ZIEIHkZEESCHE
NIEUWSBODE.
Zaterdag 4 Maart 1905.
Courant).
Eerste Blad.
BERICHT.
Algsmsss Overzicht.
Uit Stad sn Prsviscit.
(55 ierilizeesctie
VerMhijot DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
Da prys per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
61ste JAARGANG.
No. 8125.
Dlreoteur, J\~. ar. db loozk.
A. FRANKEL.
J. WA ALE, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws.
Redacteuren:
Advertentiënv.n 13 regels 30 CU.
meerdere regels 10 CU., kunnen uiterlijk tot des
Mnnndngs, Woensdags en Vrijdags middags
2 ure besorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Loozk, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. FrSnkel, Meelstraat 386, Zierikzee.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Het Bureau van dit Blad (hoek
Schuithaven te Zierikzee) is eiken
werkdag geopend van des voormiddags
9 tot des avonds 9 ure tot het
aannemen van advertentiën en abonne
menten en het doen van betalingen
daarvoor. Het adverteerend publiek
wordt opmerkzaam gemaakt op het
voordeel, gelegen in het plaatseu van
advertentiën bij abonnement van
250, 500, lOOO of 3000 regels,
binnen het jaar te verbruiken. Het
tarief hiervan is aan het Bureau ver
krijgbaar, en wordt ook op verzoek
aan buiten de stad wonenden gezonden.
De Directeur,
A. J. DE LOOZE.
De twee tegenover elkander liggende legers
io Mantajourije hebben hnn winterslaap
volbracht, zij zijn wakker geworden, en uit
hun onderaardsehe holen voor het daglioht te
Toorsobijo gekomen. De kanonnen spelen er
wéér lastig op los, en evenals in het kegel
spel de kegels vallen, als zij door de ballen
geraakt worden, evenzoo storten honderde
mensohen stervend of gewond ter aarde,
wanneer zg door de kogels worden getroffen.
Ea de opengevallen plaatsen worden door
versch kanonnenvleesch opnieuw ingenomen.
Dat is de oorlog, waarvoor in de kerken
gebeden wordt. Dat is de oorlog, dien de
Vredevorst uitlokte tot behoud en versterking
van zijn macht, en tot uitbreiding van zijn
gezag. Maar de oorlogsfortuin was hem niet
gunstig. Slag op slag werd verloren. En ook
thans weêr is de toestand voor het Russische
leger uiterst ongunstig. Door de omtrekkende
bewegingen der Japanners loopt het groot
gevaar te worden ingesloten. Daarbij komt
nog, dat de spoorweg tusschen Moekden en
Charbin door Japansohe troepen ernstig
bedreigd wordt. Gelukt de toeleg het verkeer
daarover af te snijden, dan zal de positie vao
het Russisohe leger onhoudbaar worden, want
waar vandaan zal het dan zijn toevoer van
mondvoorraad ea krijgsbenoodigdheden ont
vangen. Het beste en verstandigste in de
gegeven omstandigheden ware, indien Rusland
vrede kon sluiten, en zijn oogen afwendde
van het buitenland, ze richtend op den toestand
ia het binnenland, die met den dag moeilijker
wordt. Want nauwelijks is de ééoe staking
afgeloopen, of een andere wordt wéér gemeld.
Tegen de staking der spoorwegbeambten heeft
de Regeeriog een krassen maatregel genomen.
Zij heeft namelijk bevolen, dat 't geheele per
soneel der spoorwegen als soldaten sollen
besohouwd wordenwaardoor zij aan de
militaire wetten onderworpen zijn. Blijven sij
staken, dan worden zij doodeenvoudig opge
pakt en gevangen gezet.
Gorki, de gevangen genomen letterkundige,
ia tegen borgtocht van f 10,000 op vrye
voeten gesteld. Het heeft heel wat voeten in
de aarde gekost, eer men de Regeering
daartoe kon bewegen. In Petersburg mocht
hij eobter niet blijven. Yan de gevangenis
uit reed bij in een wageD, vergezeld door
twee politiebeambten, naar het statioo, waar
hij met den gereedstaanden trein naar Riga
reisde, de stad, die hem als verblijfplaats door
de Regeering was aangewezen.
Gapon houdt zioh schuil, en richt van uit
gijn schuilplaats proclamaties tot het Russische
volk, het tot opstand tegen de tirannie aan-
settend. Gapon was vroeger in dienst der
Regeering, niet als spion, gelgk in sommige
bladen werd medegedeeld, maar als geestelijk
adviseur van een door het Gouvernement
erkende arbeidersvereniging. Ia die hoedaoig-
heid leerde bij de arbeiders en hanne noodea
kennen, hetgeen tengevolge had, dat hg in
de Rassisohe toestanden een beter inzioht
kreeg. Yoor lotsverbetering der werklieden
door een milde wetgeving bad de Regeering,
gelgk trouwens ook van een antokratische
Regeeriog niet te verwaohten is, nooit iets
gedaan.
De nieuwe Minister van Marine in Frank
rijk, niet willende aohterblijven bij zija collega's
van andere Staten, met name van Engeland
en Duitschland, beeft in de Kamer een wets
ontwerp ingediend tot uitbreiding van de vloot.
Er sullen niet meer en niet minder dan vier
entwintig groote pantserschepen gebouwd
worden. Een buitenkantje voor de belasting
betalers.
De Senaat heeft het wetsontwerp, waarbij
aan de stad Parijs de bevoegdheid gegeven
wordt de gasfabriek in eigen exploitatie te
nemen, afgestemd. In Frankrijk is het ver
boden, dat de gemeente het een of ander
bedrijf in eigen beheer neemt. De stad Parijs
had indertijd aan een maatschappij tot exploitatie
van de gasfabriek een concessie verleend.
Die concessie zal 1 Mei 1905 eindigen. En
daar het stadsbestuur gaarne zelf de gas
fabriek wilde exploiteeren, diende het Ministerie,
teneinde het wettelijk bezwaar weg te nemeD,
een wetsontwirp bij de Kamer io, waarbij
aan Parijs het in eigen beheer nemen van de
gasfabriek zou worden toegestaan. De Kamer
nam bet aan, maar de Senaat verwierp het nu.
Ia Italië heeft de Regeering bij de Kamer
een hoogst belaogrijk wetsontwerp tot naasting
en exploitatie der spoorwegen ingediend. In
dat wetsontwerp wordt tevens de dienst der
spoorwegbeambten geregeld, die, als het ont
werp aangenomen tot wet wordt verheven, in
staatsdienst overgaan. Het recht van staking
wordt hnn ontnomeD, eo in de plaats daarvan
treedt de instelling van een soheidsgerecht,
waarvan de uitspraak een dwingend karakter
draagt. In dat scheidsgerecht zullen ook de
spoorwegbeambten zitting hebben.
Lord Milner ééa van de drie mannen,
aan wie de Zuid-Afrikaansche Republieken
haar nationalen ondergang te danken hebben
de beide andere waren Lord Chamberlain
en Rhodes is van zijn hoogen post als
commissaris van Znid Afrika ontheven, en zal
binnenkort naar Engeland terugkeeren. De
vloek van alle Afrikaanders zal hem volgen.
Ia de Belgische Kamer werd de Re
geering door Vandervelde en Bertrand gtïa-
terpelleerd over de kwestie der fioanciëele
verhouding van België tot don Congostaat.
Men zal zioh herinneren, dat de grootmoedige
koning van België, Leopold, den Congostaat,
waarover hij alleenheereoher is, aan den Bel
gischen staat heeft vermaakt. Nu heeft de
Congostaat sedert 190t 108 millioeu frank
geleend. Sterft nu de koning, dan komt de
Congostaat aan België, dat evenwel dan ook
de schuldenlast moet overnemen.
Daartegen rezen bg de twee genoemde
afgevaardigden ernstige bezwaren. Bovendien
deden zg in de Kamer de vraag, wat de
koning toch wel met al dat geleende geld
deed. Wordt het gebruikt voor de groote
werkeu van weelde, die in Brussel eu Laeken
op 'b konings last worden uitgevoord 1 Ook
werd door hen de wreede, gruwzame be
handeling, waaraan de inboorlingen vaak zijn
onderworpen, besproken. Gelijk men zich
herinneren zal, is ook indertijd in het Engelsohe
Parlement gewezen op de cchandelijke wijze,
waarop de inlandeobe bevolking door de
Belgisohe beambten gekneveld en mishandeld
wordt.
Zierikzee, 3 Maart. Onze muzikale ver
slaggever ia door omstandigheden verhinderd
geworden om een verslag van de uit
voering te geven, die door de gr mengde
zangvereeniging ^Polyhymnia" onder leiding
van haar directeur, den heer J. H. Letzer,
Woensdagavond in de Concertzaal is gegeven.
Wg, die op muzikaal gebied geen bevoegde
bsoordealaars zgn, bepalen ons daarom sleohts
vooreerst tot de mededeeling, dat de zaal
mooi bezet was; ten tweede, dat wg van
zang en spel volop genoten hebben, hetgeen
blgkens de levendige toejuiohiogen ook met
het publiek het geval schijnt geweest te
zgn, en eindelijk, dat de uitvoering als vol
komen geslaagd kan besohouwd worden, daar
voor het Herstellingsoord van Nederlandsohe
Onderwijzers te Luuteren omstreeks honderd
gulden kan worden overgemaakt. Aan het
geacht bestuur dezer Yereeuiging betuigen wg
onzen hartelgken dank, dat bet ons in de ge
legenheid heeft gesteld deze uitvoering te
kunnen bijwonen. Moge het opwekkend woord
van den Voorzitter velen nopen tot deze kunst
lievende Yereeniging toe te treden.
Nu men op de Oade Haven en Appel
markt bezig is nieuwe gasbuizen te leggen,
ten gevolge waarvan de straat opgebroken
ligt, vestigen wg de aandacht er op, dat
's avonds licht ongelukken kunnen voorkomen,
dsar de verlichting zeer veel te weneohen
overlaat. Het Igken wel gloeiende spgkers.
Waarom worden de straathr^rers niet ont
stoken
Wij hebben ia dank ontvangen het
Verslag van de Bevindingen en Handelingen
der Gezondheidscommissie, zetelend te Zie
rikzee, over het jaar 1904 Wij hopen een
en ander daaruit de volgende week te kunnen
mededeelen.
WEERKUNDIGE WAARNEMINGEN,
bg 'a-Ryks-Kuetverlichting te Weetensohouwen,
gedurende Februari 1905.
Ia de maand Februari j 1. viel alhier iu
13 regendagen bij 11 aftappingen 23 9 m M.
regenwater.
Verder blijkt uit de gehouden aanteeke-
ningen, dat we gehad hebben4 maal sneeuw
3 maal hagel; 12 maal mist; 5 mail nevel
1 maal weerlicht.
De luchtgesteldheid was: 5 maal helder;
3 maal lioht bewolkt; 6 maal bewolkt; 16
maal zwaar bewolkt; 21 maal betrokken.
Windriohtiog4 maal N.5 maal N.-O.
4 maal O.; 3 maal Z.17 maal Z.-W.14
maal W.5 maal N.-W.
De kracht van den wind bleef tusschen
liohte koelte en stgre marseilskoelte.
Het stormsein stond 6 maal bg.
De bekende Naamlooze Vennootschap
»De Groninger Rgwielenfabriok Fongera"
heeft een mooie en pakkende reolameplaat
laten vervaardigen. Naar wg vernemen, zullen
binnenkort in alle groote plaatsen van ons
land muurbiljetten van diezelfde plaat, ter
grootte van 75 bg 150 c.M. worden aan
geplakt.
Door den minister van binnenlandsche
zaken is voorloopig, in afwachting van nadere
regeling, alB ambtsgebied voor don inspeoteur
J. A. Franken en de adjunct-inspecteurs van
de Drankwet J. Balkestein en A. J. de Jong
aangewezen: het geheele rijk; als standplaats
aangewezenvoor den inspectear J. A.
Franken: 's-Gravenhage; voor den adjunct-
inspecteur J. BalkesteinHaarlem en voor den
adjunct-inspecteur A. J. de Jong: Amsterdam.
Benoemd tot opziohter bg het bouw
en woningtoezicht te Haarlem, de heor B.
Bakkeradj. ops. bij denzelfden tak van
dienst te 's-Hertogenbosch.
Wg lezen io de Middelb. Crt.
Naar wg vernemen, stelt de inspecteur van
den arbeid een ondersoek in loco in naar
aanleiding van een door werkgevers nit onze
omgeving aan den minister van binnenlandsche
zaken gericht adres in zake het zooals
men weet, door vele betrokken werkgevers
gelaakte optreden van denadjunct-iospecteur
van den arbeid.
Kerkwerve, 3 Maart. Bij de beden ge
houden stemming voor één lid van den
gemeenteraad, waren uitgebracht 77 geldige
stemmenwaarvan verkregen de heeron
S. M. Hanse 22 stemmenJ. van den
Hoek Jz. 21 stemmen en C. D. v. d. Linde
34 stemmen, eoodat herstemming moet plaats
hebben tusaohen de heeren S. M. Hanse en
C. D. v. d. Linde.
Stavenisse. Volgens den alhier vanwege
het K. N. M. Instituut te De Bilt bg Utrecht
geplaatsten regenmeter viel er in Februari 1.1.
alhier 49 m M. neerslag (in 12 aftsppingen)
tegen 56.7 in 1904 en 45 5 in 1903. De
hoogste barometerstand in de laatste maand
was 779, do lasgste 745 m.M.
Scherpenisse. Naar men ons meldt is bg
het verrichten der voorjaarspeilingen aan den
oever der watorkeering een oeverafschuiving
ontdekt aan de plaat >de Reep"de af-
sohuiving strekt zich uit over eene lengte van
60 M. met een inscharing over ongeveer
10 M. breedte.
Men eohrgft ons
Naar aanleiding van het bericht nit Scherpe-
nisne over het aldaar nog bestaande gilde,
voorkomende in één der vorige nummers van
de Nieuwsbode, verzoek ik beleefd, op te
nemen de volgende reotifioatie wat betreft de
stiohting Jacoba van Beieren". De ongelukkige
gravin, die haar laatste levensjaren, gehuwd
met Frank van Borselen, gedeeltelijk te
St.-Maartensdgk doorbraoht, heeft aan de
oprichting part noch deel; eg overleed in
1436. De familie-goederen van haar echtgenoot
Frank van Borselen in het eiland Tbolen
kwamen in het bezit van zgn znster Eleonore
en deze huwde met Jan van Buren.
Ia later dagen kwam het, nadat een aantal
heeron vao de heerlgkheid St.-Maartensdgk
hadden gewisseld, in het geslacht van Oranje,
door het hnwelgk van Prins Willem I met
Anna van Egmond, gravin van Baren.
D6 bezitting kwam in handen van Philips
Willem, die, zooals bekend is, in Spanje zgn
leven eindigde. Nu diens znster, had na den
dood van Willem I, het beheer over de
nagelaten goederen van moederszyde, uit dien
hoofde was zg dan ook voor haar broeder
Philips Willem administratice van de heerlgk-
heden St.-Maartensdgk en Scherpenisse. Bg
ordonnantie van den 7 Maart 1594 nu is
het gilde door haar opgerioht, en deze
ordonnantie bestaat, naar wordt medegedeeld,
nog. Het zou een te uitgebreide mededeeling
worden om alles wat de ordonnantie betreft,
hier te melden, maar opmerkelgk is het, dat
in genoemd jaar de gravin zelf te Scherpenisse
is geweest, daar in de dorpsrekening van
1595 voorkomt: »Op ten 17 Juny 4594
hebben de Magistraten van Scherpenisse,
gonoot bare Genade en den Grave van
Hohenloo, met allen zgnen edelen beeren,
welke maaltgd nu alles gecost heeft, met een
aem Rinswgo, de somme van 68 pond, 15
sohell., 7 gr. VI." Of nu in N.-Brabant niet
meer van dergelyke gilden meer bestaan,
durven wy niet pertinent tegenspreken, maar
dat in 1904 bg het bezoek der Koningin tal
van >oude gilden in oostaim" haar de noodige
eer bewezen, is genoeg in de verschillende
bladen gemeld.
Oud-Vossemeer. Zooals bekend is was
de regenval in 1903 hoel wat grooter dan
in het pas afgeloopen jaar. Ter vergelgking
werden ons de volgendo gegevens verstrekt
van het werken van het stoomgemaal in
beido jaren.
In 1903 werd gewerkt in: Io 4904:
213A uren;
176*
107'
341
301
331
67
Januari
168A
uren
Februari
571
Maart
1801
April
172"
Mei
107
i
Juni
9J
i
Juli
7
i
Augustus
3
September
10
Ootober
187 A
November
214.5
Deoember
214
Totaal
1331
uren
6624 uren.
Ia 1903 werd oiroa 9.500.000 M3. water
uitgeslagen, waarvoor 4450 H.L. steenkolen
werden verbruikt; in 1904 wordt de uit
geslagen hoeveelheid geraamd op 4.750.000M3.
water mat een kolen verbruik van 750 H.L.
Op Maandag 13 Maart a.s. zal de
heer D. de Klerk, afgevaardigde voor Rotter
dam voor lid der Tweede Kamer, alhier een
politieke lezing houden.
Tbolen. De onder deze gemeente behoorende
polders Broek- en Rooland wateren uit in
de polders van Oud-Vossemeer. Toen bet
stoomgemaal voor laatstgenoemde polders
was opgericht, werd een pompgemaa! met
petroleummotor voor eerstgenoemde polders
gebouwd. Het bleek weldra, dat dit pomp-
gemaal onvoldoende van oapaoiteit was om
den polder waterstand voldoende te beheerschen
bg eenigezins aanhoudenden regenval. Daarom
werd tot verbetering van de afwatering der
polders met behond van het gemaal (dat
evenwel sedert waardeloos staat, daar bet
Diet meer gebruikt wordt) iu don Broeksohen
dyk, in de nabyheid van het pompgemaa],
een steenen duiker gemaakt op houten
fundeering met vleogelmuren en houten
besohoeiingen, lang met de vleugelmuren
24£ M., wyd in den dag 2 M., met den
bovenkant van den steenen vloer op 2 4 M.
beneden N. A. P. en met den onderkant
top van het gewelf op 0,65 M. beneden
N. A. P. met aan beide zgden dubbele sohot-
balksponningen. Aanwezig zgn afsluitings-
middelen. Naar de ervaring leert, zal deze
wgze van shatië wel voldoende zgn.
Wissenkerke, 3 Maart. Heden werd
door den raad benoemd tot gemeente-ont
vanger de heer W. C. Lamain me t 5 stemmen.
Volledig raadsverslag in volgend nummer.
St.-Annaland. De Vereeniging ^Onderlinge
hulp bg het verliezen van varkens" alhier
hield deze week hare algemeene vergadering
onder voorzitterschap van den heer A. J.
Bierens Jr.
Uit het door den seoretaris, den heer
J. Polderman, uitgebracht verslag bleek, dat
het ledental van 58 in 1903 was gedaald tot
50 in 1904. Door het sterven van varkens
leed de Vereeniging eene sohade van f 172,
waarvan 80 pCt. of f 137.60 vergoed werd.
Het getal verzekerde varkens bedroeg in
Januari 1904: 118, in de maand Juli 85 en
klom in de maand December tot 125. Voor
deze varkens was aan verzekeringepremie
ontvangen f 266 40. De rekening van den
penningmeester sloot met een goed slot van
f 806.035Met sleobts 3 stemmen tegen werd
besloten de varkens der leden in den loop
van dit jaar te doen inenten tegen vlekziekte,
voor rekening der kas, en welke operatie
werd opgedragen aan den heer A. van de
Sande, veearts te Oud-Vossemeer. Nog werd
besloten nienwe leden aan te nemen tegen
betaling van f 2.50 voor ieder varken, dat
zg ter verzekering aanbieden.
De aftredende bestuursleden, de heeren
Chr. Bergers. C. van Bendegom en *W. Dorst,
werden herkozen.
Betreurd werd het, dat de deelneming onder
de arbeidersklassevoor wie deze nuttige
Vereeniging hoofdcakelyk is ingesteld, zoo
geriog is.
Door den dgkraad van den calamiteusen
Sutannapolder werd in zyn vergadering
behandeld en vastgesteld de omschrgving der
voor den dienst 1905/06 uit te voeren gewone
en buitengewone werken aan de waterkeering
van dezen polder. De gewone werken worden
geraamd op f 474.64 en de buitengewone op
f 1134.43. Deze laatste zullen bestaan uit
vervanging van Lesiinesohe steenglooiing door
glooiing van nieuwe zuilen bazalt, tuscohen
dijk paal 8—10.
Het dgkgeeohot, door dezen polder voor
1905/06 op te brengeD, werd bepaald op
f 1581.27 en de bydragen der aangrenzende
polders op f 1331 366, t.w. voor den polder
Annavosdijk op f 73.415, voor den polderde
Breedenvliet op f 263.95 en voor den polder
Oudeland met Ravensoord op f 994.
De begrooting voor 1905/06 werd vast
gesteld in ontvangst op f 3075.635 en in
uitgaaf op f 4000 81 en dus met een ver-
moedelgk tekort van f 925.176.
Goes. Volgens mededeeling in hot orgaan
van den Volksbond is ook in 1904 aan de
lotelingen de gelegenheid opengesteld om tegen
inkoopsprgcen en zoo ooodig gratis brood met
kaas en verder alcoholvrye dranken, melk,
koffie, chocolade enz. te bekomen. Hiervan
werd een zeer ruim gebruik gemaakt. Ver
bruikt werden o.m. 300 broodjes. Toon mede
gedeeld werd, dat aan hen, die niet betalen
konden, een en ander kosteloos verstrekt zou
worden, gingen er dadelijk stemmen op en
hoorde men»Dat niet, 't is hier goedkoop
genoeg, jongens, eet maar toe; wie niet be
talen kan, betaalt maar niet, wij zgn er goed
voor" en alleB is betaald.
Heeft in Goes geen drankmisbruik plaats ge
had, het bestuur van den Volksbond zal
trachtten te voorkomen, dat lotelingen van
buiten herbergen bezoeken voor zg in Góes
komen of drank uit Gops medenemen. Daar
toe zal, behalve de zedelyke steun der burge
meesters, ook de medewerking der veldwachters
worden ingeroepen.
24 December j 1. is een koffiehuis-leeszaal
vzn den Volksbond geopend, bestemd om te
dienen als een plaats, waar de werkman rust
en ontspanning kan vindeD.
Reeds spoedig bleken 's avonds een tweetal
looaliteiteD in gebruik genomen te moeten
worden, één voor een rustig spelletje en om
te lezen, een ander voor praten en spelen.
Overdag had men aan één vertrek genoeg.
Het aantal bezoekers was dan ook van den
aanvang af groot, veel grooter dan men bad
verwaoht't steeg tot 60 en zelfs tot 80 per
avond. Als de ruimte gevuld is, ziet het er
recht gezellig en behagelgk uit. De leestafel
met bladen, broohures en tgdsohriftende
speeltafeltjes met dam- en dominospelen, die
zeer in den smaak vallen't huisorgel, de
platen aan den wand, allen draagt tot dien
indruk bg.
Dinsdag kreeg een arbeider ta Hein-
kenszand, toen hg in een paardenstal kwam,
van één der dieren zulk een slag, dat hg be
wusteloos werd. De ingeroepen geneesheer
oonatateerde dat twee ribben waren stak
geslagen.
Middelburg, 2 Maart. Na een streng
verboor is de 29 jarige slagersknecht L. C. Th.
naar het hnis van bewaring alhier overgebraoht,
verdacht van een brntalen diefstal van zil
veren voorwerpen en preciosa, het vorig jaar
gepleegd ten huize van mej. Sprengor op den
Dam alhier, van welken diefstal tot cog toe
