, door den wand van den slokdarm en het middenrif heengeboord, en in den wand van een slagader in den buik terecht gekomen. De uitgebreide ontsteking door hare tegenwoordigheid veroorzaakt, bad den dood ten gevolge gehad. De moeder had het inslikken van de pen vermoed, maar m n had er niets van kunnen ontdekken, en in het hospitaal, waar zg eerst geweest was, had men haar dus niet geloofd. Zg had er toen later niet meer or er gesproken. In een ander geval had mon de pen met Rij ïtgen-stralen ontdekt en kunnen verwgderen. Hetzelfde geschiedde met andere voorwerpen, welke in het bedoolde hospitaal in den slok darm gevonden wordeno m valsch gebit, een paar koperen muntstukken, een fluitje en eene broche. In een tohnis voor onbemiddelde ouden van dagen vierde dezer dagen de oudste in woner van Londen zija verjaardag. Da man is den drie en twintigsten Februari 1797 geboren en heeft dus in drie eeuwen geleefd. Het oudje is nog zoo gezond mogelijk, ziet en hoort uitstekend on heeft meer pleizier in zijn leven dan menig piepjoDg mensoh van den tegenwoordigen tijd. Hij heeft 't goed ia 't gesticht en zegt dikwijls, dat bij ala bij wist 't altijd zóó goed te kunnen hebben, nog best honderd j»ar zou willen loven. Toen bij zeetig was, is hij nog eens naar Amerika verhuisd en hg herinnert zich, dat hg koning Edward als joegen aan den Niagara gezien heeft. Een koorddanser deed den prins het aanlokkelijke voorstel om hem op zijn rog C7er den Niagara te dragen, maar prins Edward had er geen trok in en vorsmaaddo het genot. De vrouw van het oudje stierf op tachtig- jarigen leeftijd. Óp den morgen van rijn verjaardag werd hg bg zga ontbijt verrast met eene tractatie. Bij z'n gewoon kop thee, zgn ei en twee broodjes stonden er ook nog twee glazen rum voor hem klaar. Met de rum was de 108- jarige b'ij als een kind en bij deed die alle j eer aan. »Ik ben er oud bg geworden" zei bg »'k weet wel, dat ze d'r tegenwoordig niets meer van moeten hebben, tenminste 'n heele partij menschen, maar oob, 'k geloof I niet, dat 't zoo erg kwaad kan, als je d'r niet te veel van neemt". En bg slorpte genoegelijk verder. Uit Stad en Provincie. Brouwershaven. 3 Maart j.l. trad alhier voor de afdeeling der S. D. A. P. het Kamerlid Ter Laan op, met het onderwerp: „Niet cleri- caal en niet anti-olericaal". 1 De zaal van den heer J. Kloet was stamp vol. Men merkte ook een drietal dames op, de eerste, dje te Brouwershaven den moed hadden, op een politieke vergadering te ver schijnen. j In de laatste vier jaren, evenals daarvoor 1 (aldus de heer Ter Laan), stond onze kleine arbeiderspartij tegenover die twee groepen van bezitters, de olericalen en de anti-clericalen, de eersten steunend op de //Openbaring"; de tweede zonder dien steun. Wij, arbeiders, zijn niet clericaal en ook niet anti-clerioaal. Ons is het lood om oud ijzer, of we door den hond of door de kat worden gebeten. De arbeidersklasse, die door haar arbeid, met de handen of met het hoofd, de geheele wereld in stand houdt, is steeds verdrukt, zoowel door de kerkelijken als door de vrijzinnigen. Eerst als zij dit in zijn vollen omvang begrijpt, zal aan die onderdrukking een eind komen. Waarom begreep zij het niet eerder? Omdat er in de hoofden altijd verwarring was tusschen de begrippen: godsdienst en maatschappij. De zaak is toch zoo eenvoudig. Wat behandelt de Tweede Kamer voor onder werpen? Militairisme, belastingen, arbeids wetten, enz. enz. Wat heeft dit alles nu te maken met geloof of ongeloof? De godsdienst staat er totaal buiten. Het Parlement is geen kerkeraad. Dr. Kuyper wil u dat wijs maken. Hij spreekt van de groote tegenstelling, van de kloof tusschen geloovigen en heidenen, tusschen zijn „uitverkoren volk" en de paga- nisten. Betaalt een geloovige soms geen belasting? Moet hij somB niet onder de wapenen komen Neen, zeggen wij, dat is niet de tegenstelling. De ware strijd is die van arbeid en kapitaal, van alle arbeiders, kleine ambtenaren, kleine neringdoenden, van allen die zorgen tegen de bezitters. Van ben, die in de wereld niets „hebben in te brengen". Het is niet Dr. Kuyper's tegenstelling. Hij heeft er wel een mooi vreemd woord voor uitgevonden; hij noemt dat antitheseMaar als men zulke geleerde woorden gebruikt, kijk dan uit uw oogen; er is „een luchtje aan". Geloof en ongeloof! Wij sociaal-democraten denken er niet aan, iemand zijn geloof te ontnemen. We hebben immers al een eeuw godsdienstvrijheid; sinds die Fransohe Revolutie, waarvan de anti-revolutionairen zooveel kwaad spreken. De ware scheiding, de arbeiders van het fdatteland voelen die, zij, die nog altijd door iberale en christelijke ministeries zijn uit- gesloten van de Ongevallenwet. Bezoekers van Den Haag kunnen die scheiding zien. Kijk eerst eens naar al de grootsche paleizen en villa's, die de Hagenaar u met trots toont. Kijk dan eens naar de krotten der arbeiders, die daarachter weggestopt zgn. Bezoekers van Rotterdam kunnen de ware scheiding ook zien. Ik ken er groote gezinnen, die één kamer hebben. De helft van bet gezin slaapt op den planken vloer. Als die liggen komt de andere helft: die strekt zich uit op stoelen. Zoo wonen arbeiders, opgeborgen in de kelders en op de zolders. Er is ook een dierentuin. Daar laten de rijke heeren bouwen een paleis voor de apen, met marmeren en moxaïkvloeren, en met fonteinen, vanwege de frissche lucht. Dat paleis kost f 67000. Voor schoolvoeding heeft de gemeente Rotterdam daarentegen beschikbaar de somma van f 2000. Het is dus wel zoo aangenaam aap te wezen als arbeiderskind. Maar bij deze soheiding kan Kuyper niet rustig heerschen, en hij zwijgt dm daarover. Hij verdeelt liever de natie in clericalen en anti-clericalen. Laat de arbeiders elkaar maar uitschelden voor „paganist" en „fljnel" Dat is wel zoo veilig. Och, de zaak is zoo eenvoudig. We hebben geen Grieksche of Latijnsche woorden noodig, om ze te noemen. De honger van den christen is precies dezelfde als die van den paganist. Wat is onze strijd? Beter loon, korter werk tijd, langer slaap, meer ontwikkeling voor den geest) is dat onbillijk? Kan men het ons op grond van den Bijbel betwisten? Tegen de bezitters. Herinnert ge u wat in Chicago gebeurde? Daar had de groote millionnair Leitner zijn pakhuizen van 24 verdiepingen hoog, waartegen het Rotter- damsche „Witte Huis" maar een onnoozel kind is. Daar stapelde hij in 1902 al het koren op, zoolang (ot hij meester zou zijn van den geheelen Amerikaansohen voorraad. Het plan mislukte, de oogst was te overvloedig, en de arme Leitner moest in zijn tal looze fabrieken en werkplaatsen het graan als brandstof gebruiken. Tegelijk was er hongersnood op Java. Ja, zoo'n overvloedige oogst, die een zegen kon zijn, is een ramp voor de kapi talisten. Ge denkt, dat dit geval een uitzondering is? Pas is hetzelfde gebeurd met dat voor het volk zoo noodzakelijke artikel, de katoen; 36 millioen pakken katoen zijn door de trust verbrand om de prijzen op te drijven, in Februari 1904. Het is ook ditmaal mislukt, maar een volgenden keer zullen de heeren wijzer zijn; men heeft voor het vervolg den oogst beperkt. Trouwens in 1903 was het zelfde gelukt. Scheiding tusschen geloof en ongeloofl Staat het dan tenminste vast, wat geloof is? Het lijkt er niet op. Over de eedskwestie, over de doodstraf, over de ziekteverzekering, loterijen, nergens zijn de heeren het over eens. Pas bleek het weer b(j de behandeling der onderwijzerspensioenen, waartegen de anti revolutionair Van idsinga zich verzette. Hoe kunnen ze het ook eens zijn? Wat kan Mozes b. v. b. in 's hemelsnaam licht geven over pensioenen? Dezer dagen nog trad te Eind hoven de katholieke priester Van den Brink op voor de S. D. A. P., en zoo zijn er tal van geloovigen in onze rijen. Staat niet op dit oogenblik Van Houten, door wiens Kieswet nog steeds slechts 48 van de 100 mannen boven 25 jaar kiezer zijn, naast Van der Vlugt? En noemde Van der Vlugt zich niet vromer dan Kuyper zelve, omdat hij zijn' Godsdienst in zijn binnenkamer wil houden. Maar beiden stemden tegen Van Kol's motie, om den arbeidsdag in de mijnen op 8 uur hoogstens te bepalen. Neen, de heeren onderling storen zich niet aan Kuyper's antithese: die is alleen voor arbeiders. Even min als de Duitsche mijneigenaars, waarbij geloovigen en ongeloovigen zijn. Weigerden die heeren niet bg de tegenwoordige staking, om de deputatie van zeven van hua arbeiders te ontvangen, welke deputatie uit geloovigen en ongeloovigen bestond? Waarom zouden wij arbeiders thans de liberalen helpen, althans bij eerste stemming? Wat hebben ze voor ons gedaan? Twee jaar geleden stemden ze allen voor de dwangwetten. Diezelfde liberalen, die in 1869 het verbod om te staken afsehaften. Nu komen ze ons veel beloven. Ze komen met hun blanco-artikel I Met dat blanco-artikel, waarmee hun bondgenooten, de vrijzinnig- democraten, hun beginsel in den hoek geschopt hebben. Zoo zou een partij, die zioh respecteert, nooit hebben gedaaD. Anti-clerioaal zijn de liberalen en vrijz.-dem. Maar daarom hehoeven wij, arbeiders, dat niet te zijn. Heel dat gevecht tusschen christenen en vrijzinnigen is een schijn-gevccht. Het is een manoeuvre met los kruit; ze schieten wel, maar 't doet geen zeer. Ja, één reden is er voor de vrijzinnigen om tegen de christenen op te trekkeD. De ver deeling van de baantjesKuyper benoemt zijne broederen bij dozijnen tot burgemeester en schoolopziener, maar, volkomen terecht, zegt hij, dat de liberalen zelve nooit anders dedeD. Wat gaat ons dat aan? Arbeiders worden toch geen burgemeester! Het is lood om oud-ijzer. In 1873 verklaarde een liberaal ministerie den oorlog aan Aljeh. Er waren daar prachtige gronden voor tabaks bouw en pepercultuur, er was goud en petro leum. Het verontschuldigde zich door te wijzen op de zeerooverij der Atjehers. Toen sprak het kamerlid Kuyper: „men moet een zot of een monomaan zijn, om te gelooven, dat zee roof de werkelijke reden is". En nu? Kuyper zet den oorlog voort, met onze repeteer-geweren, waarvan de kogels door zeven man gaan („en vijftien schoten in de minuut!" merkt één der hoorders op) vermoorden we 3000 Gajoea, arme drommels, die met Dieken en messen tegen ons probeeren te vechten. En Goeman Borgesius, die als minister ook den oorlog voorlzette, protesteert heel verontwaardigd. Men moet maar durven! Alleen wij, arbeiders, hebben geen schuld aan dien oorlogwij hebben geen aandeelen in tabaks-cultuur of pakketvaart. Lood om oud-ijzer. Daar hebt ge onze flaantica. Zeker, de christen Bergansius ver hoogde jaarlijks de militaire uitgaven met vijf millioen. Maar de wet, die hij moest uitvoeren, was een liberale wet. Vermindering van lasten zetten nu de liberalen op hun program. Ze hebben den man eerst in de sloot gegooid, nu willen ze er hem uit halea. Men moet erkennen, dat in 1893 de liberalen ons belastingstelsel verbeterd hebbenal kon ook een rijks-ontvanger in 1901 uitrekenen, dat de arbeiders nog steeds de grootste helft van alle belastingen betalen. Dat wordt er nu volgens de plaDnen van minister Harte nog veel erger op. Al9 men de memorie van toe lichting bij het tarief leest, zou men zeggen: „wat 'n brave regeering hebben we toch, men wil alleen de weelde belasten". Maar wat wordt booger belast, of voor 't eerst belast Petroleum! Die gebruiken juist de arbeiders; op de hofbals, waar de christelijke ministers dansen, gebruikt men ze niet! Evenmin dansen die heeren op klompen Toch worden ook klompen nu belast. Nog een enkel voorbeeld: het paardevleesch. Elke week komt er te Amsterdam en te Botterdam een schip met afgewerkte Engelsche mijopaarden. Dat is de biefstuk voor den arbeider, en daarvoor zal hij nu het vierde van den prijs als belasting moeten betalen. De arbeiders betalen de grootste helft en zoo blijft het, of liever het wordt erger; 26 millioen gedistilleerd accijns (en vergunning) net precies genoeg voor de oorlogsbegrooting 16 millioen suiker-acoijns juist van pas voor marine. Het blijft bij 't oude, „Leed" heeft er altijd, met groote letters, boven elke arbeiderswoning gestaan; te kort aan loon, aan voeding, aan licht en lucht, aan onderwijs en beschaving. Maar in de laatste tien jaren staat er nog iets anders boven elke arbeiderswoning: n Strijd". Ze leeren het nu begrijpen, de arbeiders, dat ze allen één moeten zijn in den strijd tegen het kapitalisme, en dat de leuze „geloof of ongeloof" een leugen is, die hen niet mag verdeeld houden. Daar er geen debat werd verlangd, werd de vergadering met een kort woord van den voorzitter gesloten. Een dertigtal belangstellenden echter bleven nog een uur laDg luisteren naar een vriend schappelijke gedachtenwisseling van den heer Ter Laan met eenigen uit het publiek. Zoo vroeg een jong vrijz.-dem., of spreker zich niet veel te sterk uitdrukte, als hij zeide, dat de vrijz.-dem. hun beginsel „in den hoek schopten". „Volstrekt niet, waarde heer", was 't antwoord. „Wanneer gijlieden om reden van taktiek een of ander ondergeschikt punt, b.v.b. de belasting-hervorming, had laten vallen dat ware iets anders. Maar het kiesrecht, uw hoofd-beginsel, waarom ge uit de liberale partij zijt getreden nu ge dat laat vallen, zijt ge als partij dood". Onze gemeente-omroeper, die in het vorig jaar in de kerk van een hoogte van 18 meter viel, kreeg van Ter Laan voor hem zeer nuttige inlichtingen over de Ongevallenwet. Zijn gemoed was hiermede echter niet gerustgesteld. Hij vroeg, wat er van alle onder-officieren moest terecht komen, b. v. b van een adjudant van zijn kennis, wanneer de socialisten ons leger afschaften? Wal voor werk moest die man gaan doen? „Wat voor nuttig werk doet hij nu?" vroeg Ter LaaD. Het bleek, dat de werkzaamheden voor namelijk bestonden in het „noteeren van projectielen in boekjes". „Maar de arbeiders aan de geweer- fabrieken b. v. b.P" „Wanneer alle militairen en al die arbeiders, in het ergste geval, nu eens niets nuttige konden doen, dan kon de staat hun immers levenslang hun tractement geven, en daarmee waren we immers even ver als nu?" repliceerde Ter Laan. „Bovendien bleef dan al het ijzer, het leder, het kruit, enz., dat verwerkt wordt, bespaard. Maar er zou wel degelijk werk te vinden zijn, er is nog werk genoeg in de wereld". Een der invloedrijkste liberalen kw-*m ook zijn bezwaren uitspreken. Hij kon het den socialisten nooit vergeven, dat ze tegen de Leerplichtwet stemden, alleen maar om oppo sitie te drijven. „Had jelui de Leerplichtwet dan beter gemaakt, dan hadden wij er vóór gestemd", was het antwoord. „De Leerplichtwet is tooh nuttig geweest, en nu beg;nt men ze te waardeeren onder de arbeiders". „Men heeft ze immers juist tegen u uit gespeeld bij de christelijke arbeiders? Het ia de gewone fout der liberalen half werk. Ge hebt wat conservatieven onder de burgerij uit uw partij verloren, omdat ge naar hun zin te veel aan sociale wetgeving deed en ge hebt een massa arbeiders verloren, omdat ge te weinig deed. Half werk bleef het". Onze waakzame gemeente-veld wachter kwam een zachten wenk geven om de zaal te ont ruimen. De heer Ter Laan vond echter vooraf nog gelegenheid hem op het nut der organisatie ook voor gemeente-ambtenaren te wijzen. Er is juist een amendement door de sociaal democraten ingediend, om alle gemeente ambtenaren te pensioneeren zij behoorden echter, zijns inziens, ook zelve meer op te treden. We ontdekten ook op het strenge gelaat der politie-ambtenaren een vriendelijken glim lach. Zoo wist de heer Ter Laan, door zijn gemoedelijk optreden, de harten ook van zijn tegenstanders te winnen. Vermoedelijk door de duisternis misleid is Maandagavond G dezer do 7G jarige I. W. alhier aan de noordzyde in de haven gevallen. Op 2yo hulpgeroep kwamen eenige voorbij gangers toesnellen, wie het mooht gelukken, het oudje met eenige moeite op het droge te brengen. Gelukkig was bet laag water. Was bet hoog water geweest, dan ware de man zeker verdronken. Na is by met den schrik en een gekneusd been vrijgekomen. VISSCHERIJ-BEBIGHTEN. Door het bestuur der vVereenigiog tot bevordering van de belangen der Zeeuwsche Oosterindustrie" is het volgend request ver zonden Aan Zijne Excellentie den Minister van Binnenlandsche Zaken te s-Gravenhage Uit het nieuwe Duitsohe tarief, hetwelk vermoedelijk 15 Febr. 190G in werking zal treden, blijkt het aanvankelgk vastgestelde invoerrecht van Mk. 100 voor oesters, voor de by do nieuwe handelstraotaten betrokken Staten tot Mk. 65 per 100 E.G. is terug gebracht. Onder meer is dit het geval mot België, een onzer vele concurrenten in Dnitsehlacd. Mocht ons land, als behoorende tot die landen, welke een tractaat hebben op den voet der meest begunstigde natiën, niet j deelen in het voorreeht van het aan België I verleend verlaagd tarief, zoo veroorloven ondergeteekenden namens «Het bestuur der I Vereeniging tot bevorderiog van de belangen I der Zeeuwsohe Oesterindustrie te Ierseke" zich de vrijheid tot Uwe Excellentie het eerbiedig verzoek te riohten, de noodige maatregelen te willen nemen, opdat door ots land betzelfde of nog gunstiger tarief worde verkregen. De verhouding van eventueel later vast te stellen tarieven tusschen Engeland en Dnitnoh- land kunnen eveneens van grooten invloed op onze verhoudingen met Duitschland worden en veroorloven wij ons hiermede de vrijheid Uwer Exoelleoiie's aandacht daarop te vestigen, opdat Engeland in de toekomst

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1905 | | pagina 5