Op goeden Zandgrond.
PH.BDIK.3
in onderstaande Gemeenten van
Zondag 8 8
De Geref. Kerk te Zierikxee:
Voorm. tien ure en 's avonds 6 ure: Leeskerk.
Herv. Kerk te Kerkwerve:
's Voorin, half tien ure: ds. Blankert.
Herv. Kerk te Serooskerke:
's Voorm. half tien ure: ds. Mossel.
Herv. Kerk te Burgh:
'3 Voorm. tien ure: ds. De Jagher. (Collecte voor het
fonds der noodlijdende kerken en personen).
Herv. Kerk te Renesse:
's Voorm. half tien ure: ds. Onnes.
Herv. Kerk te Noordwelle:
'a Nam. twee ure: ds. Onnes.
Herv. Kerk te Haamstede:
's Voorm. hall tien ure: ds. Brouwer.
Geref. Kerk te Haamstede:
's Voorm. half tien ure en 'snam. twee ure: ds. Korist ra.
(Doopsbediening).
Oud-Geref. Kerk te Haamstede:
Driemaal Leeskerk.
Heer. Kerk te Eikerzee:
's Voorm. half tien ure: ds. De Leur.
Geref. Kerk te Eikenee:
'3Voorm. half tien ure en 'snam. twee ure: ds. Raman.
Herv. Kerk te Brouwershaven:
's Voormiddag tien ureds. v d. Broek.
Geref. Kerk te Brouwershaven:
'a Voorm. half tien ure en 'snam twee ure: ds. Geerling.
Herv. Kerk te Zonnemaire:
'a Voorm. half tien ure: ds. Zeeman.
Geref. Kerk te Zonnemaire:
'a Voorm. half tien ure en 's nam. twee ureLees
kerk '9 avonds ze3 ure: ds. Geerling van Brouwershaven.
(Afscheidswoord).
Herv. Kerk te Noordgouwe:
'a Nam. twee ure: ds. Van den Broek van Brouwers
haven
Herv. Kerk te Dreischor:
>3 Voorm. half tien ureds. A. Burger.
Aaabeitedlnen, Terkoop basen erna.
Bij do te Vlissingen gehouden aan
besteding voor het bouwen vad een bloéd-
drogerij met werkplaats aan de buitenhaven
aldaar, voor rekening van de heeren Zwanen
berg Co, te Osch, was van de 12 inechrij-
viDgen de minste die van den heer W. Anker
te Yiissingen voor f 2591.
Landbouw en Veeteelt.
Schouwen. De suikerbieten-campagne ia
zoo goed als geëindigd. Do bieten hebben
dit jaar verbazenden en moeielijken arbeid
gekost, om ze van bet natte land larga door
weekte wegen naar de verschillende bavens
te vervoeren. Het gezamenlijk bedrag van
aan de bavens te Sohelphoek en Burgsluis
geleverde bieten bedraagt ruim zes millioen
K.G., d. i. ongeveer van bet gewicht van
verleden jaar. Het gemiddeld tarra-percentage,
dat dit jaar tengevolge het natte weer hooger
is dan andere jaren, is pl. m. 10 pCt. Per
Schouwsch gemot varieert de opbrengst tusechen
8- en 1G000 K G. Enkele gemeten brachten
18000 K.G. op.
Men deelt ons mode;
Dezer dagen is door de Burgemeesters der
verschillende gemeenten weder een exemplaar
ontvangen tor invulling van don toestand van
den landbouw over 1903. Veel bescheidener
van omvang dan vorige jaren, bepaalt zich
het verslag thans slechts tot opgaven van
cijfers van opbrengst enz. Zooals bekend ié,
hebben de Rijkslandbouwleeraars het leeuwen
aandeel gekregen van het verslag; in huu
handen is van zelf het verslag beter op zijn
plaats.
Oud-Vossemeer. In den Hollarepolder is
dit jaar de laatsto meekrap gedolven, welke
io de meestoof alhior zal verwerkt worden.
Hoogstwaarschijnlijk zal na afloop der campagne
de fabriek worden verkocht, zoodat dan het
laatsto bewijs van de eens zoo rijke meekrap-
teelt in onze gemeente verdwjjnt. Voor ongeveer
een kwarteeuw bestonden er in de nabijheid
der gemeente nog drie stoven, terwijl in den
Hollare- en Van Haaftenpolder mede elk een
gebouw tot bereiding van dit gewas voorkwam.
RIJSTVOEDERMEEL.
Als de veehouder hiervan hoort, denkt hij
aan meel van rijstzooals hij deze kent, en menig
handelaar gelooft, dat hij onder dezen naam
in den handel mag brengen alles, wat het
pellen, zuiveren en polijsten der ruwe rijst als
afvalproduct wordt gewonnen.
De eerste weet niet beter, de laatste wel.
In de „rijstmolens" van de nieuwste con
structie ia het er om te doen van de ruwe
rijst de tafelrijst te krijgen. De rijst is een
graan vrucht, die evenals gerst en haver door
de kafjes omgeven blijft. Zooals zij door den
rijstbouwer gewonnen wordt, heet zij paddi.
De paddi is dus een bedekte en niet een naakte
graanvrucht, zooals rogge en tarwe. Deze
graanvrucht onderscheidt zich van onze granen
door een Jager eiwit-, een zeer laag vet- en
een hoog zetmeelgehalte. En daar het eiwit
zich vooral bevindt onmiddellijk onder de
zaadhuid, zal de tafelrijst, d. i. de paddi, die
gedeeltelijk vau die lagen wordt ontdaan
minder eiwit en vet en meer zetmeel bevatten dan
de ruwe rijst. Daarom alreeds ia tafelrijst een
veevoeder, dat men niet koopen moet, want bij den
aankoop is hel den boer om eiwit en vet en niet
om zetmeel te doen. Maar afgezien hiervan is de
rijst, omdat zij vooral als menschelijk voedsel
dient, als veevoeder veel te duur. Als nu tafel
rijst vmuler eiwit en vet bevat dan de paddi,
moet bij de zuivering enz. het een of het ander
verkregen worden, dat meer eiwit bevat dan de
ruwe rijst. In de fabrieken krijgt men bij het
gereedmaken van dc consumptie-rijst stof, kaf
naalden, kiemen en kafjes of bolsters, kaf meel,
vruchtvliezen (zilverhuid), grauw en geelachtig rijst-
meel, schuurmeel, kleine rijststukjes rijst enz.
Deze afvalproducten worden afzondei-lijk ver
kregen.
IBURTEN
ohouwen en Duiveland.
t e mb er 1 O O 3.
Chr. Geref. Kerk te Zieriksee:
's Voorm. half tien ure, 's nam. twee ure en avonds
zes ure: Leeskerk.
Herv. Kerk te Ouwerkerk:
's Voorm. half tien ure: ds. Kamsteeg van Sirjansland.
Herv. Kerk te Nieuwerkerk:
's Voorm. half tien ure: ds. v. d. Linden. (Bediei.iog
H. Avondmaal); 's nam. 2 ure: Idem. (Dankzegging).
Geref. Kerk te Nieuwerkerk:
's Voorm. 9.30 ureLeeskerk's uara. 2 ure en 's avonds
G ure: ds. Cramer.
Oud-Gerei. Kerk te Nieuwerkerk:
's Voorm. 9 ure, 's nam. 2 ure en 's avonds 5.15
ure: Leeskerk.
Herv. Kerk te OosUriand:
's Voorm. half tien ure: Geen dienst; 's nam. twee
ure: dr. G. Smit.
Geref. Kerk te Oosiertand:
's Voorm. half tien ure en 's nam. twee ure: ds.
C. Staal; 'savouds zes ure: Leeskeik.
Herv. Kerk te Sirjansland:
Geen opgaaf ontvangen.
Herv. Kerk te Bruioisse:
's Voorm. half tiea ure; ds. Yraardenbunj. (Voor
bereiding H. A void maal); 's nam. twee ure: Idem.
Geref. Kerk te Bruin isse:
's Voorm. 9 30 ure en 's avonds 5 ureds. De Jager-
Oud-Geref. Kerk te Bruinisse:
's Voorm. 9 ure, 'snam. 2 ure en 's avonds 5.30
ure: ds. Gcerts van Scheieningen.
Evangelisatie Bruinige:
'sVoorm. hall tien ure en 'snam. twre ure: Gewone
dienst.
Evangelisatie Jeruêl U:
'sVoorm. 10 ure, 'snam. 3 ure en 'savonds 7.30
ure: Het Bestuur.
Donderdagavond 8 ure: Idem.
Het is gemakkelijk in te zien, dat hiervan
de kiemenhet grauwe geelachtige meel en het
schuurmeel, de kleine rijst en de stukjes rijst een
goed veevoeder vormen, maar dat stof, kaf
naaldenkafjes en kafmeel op de mestvaalt thuis
hooren. Stof en naalden zijn zelfs gevaarlijk
en kaf en kafmeel bevatten meer dan 40 pCt.
ruwvezel en slechts 3 pCt. ruw eiwit, terwijl de
kiemen geen ruwvezel en 40 procent ei
wit en vet bevatten.
In eiwitgehalte volgt hierop het rijstineel
(grauw-, wif-, roodachtig, al naar do soort der
verwerkte rijst), dat bij het schuren cn polijsten
der ontbolsterde cn gepelde rijst verkregen
wordt.
De lezer begrijpt nu, dat de waarde van
rijstvoedermeel afhangt van de afvalproducten,
waaruit het is samengesteld.
Kaf, naalden, stof cn dergelijken mogen er
niet in voorkomen. Toch is ait vaak het geval,
en daarmede ontvangt dan de veehouder een
eiwitarm, moeilijk verteerbaar voeder met veel
ruwvezel, dat altijd moeielijk verteerbaar en
soms zelfs gevaarlijk, in ieder geval onvoor-
deelig is.
Het echte rijstvoedermeel, niet te verwarren
met de geringere soorten, die hoofdzakelijk
uit gemalen bolsters en opveegsel bestaan, is
grijs van kleur en bevat volgens Dr. Büiimrr
12 pCt. eiwit cn 12 pCt. vet. Deze zegt: wVan
de in den handel voorkomende rijstvoederraeel-
soorten is dat het meest aan te bevelen
waarin zioh 12 pCt. eiwit en evenveel vet be
vindt; de andere soorten mogen als veevoeder niet
in aanmerking komen.
In ons land brengt de heer Iman van drr
Have te Zierikzee rijstvoedermeel in den handel,
waarin hij zelfs 13 pCt. eiwit en 13 pCt. vet
garandeert. Zulk meel verdient alle aanbe
veling, vooral omdat het licht verteerbaar is,
tengevolge waarvan het ook zoo geschikt is
voor jonge dieren; voor fokkalveren door de
afgeroomde melk en voor pas gespeende biggen.
Aan melkkoeien en mestrunderen geve men
ongeveer 1 ,/a K.G. per dag; grootere hoeveel
heden werken nadeelig op de kwaliteit der
boter, maar elk voedermiddel heeft, in
groote hoeveelheid gegevenhierop een bepaalden
invloed. Daarom willen de meeste deskundigen
ook kleinere hoeveelheden van meerdere kracht
voeder middelen gevoederd zien.
Voor loopvarkens is rijstvoedermeel uitste
kend met bijv. gedroogde spoeling vermengd.
Men kan het ook geven met aardappels en
wat vleeschvoedermeel. Kan men bij de be
reiding afgeroomde of karnemelk gebruiken,
des te beter.
Aan mestvarkens geve men slechts kleine
hoeveelheden. Men krijgt anders week, olie
achtig spek t>f voedere, om dit te voorkomen,
palmpitmeel bij, 't welk hier nog veel te weinig
gebruikt wordt en bij mais en rijstmeel on
misbaar is.
Met oordeel gebruiktvormt zuiverecht
rijstvoedermeel met bovengenoemd eiwit en vet
gehalte een uitstekend voeder voor melk- en
meetvee en voor varkens. Met andere meel
soorten vermengd is het ook een puik ochtend
voeder voor hoenders en dit wegens zijn hoog
vetgehalte vooral in den winter.
Op verzoek overgenomen uit ndc Veldpost"
van 14- November 1903.
Op vele plaatsen ziet men op goede zand
gronden proeven nemen en ook gelukken met
kleicultures, met kleigewassen. Zoo ziet men
op dergelijke gronden bieten verbouweu, suiker
bieten, die, alhoewel nu niet absoluut een
gewas der klei, daar toch meer eigenaardig
thuishooren. Zoo wordt hier en daar op der
gelijke gronden tarwe verbouwd, ja zelfs
koolzaad en vlas. 't Is duidelijk, dat men, om
dergelijke proeven te doen slagen, bizondere
maatregelen moet nemen. De zandgrond onder
scheidt zich van den kleibodem o. a. ook door
zijn samenstelling, door zijn inhoud. Zoo bevat
de zandgrond, vergeleken bij den kleibodem,
heel wat minder kali-verbindingen, die als
voedsel kunnen dienen voor de planten. Wil
men daarom op bedoelde gronden gewassen
gaan telen, die op kleigronden groeien, en zich
daar thuis gevoelen, dan moet men beginnen
met die zandgronden door een uitstekende
bemesting voor dAt doel gereed ie maken.
Behalve stalmest, die aan den bodem o. a.
den noodigen humus moet geven, zal er een
rijkelijk gebruik gemaakt moeten wordeu van
kunstmest, zooals dan ook inderdaad gedaan
wordt iu die streken, waar men op goede
zandgronden dergelijke gewassen, als de boven
genoemde teelt. Deze gewassen, suikerbieten,
tarwe, koolzaad, vlas e. a., nemen alle een
betrekkelijk groote hoeveelheid kali uit den
grond; sommige ervan zijn bepaald kali-planten.
Behalve stalmest en in het voorjaar chili-
salpeter en superphosphaat, zal deze zandgrond
in de eerste plaats moeten hebben een kali
bemesting. Daaraan heeft hij, met het oog op
de in te voeren cultuur, in de allereerste plaats
behoefte. Betreft het een wintergewas, dan
worde de kali-bemesting reeds zoo vroeg moge
lijk in het najaar gegeven, en kan men daarvoor
liet best kaïniet gebruiken. Het mislukken van
de gansche proef zou het gevolg zijn van het
niet gebruiken van eenige kali-houdende mest
stof. Betreft het een voorjaarsgewas, dan kan
men vroeg in het voorjaar chloorkalium ge
bruiken of anders gedurende den winter kaïuiet.
Het is duidelijk, dat daar, waar zulke gewassen
op zandgronden gelukken, de opbrengst heel
wat grooter is dan vandegewonezandproducten.
Dat men dus in die richting werkzaam is, is
vrij natuurlijk. Men verzuime dan echter ook
niet zieh uitsfekend op de hoogte te stellen
vau de eischen, die bovengenoemde gewassen
aan den bodem stellen.
BEOHT8ZAKBN.
Zierikzee, 20 Nov. Ter terechtzitting
der arrond -rechtbank werden heden o. a.
behandeld de zaken tegen:
J. D., 19 jaar, bediende, wononde to
Antwerpenthans gedetineerd te Breda,
beklaagd van verduistering van een paard to
Antwerpen. Beklaagde was reeds vroeger
hier veroordeeld wegens verduistering van
een rijwiel on voor gelijk feit ook te Middel
burg en te Breda.
Hot O. M. vorderde oen gevangenisstraf
van 9 maan don.
P. L 55 jaar, koopman te Zierikzee,
beklaagd van heling.
Door het O. M. werd gevorderd een
govangeoisetraf van één maand.
Als verdediger trad op mr. U. Potvliet,
die concludeerde tot vrijspraak, subsidiair
oplegging eener veel lichtere straf.
A. Y., 15 jaar, on J. J. P. L., 10 jaar,
arbeiders, wonondo te St.-Philipsland, beklaagd
van strooporjj in vereenigirg.
Eiach van het O. M. voor iedor één weck
govangonisstraf.
Voor beklaagden trad als verdediger op
mr. A. J. F. Fokkor, die tot vrijspraak con
cludeerde.
Uitspraak 1 December a s.
Hot gerechtshof te 's-Ifage handhaafde
do veroordeoling, door do Middolburgsche
reohtbank, van don boerenknecht te lorceke
tot 3 maanden, wegens bot stolon van een
portemonnaio, on con vonnis der Zierikzoesobe
rechtbank, waarby do slager J. O. S. vor-
oordeeld werd tot één maand, wogens beleodiging
en mishandeling^ van politiemannon.
Verder wijzigde het hof de straf van 7
dagen aan een vrouw te Zoamslng wegens
mishandeling van een buurknaap door de
Middelburg8cho rechtbank opgelegd on ver-
oordeeldo hair tot eon boote van f 10 of 7
dagen.
Het gerechtshof to Amsterdam vernietigde
het vonnis der rechtbank, waarbij do jeugdige
Van I. tot 2 jaren gevangenisstraf werd ver
oordeeld wegons bel plegen van doodslag op
juffrouw Angelier in het sGrand Theatre",
en legde hem 5 jaren op.
De rechtbank fo Loeuwatdcn veroor-
docldo don kapitein der Draobtstor boot tot
oen boete van f 300, subsidiair één maand
hechtenis, wegons hot kantelen dor boot vóór
den wal te Leeuwarden door tezwaron bovenlast,
waarvoor werd aangenomon dat de kapitein
de schuld draagt.
De Rotterdamsche rechtbank heeft vrij
gesproken O. J. v. L., schilder te Dirksland,
dio beschuldigd was van hel sobryven van
eon lasterlijken brief aan do Justitie to
Rotterdam, omtrent bet gedrag van den
rijksveldwachtor te Dirksland.
De oiscb was 3 maanden gevangenisstraf.
Bekl. werd verdedigd door mr. A. C. van
Blommeatcijn, die op uitvoerige on technische
wijze het rapport bestreed der beido schrift
kundigen, dio geconcludoerd baddon, dat
befel. den brief geschreven bad.
Voor dezelfde rechtbank hebben Dinsdag
ter zake van desertie van do zeevisscherij
niet minder dan 73 ptrsonon terechtgestaan.
Slechts enkeion van hen waren verschonen.
Do Uaark-mscbe rechtbank, Donderdag
uitspraak doende over de aanvrage tot
Burseance van betaling aan do Lisaescbe
Bank te Lisse, overwoog dat 113 schuld-
oischer8, vertegenwoordigende een bedrag van
f 35G 280 835, het verzoek daartoe bobben
geftound dat het vooruitzicht op volledigo
betaling aanwezig is, verleende do surseance
voor don tijd van zes maanden.
Voor do rechtbank te 's-Gravenbage
atorid Donderdag 1.1. terecht oen koopman
aldaar, bekluagd van in Febr. 1.1. opzottelijk
van een tot dusver onbekend goblovon persoon
to bobben gekocht 50 obligation met coupons
»Stad Rome", welke in Sept. 1902 ten ver
vol r waren toevertrouwd aan de Zwitseracbe
posterijen met beatomming voor eon bankier
te Gerovo en wolke uit een bestelwagen
waren weggenomen met bet oogmerk van
wederrechtelijke toeöigening, alhana, dat bfj
opzetteljjk voordeel heeft getrokken uit de
opbrengst van bodoolde stukken.
Een paar postambtenaren van Genève
werden als getuigen gehoord met behulp van
een tolk.
Een koffiehuishouder te 's-Gravenhage legde
een verklaring af omtrent het koopen voor
circa f 80 door beklaagde op een avond in
een café aan het Groenewegje te 's-Graven
hage van verschillende coupons van een man,
die zeide, deze te gelde te willen maken en
dit niet meer op een effectenkantoor kon
doen wegens bet late our. De verkooper
zeide toon naar België te moeten.
Beklaagde bevestigde dien koop, zeggende,
den man. die naar Belg'ë moest, te hebben
willen helpen en de stukken ook gekocht te
hebben om er een winstje op te maken. Met
een postdiefetal, dieazelfden dag gepleegd,
verklaarde beklaagde niets uitstaande te
hebbeo, en biervan was ook geen sprake
geweest.
Een hoofdagent-rechercheur van politie
verklaarde dat beklosgde bekend staat als
oen lid van een dievenbende in Den Haag.
De Bubstituut- cffieier van justitie, mr.
Van Geuns, achtte niet bewezen dat beklaagde
de wetenschap had dat de cff eten gesloten
waren en vroeg daarom vrijspraak met last
tot onmiddellijke invrijheidstelling.
De verdediger mr. J. W. de Kanter aloot
zich bierbij aan on wees er op dat beklaagde
8 maanden io preventieve hechtenis beeft
doorgebracht, terwijl er geen schijn of schaduw
van bowjjs tegen hem was. Dit bewees weer
zeer veel tegen bet instituut der preventieve
hechtenis in onze rechtspleging.
De rechtbank gelastte de onmiddellijke
invrijheidstelling van beklaagde en bepaalde
de uitspraak in de zaak zelve op Donder
dag a.s.
Gemengd Nieuws.
De huulige vrouw. Io de Ilollandsche
Lelie komt de volgende geestigo variant voor
op Schiller s »Liod der Glocke"
Die Frau muez bin weg
Von Kochtopf und Nadelen,
Must rauchen und radelen,
Musz foch ten, stodieren
Und politisieren.
Musz mitreden immer
Und zu Uaus bleiben nimmer!
Doch innen waltet
Der zuchtige Ilaushorr,
Dor Vater der Kinder,
Und achaffelt leieo
lm biiuslichen Kreiso,
Und ehret die Mftdchen
Und prügolt die Knaben
Stebt unterm Pantoffel
Und aobült die Kartofful
Mit stillem Behagen
Und bad n i c h t s zu sagen.
Een zeldzame visch vangst. Do
Oostenrijkscho prins Von Schwarzcnberg bezit
in Bohomen bij Budweis een reusachiigen
vijver, waarin niet mag gevischt wordon. Om
do drie jaar echter wordt do plaa loeggevisebt,
en de vorige maand wbb do tijd weer
gekomen. Het duurde van 19—22 October
on in dien tijd werden 1000 centenaars,
vooral karpers cn snoeken, opgehaald ter
waarde van 1G0.000 kronen (f 80.000). Een
groot aantal belangstellenden, zelfa uit het
verre buitonland, woonde deze zeldzame
vischvanget bij.
Uit St.-Hubert in do Ardennen komt
bericht, dat daar overvloedig sneeuw viel.
Naar aanleiding van het zeer groot
aantal aanvragen om vergunning tot het
mogen voeren van Harer Majesteits wapen
in don laatsten tijd iogekomenwaarvan
schrift of stijl verraadt, dat die alle door
eenzclfden persoon zijn gesteld, die er blijk
baar zijn werk van maakt om ondernemers
van zaken en neringdoenden over te balen
tot het inzenden van zulke aanvragen, ten
einde geldelijke belooning voor het gereed
maken daarvan to genieten, worden belang
hebbenden gewaarschuwd, dat die vergunningen
slechts in zeer beperkte mate worden verleend,
cn dat bij de beslissing daaromtrent de om
standigheid, dat van do hulp van dien persoon
gebruik is gemaakt, een zeer orgunstigen
invloed zal uitoefenen.
Op het R. K. kerkhof te Tilburg ia
thans geplaatst het monument op het graf
van do op zoo treurige wijze aan haar einde
gekomen Maria Kcssels, waarvoor het geld
door bijdragen aan do inschrijving in de Nieuwe
Tilb. Courant werd samengebracht.
Een medium. Onlangs sprak een
gezelschap in een groot bótel over spiritisme.
Een jonkman betuigde te gelooven, dat er
wel iets van nan was en dat bij zelf een
60ort van medium was.
»'k Kan", zoo vervolgde hij, toen allen hem
ongeloovig aanzagen, »heel wat geheimzinnige
dingen doen. Bijvoorbeeld ik kan een schel
laten overgaan zonder cr aan te raken".
Één van hot gezelschap wilde wedden, dat
bij het niet kon. De jonltman hield vol en
zij wedden om f 60, dat het nmedium" binnen
twee minuton minstens twaalf schollen zon
laten luiden, zonder van zijn stool op Ie staan.
Daarop keerde de jonkman zich om op
zijn stoel, opende een kastje in den muur en
draaide den gasmeter dor bovenverdieping
van bet hotel dicht,
Binnen een minuut werd nu aan alle
kanten hard gcsoheld in do bovenkamers door
logeergasten, wier licht plotseling waa uitge
gaan.
En zoo had de snaak zijn wcddonschap
met glans gewonnen.
Ingezonden Stokken.
Mijnheer de Redacteur
Ofschoon ik geen napleiter wil zijn, van wat
eenmaal besloten is, trok toch in het na&r
mij toeschijnende onder den indruk van het
oogenblik geschreven hoofdartikel in uw
nummer van Dinsdag 17 dezer mijne aan
dacht, het uitspreken uwer hoop, dat il: om
geldige reden de Statenvergadering van 13 Nov.
niet heb bijgewoond.
Alhoewel geen kiezersoogendienaar, doch,
zoo nog noodig, gaarne hebbende, dat men
in zaken van publieken aard wete, wat men
aan mij heeft, wil ik daarom kortelijk mee-
deelen, dat besognes van burgerlijken en
kerkdijken aard mij beletten, genoemde ver
gadering van 13 dezer te bezoeken.
Want die kerkelijke aangelegenheden mogen
tegenwoordig in het algemeen voor velen
zaken van ondergeschikt belang heeten, ja
worden die met een onverschillig oog aangezien,
van die opvatting ben ik nu eenmaal niet, en
acht het daartegenover hoog noodzakelijk, in
f rooi ere, maar vooral kleinere gemeenten, dat
e kerkelijke zaken met belangstelling worden
behartigd, wil men althans helpen voorkomen,
dat de maatschappij ontaardt in een heidendom,
of leerstellingen zich verbreiden, die indruischeu
tegen eene gezonde opvatting van zaken ook
op dat gebied.
Dus noch materialist, noch dogmatisch dweeper
Dat ik overigens voorstander ben van ver
betering en uitbreiding der verkeersmiddelen
iu de provincie, op goeden grondslag, daarvoor
kunnen de stemmingen getuigen, w&araan ik
in de Statenvergaderingen van 1870 af heb
deelgenomen. En dat ik, ofschoon lid der
Staten van Ze eland, mijne meer naaste omgeving,
hier Schouwen, niet heb vergeten, daarvoor
durf ik laten spreken, wat door mij als voor
stander der schenking van het gevraagde
renteloos voorschot voor de los- en laad
plaatsen aan Kloosternol en Schelpboek werd
te berde gebracht.
Jammer maar, dat die los- en laadplaatsen
daar niet reeds vóór 25 jaar zijn daargesteld,
dan waren de reotelooze voorschotten, ook
daarvoor wel van de Provincie verkregen,
reeds afgelost, en de Schouwsche landbouwers
gedurende al dien tijd zeer gebaat geworden.
Ook mijne instemming had de aanvraag
dm renteloos voorschot voor verbeterde
communicatie van Burgh naar Burgsluis en
Westenschouwen, al was het dan ook, dat de
verkregen informaties naar de toestanden
aldaar niet zoo geheel juist waren.
En nu moge in genoemd hoofdartikel voor
komen, dat het finantieele net van Gedeputeerde
Staten, van wat Schouwen uit de Provinciale
kas sedert jaren als renteloos voorschot heelt
genoten, met cijfers is uiteengerafeld, zoodat
er niets vaD overbleef, ondankbaar noem ik
hen, die zóó sprekeD, want, al mogen die
rentelooze voorschotten voor een aanzienlijk
deel zijn terugbetaald, de Provincie heeft zich
toch voor kapitaal en rente derzei ve aan
sprakelijk moeten stellenen hebben de
ebruikers der hardgemaakte wegen de voor-
eelen daarvan gehad.
En nu rijst bij mij de vraag: Wanneer nu
de andere nog misdeelde streken der Provincie,
van die als verbazend groote, doch nog niet
verwezenlijkte welvaart in Schouwen door de
tram hooren, zal men dan onrechtvaardig
genoeg zijn, om eventueele aanvragen van
aie zijde te weigeren? Zoo niet, waar moet
het dan heen met de geldmiddelen van
Zeeland, alwaar op één gewest na in Neder
land het grootst getal opcenten op gebouwde
en ongebouwde eigendommen en personeel
wordt geheven? Och, hoor ik zeggen, één
opcentje meer op elk van die drie middelen,
en men is er. Evenals of 36 opcenten op de
ongebouwde eigendommen, 28 op de gebouwde
en 21 op de personeele belasriög niet reeds
veel zijn.
En dan de calaraiteuze polders met hun
toenemend onderhoud, door de toename van
hun getal, en al de verscheidenheid van aan
vallen op de Provinciale kas, hoe moet men
daaraan tegemoet komen?
We leven tegenwoordig in een tijd van
zoovele faillissementen, dat er redenen te over
zijn tot ernstig nadenken, en daarom acht ik
mij niet verantwoord met de instemming tot
steedszwaarderen druk op de belastingschuldigen
voor zaken, waarvan net succes nog te zeer
in de lucht hangt, om daarvoor zooveel banco
geld uit te leggen.
Doch mijn schrijven loopt gevaar van
napleiten (e worden, en daarom ga ik liever
eindigen en hopen, dat al die illusie's mogen
worden verwezenlijkt. Dan zeker zullen, bij
voorzichtig gebruik dier welvaart, de finanlie»
der daarin deelenden versterken, en mogelijk
de Provincie voor een deel schadeloos gesteld
voor de groote sommen, die nu fonds perdus
door haar worden uitgelegd.
Verzoeke beleefd het vorenstaande in uw
nummer van Zaterdag 21 dezer op te nemen.
Waarmede hoogachtend,
VAN DER HAVE.
Ouwerkerk, 20 November 1903,
Het doet ons genoegen uit bovenstaand
schrijven te vernemen, dat de hooggeachte
inzender voor zijn afwezigheid uit de jongste
voor deze streek' zoo belangrijke Statenzitting
goede gronden had. Toch straalt in dit schrijven
voldoende door, dat de heer Van der Have,
alhoewel een voorstander van verbetering en
uitbreiding der verkeersmiddelenvan de nood
zakelijkheid van de lijn Brouwershaven
Burgbsluis niet zóó doordrongen is geweest,
dat hij de toekenning van een provinciale
subsidie daarvoor volkomen gerechtigd heeft
geacht. Redactïb.
TELROBANIGII.
's-Gravenhage, 20 November.
De Tweedo Kamer heeft aangenomen het
ooteigenirgeontwerp voor den spoorweg
Middelburg naar Domburg met een zijtak
Koudekerko naar Vlissingen. Bij het voort
gezet dobat over do Indische begrooting
verdedigde de hoer Do Waal Malefijt de
finanoiëele politiek des ministers en hoopt, dat
