fabriek zou optreden, de heer Alfred Pieraerd,
ie de vorige week te Brussel veroordeeld tot
5 maanden gevangenisstraf en 1000 francs
boete, wegens ontvreemding van 110 000
francs ten nadeele van de op te richten staal
fabriek alhier èn van de Ateliers du Midi",
te Charleroi (België).
AanbestedingenVerhoopingen en*.
Colijnspl&at, 5 Aug. Heden werd door
notaris Roelof, ten verzoeke van den heer
L. M. de Vos, verkocht ZEds. inspan.
Zeer hooge prijzen werden besteed, als
paarden 517, 497, 397, 477, 392 en 297
gulden; 2-jarige paarden 240 en 325 gulden;
jaarlingen 160 en 260 gulden; veulens 115
en 100 gulden; koeien 250, 200, 195, 190,
130, 205, 235, 200, 205, 165, 200, 185,
140, 140, 115, 105, 105, 90, 112, 116, 96,
82, 82, 68, 58, 52, 46, 34, 32 gulden;
varkens (met biggen) 80, 78; vette varkens
58 en 42 gulden. Alles onverminderd 10 pCt.
onkosten.
Landbouw en Veeteelt.
Sirjanaland, 7 Aug. Ia onze gemeente
hebben zich ook al eenige gevallen voorgedaan
van varkensziekte; tot hiertoe gelukkig nog
zonder doodelijken afloop.
Tengevolge de vele regens begint de
aardappelziekte zich te vertoonen. Ook de
erwten hebben veel geleden. Verscheidene
zijn in de peulen geschoten. Gisteren werd
van den op banden etaanden oogst de eerste
rogge binnengehaald.
Door den heer H. J. Dorst te Stavenisse
zijn dezer dagen aardappelen gepoot, teneinde
de proef te nemen om vroeg in het voorjaar
nieuwe aardappelen te hebben.
In verschillende deelen onzer provincie
doen zich gevallen van besmettelijke vlekziekte
onder de varkens voor.
Vee-uitvoer naar België. In Juli zijn
uit Nederland langs het grensstation Esschen
naar het buitenland verzonden 184 stuks
fokvee en 2860 stuks slachtvee, ter waarde
van f 170.000. Van hat fokvee werden 23
stuks afgekeurd en naar Nederland terug
gezonden.
Oud-Vossemeer. Onder de paarden van
enkele landbouwers heerscht de droes; bg één
zijn een tweetal dieren gestorven, bij een
ander één. "Waar deze dieren zulke hooge
waarde bezitten, valt bet werkelijk niet te
verwonderen, dat men met angst deze ziekte
ziet verschijnen.
RECHTSZAKEN.
In de Woensdag te 's-Gravenhage gehouden
openbare vergadering der afdeeling voor de
geschillen van bestuur van den Raad van
State werd verslag uitgebracht over de door
den onderwijzer H. C. Bakker te Sluia
gevraagde, maar door Gedep. Staten van
Zeeland geweigerde vergunning tot het waar
nemen der betrekking van voorzitter der
zYereeniging voor Varkensverzekering".
De koninklijke beslissing volgt later.
VISSCHE RIJ-BERICHT EN.
Stavoren, 4 Aug. De Zeeuwsche mosselaars
zijn teruggekomen en vonden na lang zoeken
toch weer mossels. Het kleinere goedje, het
zaad en dit is alleszins begrijpelijk, schijnt
't meest verstrooid te zijn geraakt. Min of
meer volwassen soort trof men aan halfweg
Wieringen, doch ook daar lagen ze nog maar
niet voor 't opscheppen. Buitendien is 't ruwe
weder der laatste dagen oorzaak, dat het met
de vangst nog maar niet vlotten wil. Het
korren der moesels vereischt n.l. kalm weder,
het sleepnet moet regelmatig over den zee
bodem schuiven, wat door de woelige zee
tegenwoordig onmogelijk wordt gemaakt. Een
veertiental visscbers, op die wijze tot werkeloos
heid gedoemd, liggen reeds langer dan eeo
week in onze haven.
KBBMW1EPW».
Den 23en Augustus hoopt ds. Th. H. van
Dolder, sedert 4 Nov, 1877 pred. bij de
Ned. Herv. gem. te Oude-Tonge, den dag te
herdenken waarop hij vóór 40 jaar de Evangelie
bediening to Foudgum aanvaardde. Yóór dien
tijd was ds. Van Dolder als hulpprediker te
Hardegarijp werkzaam, cn stond bg voorts
nog als pred. te Gerkesklooster, Eage,
's Heer Abtskerke en Nisse.
Beroepen bij de Ned. Herv. Gemeente
te Renesse en Noordwelle ds. L. B. Onnes
te Yenhuizen (N.-H.)
Ia de zitting van de Algemeene Synode
op Dinsdag 1.1. kwam in behandeling het
voorstel van de classicale vergadering van
Goes, tot aanvulling van art. 18 van het
reglement op de diaconieën, om voor den
ligger van de bezittingen van de diaconie het
visum van het classicaal bestuur te eischen.
De conclusie der rapporteerende commissie
was gunstig. De vice-president meende dat
de bestaande wet voldoende is; wordt deze
niet nageleefd, dan moet men niet een nieuwe
wet maken, maar zorgen dat de bestaande in
toepassing wordt gebracht. De conclusie werd
met 14 tegen 3 stemmen verworpen, dus
blijft het artikel gelijk het is.
De beer L. Stolk, pastoor te Ylissiogen,
hoopt den 15 Augustus zijn zilveren priester
jubileum te herdenken.
Zonnemaire, Door de Geref. gemeente
alhier is aangekocht een woonhuis, dat dienen
moet als Pastorie.
PKSDIS.I
in onderstaande Gemeenten van S
Zondag 9 Au
De Gere/. Kerk te Zierikiee:
's Voorm. tien ure en 's avonds zes ore: de heer
C. J. H. van Diemen, beroepen predikant te Meerkerk.
Hert. Kerk te Kerkwerve:
'3 Voorm. half tien ure: ds. Blanker».
Herv. Kerk te Serooskerke:
's Nam. twee ure: ds. De Jagher van Burgh.
Herv. Kerk te Burgh:
'a Voorm. half tien ure: ds. De Jagher.
Herv. Kerk te Renesse:
's Voorm. half tien ure: ds. Kapteyn. (Doopsbediening).
Herv. Kerk te Noordwelle:
's Nam. twee ureds. Kapteyn.
Herv. Kerk te Haamstede:
's Voorm. half tien ureds. Brouwer. (Doopsbed.)
Geref. Kerk te Haamstede:
'8 Voorm. half tien ure en 's nam. twee ure: ds. Koolstra.
Oud-Geref. Kerk te Haamstede:
Driemaal Leeskerk.
Herv. Kerk te Eikerzee:
's Voorm hall tien ure en 's nam. twee ure: ds.
De Letir. (Doopsbediening).
Geref. Kerk te Elkcrzee:
's Voorm. half tien ure en *3 nam. twee ure: ós. Raman.
Herv. Kerk te Brouwershaven:
's Voorm. half tien ureds. v. d. Broek.
Geref. Kerk te Brouwershaven:
's Voorm. half tien ure en 'snam twee ure: ds. G<?er-
ling.
Herv. Kerk te Zonnemaire:
's Voorm. hall tien ure: ds. Zeeman.
Geref. Kerk te Zonnemaire:
'a Voorm. half tien are en 'snam. twee ure: Leeskerk.
Herv. Kerk te Noordgouwe:
's Nam. twee ure: ds. Blankert van Kerkwerve.
Herv. Kerk te Dreischor:
's Voorm. half tien ore en 's nam. twee are: ds.
A. Burger
O N E B W IJ
Te 's-Gravenhage slaagde voor de Engelecho
taal 1. o. mej. C, G. Timmerman te Iereeke.
Te Utrecht slaagde voor het staats-examen
B de heer C. M. Hoogonboom, geboren te
Renesse. Wij vermelden dit als een hooge
zeldzaamheid, omdat de meeste candidaten,
studeerend met stalen ijver en volharding, ten
minsten twee jaren noodig hebben voor dit
examen en genoemde heer den buitengewoon
korten tijd van één jaar behoefde om aan de
gestelde eischen van het examen te voldoen.
Geslaagd voor hoofdacte lager onderwijs
W. B. Noteboom van Brouwershaven, onder
wijzer te Amsterdam, zoomede J. Oom te
Ierseke en J. Frelier te Erabbendjjke.
Yoordraohten voor hoofd der school to
Sommeladijk de heeren: J. H. Kohier, Her-
kingenJ. L. A. Thielman, WierdenJ.
van 't Hoff, MelisaantF. ten Eate, Blokzijl.
Yoor de hoofd-acte ia o. a. geslaagd
de heer W. A. Ovan te Rotterdam, geb. te
Ylissiogen.
Tot lid van de commissie tot wering
van schoolverzuim te Poortvliet is door deu
gemeenteraad benoemd de heor J. Elenbaas Jz.,
die zich deze benoeming heeft laten welgevallen.
De nieuwe R.-K. school te VlissiDgen
zal Maandag 17 Augustas worden ingewijd.
Foit ei Telegrafie.
Scherpenisse, 6 Aug. Op het hulpkantoor
alhier is in de maand Juli met 18 inlagen
een bedrag van f 399,33 bij de rijkspostspaar
bank ingelegd, on aan 13 inleggers een bedrag
van f 1359,25 uitbetaald.
Op het telefoonkantoor alhier werden in
de maand Juli 60 telegrammen behandeld,
n.l. 28 ontvangen en 32 verzonden.
Gedurende de maand Juli zjjn door
het Rijks telephoonkantoor te Poortviet
behandeld 57 telegrammen, n.l. verzonden
31 en ontvangen 26.
Gemengd Nieuws.
Ilad hij zich maar met zijn onderwijs
bemoeid. De gemeenteraad van Helder
behandelde Dinsdag de zaak-Eappetein. De
onderwijzer P. C. Eappetein maakte tijdens
de werkstaking als korporaal bij het reserve
kader zich schuldig aan het verspreiden van
manifesten, die een opruiend karakter droegen,
waarvoor bij in hoogste instantie door het
Hoog Militair Gerechtshof werd veroordeeld
tot 8 maanden gevangenisstraf.
Naar aanleiding van dit vonnis werd door
den arrondissements-echoolopziener, den heer
Van Goens, voorgesteld den heer Eappetein
uit zijn betrekking te ontslaan, met welk
voorste] Burgem. en Wetb. zich vereenigden.
De zaak maakte het onderwerp uit eener
zeer breedvoerige discussiewaarvan het
gevolg was, dat het voorstel tot ontslag met
11 tegen 6 stemmen werd aangenomen.
Een duif voor de Koningin. De
Maas- en Roerbode meldt, dat de bewoners
der EruisheerenBtraat te Roermond aau de
Eoningin een duif hebben gezonden met het
volgende schrijven:
Majesteit.
Met gevoelens van diepen eerbiod en
dankbaarheid herdenken de bewoners der
Eruisheerenstraat te Roermond den dag van
17 Juli j.l., toen Uwe Majesteit en Haar
Doorluchtige Gemaal onze vaderstad bezochten
en ook ons arbeidersbuurt-bewoners de hooge
eer te beurt viel Uwe Majesteit en Z. E.
Hoogheid Prins Hendrik der Nederlanden
in ons midden te zien.
Uwe Majesteit en Iloogstderzelve Gemaal
hebben door die daad getoond, dat ook de
bewoners der arbeidersbuurten uwe kindeïen
zijn, die ook in de liefde der Koninklijke
3EUHTEN
Ichouwen en Duiveland.
0 U Btu 9 10 O 3.
Ohr. Geref. Kerk te Zierikzee:
'8 Voorm. half tien ure, 's nam. twee ore en 's avonds
zes ure: de heer Kootnanstudent te 's Gravendeel.
Herv. Kerk te Ouwerkerk:
'3 Voorm. half tien ure: ds. Waardenburg ?an
Bruin isse.
Herv. Kerk te Nieuwerkerk:
's Voorin, half tien ure: ds. Kamsteeg van Sirjans-
land; 'snam. twee ure: Geen dienst.
Oeref. Kerk te Nieuwerkerk
's Voorm 9.30 ure, 's nam. 2 ure en 's avonds 5.30
ure: Leeskerk.
Oud-Geref. Kerk te Nieuwerkerk:
'8 Voorm. 9 ure's nam. 2 ufe en 's avonds 5.15
ure: Leeskeik.
Herv. Kerk te Üosteriand:
's Voorm, half tkn ure: Geen dienst; 's nam. twee
ure dr. G. Smit.
Osref. Kerk te Oosterland:
's Voorm. half tien ure: dg. C. Staal. (Bediening
H. Avondmaal); 'snam. twee ure: Idem; 'savonds zes
ure: Leeskerk.
Herv. Kerk te Sirjanslaud:
'sNam. twee ure: ds. Kamsteeg.
Herv. Kerk te Braiuieee:
's Voorm. hall tien ure: Ltesketk; 's nam. twee
ure. ds. Waardenbarg.
Geref. Kerk te Bruinisse:
's Voorm. 9.30 ure en 's avonds 5 ureds. De Jager.
Ooif-^reL Kerk te Bruiniftse:
's Voorm. 9 ure, 's nam. 2 ure en 's avonds 5
ure: Leeskerk.
Evangelisatie Bruinisse:
's Voorm. 9.30 ure en 'snam. 2 ure: Gewone dienst
Evangelisatie Jeruèl 11:
's Voorm. 10 ure, 's nam. 3 ure en 's avonds 8
ure: Uet Bestuur.
Moeder deelen. Nooit zal die Eoninkljjke
daad door ons worden vergeten en in de
harten onzer kinderen zal de herinnering van
dat bezoek worden gegrift.
Zoover het onze beeoheiden middelen
toelieten bobben wij bij die gelegenheid onze
straat versierd en als zinnebeelden onzer
gevoelens werden een aantal duiven, met
oranje-strikjes veraierd, opwaarta gezonden.
Één dier daiven plaatste zich op het Koninklijk
rijtuig en Uwe Majesteit strekte nare
Koninklijke hand uit om bet diertje te
streelen.
Dat treffond oogooblik gaf ons aanleiding
Hare Majesteit gelijktijdig met dit schrijven
dat duitje toe te zenden als een bescheiden
herinnering aan het bezoek onzer arbeidera-
bnnrt.
Terwijl wij Uwe Majesteit verzoeken deze
kleine attentie, hoe onbeduidend ook in
matoriödl opzicht, maar dio toch getuigenis
aflegt van liefde en dankbaarheid Uwer door
de fortuin minder bevoorrechte onderdanen
goedgunstig aan te nemen, verblijven wij,
Majesteit,
Uwe eerbiedige en dankbare onderdanen.
Namens de bewoners der Krnisbeercnstraat
Namens de commissie:
•r M. Fermont.
De heer M. Fermont te Roermond
heeft het volgend schrijven ontvangen
Aan de bewoners der Eruisheerenstraat".
Secretarie van H. M. de Koningin. No 1701.
Het Loo, 30 Juli 1903.
Hare Majesteit do Koningin hevft mij op
gedragen, den bewonors van do Eruisheeren
straat te Roermond Hoogstderzelver dank over
te brengen voor de aanbieding van bet duifje,
dat, in hunne buurt loegelatcu zijnde, zich op
hot Koninklijke rijtuig geplaatst heeft.
Deze aanbieding wordt door Haro MajesUit
gaarne aangenomen als herinnering aan bet
bezoek aan Roermond, alwaar Hare Majesteit
zulke aangename uren heeft doorgebracht.
De gevoelens van do bewoners der Kruis-
heerenatraat, die tot deze aanbioding geleid
hebben, worden door Hare Majesteit op hoogen
prijs gesteld.
De particulier secretaris van H. M. de
Koningin, A. van der Staal.
Vader zonder hart. Te Haarlem is
togen een 30-jarigon grondwerkor proces
verbaal opgemaakt wegens het opzettelijk in
hulpbehoevenden toestand achterlaten van zijn
5 kinderen van 9 tot 11£ j*ar.
Te Oudenbosch bad zich de knecht van
den landbouwer J. Lodewijks op een hooitas
te slapen gelegd. Toen bij wakker werd en
naar boneden wilde gaan, stapte bij mis en
viel met het hoofd op een arduinen bak.
Geneeskundige en geestelijke hulp waren
spoedig aanwezig. Zijn toestand is zorgelgk.
Op z'n Amerikaansch I Het huia
van den blokmaker J. Duin te O.-Pekela
(Gron.) is Dinsdag in zijn geheel 10 centimeter
opgeschroefd. Natuurlijk stonden tal van
nieuwsgierigen naar dit ongewone schouwspel
te kijken, 't Werk liep goed af.
Een rijke zonderling. Yrijdag werd
door de politie te Tiel een DuitBcher aan
gehouden, die door zijn excentriciteiten bare
aandacht trok.
Aan versohillende papieren werd op hem
gevonden een bedrag van f 64000 en een
bul van doctor in de rechten.
Daar hij zich volkomen kon Iegitimeeren
en een ingesteld geneeskundig onderzoek zijn
volle toerekenbaarheid bewoes, moest de
politie hem zijns weegs laten gaan.
Hij vertrok naar Rotterdam.
De 9-jarige Trijntje Boerdam te Hattem
ging met haar jonger broerlje in de nabijheid
der woning in het veld wat zand halen
voor moeder. Toen deze even later naar de
kinderen uitkeek, vond zij haar dochtertje
onder het ingestorte zand ongeveer 1 meter
bedolven. Niettegenstaande spoedig verleende
hulp werd het kind levenloos opgegraven.
Mevrouw Taylor, verdacht van een
verachrihkelijken moord te hebben bedreven,
is, naar de correspondent van het Berliner
Tageblatt uit New-York meldt, door de
rechtbank aldaar ter dood veroordeeld. De
veroordeeling volgde hoofdzakelijk op de
getuigenis van het 14 jarig dochtertje, die
het volgende afschuwelijk relaas van het
gebeurde gaf: »Vader kwam in den bewusten
nacht dronken thois, en als naar gewoonte
kreeg hij ruzie met moeder. Wij, kinderen,
gingen in een naastbijgelegen kamer en
trachtten, te slapen. Maar niet lang daarna
hoorden wij een achot, en wij vlogen naar
de kamer. Vader lag tegen de deur aan en
trachtte zijd laarzen aan te trekken, bij
huilde en riepnom Godswil Eate, vermoord
mij niet, ik zal weggaan en niet meer
terugkomen". Maar moeder richtte de revolver
nogmaals en echoot voor de tweede maaJ,
waarop vader rochelend op den grond zonk.
Toen schoot moeder voor de derde maal.
Daarop haalde moeder een groote keukenbijl
en terwijl vader nog leefde en vrec-seljjk
kermde, sloeg zij hem met een paar slagen
het hoofd af. Vervolgens hakte zij zijn armen
af, en maakte toen een groot vuur aan,
waarin zij het verminkte lichaam wierp. De
volgende dagen verbrandde zij de afgehouwen
armen en het hoofdde overgeschoten
beenderen stampte ze fija. Ten slotte werden
do kamers van bloedvlekken gereinigd en
toen dit gedaan was, zei moeder: sziezoo,
nu zijn wij klaar".
Gelukkig echter is de afschuwelijke daad
spoedig ontdekt, en zal het onmenech haar
gerechte straf ondergaan.
Een lastig geval. Madame Lebègue,
een erg bij-de-hande Parijscbe waachvrouw,
kreeg het onlangs te kwaad met haar man.
Ia een overdreven liefdesbetuiging sloeg deze
haar een paar tanden uit den mond en boven
dien maakte hij een soort pastei van haar
neus. Onmiddellijk werd madame Lebègue
naar het hospitaal St.-Louis gebracht, waar
men de wonde genas. Ze had echter geen
neus meer. Wat te doen? De geneeshecren,
die haar verzorgden, meenden niet beter te
kunnen doen dan haar een nieuwen neus te
maken. Een verpleegde uit het hospitaal bood
zich Aan om een stuk van zjjn wang te missén.
Men drukte bet stukje vlecech op de neus
gaten van madame Letègue cn de enting
ging zoo goed dat de waschvrouw op 'n zekeren
dag opstond met een prachtigen Griekscben
neus. Zij was er over in do wolken en bleef
dit tot verleden week. Acht dagen geleden
bemerkte ze dat haar neus hier en daar zwarte
puntjes vertoonde. Ze wiesch haar nieuw
geveltje zoo goed als 't kon, maar de vlekjes
werden steeds duidelijker. Drie dagen later
bad se haar heele neus vol haren zitten.
Een geraadpleegd dokter gaf haar uitlegging
van het geval. Het vel dat men op haar neus
gaten had ingeënt bevatte nog eenige baard
stoppels van den gedienstigen menscbenvriend.
Vandaar baar behaarde neus en als gevolg
hiervan is madame Lebègue gedwongen zich
iedere week bij den neus te laten nemen om
dat lichaamsdeel te laten scheren.
Eon alleronpleizierigate vergissing is in
den Staat Arizona geschied bij bet uitvoeren
van cavalerie-manoouvros.- Men bad den
manschappen, in plaats van losse, scherpe
patronen in de tasch gegeven. Bij het eerste
salvo werd het natuurlijk gemerkt. Er vielen
vijftien soldaten subiet van hun paarden, min
of meer ernstig gewond. De autoriteiten
hebben een onderzoek geopend.
Brieven uit Berlijn.
Van onzen correspondent).
Bebm/n, 6 Aug. 1903.
Van een huisjesmelker en ran een
eeaven-oude gevangenis.
I.
Het milieu, waarin ik me bevond, deed me
terugdenken aan één der tooneelen uit Dickens'
pakkenden roman „In Londen en Parijs,
A tale of two cities", dat grootendeels speelt
in het Parijs der groote revolutie. Op een
klein portaal van de vijfde verdieping van
Deforge's wijnhuis in de Faubourg St.-Antoine
stonden drie mannen dicht op elkaar gedrongen,
en tuurden door een klein kijkgat in de eenige
deur bij de hier eindigende smerige trap. In
het kleine zolderkamertje achter de deur, dat
al even vuil en verwaarloosd was als het
geheele trappenhuis, zat een oude, versufte
man over zijn schoenwerk gebogen. Het was
Dr. Manette, die 18 jaar in de Bastille had
gezeten, en in dien langen tijd zijn geheugen
had verloren. Deforge, de eigenaar van het
wijnhuis, liet aan de ingewijden, die zich
allen Jacques noemden, evenals hij zelve, dit
slachtoffer van het „ancien regime" zien, om
hun haat tegen de aristokrateu nog meer aan
te wakkeren, maar als hij met mr. Lorry, den
agent van Tellson's Bank, en Lucy Manette,
die van Engeland waren overgestoken om
den ouden man af te halen, boven komt op
het vuile portaal, gaan de drie Jacques op
zijn wenk weer even stil de trap af, als ze een
half uur te voren, één voor één beneden uit
de gelagkamer waren verdwenen, waar zij,
voor de toonbank staande, van de schijnbaar
niets ziende, maar in werkelijkheid scherp
oplettende Madame Deforge, een glas zuren
wijn hadden gedronken.
De plaats, waar me dit tooneel te binnen
schoot, deed in verlatenheid en verwaarloozing
weinig onder voor het door Dickens beschreven
vervallen trappenhuis van hel wijnhuis in de
Faubourg St.-Antoine. Ik bevond me in de
oude Hausvoigtei-gevangenis, daar ik om
den dood niet graag door den lezer met den
nek zou wenschen te worden aangezienvoeg
ik er dadelijk bij niet als gedwongen gast,
maar als vrijwillig snuffelaar en liefhebber
van oudbeden. Langs de smerige trappen
opklimmende naar de hoogere verdiepingen,
bleef ik op de holle corridors dikwijls staan
om door een klein kijkgat in de zware deuren
een blik te werpen in de holle cellen daar
achter met de kleine getraliede vensters boven
manshoogte. Hoevele schuldigen en onschuldigen
mogen in den loop der eeuwen van achter
deze kijkgaatjes met rond schuif plaatje door
barsche cipiers bespied zijn!
Ylak bij den Milllendamm in het oudste
gedeelte van de stad, waar de van de Boven-
Spree komende schepen door de sluis moeten
worden geschut, staan aan de Molkenmark t
naast elkaar een paar huizen, wier gevels
men het kan aanzien, dat ze betere dagen
fekend hebben. Het ééne is het voormalige
olizei-prasidium, nu in zijn geheel verhuurd
aan een meubelfabrikant, die het van boven
tot onder voor zijn zaak heeft in gebruik
genomen, daarnaast het Amtsgericbt, waar
van het grootste gedeelte nog gebruikt wordt
voor bureaux, en achter beide gebouwen het
omvangrijke Carré van de tot aau de Spree
reikende oude Hausvoigtei, de stedelijke ge
vangenis. Zooals men ziet, had men hier alles
dicht bij elkaar. In het Polizei-prasidium
werden de verdachte personages opgebracht,
daarnaast, in het Amtsgericht, kwam hun zaak
voor, en na veroordeeling gingen ze voor zoo-
en zooveel jaar in „de doos", in de groote,
groezelig gele gevangenis daarachter, waar
ze ook preventief hadden gezeten.
Want de oude „Hausvoigtei" diende als
Sratis-logies voor vogels van diverse pluimage
aarheen werd al het schuim gebracht, dat
men zich van het lijf wilde houden. Daar
zaten misdadigers evengoed als gevangenen,
die wegens schuld gegijzeld waren, daar zaten
politieke gevangenen zoo goed als landloopers.
verscheidene eeuwen lang was de Hausvoigtei
de eenige gevangenis der stad. In de laatste
jaren deed het alleen dienst ter bewaring van
landloopera, maar in April van het vorig
jaar kwam ook hieraan een eind. Eenige
maanden stond het groote gebouw, dat nog
uit het begin van de 15e eeuw dagteekent,
leeg, doch dit duurde niet lang. Een zekere
SchipaDOwski, de vroegere eigenaar van een
Tingeltangel onder de Stadtbahnbogen bij de
Spandauer Briicke, pachtte het geweldige com
plex met zijn tallooze kleine getraliede raampjes
van den Rijks-fiecus, zeer tegen den zin van de
stad, met het doel er zooveel mogelijk geld uit te
slaan, door de cellen aan gegadigden te ver
huren. En de uitkomst leerde, dat hij nog zoo
kwaad niet had gekalkuleerd. Waar men
vroeger niet met een stok was heen te slaan,
waar de menschen vroeger uitsluitend „der
Not gehorchend, nicht dem eignen Triebe"
voor langer of korter tijd genoodzaakt werden
hun intrek te nemen, daar kwamen ze nu
wel degelijk van zelf om met vrouw en kinderen
vrijwillig van een voormalige cel bezit te
nemen, niet dan na de vrij hooge huur voor
een maand vooruit betaald te hebben.
Aan de zijde van de Molkenmarkt gaat de
oude gevangenis geheel schuil achter hare
beide voormalige „patroons"het Polizei-
firüsidium en het Amtsgericht, die in den
oop der tijden ook al menige veer moesten
laten. Het pleister der gevels viel in brokken
naar beneden, de verf van deuren en ramen
verschoot, en bladderde af. Maar aan twee
kanten vertoont de Hausvoigtei zich nog in
dezelfde sombere grootheid als honderd en
meer jaren geleden, van den waterkant gezien,
waar het groezelige gebouw als een vesting
met een vierdubbele rij „schietgaten" uit de
Spree oprijst, en uit den Krögel, het van de
Molkenmarkt tot aan de Spree loopend oude
smalle steegje, dat aan de ééne zijde begrensd
wordt door het langgestrekte, uit de middel
eeuwen dateerende woonhuis van denzelfden
naam met zijn schilderachtige binnenplaats,
waar steeds kunstschilders aan het werk zijn,
waar de kippen tussöhen de hobbelige keien
scharrelen en pikken, waar in het achterhuis
met het overhangende dak het vorig jaar nog
een wapensmid harnassen, schilden en helmen
maakte op de ouderwetsche manier, door het
ijzer op een steen rond te kloppen, welke
handwerksman „uit den ouden tijdsedert de
bakens heeft moeten verzetten, daar het maken
van harnassen voor de schouwburgen niet
meer genoeg verdienste opleverde, en aan
de andere zijde door de hooge muren van de
gevangenis, waarvan de kleine getraliede
ramen achter dicht ijzergaas schuil gaan.
Vóór aan de straat, aan de drukke
Molkenmarkt, waar nu de wachtplaats is van
de moderne Taxameters, was in vroeger eeuwen
de steen, waar de veroordeelden „auf den
Pranger" te kijk werden gezet. Vogels van
diverse pluimage waren voor langer of korter
tijd de „gasten" van de Hausvoigtei. In een
cel op de tweede verdieping aan den rivier
kant bracht Frits Reuter een gedeelte van
zijn „Festungstid" door. In een andere oei,
eveneens aan den waterkant, zat op de hoogste
verdieping dén der „gevaarlijke acht-en-
Veerligers" gevangen, Karl Schurz, één der
mannen uit het revolutiejaar 1848, die na zijn
invrijheidstelling naar Amerika ging, waar
hij, de gewezen „revolutieman", een paar jaar
geleden behoorde tot de Amerikaansche gast-
heeren van Prins Hendrik van Pruisen, den
kleinzoon van den „Prinz von PreusBen",
lateren Keizer Wilhelm, die zich in die dagen
bij het volk zóó gehaat had gemaakt wegens
dè door hem bewerkte onderdrukking van den
opstand in Baden, dat hij bij nacht en ontijd
naar Engeland de wijk moest nemen. Tempora
mutnntur et nos mutamur in illis!
Waarom de arme luidjes, niettegenstaande
de hooge huren, toch in de vuile voormalige
gevangenis hun tenten hebben opgeslagen, in
een volgenden brief. K.
TELE&RA1IKN.
Dreischor, 7 Augustus.
Benoemd tot onderwijzer alhier aan de
openbare lagere school do heer Olree van
Ouwerkerk, en tot bowaarsohoolhouderes mej.
Legemate van Zierikzee.
