ZIERIKZEESCIIE
NIEUWSBODE.
Zaterdag 12 September 1903.
Eerste Blad.
BERICHT.
(Z ierikzeesohe
Courant).
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden ia f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
60ste JAARGANG. No. 7897.
Dlrootour a. J. DE LOOZE
Redacteuren: j A- WANKEL.
J. WA ALE, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kannen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
2 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Zij, die zich met i October a.s.
|i deze courant ahonneeren,
ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
Alle brievengaarders en boek
handelaars nemen abonne
menten aan.
lie Directeur
A. J. I)E LtfOZE.
1
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en belichten van correspondenten te adresseeren aan A. Fkünkel, Meelstraat 386, Zierikzee.
Algemeen Overzicht.
De vulkaan van het Oosten is in volle
werkiDg, en dreigt geheeie streken met dood
en verderf. Tal van dorpen zijn verbrand, en
de bewoners er van gevlucht. Het vuur van
den opstand schijnt zich nog steeds verder
uit te breiden. Met belangstelliog aanschouwt
Europa tot nu toe den gloed der vlammen,
lieeds heeft Turkije een 400.000 man op de
oeen gebracht om het strijd vuur van den
opstand met stroomen bloede te blusschen.
Of dit lokken zal, moet de tijd leeren.
Volgens de laatste berichten uit Turkscho
bron zijn de soldaten van den Sultan goed
op weg den brand uit te dooven. Bij hen is
door de gruwelen, waaraan zich de opstande
lingen hebben schuldig gemaakt, het heilloos
fanatisme opgewekt. De Turksche bladen
hebben die gruwelen in kleuren en geuren
geschilderd, zoodat het eigenlijk niet to ver
wonderen is, dat de Moslems, vurig verlangend
naar weerwraak, zich ook aan buitensporig
heden te buiten gaan. Zonder morren hebben
Ie Turksche boeren hun akkers verlaten, de
uniform aangetrokken, en in de nienw
gevormde regimenten, waaraan de Sultan met
een bezielende toespraak persoonlijk de
vaandels heeft uitgereikt, zich lateu indeelen.
Inmiddels heeft het Macedonisch comité, dat
liet anarchistisch wapen, dynamiet geheeten,
even handig weet te hanteeren, als de pen,
waaruit de proclamatiën vloeien, waardoor de
bevolking tot den opstand wordt opgezweept,
tot de Mogendheden en ook tot Turkije een
nota gericht, waarin de grondslag wordt aan
gegeven, waarop een pacificatie van de op
roerige gewesten zou kunnen tot stand komen,
liet land worde namelijk verdeeld in vier
provinciën, te wetenAlbanië, Macedonië,
Oud-Servië en Thracië. Elke provincie zou
zelfbestuur erlangen, maar ten aanzien van
zaken, rakende de politiek en het leger,
blijven onder de souvereiniteit van den Sultan.
Tot handhaving van de orde vorme men een
burgerwacht en een internationale politie.
Voor de wetgeving zou door een Europeesche
commissie en de afgevaardigden der vier
provinciën worden zorg gedragen. Het land
zou, totdat de wetgeving er is, door een
internationaal leger van 45000 man bezet
worden. Het plan zou nog zoo kwaad niet
wezen, indien men slechts met een bevolking
te doen had, die voor autonomie eenigszins
rijp was.
Tengevolge van de gisting, die door de
geweldige gebeurtenissen in het geheeie
Tarkscbe rijk heerscht, zijn te Beiroet, een
stad in Syrië, met een bevolking van onge
veer 120.000 menscben, ernstige onlusten
uitgebroken, waarbij Christenen en Mohamme
danen met elkaar bloedig handgemeen werden.
Heide partijen beschuldigen eJka&r het eerst
begonnen te zijn. Wij kunnen moeilijk hier
uitmaken, wie van weerskanten het eerst
aanleiding gaf. Wij weten alleen, dat aan
beide zijden offers gevallen zijn, waaronder
ook een Amerikaan, wat allicht de twee
Amerikaansche oorlogsschepen, die er voor
aoker liggen, tot een handelend optreden
zon kunnen nopen. Men herinnert zich, dat
die schepen er gestationneerd zijn wegens het
voorval met den Amerikaaoschen vice-consul.
Tracht de Vorst van Bulgarije zooveel
mogelijk den vrede met Turkije to behouden,
het door agitatoren opgeruid volk verlangt
den oorlog, teneinde de opstandelingen nog
krachtdadiger te kunnen helpen, dan nu het
geval is, De hulp, die nu wordt toegezonden,
hoewel niet zonder beteekenis, komt van de
comitó's, die zich in Bulgarije gevormd
hebben, maar gaat niet uit van staatswege.
Wel laat de Regeering het zenden van die
hulp oogluikend toe, en heeft zich inmiddels
tot den oorlog toegerust. Zonder de Kamer
te raadplegen, heeft zij voor de kleinigheid
van veertien millioen gulden oorlogsmateriëel
aangeschaft. Over deze willekeurige handel- j
wijze duchtend de kritiek der volks vertegen-
woordiger8, heeft zij de Kamer (Sobranje) 1
ontbonden, en nieuwe verkiezingen uitge
schreven.
In Servië ziet het er bedenkelijk uit.
Gelijk men weet, zijn de moordenaars van
den vorigeo vorst en diens gemalin niet alleen
geldelijk Hink beloond geworden, maar hebben
ook van den nieuwen met bloedschuld beladen
souverein, Peter I. de vetste baantjes gekregen.
Een groot aantal officieren nu van het
Servische leger, die aan de nachtelijke moord
partij in den Konak geen deel hebben
genomen, zijn hierover terecht hevig veront
waardigd. Zij hebben ten getale van negen
honderd een verzoekschrift tot den Koning
gericht, waarin door hen op de terechtstelling
van de moordenaars door een krijgsraad
wordt, aangedrongen. Mocht aan hun verzoek
geen gevolg worden gegeven, dan zouden zij
hun eigen rechter zijn. Met het oog op deze
bewegiDg, waarvan het karakter niet te mis
kennen valt, zijn dertig officieren gevangen
genomen. Er blijven dan nog 870 over, een
eerbiedwaardig aantal, waarmede niet te
spotten valt. Nog in een ander opzicht trekt
Servië op dit oogenblik veler aandacht. Bij
verkiezingen, inzonderheid bij politieke ver
kiezingen, tracht in elk land de ééne partij
haar wederpartij zooveel mogelijk onschadelijk
te maken, soms met geoorloofde, maar niet
zelden ook met ongeoorloofde middelen. In
menigen staat bedient men zich vaak van
kwetsende verdachtmaking, ruwen spot on
vuigen laster, om den tegen-candidaat zedelijk
te dooden. In Servië gaat men echter verder.
Daar schiet men, om zich van een lastigen
tegen-candidaat te ontdoeD, zijn politieken
tegenstander eenvoudig dood. Voorzeker, een
afdoend middel. Zoo werd Korastschitze, de
candidaat der liberalen voor zeker district,
op last van de tegenpartij uit den weg
gernimd. Het is me daar bet volkje wel.
Hongarije heeft nog altijd geen Ministerie.
De Keizer, die te Budapest was om met de
leiders der verschillende partijen te confereeren,
is in zijn persoonlijke poging de mioisteriëele
crisis tot een goed einde te brengen, niet
geslaagd. Ook heerscht er in het leger groote
ontevredenheid. Te Triest liepen de soldaten
troepsgewjjze door de straten, zingend het
lied van den arbeid: »wij willen niet langer
dienen".
Elk vrijheidlievend mensch is van nature
een gezworen vijand van autokratie, want
zij leidt vaak tot grof despotisme. Maar dit
neemt niet weg, dat een autokraat wel eens
een maatregel kan bevelen, die ait zijn aard
onze volle instemming, zelfs onze toejuiching
verdient. Dit is het geval mot Keizer Wil
helm II, die nu eens niet gepraat, zooals
hij veelal doet, maar gehandeld heeft. Hij
heeft namelijk den stadhouder van het rijks-
land Elzae-Lotharingen telegrafisch gelast in
het belaDg van den gezondheidstoestand van
het garnizoen van Metz die maatregelen te
nemen, welke hij noodig mocht oordeelen. In
Metz namelijk is de typhus epidemisch uit
gebroken, vermoedelijk tengevolge der nalatig
heid van het gemeentebestuur, dat door
bezuinigingswoede gedreven niet die werken
deed verrichten, welke ter bevordering der
gezondheid allernoodzakelijkst waren. De
vroede vaderen van deze voormalige Fransche
stad, die het beter wisten dan deskundigen
en de mannen van de pers, meenden, dat
die werken in het geheel niet noodig waren.
Nu heeft de stadhouder na ontvangst van
dit telegram zich onmiddellijk tot het stads
bestuur gewend, en zijn stem daar krachtig
doen hooren, hetgeen tot resultaat had, dat
men met het maken van de gezondheids-
werken thans begonnen is.
Een soldaat had zich schriftelijk bij de
redactie van de Vorwartshet bekende
socialistisch orgaan, over ergerlijke misstanden
beklaagd, die in zeker garnizoen voorkwamen.
Om te kunnen beoordeelen of die klacht al
of niet gegrond was, werd aan een verslag
gever van genoemd blad opgedragen bij de
militaire autoriteiten een onderzoek in te
stellen. Deze kweet zich van zijn opdracht,
maar vond de militaire autoriteit niet bereid
inlichtingen te geven, tenzij de naam van
den klager genoemd werd, of de brief van
dezen werd uitgeleverd. De verslaggever
weigerde terecht aan dien eisch te voldoen,
verklarend niet het recht te hebben een
redactiegeheim te sohendeD. Bij die gegronde
weigering legde de militaire autoriteit zich
echter niet neer. Zij liet den verslaggever
's nachts van zijn bed oplichten en gevangen
zetten, om hem zocyioe'\ - dwi»<*en zijn
ambtsplicht te schenden. De lichamelijke pijn
bank is in Duitschland afgeschaft, maar de
geestelijke pijnbank schijnt in het land van
Goethe nog te bestaan.
NIEU WSTUDI feGEM.
Nederland.
Groningen, 10 Sept. Alhier zijn in het
gezin van den uitgever H. drie kinderen, die
aan huiduitslag loden, door het aanwenden
van een recept, waarin een dokter een
misstelling had begaan, ernstig ziek geworden.
Één der kinderen, een jongetje van bijna
vier jaar, is reeds overleden. Er bestaat kans
dat de beide anderen in leven blijven. De
justitie heeft het recept in beslag genomen.
Dé dokter had reaorcinum voorgeschreven en
had bedoeld resorbinnm.
Amsterdam, 10 Sept. Te dezer stede is
in de groote zaal van Plancius vanwege de
afdeeliog Amsterdam dor S. D. A P. een
protestmeeting in zake het ontslag-Lindeman
gehouden. Als sprekers traden op, mr. P. J.
Troelstra en Ketelaar. Lindeman zelf was
in de zaal aanwezig.
Aan het eind der vergadering werd onder
luid applaus de volgendo motie aangouomen:
>De vergadering, bezocht door meer dan
1000 personen, kennis genomen hebbende
van het ontslag, op grond, dat Lindeman
had geweigerd een verklaring te ondertoekenen,
waardoor hij zijn beginsel zou verloochenen,
protesteert krachtig tegen dezen aanslag van
den minister vau \V., H. en N. op hot
karakter der rijksambtenaren;
roept alle weldenkenden op, om pal te
staan voor de Staatsburgerlijke rechten van
den ambtenaar en de macht van partijen,
welke aldus het recht eu de vrijheid der
burgers vertrappen, te breken".
Met het zingen van do socialistische
liederen gingen de aanwezigen uiteen.
Alhier reed heel snel een koetsje, waarin
een dame zat, naar het station. Bij de
Heerengracbt gekomen, schrikt het paard
voor een locomobiel, welke dienst doet bij
het heiwerk voor een nieuw huis. Het dier
begint te steigeren, en gaat er van door. Dit
ziet een man, die 'n handwagen voortduwt.
Hij laat zijn wagon in den steek, en grijpt
het paard. Dame en koetsier zijn natuurlijk
zeer dankbaar, en de man gaat terug naar
zijn wagen. Daar staat echter eon politie
agent, die proces-verbaal opmaakt wegens
het onbeheerd laten staan van een handwagen
op den openbaren weg.
Woensdagnacht is do 54-jarige Altenberg,
wonende in do St.-Anthonie Breestraat, door
gaegestikt. Zijn vrouw, die eveneens bewusteloos
werd gevonden, is in het gasthuis weer
bijgekomen. Zij hadden bij het naar bed gaan
vergeten de gaskraan te sluiten.
's-Gravenhage, 9 Sopt. In hotel den
ouden Doelen is aangekomen Arthur Cham
berlain, de bekende industrieel en broeder
van den EngelBchen minister van koloniën.
De minister van financiën heeft
1°. ingesteld een commissie van onderzoek
nnar den toestand en de vooruitzichten der
Nederlandsche ruwsuikerindustrie en naar de
maatregelen, welke eventueel te haren behoeve
van staatswege zouden moeten worden ge
nomen
2°. in bedoelde commissie benoemd:
tot lid en voorzitter, den heer E. A. M.
van der Kun, lid van de Tweede Kamer van
do Staten-Generaal, te 's-Gravenhage;
tot leden, de heeren:
mr. M. Tydeman jr., lid van de Tweede
Kamer van de Staten-Generaal, te Breda;
J. A. VerboeflF, secretaris der Vereeniging
van beetwortelsuikerfabrikanten in Nederland,
te Werkendam;
K. J. A. G. baron Collot d'Escury, burge
meester van Hontenisse;
F. Spakler, raffinadeur te Amsterdam.
Aan de commissie wordt als secretaris
toegevoegd de heer J. A. V. Barmen 't Loo,
inspecteur der invoerrechten en accijnzen aan
het Departement van Financiën.
De Tweede Kamer zal Dinsdag 15
September a.s., 's namiddagB 3 uur, een ver
gadering houden.
H. M. de Koningin en Z. K. H. de
Prins der Nederlanden, die Maandag van Het
Loo naar 's-Gravenhage gaan, zullen van uit
de residentie naar Mecklenburg vertrekken
en daar eenige weken blijven.
Delft, 10 Sept. De heer 8. Lindeman, de
ontslagen leer&ar van de Landbouwschool,
zal zich te dezer stede vestigen als repetitor
in de wiskunde.
Oud Beierland, 10 Sept. De Commissaris
der Koningin in Zuid-Holland heeft nader
bepaald, dat de Gezondheidscommissie voor
de vereeoiging van gemeenten, waarvan de
zetel is Oud-Beierlandzal bestaan ait elf
de laatste jaren zelf de zorg op zich genomen
van een kleine volksbibliotheek, die ook den
steun verdient van alle ingezetenen. Zij, die
in het bezit zijn van gesohikte lectuur, kunnen
mede door schenking daarvan een steentje
heipen bijdragen aan gepast genoegen voor
velen gedurende de wintermaanden.
Goes. De hoofdelijke omslag is voor het
a.s. dienstjaar f 2000 hooger uitgetrokken
dan voor 1903.
Uit Stad ss Provmcis.
Zierikzee, 11 Sept. Wij waren gisteren
avond in de gelegenheid gesteld het Theater
der Luchtkoningin van F .Bakme, staande op
het Kraanpleio, te bezoeken. In dit Theater
ziet men een jonge dame in de lacht, zonder
aan haar handen of voeten eenig houwvast
te hebben, allerlei gymnastische toeren ver
richten. En om de toeschouwers tot het
inzicht te brengen, dat hier niet met spiegele
gewerkt wordt, zoodat aan een optisch bedrog
kan gedacht worden, spreekt zij, of juister
geeft zij antwoord op de tot haar gerichte
vragen, waaruit blijkt, dat het geluid komt
van do in de lucht zwerende «Koningin".
De tableaux-vivants slaagden voortreffelgk
zoodat een bezoek aan dit Theater een ieder,
die op do kermis iets zien wil, gerustelijk kan
worden aanbevolen.
1
Wegens het ruwe weder is het aan
gekondigde concert van >Kunst en Eer"
gisterenavond in do sociëteit Concordia" niet
doorgegaan.
Een hevige storm, vergezeld van sterke
regenvlagen, zoodat het als ware noodweer
was, heeft in ons stadje aan de moes- en
oofttuinen vrjj wat schade berokkend. Op het
Kraanplein is door den storm een boom ont
worteld. Ook op de wielrijdersohool van den
heer Anker en op den Grachtweg werden
hoornen tegon den grond geslingerd. Het dak
van het Theater der Luchtkoningin waaide weg,
zoodat de Luchtkoningin nu terecht op haar naam
kan aanspraak maken. De post van Tholen kwam
tengevolge van den storm in plaats van heden
nacht eerst heden morgen aan. De spoorboot,
die van morgen om half twaalf aan moest
komeD, arriveerde eerst heden namiddag 3 uur.
De meeste vrachtenaara zijn om het nood
weer niet in de stad gekomen.
Naar wij vernemen zijn op den weg van
Brouwershaven naar Zierikzee meer dan 25
hoornen omgewaaid.
Burgh. Naar wij vernemen, zal het op
1G September a.s. 25 jaar geleden zijn, dat
de heer W. Heulo alhier, zijne betrekking
als waterbouwkundig ambtenaar bij de water-
keering van den calamiteusen Burgh- en
Westlandpolder aanvaardde.
Sirjansland, 11 Sept. Ter gelegenheid
van de Zierikzeesche kermis, zal het muziek
gezelschap »Oosterlands Fanfare", evenals
het vorig jaar, alhier een uitvoering geven.
Oud-Vossemeer. Naar aanleiding van
het vorzoek door een groot getal personen
te dezer plaatse en omliggende gemeenten,
ook aan de Noord-Brabnntsche zijde, gericht
tot heeren Ambacbtsheeren van Oud- en
Nieuw-Vossemeer en Yrijberghe om ver
schillende verbeteringen aan te brengen in
den toestand van het overzetveer van Oud-
op Nieuw-Yossemeer, is, naar men ons meldt,
de gelegenheid tot aanleggen van de veerpont
verbeterd, op den veerdam aan de zijde van
Noord-Brabant een groote boeveelheid grint
gestort, en verder de toezegging gedaan van
het plaatsen van een veerbel aan de zijde
van Nieuw-Vossemeer.
Ter herinnering aan de rijke schenking
van freule H. Hoijssen van Kattendijke ten
behoeve van behoeftige zieken, waardoor
reeds velen in de gelegenheid waren gedurende
hun lijdensdagen versterkende middelen te
erlangen zonder dat by particulieren behoefde
aangeklopt to worden, zal aan den gevel van
het Ambachtsheerenhuis een gedenksteen
aangebracht worden.
In onze gemeente bestaat sedert het
jaar 1829 een leesgezelschap, dat dus in het
volgende jaar zijn 75-jarig bestaan zal kunnen
herdenken. Op bescheidon wijze werkende,
heeft het tot heden stand gehouden en in
AaibMtedlnsenTerksopliien eu.
Cortgene, 10 Sept. Door de Vereeniging
•Landbouwbelang" alhier werd in het lokaal
van den heer De Regt alhier aanbesteed de
levering van 42000 K.G. superphosphaat, te
leveren franoo op den wagen alhier.
't Minste was hiervoor ingeschreven door
de firma Wed. A. Schippers te Kamperland,
voor f 2.53 per 100 K.G.
Landbouw en Veeteelt.
Stavenisse. Door de ijverige bemoeiingen
van één der bestuursleden der DorpsvereenigiDg
alhier zijn er in deze gemeente in de op te
richten Coöperatieve Kunstmestfabriek reeds
niet minder dan 185 aandeelen geplaatst.
De varkensziekte alhier breidt zich
gestadig uit. Gedurig komen er nieuwe of
verdachte gevallen by. Vele eigenaars van
deze dieren trachten, zoo spoedig er iets van
ongesteldheid gemerkt wordt, de dieren te
verkoopen, teneinde zich voor grooter schade
te vrijwaren.
Met den verkoop van aardappelen gaat
het alhier zeer druk. Ia de laatste 2 3
weken zyn er reeds eenige duizenden H.L.
van hier verscheept, de laatste tegen minstens
f 2,50. Over het algemeen is de qualiteit
zeer goed en ook do opbrengst valt, de
verwachting in aanmerking genomen, niet
tegen, zoodat er ook dit jaar nog een
tamelijke landpacht met de aardappelen te
maken valt.
Op de tentoonstelling der Hollandsche
Maatschappij van Landbouw te Naaldwijk
werd onder meer bekroond voor ruwarige
Essex:tarwe, wintergerst, cbevaliergerst, zomer-
gerst, Newmarkcthaver, kortstroo-erwten en
schokkers, de heer J. W. Romeijn van
Ouwerkerk.
St.-Annaland. Eenigen tijd geleden is
ook in deze gemeente de hoer Van der Siikke
opgetreden, om propaganda te maken voor
de oprichting eener Coöperatieve Kunstmest
fabriek. Evenals elders werd ook hier bet
doel etc. helder in het licht gesteld en de
aanwezigen aangespoord tot het nemen van
aandeelen. Slechts elf personen traden toen
toe, elk voor één aandeeldoch sedert is het
aantal geplaatste aandeelen geklommen tot 58.
Mochten de belanghebbenden maar begrijpen,
dat ook io dezen eendracht macht maakt, en
nog velen er toe overgaan aandeelen te
nemen, want 58 aandeeleD voor een gemeente
als deze, waar men zooveel gebruik maakt
van kunstmest, is veel te weinig.
Oud-VoBsemeer. Men deelt ons mede,
dat door eenige landbouwers onder deze
gemeente dit jaar voor het eerst Wilheimina-
tarwe is geoogst, en dat de opbrengst zeer
hoog is, en loopt tot 25 H.L. per Blooisch
gemot, een hoeveelheid, die vooral dit jaar
bizonder gunstig mag genoemd worden, daar
over het algemeen de graangewassen gedurende
het grootste deel van het jaar veel te lijden
hebben gehad van ongunstige weersgesteldheid.
De Wilhelmina-tarwe heeft dus voor, wat
opbrengst betreft, boven de gewone hier
gezaaide variëteiten, zijnde Essex, Bordeaux
en Duivendaal, maar het stroo is veel korter.
Gedurende het najaar hoort men nog
al eens van het >oploopen", de zoogenaamde
«trommelzucht" bij runderen, wat niet zelden
den dood tengevolge heeft. Deze week moeBt
by een landbouwster een dier afgemaakt
worden, en hoewel het vleescb goed bruik
baar was, geeft het tooh een schadepost.
eu Telegrafie.
Scherpenisse. Aan het hulpkantoor alhier
is in de maand Augustus met 18 inlagen
een bedrag van f 271,45 ingelegd en aan
16 inleggers een bedrag van f 672,85 terug
betaald.
Het telephoonkantoor heeft in de maand
Augustus 59 telegrammen behandeld, n.l. 30
ontvangen en 29 verzonden.
