ZIERIKZEESCI9E
NIEUWSBODE.
Zaterdag 15 Augustas 1903.
(Z5 ierikzeesohe
C o u r a n t).
Tweede Blad
NIEUWSTUDIIHGEN.
TUINIEREN.
Gemengd Nieuws.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG on
ZATERDAG.
De prijs por 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
60ste JAARGANG. No. 7885.
Dlrooteur, A. DB LOOZE.
A. FRAHKEL.
Redacteuren
J. WAALE, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws.
Advertentiënvan 13 regels 30 (Jts.
meerdere regels 10 Cta.kunnen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
2 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Loozk, Hoek Schuitliaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adre&seeren aan A. F rinkel, Meelstraat 386, Zierikzee.
Indiëo
De inneming van Poelau TeDgah (Korintji,
midden-Sumatra).
Uit Batavia wordt aan het Ilbl. geseind:
»Poelau Tengah ia genomen.
De verdediging wa9 bewonderenswaardig;
vrouwen en kinderen vochten mede.
De vijand had 300 dooden.
Aan onze zijde werden 6 minderen gedood,
50 gewond.
Luitenant Ledeboer werd bij het doorzoeken
van huizen door vrouwen gedood, luitenant
Brouwers licht gewond".
Luitenant L. V. Ledeboer werd 1 Aug.
1901 tot 2e luitenant bij het O.-I. Leger
aangesteldhij was 25 jaar oud. Luitenant
G. R. Brouwers, die eveneens in 1901 tot
officier benoemd werd, ia 24 jaar oud.
Spanje.
J.l. Zondag werden op verschillende plaataen
in dit rijk aardschokken waargenomen.
Italië.
De Vesuvius vertoont neiging tot nieuwe
uitbarstingen.
Door den middelstee krater worden tot op
greote hoogte vloeibare stoffen uitgeworpen,
wat van lichtverschijnselen vergezeld gaat.
Toen Pans Pius X Dinsdag de mis
celebreerde in het kleine oratorium, waar zich
een honderdtal personen bevonden, word bij
plotseling overvallen door een lichte flauwte.
Na eenige oogenblikken van rust eohter
begaf hij zich naar zijno vertrekken terug.
Door den geneesheer wordt deze lichto on
gesteldheid aan buitengewone vermoeidheid
toegeschreven.
Servië.
Dinsdagmorgen zijn de kindoren van koning
Peter, vergezeld van hnn oom Arrène, to
Belgrado aangekomen en werden afgehaald
door den koning, het diplomatieke corps on
do ministers.
De minister-president Avakoemovita hield
een wolkomstrede tot don kroonprins, welke
door deze in 't Servisch beantwoord werd.
Onder levondige toejuichingen van het publiek
reed het gezelschap vervolgens raar de
kathedraal en ten slotte naar den nieuwen
konak.
Frankrijk.
Parijs, 11 Ang. De aanblik van de slacht
offers van het ongeluk op den Mótropolitain-
spoorweg is verschrikkelijk. De lichamen zijn
opgezwollenallen zijn door verstikking om
gekomen.
Te half zeven hedenmorgen had men 84
lijken opgehaald. Toen gingen de journalisten
de tunnel in. Het schouwspel was ontzettend.
De tunnel is uitgebrand. De grond is bedekt
met hoeden, parapluies, kioedingsfukken en
losgerukte waggon-kussens.
Men veronderstelt, dat een hevige worsteling
tusschen de slachtoffers heeft plaats gehad,
daar de wanden van de tunnel vol bloedvlekken
2ijn. De herkenning der lijken in de »Morgue"
is hartverscheurend. Talrijke lijken, die voor-
loopig in de stadekazerne neergelegd waren,
zijn naar het lijkenhuis overgebracht.
De bevolking van Parijs ia zeer onder den
indruk van het gebeurde. Minister-president
Oombes bezocht de »Morgue" in gezelschap
van den prefect der politie. De brandweer
lieden vervulden hun taak op bewonderens
waardige en heldhaftige wijze.
Ziehier een zooveel mogelijk geregeld
verhaal van bet jongste spoorweg-ongeluk te
Parijs.
Een ledige trein van de ^Metropolitan",
bestaande uit 6 wagens, welke een beschadigden
trein, eveneens ledig, naar do remise bracht,
geraakte in brand, even vóór het station
Ménilmontant. De machinist er van en de
andere treinbeambten vluchtten tijdig, den
trein aan zijn lot overlatende.
Maar een andere, derde trein, vol reizigers,
welke achtor den eersten aankwam, zag zich
daardoor den weg versperd en was gedwongen
stil te houden, niet ver van het station les
■Couronnes.
In een oogwenk was het gewelf vol rook.
Het treinpersoneel, dat het gevaar inzag,
maakte alarm en nu volgde een algemeene
vlucht en een verschrikkelijke paniek.
Dat was area laag nagenoeg allen wat
men te Parijs wist van het ODgeluk. Niemaud
kon zeggen, hoeveel slachtoffers er waren, of
er al dan niet menschen waren omgekomen
Het was onmogelijk in de treingangen af to
dalen, om te gaan zien
En urenlang stond een angstige menigte te
staren naar den rook, die opsteeg uit do
opening van het station Ménilmontant en het
station Couronnes en zich door de lucht
verspreidde in langzaam vervliegende jammer-
hiëroglyphen, welker geheim Diemand kon
verklaren.
De stationschef van les Couronnes verhaaldo
aan een medewerker van Le Figaro. dat
er ongeveer 240 passagiors in den trein
waren. Of er velen konden vluchton, wist hij
niet. Hot was stikdonker boneden; een paar
minuten na het ongeluk was het eleetrische
licht uitgegaan.
Do paniek was ontzettend, zoo verhaalde
hij. vliet was oen gebrul als van honderden
leeuwen".
De treinbeambten trachtten den vluchtenden
de noodige aanwijzingen te gevon»Dczen
kant uitt De trap ia rechts!" riepen zij.
Maar de menecben waren door schrik bevangen.
»Ik wilde licht maken", verhaaldo de chef
verder, smaar de lucifers gingen terstond
weder uit. Een brandende lantaarn, welke ik
bij mij had, was ook uitgegaan.
Op den tast en half verstikt door den
rook snelde ik voort. Ik stiet mij aan een
steon, en wildo juist omkoeren, meenende,
dat ik mij io de richting had vergist, toen
ik do leuning van de trap voelde. Het was
hoog tijd; ik was nagenoeg uitgeput"
Één der reizigers, die het eorsto vluchtten,
verhaalt, dat na bet bevel tot uitstappen,
velen den kant van Ménilmontant uit vluchtten
en terugsnelden, roepende: Brand! Er iB
daar brand 1" hetgeen den angst nog
vergrootte.
Die reiziger had lucifers bij zich en de
rook was toon nog niet zoo dicht of hij kon
die aansteken en met behulp daarvan vond
hij met nog anderen do ijzeren ladder, welko
naar boven leiddo. Daar gekomen, bielpen zij
nog vele anderon naar boven.
Vorscheideno passagiers begonnen, zoodra
zij in veiligheid waren, to roepen, dat zij
hun geld terug moesten hebben I
Tot 'b nachts 3 uur toe waren alle held
haftige pogingen van do brandweer om door
to dringen tot do tunnel vruchteloos. Daarna
verminderden do hitte en de rook langzamerhand,
zoodat de mannon, behoorlijk beschut, naar
beneden konden gaan en toen begon het
reeds beschreven naar boven brengen van do
dooden. Eerst enkelen, vervolgens meer.
Toen de tiende doode boven was, verhaalden
de brandweermannen, dat benedon nog een
groot aantal doodon lag; sommigen ver
pletterd tegen den muur; anderen verstikt
op den grond. Een man lag nog met de
voeten ia de waggon en met een kindje in
de verstijfde armen.
Nu gingen de draagbaren sneller en sneller
van boven naar boneden en weer naar boven.
Het was oen treurige stoet, welke daar
naar de ambulance wagens werd gebracht, die
echter zoo waren geplaatst, dat het publick
weinig van de dooden kon zieneon kindje,
dat or uitzag alsof het lag te slapeneen
elegant gekleede vrouween man met do
armen omhoog geheven; een ander met een
portefeuille onder deu arm; een met eon
dagblad in de handeen vrouw in zwaren
rouw, met bebloeden sluier, en nog vele
anderen, allen met vroeselijk verwrongen
gelaatstrekken
Beneden, tegenover de trap van het station
les Couronnes, waren op en bij den muur
sporen te zien van een ontzettende worsteling
der ongelukkige slachtoffers, die zich daar
verdrongen moeten hebbon.
Bloedvlekken op den muur; tegels zijn
uitgerukt; sporen van nagels zijn te zien in
het cementalles getuigt van de ontzettende
oogenblikkcn, welke daar doorleefd moeten
zijn door de ongelukkigen, dio to vergeefs
naar een uitgang zochten
Als er meer passagiers zich niet hadden
gehouden aan het voor gewonen tijden uit
gevaardigde strenge verbod van loopen over
den spoorweg, zouden er veel minder slacht
offers zijn. Degenen, die langs het spoor naar
Belleville liepen, zjjn allen behouden gebleven.
Het proces-Humbert, dat Woensdag werd
voortgezet, bracht weer niet veel •bizonders
aan het licht.
Frederic Humbert verweet den zegel
bewaarder, dat dezo zijn invloed beeft aan
gewend om Cattani aau de justitie te ontrekken
en eischte, dat de minister voor do rechtbank
zal verschijnen. Hij voegde er bij, dat eenigo
maanden tóór de arrestatie der Humberts te
Madrid, de Franscbo minister Patenötre
bijna in het huwelijk was getreden met
Marie Daurignac.
De president herhaalde, dat het er alleen
maar op aankomt te weten waar do milliot non
zijn, waarop weer geen antwoord volgde.
Het eiland Martinique wordt wel zwaar
geteisterd; nog liggen de volkanieche uit
barstingen van den achtsten Mei en den
dertigeten Augustus van hot vorige jaar
versch in het geheugen (den achtsten Mei
giDgen dertig duizend menschenlevens ver
loren te Saint-Pierro en den dertigsten
Augustus werd het tot dusver gespaard
gebleveu noordelijk deel van het eilaud zwaar
beproefd door een algelieelo vernieling) en
nu heeft een ettelijke uren woedende cycloon
tusschen Zaterdag en Zondag aanmerkelijke
ecbade aangericht te Fort-de-France, waar
ééo doode viel, terwijl men to Trinidad zoven
doodon had en door de verwoesting in enkele
dorpen van recenten datum, vijf duizend
menschon van al hnn hebben un houden
beroofd zijn.
Duitschland.
Het militair gerechtshof te Frankfort hoeft
den onderofficier Heinrich Sohevcr, van het
88ste rog. infanterie, wegens mishandeling
van reernten in meer dun 200 gevallen,
gestraft met 1 jaar gevangenis cn degradatie.
Men hooft gcon tuinman van beroep to
zijn, om to tuinieren. Niet allcon buiton,
maar ook in do stad hebben vclo monschon
een tuin, waarin zo voor hun vorzot groenten
telen en bloemen kweeken. Doch vooral
bniten. In on om het dorp, daar ia voor vele
menschon het tuinieren vaak do voornaamste,
soms do eenigo liefhobberij. Sommigen ook
houdon er een tuin, ja zelfs een stukje land
op na, om in do bohoeften aan groenten,
aardappelen enz. van het huisgezin te voor
zien. Zij verbouwen zelf alios, wat zij voor
hun gezin en voor hun veo (varkens, geiten
enz.) noodig hebben. Gewoonlijk staan de
vruchten in zulke tuinen of op zulk een
stukje land zeer goed, want er wordt meer
dan gowono zorg aan besteed. Ilet land of
do tuin wordt gespit, er wordt betrekkelijk
voel mest gebruikt eriz. Toch gebeurt het
vaak, dat men misoogsten heeft, dat het een
of andero gowas op sommige plaatsen niet
gaat. Wat kan hiervan do reden zijn In de
meeste gevallen is do oorzaak van dergelijke
verschijnselen te zoeken in een eenzijdige en
dus gebrekkige bemestiog. Wat is hetgoval?
De bemesting van tuinen en kleine stukjes
land geschiedt gewoonlijk alleen door het
geven van bladmest, geitemest, beer en
dergelijke. In hoogst enkele gevallen en slechts
bij betrekkelijk gegoeden met koemest of
piardenmest. Al deze mest nu is op den
duur slechts ten deele geaobikt, om aan den
bodem terug t9 geven, wat er door de planton
aan wordt ontnomen. Onder de tuinvruchten
zijn er vele, die vooral van enkele voedings
stoffen bizonder groote hoeveelheden ge
bruiken b.v.
Onderstaande Onderstaand
gewassen gewicht en Onderstaande hoeveelheden:
leveren per nemen uit Phos-
HA. op den grond Kali. phoros. Stikstof.
Knollen 15.000 K.G. 73 K.G. 20 K G. 45 K.G
Asperges 5.000 K.G. 80 KG. 20 K G 65 K.G.
Uien 20 000 KG. 188 K.G. 19 K.G. 190 KG.
Koolsoorten 40.000 K.G. 300 K.G. 80 K G. l'JG K.G
Aardappels 25 000 K.G. 145 K.G. 40 KG. 85 KG.
Wanneer we deze cijfers vergelijken,
merken we op, dat de tuinvruchten in de
eerste plaats een groote behoefte hebben aan
kali, een stof, die juist in bovengenoemde
meststoffen slechts in geringe hoeveelheden
voorkomt, die met name in beer en urine
(slechts 0,2 pCt.) bijna niet aanwezig is.
Wanneer do tuinier of liefhebber koemest
gebruikt, is er al evenzeer behoefte aan kali;
dan treedt ook gebrek aan phosphorzuur op,
wat trouwens bij het gobruik van beer even
zeer het geval is. Het ia dus raadzaam in
het najaar, als de vruchten uit den hof zijn
of in het voorjaar, als do grond omgespit
wordt, wat kaïaiet of Thomasslakkenmeel te
gebruiken.
Men heeft in een tuin van een gemet
grootte slechts 250 K.G. van elk noodig.
Dat is dus voor een gemet gronds ongeveer
f 8 a f 10 onkosten. Natuurlijk behoeft men
niet ieder jaar zulk eeu bemesting te houden.
Daarenboven moet men nagaan, welke vruchten
er het best naar groeien. En daar moet men
er weer spoedig mede terugkomen.
Grondwetsherziening.
ThaDs zijn in druk aan de leden der Tweede
Kamer rondgedeeld de stukken, bclioorende
tot het voorstel van wet van do heerea
Troelstra, Helsdingen, Hugenholtz, Van Kol,
Ter Laan, Melchers en Schaper, strekkende
tot het in overweging nemen van veranderingen
in het 2e, 3e, 4e, 5e, 7e en 11e hoofdstuk
en de additionneele artikelen der Grondwet.
Hun voorstel heeft ten doel:
1°. voor de Staten-Generaal, de Provinciale
Staten en den Gemeenteraad het algemeen
kiesrecht in te voeren
2°. alle belemmeringen tegen het actief en
passief vrouwenkiesrecht uit de Grondwet
weg te nemen;
3°. invoering van de evenredige vertegen
woordiging mogelijk te maken; en
4°. do Eersto Kamer te vervangen door
het referendum (de volksstemming).
Om dit doel te bereiken moeten 04 artikelen
der Grondwet gewijzigd worden of vervallen.
Het wetsontwerp is verdeeld in 5 paragrafen,
waarvan do eerste de wijzigingen in het
Tweede Hoofdstuk (van don Koning) bevat;
par. 2 dio in het Derde Hoofdstuk (van de
Staten-Generaal), par. 3 die in hot Vierde
Hoofdstuk (van do Prov. Staten en de
Gemeentebesturen); par. 4 die in het Vijfde,
Zevende en Elfde Hoofdstuk (Justitie, Financiën
en Grondwetsverandering) en par. 5 die in
de Additionneolo Artikelen.
In do Memorie van Toelichting wordt iu
de eersto plaats gewezen op do resultaten
van do bestaande Kieswet.
Van 1.170.703 mannon van 25 jaar en
hooger stonden er in 1901 009.511 op de
kiezerslijst, zijnde 24.17 procent van allo
mannen cn 51.7 procont van hen, die den
kiesrechtleeftijd hadden bereikt. Bijna de helft
(48.3 procent) der bovolking wordt dus door
do Kieswet uitgesloten en het behoeft geen
nadere toelichting, dat dit deel der bevolking,
na aftrek van een klein aantal vreemdelingen,
bijna uitsluitend ondor de minder gogoedon,
do arbeidende klasse moet worden gezocht.
Telt men de groepen c en d der cijfers van
de beroepstelling van 1899 bijeen, dan blijkt,
dat het getal eigenlijk gezegde mannelijke
loonarbeiders en daarmede gelijkgcstelden van
23 jaar en ouder 686.224 bedroeg, waar
tegenover staan 439.079 bedrijfsboofden en
daarmede gelijkgestclden, benevens 108.549
zonder beroep, totaal 1.233.922 meerderjarige
mannelijke personen. Neemt men aan, dat
de beroepsloozen over do beide categorieën
van loonarbeiders en bezitters ongeveer naar
evenredigheid van hun omvang kunnen worden
verdeeld, dan blijkt de verhouding van de
loonarbeiders tot do andere klaesen in ons
land te zijn als van 6 4. Onder de ongeveer
1.160.000 Nederlanders, mannen, die in 1901
don kiesrechtloeftijd hadden bereikt, komen
dan voor: 699.000 loonarbeiders en 464.000
zelfetandigo personen. Trekt men van het
totaal der kiezers laatstgenoemd getal af,
dan blijven er nog geen 150.000 arbeiders-
kiezers over, dat is nog minder dan een
vierde der mannelijke arbeiders van 25 jaar
en onder. Zelfs in het systeem der wet-Van
Houten moet dit resultaat worden beschouwd
als bewijs van de ondeugdelijke techniek dier
wet, daar hot immers de bedoeling heette
allon, die voor zich en hun gezin den koet 1
kannen verdienen, het kiesrecht to verleenen,
en men toch niet mag aannemen, dat in
Nederland drie vierden der arbeiders niet
eens in staat zijn door hun arboid in hun
onderhoud te voorzien.
Als een tweede grief wordt voorts gewezen
op het vasthouden van belastiDgcensus, en
als derde grief op de ongelijke werking der
Kieswet voor de verschillende dealen des
lands, waardoor met name in de groote steden
het kiesrecht feitelijk veel meer beperkt is
dan op het platteland, wat uitvoerig aangetoónd
wordt.
Wat de voorstellers beweegt het referendum
voor te stellen, iB: 1°. do noodzakelijkheid
om te zoeken naar een teugel voor de groote
machtsvorming van het Parlement, naar een
tweede instantie voor de besluiten van het
lichaam, dat het volk vertegenwoordigt, maar
nog niet bet volk is; 2°. het democratisch
beginsel, dat te beter tot uiting komt, naar
mate het volk zelf meer in wetgeving en
bestuur gekend wordt; 3°. de zucht om te
bevorderen, dat bet volk leere deelnemen
aan de wetgeving, en het aldns voor de
democratie op te voodon.
De voorstellers zeggen, dat het gemakkelijk
is na te gaan hoe het mogelijk is, dat zoowel
conservatieven als consequente democraten en
sociaal-democraten het referendum huldigen.
De eersten hobben het als een natuurlijke
rem tegen sneller vooruitgang leeren konnen
en waardeeren. De laatsten daarentegen
kunnen zich over uitspraken van het referendnm,
ook waar deze niet aan de door hen gestelde
eischen voldoen, troosten met de gedachte,
dat het kwaad niet in het referendum, doch
in de gebrekkige ontwikkeling van het volk
zelf zit en dat juist het referendum een der
middelen is om het volk op den daur van
dio kwaal te verlossen.
In Zwitserland is gebleken, dat van 1874
tot 1900 het volk van zijn verwerpingsreoht
geen drukker gebruik heeft gemaakt dan in
hetzelfde tijdvak ten onzent de Tweede Kamer.
Terecht wordt het referendum dan ook »de
oonsrquentie der moderne demooratie" genoemd.
Bij het wetsvoorstel zijn als bijlagen gevoegd
n. een tabel van meerderjarige personen,
op 31 Decomber 1899 werkzaam in de ver
schillende bedrijfsgroepen; en
b. eon opgave van het aantal kiezers voor
de Tweede Kamer per 100 mannen van 25
jaar en ouder in het jaar 1901.
Te Neeritter (Limburg) kregen Lambert
Seutjena cn Chr. Verbagen hevigen twist,
waarhij zij weldra handgemeen werden.
Sentjens, een oude bekende der justitie, haalde
zija revolver te voorschijn en loste deze op
Verhagen. De kogel trof dezen in de borst
en doorboorde do loDg.
De getroffene zakte onmiddellijk ineen en
gaf na eenige uren den geest. Do dader wist
te ontsnappen over de Belgische grenzen.
net parket uit Roermond is overgekomen
tot het instellen van een onderzoek. De politie
heeft den dader nog niet gevonden.
Aan hot strand onder de gemeente
Blocmoodaal (N.-H.) is 6 Aug. j.l. aangespoeld
het in vergevorderdon staat van ontbinding
verkeerend lijk van een manspersoon, van
middelmatige lengte, tengere gestalte, ver
moedelijk van 33-jarigen leeftijd, gekleed met
donker cheviot pak, wit piqué vest, zwarte
dunne sokken, verlakte knoopschoenen,
dragende aan de binnenzijde het handelsmerk
in vergalde letters M. WildBmuth sons 17
Yermyn St. London, wit hemd, witte onder
broek, gemerkt in rood S. D. M., zwart
clastieko kousenbanden. Op het lijk is
bevonden een kleine zwarte lederen portefeuille,
inhoudende1 Engelsch bankbiljet v&n 5
pond, genummerd 98/u 34122, 5 gouden
Engeleche pondeu, 1 goud half Engelsch
pond, 8 twee-schillingetukken, 4 pennies,
1 penny, 1 gouden ring, gevormd door twee
handen vasthoudende een hart, waarop
gegraveerd een band vasthoudende een pjjltje,
2 visitekaartjes ten name van Mr. Steward
D. Majoribank8, 1 biljet o. a. gemerkt Ferra
Carrie de Buenos-Ayres al Pacifico, ten name
van Steward D. Majoribanks, 1 biljet o. a.
gemerkt Huilincham Colfclub, 1 biljet o. a.
gemerkt Granada Serie 31 Jockey-club,
1 quitantie ten name van A. J. Watson,
1 manchetknoop, 2 gouden frontknoopjes,
1 gouden sigarettenkoker, waarop in het
midden gegraveerd een hand vasthoudende
een pijl, waaronder een versiersel waarin de
woorden xAdvance With Courage". In den
bovenvoorkant gegraveerd de lettere E. J. B.
in den beneden onderkant de letters S. D. M.
en 1 dassenknijper.
De burgemeester van Bloemendaal verzoekt
inlichtingen om de indentiteit van het lijk te
kunnen vaststellen.
Van de 77 deelneemsters aan den
bakeroursus, uitgaande van de onderafdeling
Amsterdam van den bond voor vrouweljjke
verloskundigen in Nederland, hebben er 52
een getuigschrift ontvangen.
Van ^doorgaans uitstekend ingeliohte
zijde" verneemt het Volksdagblad, dat mr.
P. J. Troelstra met 1 October de leiding van
Het Volk zal neerleggen. De sterke en gestadige
achteruitgang in den laatsten tijd van het
aantal lezers van dat blad, moet, volgens het
Volksdagbladaan des heeron Troelstra's besluit
niet vreemd zijn.
