Z1ERIKZEESCHE NIEUWSBODE. Zaterdag 28 November 1903. (Z ierilizeesclie C o u r a n t). Eer Jerste Blad. Uit Stad au Provincie. Verschijnt DINSDAO, DONDERDAG en ZATERDAG. De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post f 1,60. Noord-Amerika. Transvaal, Indiê enz. verzending eens per week, f 10,per jaar. 60ste JAARGANG. - Na. 7930 Dlreoteuri J3L. ar. DE LOOZE. A. FRANKEL. Redacteuren J. WAALS, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuwe. Advertentiënvan 13 regels 3C Cts. meerdere regels 10 Cte.kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags middags 2 ure bezorgd worden. Groote leiter wordt naar plaatsruimte berekend. Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. dk Loozk, Hoek Schuithaven, Zierikzee. Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. FbSnkkl, Meelstraat 386, Zierikzee. Dit nummer bestaat uit twee Maden. efaVatl Plaatsing ttan Kinderen op de School A. Zitting van Commissarissen dier school in het schoollokaal in den Wevershoek (Hoofd de onderwijzer J. van Ballegooijen) op Zaterdag 12 December e.k., des avonds te 7 uur, tot het ontvangen en beoordeelen der aanzoeken om p'aatsing van kinderen op die school. Om als leerlingen op de School A te worden toegelaten, moeten de kinderen den leeftijd van vijf jaren en acht maanden bereikt hebben. KENNISGEVING. De BURGEMEESTER van Zierikzee brengt ter kennis van de Ingezetenen, dat er op Mftiiii'ltiu: <lon 30 November e>k.« des namiddags te 2 unr, óp het Raadhuis, eene openbare Vergadering van den Gemeenteraad zal gehouden worden, waarin de volgeade zaken ter tafel zullen worden gebracht: 1. Resumtie notulen 2. Brief van Gedep. Staten, houdende bericht van ont vangst van oen afschrift der vastgestelde gewijzigde Algemeene Politie-Verordening 3. Brief van Gedep. Staten, houdende goedkeuring van het Raadsbesluit tot uitgifte van gemeentegrond in erfpacht aan J. Hage, geb. Lahan en S. K. van Oost; 4. Brief van Gedep Staten, houdende goedkeuring van het Raadsbesluit tot tijdelijke opneming van kasgeld in 1904; 5. Brief van Gedep. Staten, houdende bericht dat door hen wordt berust in het aan het Burgerlijk Arm bestuur voor 1904 toegekend subsidie; 6. Brief van Gedep. Staten, houdende terugzen iing van de door hen goedgekeurde begrooting der dienst doende Schutterij voor 1904; 7. Brief van Gedep. Staten, houdende terugzending der door hen goedgekeurde gemeentebegrooting voor 1904/ 8. Brief van P. J. Boone, houdende bericht dat hg zijne benoeming tot lid der plaatselijke Schoolcom missie aanneemt; 9. Brief van Gedep. Staten, houdende bezwaren tegen het Raadsbesluit tot beschikking over den post voor Onvoorziene Uitgaven, met voorstel van Burgem. en Weth. 10. Verslag der Commissie benoemd tot onderzoek der rekening van het Burger-Weeshuis over 1902; 11. Adres van den heer J. H. Ochtman, houdende ver zoek om eervol ontslag als leeraar aan de Hoogrre Burgerschool en Burger-Avondschool en onderwijzer aan school D; 12. Voorstel van Burgem. en Weth. tot af- en over schrijving van - en op pisten der gemeentebegroo ting voor 1903; 13. Voorstel van Burgem. en Weth. tot regeling der belooning van mej. H. C. Heule, voor de tijdelijke waarneming der betrekking van onderwijzeres aan School B, gedurende het aan mej. G. van der Have- Visser, tot herstel van gezondheid, verleend verlof; 14. Voorstel van Burgem, en Wethom. een gedeelte van het Kraanplein en een gededte van het H*ven- plein. gedurende het tijdvak van 5 tot en met 17 September 1904 aan den openbaren dienst te ont trekken, en deze gedeelten te bestemmen tot stand plaatsen ter gelegenheid van de in het volgend jaar te houden jaarmarkt; 15. Voorstel vau Burgem. en Weth. tot verkoop van opgaande boomen; 16. Adres van J. M. Verbeke, houdende verzoek tot het verkrijgen van gemeentegrond in er/pacht, met voor stel vau Bargem. en Weth.; 17. Voorstel van Burgem. en Weth., om machtiging te verleenen tot het afgeven van, naar hun oordeel aan de gemeente toebehooTedde stukken, aan den Rijksarchivaris te Middelburg; 18. Benoeming van leden der vaste Raadscommisriën voor 1904; 19. Aanbeveling ter benoeming van een regent van het Burger-Weeshuis, wegens periodieke aftreding van den regent A. P. Paulussen; 20. Aanbevelingen ter benoeming van leden der Com missie tot wering van Schoolverzuim, tengevolge van periodieke aftreding in 1904; Enz. Zierkzeb, den 27 November 1903. De Burgemeester, CH. W. VERMEIJS. Zierikzee, 27 Nov. Na de pauze trad als spreker op, in de vergadering van het Dep. Zierikzee der Maatschappij van Nijverheid op j.I. Maandag-avond, waarvan het eerste gedeelte van oos verslag ia het vorig nummer is opgenomen, de heer P. O. van de Velde Olivier, die een boeiende causerie hield over de Nijverheid te Zierikzee, voorheen en thans. Na een inleidend woord gaf Bprekor een terugblik op den handel en nijverheid in Zierikzee een vijftig jaar geleden Hij zelf heeft dat tijdperk meegeleefd, zoodat het vormt een bladzijde uit zijn levensboek. Een vijftig jaar terug dan hadden wij hier nog scheepstimmerwerven, die in heel oude tijden een zeer voorname handelsplaats te dezer stede innamen. Om de oorzaak van die grootheid te leeren kennen, haalde spreker een stuk geschiedenis aan. Toen namelijk ons land een Koninkrijk werd, meende men, dat uit ons koloniaal bazit een deel onzer inkomsten moest getrokken worden. Met dit doel werd onder het bewind van den gouverneur-generaal Van den Bosch in 1830 het cultuurstelsel ingevoerd. Do Nederlandsche Regeerfng reclameerde een derde van de nabij de desaa'a (dorpen) gelegen gronden, waarop dan ten behoeve van ons gouvernement vruchten g teeld moesten wordt n Koffie en thee vormlen de hoofdproducten. Er waren jaren, dat wij uit Iud 800,000 pikols (een pikol is zestig kilo) koffie trokken. Die producten moesten op Java geleverd worden, waar een Handel- Maatschappij gevestigd werd om bij de administratie hulp te verleenen. Deze Maat schappij verzond die producten in consignatie naar Nederland, moest echter voor het ver voer er van ter zee, ingevolge de haar door de Regeeriog opgelegde verplichting zich van Nederlandsche Bchepen bedienen. Ons gouvor- nement had haar die voorwaarde gesteld teneinde de nationale scheepvaart te bevorderen. De Handel maatschappij betaalde booge vrachten, hetgeen voor velen een prikkel werd om schepen te bouwen, waaronder een eerste plaats innamen de drie gebroeders Kees Smit, Jan Smit en Fup Smit van Alblasserdam. Één van dezeKees Smitkwam naar Zierikzee, en richtte een scheepswerf op Ia 1839 werd de kiel gelegd van het eerste schip, dat den naam kroeg van »De Stad Zierikzee". Deze gebeurtenis werd toen feestelijk gevierd. Weldra kwam er een andere weif, zoodat allengs vele schepen hier gebouwd werdeD. Daardoor kwam er scheepvaart in Zierikzee. Men voud hier drie reederijen voor do groote vaart, en drie reederijen voor de kleine vaart. Wij hadden acht Oost-Indievaarders. Daarbij kwam, dat roet de scheepvaart nauw samenhingen allerlei bedrijven en ambachten, zooals touwslagerij. zeilmakerij en smederij, timmerwerk en schilderwerk. Slagor, bakker en kruidenier moesten victualiëa voor de schepen leveren. De bedrijvigheid en het vertier, in 't bizonder de voordeelen van het lossen, laden en lichten van schepen werd door Bpreker in den breedo ontvouwd, en imt tal van opmerkingen gekruid. Vele schepen werden hier gelicht, omdat de kosten van vervoer naar Holland zóó aanzienlijk waren, dat men zich zelfs de zware lichtingskosten getroostte. Was het schip gelost, dan trokken de zakkendragers in optocht door de stad met een bezem in hun hand, die het symbool was, dat het schip schoon was. Kwamen, schepen binnendan werden in de haven kanonnen afgeschoten. Onder de jongelui heerachto bier toen veel geestdrift voor de scheepvaart. In 1852 werd Zierikzoo verklaard tot de uiterste wacht voor Zuid-Holland. Daardoor nam de scheepvaart naar Zierikzee nog meer toe. Soms lagen er op de roede vier of vijf groote zeeschepen, die hun lading overbrachten. Soms moest werkvolk van elders geprest worden. Het was toen een gulden tijd. Spreker heeft dien meegemaakt. Een agent schap der Handelmaatschappij werd hier gevestigd, en we kregen een station van de Reddingmaatechappij. De beambten er bij woonden on verteerden bier hun tractementen, wat niet anders dan een voordeel voor de plaats was. Een pogiog om de visscherij hier te doen herleven is mislukt. Wel wa9 Zierikzee vroeger een rijke vissohersplaats, maar had toen ook een visschersbevolking, die de visscherij kende, en met hart cn ziel haar beoefende. Maar nu men van elders de visschers aanwierf, en daarbij manschappen kreeg, die, van een slecht gehalte, onbetrouw baar, het geld opmaakten, dat besomd werd, kou het niet anders, of de poging moest mislukken. Verongelukten of strandden schepen, dan werd vaak do lading in het openbaar ver kocht. Zoo strandde indertijd te Renease een schip, dat een lading koffi3 inhield. Door een samonloop van omstandigheden kochten Zierik- zeeënaren de koffie tegen één cent per mud, en maakten daardoor natuurlijk goedo zaken. Toen de vrachten van de Handelmaat schappij van lieverlede aanmerkelijk lager werden, bouwde men geen schepen meer aan. Vele schepen werden toen verkocht, vele verongelukten. Op die wijze zijn wij hier uit de scheepvaart gekomen. Nadat spreker de nog bestaande Slavenkas had besproken, die diende om schepelingen, die gevangen genomen tot slaven gemaakt waren, vrij te koopen, werd door hem ééo van de oudste industrie a van Zierikzee, de zoutziederij, behandeld. Men kan zich van den omvang van deze industrie eenige voor stelling maken, wanneer men weet, dat iu ©ons zcst'g zoutketen zi>c -/gebrand. Toen gebruikte men niet bet klipzout, maar maakte men het zout uit do derrie van Schouwen. De zelkasch, waarvan men jaarlijks f 20.000 maakte, is nog een overblijfsel van die zout- keeten, eo vormt den grondslag van de vier ton, die wij op het Grootboek hebben staan. Er is een tijd geweest, dat van Zierikzee zout naar Groningen geleverd werd. Het dorde artikel, waarover spreker uit weidde, was de meekrap, een belangrijk landbouwartikel. Er was een keur van Karei V, dat al de meekrap van 8chouwen en Duiveland bier moest onderzocht worden. Toen de keur er af ging, werd bedrog gepleegd. Zelfs do pannen werden fljn gemaleD. Vandaar de scheldnaam pannestoof. Een vijf tien jaren geleden waren er nog dertig mee- stoven. Nu zijn er nog twoe over. In de plaats van de moekrap kwam de suikerbiet. De beetwortelcultuur is een zegen voor deze streek geweest. Uit de meokrap word gefabriceerd de garaccine. Ia do Nieuwstraat stond de fabriek. Alleen aan de werklui word jaarljjks f 10 f 12000 betaald. De weverijen, die bier door do hoeren Salomonson met den steun van provinoie cn gemeente geëxploiteerd zijn geworden, zijn te m'ot gegaan. Datzelfde ongunstige resul taat viel te beurt aao de zeepziederij. Ook de oesterputten ia Zierikzee verdwenen. Aan bet slot vau zijn belangrijke ioorzime causerie gekomen, die wij wegens de beperkte ruimte slechts ia vogelvlucht kunnen weer geven, stelt spreker do vraag, of het nu, nadat zooveel is to niet gegaan, zooveel slechter in Zierikzee is. En dan zegt neen. liet aanzien der stad is aanmerkelijk vooruitgegaan. Ia het algemeen draagt alles den stempel van een verbeterden levensstandaard. Het verkeer is sterk toegenomen. De straat verlichting is by vroeger vorgelokon aanzienlijk verbeterd, sedert wij een gasfabriek hebben, dio door haar directeur, don heer Couvóp, zoo uitnemend bestuurd wordt. Gebleven is de sigaren-industrie. Het onderwijs is hier uitstekend. Wel is de Latijnsche school ver vallen, wat jammer is, maar wij hebben een uitstekende inriohtiog voor Middelbaar Onderwijs. Het Lager Onderwijs laat niets (o wenschon over. Ook hebben wij een ambachts school, die, indertijd door bet Departement van Nijverheid opgericht, nu op het punt staat iu een vakschool over te gaan. De vruchten van den arbeid van den hand werksman worden hoog gewaardeerd. Het is juist de waardeering van het handwerk, dat aanleiding gaf tot de bekroning op dezen avond. Hij weneebte do bekroonden veel geluk, en boopt, dat hun goed voorbeeld door de jongeren moge nagevolgd worden (Applaus). De voorzitter deelde mede, dat het bestuur het wenschelyk vond om op een avond als deze een overzicht te geven van de nijverheid van voorheen on thans. Een dergelijk over zicht is vooral belaogrijk voor ben, dio zoovele jaren gearbeid hebben. Het meende, dat die taak niet beter Jcon worden uitgevoerd dan door den heer Olivier, die in verschillende betrekkingen gedurende zoovele jaren bier ia werkzaam geweest. En iu die meening hooft het zich niet bedrogen. Hy dankt den beer Olivier voor de uitnemende wijze, waarop by een overzicht gaf van de nijverheid van voorheen en thans, en sprak de hoop uit, dat hy nogmaals met een onderwerp in dezen kring zoude optredeD, dat hg zoo volkomon machtig is, als dat, waarover by heden avond gesproken hoeft. Na een woord van dank aan hen, die opgekomen waren om getuige van deze feest viering te zijn, werd de vergadering door den voorzitter gesloten. 27 Nov. Woensdagavond werd ten huizo van mej de wed. Kanaar alhier eene ver- gadering gehouden der Vrijzinnig-Democratische Kiesvereoniging, die door 33 leden werd bijgewoond. De voorzitter, de heer J. A. de Bruyne, deelde mede, dat de lezing, te honden door den heer Welleman van Krabbendyke, is uit gesteld tot Januari a.s. en dat in December eene voordracht zal worden gehouden door den heer A. H. Lemsom. Na leziog en goedkeuring der notulen van de vorige vergadering, hield de heer De Broy no eene lezing o ver Vryzinnig-Democraten en Sociaal-Democraten, in verband met het voorstel der laatste tot Grondwetsherziening". Spreker begon met er op te wijzen, dat velen, vooral in onze omgeving, bet onder scheid niet kennen tuesehen sYryzinnig- Democraat" en Sociaal- Democraat"; dat hiervan door enkelen misbruik wordt gemaakt en dat hij het daarom wenschelyk achtte, dit nader uiteen te zetten. Op eenvoudigo, voor elk begrijpelijke wijze behandelde de heer Do Bruyoe het voorstel der Sociaal-Democraten tot Grondwetsher ziening, daarbij aantoonende boe in enkele opzichten overeenstemming bestaat tusschen hen en de Vryzinnig-Democraten, doch ook io andere puaten verschil, ofschoon beiden cr naar streven om den arbeidersstand op te heffen en ook hun een stem in de hoogste vergaderingen des lands te geveD. Hy wekte de loden op, mede te werken tot dat dool, dat naar zijne meening zou strekken tot bevordering van het weltija des j volks. Wy wekken do leden van Vreemde lingenverkeer op gebruik to maken van hunne bevoegdheid om op het bun in druk toe gezonden papier mede te deelen, wie der winkeliers in de versohillcnde klassen zij een bekroning waardig keuren. Wy hopen, dat I allen aan die opwekking zullen gehoor geven, en volgens hun geweten, zonder te letten op persooniykeorerwegingen, zullen uitspraak doen. Men schrijft uit Schouwen: »Do grondboring aan den Langendyk, door het Waterschapsbestuur aan de firma Wed. A. Anker Zonen te Ziorikzee op gedragen, is thans ook afgeloopcn. >Aan de zuidzijde van ons eiland was het resultaat ten opzichte van den ondergrond niet schitterend geweest, doch des te beter was dat aan den Laogendyk, waar een onder grond word aangetroffen, die de toekomst met vertrouwen doet tegemoet gaan. Immers tot op pi. m. 18 M. diepte werd kleigrond aangeboordtot op 23 M. kwam een veen laag. terwijl bet verder aangeboorde pl. m. 7 M. zand leverde. »Van bevoegde zijde wordt hot werk der firma Anker zeer geroemd". Wy maken de ingezetenen van Ouwerkerk opmerkzaam op achterstaande advertentie waarin do wereldberoemde ar tieten-familie Jean Klein bekend maakt, dat zij aanstaanden Maandag in het café van den beer Van Oost aldaar een groote voorstelling boopt te geven. De Raad van Tholen bepaalde voor het vervolg de jaarlyksche paardenmarkt op den eersten Woensdag in Augustus, io plaats van, zooals tot heden, op den eersten Vrijdag van Juui. Gemeentebesturen, die daartegen bezwaar mochten hebben, wenden zich vóór 10 Dec. tot Gedeputeerde Staten. Bij Kon. besluit is aan den heer J. M. Pilaar, op zijn daartoe gedaan verzoek, met ingang van 1 Febr. a s. eervol ontslag ver leend als notaris to Goes. Tot gemeente-veldwachter te Waarde is benoemd J. van Dijk. Dreischor, 26 Nov. Door den hevigen wind en hoogen vloed van j I. Zaterdag is schipper Padmos van Ierseke met zyn hoogaars op het schor in het Dykwator geloopen. Met veel moeite is het eerst heden gelukt do schuit in het vaarwater te krijgen. Stavenisse. Vrijdag 27 Nov. wna het 25 jaar, dat de provinciale steiger alhier voor hot verkeer opengesteld werd. De kosten van den bouw in 1878 bedroegen, met inbegrip vao vergoeding voor het innemen van gronden, teil behoeve van bet bestrate plein en van den toegangsweg de som van f 26755.50|. Was er vooraf by enkele gezagvoerders van de stoombooten bezwaar tegen de plaats van don bouw van don steiger, in verband met Westenwinden en getystormen, de uitkomst heeft bewezen, dat men bijna altijd ongehinderd aan den steiger kan aanleggen. In vorband met het maken van den steiger, die geheel uit de provinciale kas is betaald, werd door de j Provinciale Staten destijds do voorwaarden I gestold, dat door do gemeento Stavenisse zoude worden begrind de weg naar Sint-Annaland, in aansluiting met den grind weg naar laatstgenoemde gemeente, j Deze grooto verbetering kwam dan ook in 1878 mot behulp van de aangelegen polders tot stand. Het gewoon jaarljjkech i onderhoud van dezen steiger eischt een uitgaaf van 5 a 6 hondeid gulden. Ia 1896 werden aan de beide vleugels van den steiger grooto verbeteringen aang* hr»cht waarvan de kosten bedroegen f 8723 97. Later werd er een flinke veebalie en een stalbescbutting voor varkens aangebraoht. Dat de provinciale steiger albier in eene groote behoefte voorzie/, en dat er steeds meer en meer gebruik van gemaakt wordt, waarvan de provinciale kas ook weder profiteert, want van elk pasagier moet aan de provincie f 0,10 betaald wordenkan wel blijken uit onderstaande lijst van passagiers, die van den steiger gebruik maakten, en wat er bovendien ontvangen werd van vee en goederen In 1889 6435 pers. f 79.12, 1890 8284 - 86.54, 1891 8327 - 63,33, 1892 8303 - 99,74, v 1893 8205 - 84,63, 1894 9032 - 85,40, 1895 8456 - 70,25, 1896 9301 - 84,60, 1897 9923 - 94,60, 1898 8882 - 70,70, 1899 8796 - 80,40, 1900 11821 - 95,53, 1901 12680 - 116 20, 1902 13954 - 181.20. 1903 10469 - 160,70. (De opgave voor dit jaar loopen tot einde September). Alleen het trambootje »Zype", dat sedert do opening van de stoomtram BrouwershavenSteenbergen geregeld 5 maal daags een dienst tusschen Zijpe en Stavenisse onderhoudt, vervoerde in de eerste 10 maanden van dit jinr, van en naar den steiger, 6963 personen. Bestond er een publiek middel van vervoer van Stavenisse door het eiland Tholen, dan zouden boven staande cijfers zonder twijfel nog aanmerkelijk verhoogd worden, maar den tijd te zien aanbreken, dat het dampend en snuivend stoomros ook Tholens beemden zal doorloopen, zal wel tot do vrome wenscben behooren. Jammer, dat de toegangsweg van het dorp naar den steiger, beneden den Ooethavendyk zoo smal is, dat het byna onmogelijk is met twee rijtuigen te passeeren. Als eerste ontvanger der steigerrechten albier werd aangesteld wijlen de heer M. Boomsluiter, dio na zijn overlijden, 29 December 1883, werd opgevolgd door zyn zoon, den beer C. Boomsluiter, die thans die betrekking nog vervult. Scherpenïese, 26 Nov. In den laatsten tyd komen alhier nog al gevallen van typhus voor. De eerste lijders zijn zoowat herateld, thans komt er weer een nieuw geval voor. Oud-Vossemeer. Een oude dame te dezer plaatse heeft by toeval een nieuw poetsmiddel voor alle metalen ontdekt, dat blijkt te zyn sprobatum est" en voor onze omgeving dit groote voordeel heeft, dat de grondstof om niet is to krijgen en de bewerking daarvan niet geheim wordt gehonden. Het bestaat eenvoudig hierin, dat mosselsohelpen eenigs- zins gebrand of zeker sterk gedroogd worden op vuur, en vervolgens fijn gestampt en gereed is het middel. Men beproeve het eensl Een dame, welke eenigen tyd geleden albier huwde, had het ongeluk op den trouw dag, op reis zijnde naar haar nieuwe woon plaats, een gouden horloge met dito ketting te verliezen. Thans heeft zij beide voorwerpen weoc terug, dank zij den eerlijken vinder, die bedoelde voorwerpen in een waggon van de tram TholenBergen-op-Zoom had ge vonden. Door den raad dez?r gemeente is de heer M. A. Vermet, die op 1 Jan 4898 voor den tijd van zes jaren werd benoemd als gemeente-arts, thanB als zoodanig definitief aangesteld op hetzelfde traktement. Vlissingen, 26 Nov. Hedenmiddag kwam een lorrie van de electro-tinfabriek in aan raking met de locomotief van de stoomtram. De man, die de lorrie voortduwde, geraakte hierdoor onder dit voertuig, waardoor zyn linkerbeen gebroken werd, en by naar bet gasthuis vervoerd moest worden. Do locomotief leed eenige schade. Er mosBt zelfs na terugkeer uit Middelburg een andere machine worden genomen. Hierdoor ontstond eenig oponthoud eu is de tram van 5,05 uur van hier en 6 uur uit Middelburg dan ook niet vertrokkeu. Bovendien gorsakte om 6 uur op de Kleine Markt de locomotief uit de rails, wat wederom een half nur vertraging tengevolge had.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1903 | | pagina 1