Van de gelegenheid tot debat werd geen
gebruik gemaakt.
Door den heer S. Hage, anti-rev., werd
de vraag gedaan hoe de opstand tegen Filips
te rijmen was met de gezagskwestie en of
spreker voor het ontwerp op de landbouw
raden was.
Door den heer Baetmeijer werd gevraagd,
wat de heer De Wilde dacht over de
mogelijkheid tot wijziging der leerplichtwet.
Op de eerste vraag antwoordde spreker,
dat de vrager zeker zelf het antwoord wel
wist, maar hem nog eens wilde laten spreken,
wat hij dan ook met genoegen deed. Hij
betoogde, dat de opstand tegen Filips niet
was te vergelijken met het verzet tegen het
gezag in de stakingsdagen. Filips toch wilde
onze gewetensvrijheid aan banden leggen,
waartegen zich de fiere Geuzen verzetten,
daar men Gode meer gehoorzaam moet zijn
dan de menschen.
Het ontwerp op de landbouwvertegen-
woordiging keurde hij af. Het werd dan ook
door den minister gewijzigd, die zeker te
Zierikzee een te goeden dunk had gekregen
van de landbouw-maatschappij, waar heeren
en geen boeren het hoogste woord hadden.
Wat de leerplichtwet aangaat, de minister
waohtte nog op enkele rapporten, maar naar
sprekers meening zou er wel wijziging komen.
Mooht dit in 1905 niet gebeurd zijn, dan
wekte hij tooh de kiezers op om den heer
Pompe^te stemmen, daar er anders eene veel
zwaardere wet op den leerplicht zou komen,
beginnende misschien bij het 3e jaar op de
bewaarschool en eindigende na het achttiende
jaar, als men dan ten minste niet getrouwd was.
De voorzitter dankte den spreker voor al
het gesprokene en hield er zich voor aan
bevolen, als ZijoEdele weer in de buurt was.
hem nog eens te zien optreden. Met dankzegging
werd nu de vergadering door den heer
De Wilde gesloten.
Tholen, 9 Jan. De begrafenis van dr.
J. M. Boom alhier heeft gisteren onder veel
blijken van belangstelling plaats gehad. Vele
woningen waren gesloten en achter den lijk
wagen volgde een rijtuig met kransen en
palmen.
Op den doodenakker had zich een talrijke
menigte verzameld om getuige te zijn van de
bijzetting in den grafkelder.
De burgemeester, de heer M. G. van
Stapele, hield, nadat de kist in den kelder
was neergelaten, een toespraak, waarin bij
hulde braoht aan een der waardigste burgers,
die Tholen is ontvallen. Hij wees er op wat
dr. Boom als geneesheer, als lid van het
gemeentebestuur en als mensch was geweest.
De oudste zoon van den overledene, de
heer mr. M. M. de Lange Boom, dankte
voor de eer, zijn dierbaren vader bewezen.
Goes. De Commissie voor het breDgen
eener bizondere hulde aan H. M. de KoniDgin-
Moeder ter herdenking van den 22 Januari
1879, toen zij voor het eerst in ons land
kwam, bestaat uit de heeren J. E. de Koning
Kooy (burgemeester) voorzitter, Joh. Pilaar
(secretaris), J. Fransen v. d. Putte (penning
meester, mr. C. Lucasse, M. de Jonge Jz,
D. Cappon, M. A. Stieger, jhr. S. M. van
Reigersberg Versluys, I. G. J. Kakebeeke
en M. A. Harinck. Vermoedelijk zullen er
nog eenige leden aan worden toegevoegd.
Op 22 Januari zal men bij de ingezetenen
rondgaan om gelden in te zamelen, en niet
getwijfeld mag worden aan de goedgeefsch-
heid der burgerij.
Men weet de edele bedoeling voor deze
betoogingsteun te verleenen aan het Oranje-
Nassau-Oord en het Emmafonds.
Een jeugdige tooneelvereeniging »Onder-
ling Kunstgenot" verschafte aan een vrij
talrijke schaar van burgers een avond van
kunstgenot. Opgevoerd werden »'t Sonnet",
een blijspel in drie bedrijven door F. van
Eeden, en »Piet de schoolmeester" van Jan
C. de Vos.
Verdienstelijk werd door de Goesche Sym
phonic, onder directie van den heer F. X.
Mannhardt, medegewerkt om het kunstgenot
te verhoogen.
Ierseke. 's Zomers (en den laatsten zomer
niet het minst) hoort men de palingvisschers
in de Ierseksche Moer niet zelden klagen
over geringe vangst; en dat niet ten onrechte,
want ze vangen wel eens in een ganschen
nacht een luttel zootje van een paar pond of
nog minder.
Dezer dagen, nu ijs de leidingen bedekt,
blijkt evenwel, dat er genoeg paling ia.
Zoo men een bijt in het ijs kapt, of in den
spuiboezem, wanneer door het trekken der
sluis het water bloot komt, vertoont zij zich
in soms aanzienlijke hoeveelheid, en men kan
ze dan maar met de hand grijpen. Een
viescher ving bijv. op één dag 40 pond. Men
kan begrijpen, dat er liefhebbers hiervoor zijn.
Het is een niet te versmaden schadeloos
stelling voor de stremming der werkzaamheden
aan de oestercultuur tengevolge van de vorst.
(Z. Ct)
Rilland-Bath, 9 Jan. Naar wij vernemen,
zal dit jaar in den Völcker-polder, die ver
leden jaar in het Kreekrak werd ingedijkt,
eene hofstede en ruim 20 arbeidswoningen
gebouwd worden.
Middelburg. De benoeming van den heer
B. C. A. van Renterghem, gepens. luit. ter
zee 2e klasse te 's-Gravenhage, tot directeur
van den prov. stoombootdienst op de Wester-
Schelde, gaat den 15 Februari in. Er waren
voor deze betrekking 54 sollicitanten.
VlisBingen. Werden het vorige jaar
wegens slapte in de afdeeling scheepsbouw
vele werklieden op de werf der Kon. Maatsch.
»De Schelde" bedankt, thans, nu weder het
bouwen van een nieuwe mailboot voor de
Rotterdamsche Lloyd aan de Maatschappij is
opgedragen, zijn weder een 60 70 werk
lieden aangenomen en dit getal zil zeker nog
vermeerderd worden.
De Friesche Yereeniging »Fier fen hüs"
alhier, zal op 6 Februari een winteravond-
bijeenkomst houdenwaartoe verschillende
personen zich tot belangelooze medewerking
hebben aangeboden.
Als gevolg der stranding van de
»Preussen" zullen de booten der »Nord
Deutsche Lloyd" voortaan het z.g. »Oostgat"
noch binnenkomen, noch uitgaan, echter wel
door de Wielingen".
Hedennacht strandde nabij Terneuzen
het Engelsche stoomschip »Truro", komende
van Huil en bestemd naar Gent. Ofschoon
twee sleepbooten er hedenmorgen ruim een
uur aan trokken, kwam het niet vlot.
Aanbeitedincen, Verbooplngeo ens.
Noordgouwe. Voor de leveriDg van
73000 K G. superphosphaat a 14 pCt. en
5900 K.G. kaïniet 12.4 pCt. is ingeschreven
door
Superph. Kaïiiet.
P. J. van Aardenne, Dordrecht, f2,65en f2,24;
M°. tot verkoop van hulpmest
stoffen, Dordrecht, -2,30;
Internationale Guano- en Super-
phoBphaat-werkenZwijn
drecht - 2,62 en - 2,18
P. J. Scheele, Terneuzen, -2,43
alles per 100 K.G. vrij op den wagen.
Aan de laagste inschrijvers is de levering
gegund.
Oosterland. Uitslag der aanbesteding,
gehouden door de DorpsvereenigiDg »Door
Eendracht Sterk" Zaterdag j.l., in de zaal
van heer J. J. Beije alhier.
Superphosphaat, A. Hamelink, Terneuzen,
f2,43; Cbili-Salpeter, J. Kostense, Kruiniogen,
f 11,19Amm. Superphosphaat, Internationale,
Zwijndrecht, f 7,20opgeloste Peru-Guano,
Internationale, Zwijndrecht, f 9.
Laagste inschrijvers en gegund.
Het maken van een steiger met bij
komende werken in de haven aan den
Willempolder, behoorende tot de werken aan
het Zijpe, is aan den laagsten inschrijver,
den heer P. M. Panny te Zierikzee, gegund
voor diens ingeschreven som.
Te Oud-Vossemeer zijn verkocht de
gebouwen der »Oude MeeBtoof" met den
bijbehoorenden grond, ter grootte van 39 A.
20 c.A., staande en gelegen in de onmiddellijke
nabijheid van het veer. Kooper werd de heer
J. M. Wagemaker te Tholen, voor f 6350.
Landbouw en Veeteelt.
Agenten van de suikerfabrieken trachten
in verschillende deelen van Zeeland reeds
contracten voor het volgende seizoen af te
sluiten voor de levering van suikerbieten tegen
f 10 per 1000 K.G. De meeste landbouwers
zijn eohter thans nog niet te bewegen tot
contracteeren over te gaan.
Stavenisse. Op de 1.1. Zaterdag albier
gehouden vergadering van de aandeelhouders
der Weegbrug I bleek, dat er in 1903 op
gewogen zijn 4280767 K.G. beetwortelen
1829179 K.G. aardappelen, 911980 K.G.
pulp, 375947 K.G. uien, 204086 K.G. graan
en 202 stuks vee. Den aandeelhouders kon
een dividend van 44 pCt. worden uitgekeerd.
Vee naar Ztiid-Afrika. Bij het
bureau van het Nederlandsch Landbouw-
Comité nader ingekomen brieven bevestigen
de reeds vroeger gedane mededeelingen, dat
de verzending van vee naar Zuid-Afrika per
»Masbona" in alle opzichten geslaagd moet
heeten.
Generaal Botha bericht nog, dat door
welwillende medewerking van het gouver
nement al het vee per sneltrein van Kaap
stad is doorgevoerd. Onder herhaling van den
grooten dank, waartoe het Afrikaander volk
aan de milde gevers is verplicht, werd nog
gemeld (i. d. 12 December j.l.): »Het is mij
aangenaam, UEd. te kunnen mededeelen, dat
tot dusverre het uitstekend goed met de
beesten gevaren is. Er was nog geen een
zelfs ziek, wat mij doet verwachten, dat zij
bier goed aarden zullen".
BEOHTSZAKEN.
Dr. L. B. te Groningen, veroordeeld tot
14 dagen hechtenis wegens het door schuld
veroorzaken van den dood van een kind, zal
in hooger beroep gaan te Leeuwarden.
In de bizondere strafgevangenis te
Leeuwarden waren op 1 Januari j.l. aanwezig
135 gevangenen, waaronder 8 tot levenslange
gevangenisstraf veroordeeld.
Voor de rechtbank te Rotterdam stond
Zaterdag 1.1. terecht J. J. van Houweningen,
41 jaar, ontslagen commies le klasse der
posterijen, die beschuldigd wordt den 22en
October 1903 eenige ten postkantore te
Rotterdam aangekomen brieven van de Ameri-
kaansche post en twee banknoten elk van 1
dollar, en op 27 October negen brieven uit
den Congostaat zich te hebben toegeëigend.
Dertien getuigen werden gehoord.
De beklaagde bekende volledig.
Het Openb. Min. wees op de vele klachten,
welke in 1903 bij den directeur zijn ingekomen
over vermissing van brieven, en dat op
bestellers zware verdenking lag. Hij bracht
dan ook hulde aan den besteller G. J. Goppel,
die zijne kameraden van die verdenking
verlostte.
De eisch if, wegens verduistering en diefstal,
tweemaal gepleegd, 4 jaar.
De verdediger, Mr. Spier, zeide, dat de
bekl. een zwak doch geen slecht mensch was,
en die te kampen had met fiaantiëelo moeilijk
heden. Bekl. was reeds zwaar gestraft door
een oneervol ontslag, geen recht op peneioen
en schande over hem en zijne familie. Hij
vond een straf van drie maanden voldoende.
De zaak van Luie van der Laan, die
den 29en Juli van het vorige jaar Geertruida
Jongsma, de echtgenoote van zijn broeder,
wonende in de Celebesatraat, den bals afsneed,
is naar de openbare terechtzitting verwezeD.
Gelijk men zich herinnert, was Van der
Laan op het oogenblik van den moord 19
jaren en was hij reeds vroeger veroordeeld
wegens doodslag tot 7 jaren gevangenisstraf,
waarvan hij echter een afslag van 2 jaren
heeft gekregen.
Het O. M. bij de rechtbank te Leeu
warden heeft tegen den melkverkooper Klaas
B. te Surhuizen, die de melk, die bij aan de
zuivelfabriek aldaar afleverde, met ongeveer
40 pCt. spoelwater vervalschte, 3 maanden
gevangenisstraf geëischt.
K E B K N 1 E II W 8.
De heer J. C. Kara, cand. te Goudriaan,
heeft het beroep naar Oawerkerk (Duiveland)
aangenomen.
Aangenomen het beroep naar de Herv.
Gem. te Eenigenburg door den heer W. H. A.
Scholte, cand. te Oostburg.
Op 1 Januari waren bij de Ned. Herv.
Kerk 188 predikantsplaatsen vacant of 32
minder dan op 1 Jan. 1903; iif Zeeland zijn
nog 11 vacatures.
Iu de plaats van ds. C. F. Zeeman te
Zonnemaire is benoemd tot secretaris van hot
Provinciaal college van toezicht op de kerke
lijke goederen en fondsen der hervormde ge
meenten in Zeeland mr. A. A. de Veer Gz.
te Middelburg, die als zoodanig met 1 Januari
j.l. iu functie ia getreden.
St.-FilipBland, 9 Jan. Bij de heden ge
houden herstemming voor lid van het kies
college der Herv. Kerk tusschen de heeren
J. v. Splunter (aftr.) en Cs. Féléus, is laatst
genoemde gekozen.
Aangenomen het beroep bij de Gerefor
meerde Gemeente alhier door den heer
L. Boone te Terneuzen.
O H D E B W IJ 8.
Benoemd tot leeraar in de wiskunde aan
de Rijks-normaalschool te Zierikzee, de heer
C. A. de looze, leeraar aan de H. B. 8. aldaar.
St.-Filipsl&nd. Benoemd tot onderwijzer
aan de school voor gewoon lager onderwijs
3e klasse no. 48 te Rotterdamde heer
J. J. Verhage van hier.
Tot tijdelijk leeraar in de Ned. Taal
en Geschiedenis aan de R. H. B. S. te Goes
is benoemd dr. N. van Wijk, leeraar aan de
H. B. S. aldaar.
Bij Kon. besluit is o. a. pensioen ver
leend aan dr. W. C. van Manen, hoogleeraar
aan de Rijks-Universiteit te Leiden ad
f 3000; aan J. Bevelander Schoo, hoofd eener
openbare lagere sohool te Groede, ad f 1034;
en aan J. Verhage, hoofd eener openbare
lagere school te St.-Philipsland ad f 734.
Foit ea Telegrafie.
Dreischor. Gedurende 1903 zijn aan het
hulpkantoor alhier voor de Rijkspostspaarbank
uitgegeven 23 nieuwe boekjes. Het aantal
inlagen bedraagt 528, terwijl het bedrag der
inlagen bedraagt f 23314.31.
St.-Filipsland, 9 Jan. In de maand
December zijn aan het rijkstelephoonkantoor
albier behandeld 74 telegrammen, t. w.verz.
37 en ontv. 37.
St.-Maartensdijk. Loop der beweging
aan het hulp-post- en telegraafkantoor alhier
over 1903.
Ontvangen: brieven 20011; briefkaarten
12816; couranten en diverse drukw. 69033;
dienstbrieven 3833; gewone aanget. brieven
316; aanget. met waarde 145; bedrag
f 79 790.74; frankeerzegels van 1 cent ver
kocht in de maand December 11. 5712.
Telegrammen St.-Maartensdijk
Aangenomen ep verzonden 2321ontvangen
en ter bestelling afgegeven 2063; opgenomen
en verder geseind 1285. Totaal behandeld
5669 telegrammen.
Telegrammen door het telephoonkantoor
StavenisBe over St.-Maartensdijk tot op den
datum van overgang aan Tholen
5 Juni 1903
Aangenomen en verzonden 750; ontvangen
en ter bestelling afgegeven 675. Totaal be
handeld 1425 telephoonberichten.
Inlagen spaarbank
576 tot een bedrag van f 48.366.67 uitge
geven 40 spaarbankboekjes; terugbetalingen
f 41 051.67.
VI8SCHEBIJ-BEBICHTEN.
De garnalenvisscherij heeft bet afgeloopen
jaar geen reden tot klagen gehad, hoewel op
het laatst van het jaar door het aanhoudende
stormachtige weder de visschers verplioht
waren binnen te blijven, en hierdoor de vangst
natuurlijk minder was. Engeland was de
grootste afnemer gedurende het geheele jaar
en enorme hoeveelheden zjjn dan ook per
mailbooten van hier verzonden.
STENOGRAPHISCH VERSLAG van
het verhandelde in de zitting der
Provinciale Staten van Zeeland
van 13 November 1903, betrek
kelijk het verzoek van het Comité
voor de tram Brouwershaven
Burgh om subsidie in de kosten
van aanleg en exploitatie van die
tram.
IV.
De heer Hocke Hoogenboom. Mijm-
heer de Voorzitter! Ik wensch met een kort
woord te wijzen op landbouwbelangen, geheel
buiten de bloembollen- en groentencultuur, en
wel in de eerste plaats op den verren afstand,
die de streek, waarheen de tram zoude loopen,
van Zierikzee gelegen is, waardoor de aflevering
van landbouwproducten naar die plaats, veel
tijd kost, en daardoor duur wordt; kwam de
tramweg tot stand, dau zeker was dit in het
belaDg van den landbouw zeer wenschelijk,
omdat de kosten van vervoer per tram niet
hoog zullen zijn.
Vooral ook het afleveren van vet vee, dat
tegenwoordig dien verren afstand naar Zierikee
moet loopen, gaat met veel moeite gepaard
en is dikwijls noodig, dat vee te vervoeren
op wagens, iets dat veel geld kost; nu komt
het vee steeds dood af te Zierikzee aan; het
vervoer per tram kost weinig, kon daarvan
gebruik gemaakt worden, zoo was dit zeer
in het voordeel van de landbouwers in die
streek.
Ook worden koopers van vee en andere
landbouwproducten uit België en andere
streken, dikwijls door den verren afstand
terug gehouden daar te komen, iets wat bij
de totstandkoming van den tramweg geen
bezwaar meer zoude opleveren; dit alles wordt
door mij aangevoerd, om te wijzen op de
noodzakelijkheid, om door het verleenen der
subsidie aan die afgelegen streek, hulp te
verleenen met het oog op de landbouw
bevolking.
Nog meen ik te moeten aanvoeren, dat ook
belangen van andere ingezetenen uit de
gemeenten, waardoor de tram zal loopen, het
toestaan der subsidie wenschelijk maken, en
wel omdat het thans haast onmogelijk is voor
velen, aldaar wonende, hunne kinderen de
Hoogere BurgerschoolBurgeravondschool
Ambachtsschool en Normaalschool te Zierikzee
te doen bezoeken, iets wat in de streek
waardoor de tram nu loopt, met succes
gebeurt.
Ook de arbeidersbevolking, die toch zeker
in eigen belang behoefte heeft aan verplaatsing,
zoude bij het tot stand komen van den tram
weg veel zijn gebaat.
Het is daarom, dat ik aan de leden der
Staten in overweging geef met het voorstel
van den heer Fokker mede te gaan, aan welk
voorstel ik uit volle overtuiging mijn stem
zal geven.
De heer Van Teylingen. Mijnheer de
Voorzitter! Het zij mij vergund met een kort
woord mijn standpunt uit een te zetten, en
wel daarom, omdat dit standpunt in lijnrechten
strijd is met dat wat ik in 't vorig jaar heb
ingenomen.
Het komt mij voor, dat nu bij de nieuwe
aanvraag, aan bijna al de bezwareD, bij het
algemeen verslag tegen de eerste aanvraag
aangevoerd, is tegemoet gekomen, het unfair
is, het subsidie te weigeren met te zeggen:
ge hebt aan alles voldaan, maar ge krijgt het
toch niet. Daarom zal ik stemmen vöór het
voorstel van den heer Fokker.
Ik moet tevens een paar opmerkingen
maken, naar aanleiding van hetgeen de heer
Hennequin zooeven in zijn rede heeft gezegd;
de heer Hennequin blijft bij zijn wensch voor
een renteloos voorschot. Mijnheer de Voorzitter,
het komt mij voor, dat daartegen een technisch
bezwaar bestaat, omdat het de gewoonte is,
en die is, dunkt mij, zoo goed, dat het subsidie
ia 20 jaarlijk8che termijnen wordt betaald, om
zoodoende de goede exploitatie in de hand te
hebben. Een renteloos voorschot daarentegen,
dient toch in eens te worden betaald.
De heer Hennequin heeft er bovendien op
gewezen, dat het geacht lid van Gedeputeerde
Staten, de heer Siegers, verleden jaar heeft
aangetoond, dat de geldmiddelen niet toelieteD,
om aan het verzoek te voldoen, en nu zou
na een jaar die toestand niet veranderd zijn.
Het zij mij vergund er aan te herinneren,
dat in Juli 1899 afwijzend is beschikt op
verzoeken om rentelooze voorschotten van de
polders Dreischor en Cadzand, en van de
gemeente Duivendijke, op grond, dat de staat
der provinciale geldmiddelen zulks niet toeliet,
terwijl in het najaar van 1899 alle aanvragen
om geld uit de provinciale kas zonder slag of
stoot zijn toegestaan.
Dat doet mij zeggen, dat de toestand der
provinciale geldmiddelen op het oogenblik
beter kan zijn dan verleden jaar,en Gedeputeerde
Staten toen misschien wat pessimistisch gestemd
zijn geweest.
De heer Fokker. Mijnheer de Voorzitter
Het was geen verrassing, maar wel een
teleurstelling voor mij, dat de heer Hennequin
het voorstel van Gedeputeerde Staten zou
verdedigen, en mijn amendement zou bestrijden,
want wij wisten reeds van de vorige aanvraag,
dat de heer Hennequin thans een renteloos
voorschot wilde geven.
De geachte spreker heeft zich ook thans
de vrijheid veroorloofd, dit idee aan de hand
te doen. Nu had ik het wel aardiger gevonden,
wanneer bij eene mogelijke tramverbinding
in het 4e district de heer Hennequin met het
idee ware gekomen, om inplaats van Bubsidie
een renteloos voorschot te geven, wijl hij
dan het idee niet alleen had kunnen opperen
maar ook in de practijk toepassen en ons in
een behoorlijk voorstel voor oogen leggen het
idee, dat hij nu zoo los in het debat brengt.
Om nog even bjj dat idee stil te staan, moet
ik zeggeu dat het eigenlijk is een stok om
een hond te slaan. De heer Hennequin zegt
de tram is zeer gewenscht, maar een subsidie,
ziet u, krijgt gij niet, dat komt op hetzelfde
neer, als de boer die tegen zijn vrouw zegt:
ik houd zooveel van je, maar haar intusschen
uit bed schopt.
Ik geloof, dat het idee van den heer Henne
quin aardig klinkt^ doch dat het practisch op
hetzelfde neerkomt.
Als de Staten zich hiermede konden ver
eenigen en werkelijk het besluit namen, om
een renteloos voorschot te geven, dan zou
bovendien de zaak er niets beter op worden.
Wanneer dat denkbeeld ingang vond, dan
zou men niet kunnen geven een renteloos
voorschot als aan grintwegen, dat jaarlijks
met zqkere som wordt terugbetaald. Geen een
maatschappij zou dat aanuemen. Maar men zou
het renteloos voorschot moeten geven als
't Rijk doet, dat boven een zeker percentage
winst, terugbetaling geschiedt. Welnu, de
Hoofdingenieur berekent, dat deze lijn
BrouwershavenBurgh kwalijk 4 rente zal
makeD, zoodat, al gaf men renteloos voorschot,
dit feitelijk voor de provincie op 't zelfde zou
neerkomen, en inderdaad subsidie zou zijn,
omdat het renteloos voorschot nooit zou
worden terugbetaald.
Verder moet ik den heer Henneqnin mijn
compliment maken over de scherpte, waarmede
hij alles te dezer zake heeft behandeld, en
zelfs uit de afwezigheid van één mijner mede
leden venijn heeft gezogen, en daaruit afleidt,
dat de belangstelling in Schouwen en Duiveland
zoo groot niet ie, als een der Statenleden
vandaar wegblijft.
De heer Hennequin heeft ook gezegd, dat
hij de cijfers ook onderzocht had, maar hij
heeft nagelaten, andere cijfers te noemen. Hij
kan dat niet. Wel heeft hij gezegd, dat de
oude en nieuwe histories, naarmate zij in mijn
kraam te pas kwamen, zoowel wat subsidie
als rentelooze voorschotten betreftgeheel
door elkaar gewerkt waren. Daarom wil ik
nog eens herhalen, dat op het oogenblik voor
SchouwenDuiveland een schuld aan rentelooze
voorschotten loopt van f 101,000 en dat dit
cijfer in 1908 tot f 39,000 zal zijn gedaald,
en verder, dat voor het 4e en 5e district
f 442,000 loopende is. Dat is niet uit de oude
grijsheid, maar van nu. Evenmin kan de heer
Hennequin betwisten de door mij genoemde
cijfers van subsidiën, waarbij Schouwen ver
ten achter staat bij 't 4e en 5e district.
Dan is er uit den brief van het comité door
hem de conclusie getrokken, dat hiéV een heel
leepe streek is uitgehaald, door die havens
er uit te laten, omdat dan over eenige jaren
de gemeenten toch weer zullen komen aan
kloppen voor de havens, maar ik kan der
vergadering meedeelen, ter bevestiging van
wat door den heer Van der Lek de Clercq
is gezegd, dat er geen sprake van is dat er
ooit bij Uwe Vergadering eene dergelijke
aanvrage zal inkomen. De Rotterdamsche tram
wenscht die havens niet meer. Wij hebben
redeneD, dat wij dit zoo positief kunnen zeggen,
al kunnen wij de reden waarom niet, in eene
openbare vergadering niet mededeelen.
Aan het scherp oog van den heer Hennequin
is niet ontsnapt, dat het Waterschap Schouwen,
dat 9000 H.A. groot is, slechts 11'/, cent per
H.A. bijgedragen heeft. Maar is het hem bij
onderzoek niet gebleken, dat de polder
Walcheren aan de tram door Walcheren
slechts f 200 geeft, dus voor een polder van
meer dan 10,000 H A. nóg geen naive cent
per H.A.
De voorzitter der Landbouw-Maatschappij
heeft erkend, dat het hier een groot .land
bouwbelang betreft. Welnu, ik hoop) dat
niettegenstaande de bestrijding van dien voor
zitter, eene meerderheid in deze vergadering
voor mijn amendement zal gevonden worden.
Wordt vervólgd).
Gemengd Nieuws.
Het speculatiejaar 1903. In een terug
blik op het jaar 1903 zegt V. in de Nieuwe
Veend. Ct.
Op maatschappelijk terrein wordt het eerst
onze aandacht getrokken door de fioanoieele
speculaties, die zoovelen in 't verderf hebben
gestort en die zich openbaarden door de
eindelooze faillissementen, waardoor ook die
onschuldige slaohtoffers werden meegesleurd,
welke het allerminst aan speculatie dachten,
maar hun opgespaarde penniogen veilig aohtten
bij te goeder naam en faam bekend staande
bankiers en kassiers, die bankzaken doen. De
zucht om spoedig rijk te worden heeft vooral
in ons land velen op den zwendelweg der
Amerikaansche trusts gebracht. Alleen de
staaltrust, de reusachtige schepping van een
Pierpont Morgan, dat voorbeeld van een alles
overheerschende kapitalieeerende onderneming,
die werkte met een nominaal kapitaal van 500
milliard guldeD, alleen die staaltrust heeft aan
kapitaal van Nederlandsche burgers in den
loop van bet jaar minstens 14£ miliioen gulden
verslonden. Bij de oprichting van dezen trust,
lezen we in de Ilollandsche Revue van 25
November, waren de »9teelsbares een gelief
koosd bezit van allerhande kleine luyden" en
in Nederland bevonden zich, naar men zegt,
een 20.000 stuks. Al spoedig kwam de ont
nuchtering. Ondanks het feit, dat de trust
goede zaken maakte, vielen de aandeelen op
40 pCtliepen daarna verder terug en staan
thans 11 pCt. genoteerd! Zooals het met dezen
trust liep, ging het ook met andere en ge
zamenlijk eiscbten zij, naar schatting gelijk
beweerd wordt, een twintigste deel van het
nationaal vermogen in Nederland.
Wat had daarvoor niet kunnen geschieden
in het belang der verheffing van de maat
schappelijk zwakken, die naar men beweert
Diet geholpen kunnen worden, omdat »het
kapitaal ontbreekt". Maar voor Amerikaansche
zwendelmaatschappijen, daarvoor waser kapitaal
in overvloed in het prijke Nederland".
De naweeën van dezen debacle worden sterk
gevoeld.
Menigeen helaas, die met weemoed op den
oudejaarsavond terugdacht aan wat hij bij
