ZIËRIKZEESOHE
NIEUWSBODE.
Zaterdag 23 Mei 1903.
Cour an t).
Eerste Blad.
Algemeen Overzicht.
NIEUWSTIJDINGEN.
Uit Stad sr Provincie.
(Z i e r i li. z e o a c li e
Verschijnt DINSDAG-, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De pry's per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaalIndië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
59ste JAARGANG. No. 7850.
Dirooteur a, j. de loo?ïE.
Redacteuren:
A. FRANKEL.
J. WAALE, alleen voor het binnen- en bnitenl. nieuws.
Advertentiëovan 13 regels 30 Cl»,
meerdere regel» 10 Cis., kunnen uiterlijk tot de»
Uaandaga, -Woensdag» en Vrijdags middag»
2 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en belichten van correspondenten te adresseeren aan A. FhSnkel, Meelstraat 386, Zierikzee.
Dit nummer bestaat uit
twee bladem
"Wij kunnen niet zeggen, dat de binnen-
landsche staatkundige toestand van Frank
rijk op dit oogenblik bepaald rooskleurig is
te noemen. Het Ministerie-Combes toch heeft
tegen de congregaties, die als de machtige
steunpilaren van de Katholieke kerk te
beschouwen zijn, een feilen strijd aangebonden,
die met grooten hartstocht gevoerd wordt, en
waarvan de gevolgen nog niet te voorzien
zijn. In dien strijd staat een klein deel der
katholieke geestelijkheid aan de zijde der
regeering, althans legt baar in de toepassing
der wet op de congregatiën geen hinderpalen
in den weg. Zoo ziet Mgr. Fuget in de ge
noemde wet geen bezwaar. »De geloovigen",
zegt hij, ïhebben kerken genoeg tot hun
beschikking, en de wereldlijke priesters, die
niet tot een orde behooren, kunnen even
goed prediken als de monniken". Mgr. Mignet
is van oordeel, dat de bisschoppen en de
clerus zich buiten dezen stryd moeten houden.
Daartegenover staat, dat de kardinaal-aarts
bisschop van Parijs tegen de wet op de
congregaties sterk geprotesteerd heeft, dat
andere bisschoppen hun ontstemming over de
wet niet onder stoelen en banken hebben
gestoken, en dat ook het Vatikaan in een
officieus blad de houding der bisschoppen, die
in zake de uitsluiting van de niet toegelatene
ordes tot den kansel hardnekkig tegenstand
bieden, beslist goedkeurt. In eenige kerken,
waarin leden van de verbodene congregatiën
den kansel betreden hadden, leidde dit tot
ernstige wanordelijkheden. De voorstanders
van de regeeringsmaatregelen namelijk, meeren-
deels socialisten, vielen hun in de rede,
zeggend, dat zij in strijd met de wet handelden.
Zij werden hierop met boksbeugels, knuppels
en stokslagen uit de kerk verjaagd. Wie gaf
hun ook het recht als bewakers der wet op
te treden? In Parijs werd zelfs in de rue
du Mouliu de Beurre tusschen kerkgangers
en socialisten op straat zóó hevig gevochten,
dat een sterke politiemacht met Lépine aan
de spits er bij te pas kwam, waarbij deze een
blessuur opliep, doordat een flesch op zijn
hoofd werd stukgeslagen. Ondervindt de
ouverbidddelijke uitvoering der wet op de
congregatiën eenerzijds feilen tegenstand,
anderzijds werden in tal van gemeenten druk
bezochte volksvergaderingen gehouden, waarin
moties tot scheiding van kerk en staat werden
aangenomen. Onder deze omstandigheden is
de Fransche Kamer weder bijeengekomen.
Natuurlijk werd de regeering, zoowel door
de rechter- als door de linkerzijde, over
de bestaande verwikkelingen geïnterpelleerd.
Minister Combes verklaarde, dat, wanneer de
kerk het concordaat (overeenkomst tusschen
den Pauselijken Stoel en Frankrijk) niet eer
biedigt, zij dan ook de verantwoordelijkheid
daarvan zal te dragen hebben. Betreurend
do voorgevallene ongeregeldheden in de kerken,
keurde hij het verzet der niet toegelatene
congregaties ten sterkste af, dit bestempelend
met den naam van insubordinatie. Een motie,
waarbij de wenschelijkheid tot scheiding van
kerk en staat werd uitgesproken, werd met
278 tegen 247 stemmen verworpen. Een
andere motie, waarmede de regeering zich
vereenigd had, en waarbij deze in haar krasse,
van onverdraagzaamheid getuigende houding
gesterkt werd, verwierf de meerderheid der
Kamer.
De strijd, dien de Fransche regeering
onstaatkundig heeft uitgelokt, is natuurlijk
koren op den molen vau de nationalisten,
die begrijpelijkerwijze niets liever zien, dan
dat het getal vijanden van de republikeinscbe
instellingen aanzienlijk vermeerdert, zoodat
de republiek ten slotte haar eigen graf graaft.
De Keizer van Duitschland heeft in
tegenwoordigheid van vele hoogwaardigheid-
bekleeders der katholieke kerk, waaronder
ook de kardinaal-bisschop Mgr. Kopp van
Breslau werd opgemerkt, die door den Paus
was afgevaardigd, de door hem geschonkene
nieuwe deur van de hoofdkerk te Metz in
gewijd, en daarbij in gunstige afwijking van
zijn gewoonte, een slechts korte rede gehouden,
die door den bisschop van Keulen beant
woord werd. Eigenaardig is het, dat het
Protestantsche Duitschland tot den Pauselijken
Stoel in een betere verhouding staat dan het
Katholieke Frankrijk. Alles in deze, dit blijkt
opnieuw, hangt af van de leiding, die de
regeerders geven.
Bebel reist het land af, teneinde propaganda
te maken voor deaanstaandeRijksdagverkiezing.
De door den Keizer tegen de socialisten
gehoudene redevoeringen dienen hem tot
propaganda-materiaal. De duizenden in de
volksvergaderingen hangen aan zijn lippen.
Het Ministerie in Bulgarije is afgetreden, j
Nauwlijks was de Vorst Ferdinand van zijn
pleizierreieje naar Parijs, dat hij trots de j
crisis in zijn land ondernam, in zijn hoofdstad
teruggekeerd, of een ministeriëele crisis brak
uit. Aanleiding daartoe had gegeven de op
zettelijk lompe bejegeningwaaraan de
President-Minister, Daneff, op een bal, dat
ter gelegenheid van den verjaardag van Prins
Boris gegeven was, van de zijde van den
Vorst had blootgestaan. Deze bad hem
namelijk op een in bet oog loopende wijze
genegeerd, hem voorbijloopend, alsof hij er
niet was. De ambtgenooten van den Minister-
President verklaarden zich solidair met
dezen, en dienden allen evenals deze bun
ontslag in. In stede nu van deze lompheid te
herstellen, nam de Vorst het ontslag aan.
Een ander Ministerie werd gevormd, waarvan
Petro'f, die ook in 't Ministerie van den vermoor
den beroemden Stainboelofzitting had, hetboofd
werd. Of deze wisseling van bewindsmannen
ook een verandering in de politieke gedrags
lijn van Bulgarije zal ten gevolge hebben,
moet nog de toekomst leeren. Wenschelijk
ware het wel, dat krachtiger de neutraliteit
van het Rijk ten opzichte van Turkije gehand
haafd werd, dat niet oogluikend toegelaten,
ja zelfs heimelijk begunstigd wordt het vormen
van benden, teneinde den Macedonisohen
opstandelingen een bandje te helpen, en dat
de grens beter en afdoende bewaakt wordt,
opdat niet Bulgaarsche officieren en soldaten
met pak en zak naar de Macedoniërs kunnen
overloopen.
Wat den opstand in Macedonië betreft, de
Turken, die een voldoende legermacht op de
been hebben, zullen, wanneer geen andere
complicaties zich voordoen, dezen wel onder
de knie krijgen. Ook met de Albaneezen, die
zich tegen de hervormingen, welke Turkije
in Macedonië wil invoeren, met hand en tand
verzetten, zal de Turk het wel klaar spelen.
Reeds hebben zij van de Turkscbe troepen,
die zij bij Ipek onverhoeds aanvielen, een
lesje gehad, dat hun heugen zal. Toch is de
lucht in het Oosten verre van zuiver. Rusland
komt ons voor een dubbelzinnige politiek te
voeren. Het neemt den schijn aan den
Macedonischen opstand niet te willen, maar
het zou ons in geenen deele verwonderen,
wanneer het dien heimelijk aanstookt en
onderhoudt. Rusland heeft bij de verwikkelingen
in de Balkanstaten een veel te groot belang.
Het heeft steeds er bij geprofiteerd, wanneer
de een of andere aan Turkije onderworpene
volksstam de vaan van den opstand ontplooide.
En het zal ook nu zijn slag wel slaan, als het
daartoe het tijdstip gunstig acht. Er is een
schoone gelegenheid Turkije thans zwakker
te maken. Zal het zich die laten ontglippen?
Wij gelooven het niet, al ware het alleen
maar om een tijdelijke welkome afleiding te
hebben voor de binnenlandsche verwikkelingen.
Er heerBcht toch in Rusland tegen de
Regeering groote toenemende ontevredenheid.
En al werpt zij nu ook aan het plunder- en
moordziek gemeen de joden voor, zooals zij
blijkens de door de Times gepubliceerde
geheime instructie aan den gouverneur van
Bessarabië te Kisjinef gedaan heeft, als het
offer genuttigd is, steekt de hydra opnieuw
zijn kop op, zoekend naar buit tot verzadiging
yan zijn honger, En dan zou hij wel eens in
een andere richting kunnen zooken. Iu die
instructie een merkwaardig staatsstuk van
onzen tijd wordt namelijk bevolen om
tegen de uitspattingen, waarmede de joden
bedreigd worden, alleen vermaningen, geen
gewelddadige middelen aan te wenden, opdat
de vijandigheid der bevolking tegen de
regeering niet verergere, hetgeen slechts aan
de revolutionaire propaganda zou ten goede
komen.
Van Rusland naar Australië is een heele
reis. Maar iu een politiek overzicht let men
niet op verre afstanden, vooral niet, als
belangrijke zaken te bespreken vallen. En
dit is hier het geval. Te Melbourne namelijk
was een werkstaking onder het spoorweg
personeel uitgebroken, die veel overeenkomst
had met die, welke wij hier te lande hebben
beleefd. Aanleiding daartoe had gegeven het
verbod van de regeering aan de spoorweg
beambten leden te zijn van den Centralen
Arbeidersbond. Vandaar de staking. De
spoorwegbeambten moesten evenwel, wijl de
spoorwegstaking geen algemeen karakter
droegen dagelijks velen van hen den
arbeid hervatten, den strijd opgeven. Niet
allen zallen echter weer aangenomen wor
den. Het gevolg van de staking is geweest,
dat de regeering een stakingswet ontworpen
heeft. Deze wet bepaalt, dat al wie het werk
nederlegt zonder veertien dagen van te voren
behoorlijk het contract te hebben opgezegd,
zal gestraft worden met een boete van f 1200
of één jaar gevangenis. Hij verbeurt tevens
't recht op pensioen, en is tot geen staatsbetrek
king benoembaar. Ook zij, die tot de staking
aansporen, of geld voor de stakers inzamelen,
zullen strafbaar zjjn. Men kan het den burgers
niet genoegzaam inprenten, dat bet in een con-
stitutioneelen staat een revolutionair vergrijp
ia wetgever of overheid te willen dwingen
iets te doen of na te laten. Zij, die wetten
maken, en zij die baar uitvoeren, moeten vrij
blijven in de volbrenging van hun taak. "Wie
op die vrijheid inbreuk maakt, verdient straf.
Dat de staat iu het belang van het openbaar
verkeer wetten maaktopdat dit geen
belemmering of stremming ondervindt, wie,
die een ernstige opvatting heeft van de
plichten, die op de georganiseerde gemeen
schap rusten, zal dit wraken. De wet zij
echter duidelijk, en late in de toepassing geen
speelruimte voor willekeur.
Nederland.
Hoogezand, 20 Mei. Nog steeds worden
do spoorwegbruggen in deze streek, langs de
lijn GroningenWinschoten door treinpersoneel
bewaakt. Niemand weet, welke roden daar
voor bestaat.
Amsterdam, 21 Mei. De zakkenrollers,
die do politie voortaan te pakken krijgt,
zullen op last van deo hoofd-commissaris naar
het hoofd-bureau van politie worden over
gebracht, om daar te worden gefotografeerd.
Utrecht, 21 Mei. Gieterenavond ten half
11 ure kwam de oud-president Krüger aan
het Centraal-station alhier van Parijs aan,
vergezeld van de familie Eloff en de heeren
Bredell en dr. Heymans. Aan het station
waren ter begroeting aanwezig de heeren dr.
Leyds met zijn secretaris, de heer Balman,
en de heer Heytema, die jaren lang in
Transvaal vertoefd heeft. De president verliet
het spoorwegrijtuig niet, dit werd uitgeran
geerd, en met den eerstvolgenden trein werd
de reis naar Hilversum voortgezet.
Amersfoort, 20 Mei. De feestcommissie
heeft thans den 28sten dezer vastgesteld als
de dag, waarop 's namiddags om twee uur
onder opperste leiding van jhr. Everard
Meyster zelf de Plechtige Keitrecking" zal
plaats hebben, 's Morgens om acht uur zullen
herauten en trompetters door de stad trekken,
om den volke van de stad van deze blijde
tijding kond te doen.
Van 24 uur 'a namiddags zal jbr. Meyster
met zijn getrouwen en zijn nooit genoeg te
eeren kei door de stad rijden, terwijl men
hoopt om vier uur met den kostbaren, roem
rijken last, met zoo schoon verleden, aan te
komen in het plantsoen bij het politie-bureau,
alwaar de kei onder een plechtige toespraak
op een zijner waardiger plaats zal worden
neergelegd, terwijl alsdan een voor deze
gelegenheid expresselijk gecomponeerde kei
cantate" zal worden gezoDgen.
In den avond zuilen op verschillende
plaatsen concerten en uitvoeringen worden
gegeven.
's-Gravenhage, 20 Mei. Hedenmiddag
had hier een droevig ongeluk plaats. Een
heer, op een fiets gezeten, werd in de Prinsen
straat door een groentewagen aangereden.
Hij viel, en juist voor een daarop volgenden
omnibus, met het treurig gevolg, dat het
voertuig hem aan bet hoofd en de beenen
zwaar verwondde. In de stads-apotheek binnen
gedragen, en vandaar per raderbaar naar het
gemeente-ziekenhuis vervoerdoverleed hij
reeds op weg daarheen.
Rotterdam, 21 Mei. Io de Fransche kerk
aan de Hoogstraat was in een der bergplaatsen
een steen weggezakt, waardoor men kon
afdalen in de kelderruimte. Bij onderzoek
gisteren trof men aldaar ongeveer 60 dood
kisten met geringe overblijfselen van mensche-
lijke gedaanten aan.
De laatste begrafenis in de grafkelders
onder de kerk heeft, blijkens inscripties in
de muren, plaats gehad in 1833.
In de groote zaal van het Yereeniginge-
gebouw werd gisterenavond, vanwege het
Centrale Comité voor Drankbestrijding, in
aamenwerking met den Rotterdamechen
Bestuursbond, een vergadering gehouden als
protest tegen bet wetsontwerp tot verhooging
van den drankaccijns. De vergadering werd
gepresideerd door dr. Van Leeuwen van
Schiedam en als spreker trad op D. de Klerk,
die den drankaccijns krachtig laakte als
onzedelijk, waarbij hij zich beriep op vroegere
uitspraken vau dr. Kuyper en opwekte om
aan de drankbestrijding deel te nemen. De
vergadering had tot resultaat de aanneming
der volgende motie:
De openbare vergadering enz.,
gehoord de besprekingen over het ingediende
wetsvoorstel ter verhooging van den accijns
op het gedistilleerd,
overtuigd zijnde, dat vooral door het ver
sterken van (vermeend) schatkistbelang bij
bot jenevergebruik het hoe langer hoe moeie-
lijker zal worden het alcoholisme krachtig te
bestrijden,
overtuigd dat elke verhooging van accijns
op het gedistilleerd in lijnrechten strijd is met
elk waarachtig volksbelang,
dringt er bij de leden der Tweede Kamer
ten sterkste op aan, het wetsontwerp tot
verhooging van den accijns op het gedistilleerd
met groote meerderheid te verwerpen.
Hot zangkoor >Sluit Schiedam" luisterde
de vergadering met zijn liederen op.
Breda20 Mei. Een gepensionneerd
Indisch militair alhier kwam als naar gewoonte
dronken tehuis. Een heftig tooneel volgde,
ton slotte ging de woestaard zijn vrouw, een
oppassende werkzame vrouw, met een bijl te
Ijjf, waarmede bij haar zoo toetakelde, dat
zij iu hoogst bedenkelijken toestand naar het
gasthuis moest worden vervoerd. De dader
is gearresteerd.
Goedereede, 20 Mei. Bij de gisteren
alhier gehouden verkiezing van een Jid van
den gemeenteraad ter voorziening in de
vacature, ontstaan door het vertrek van den
heer H, Dalebout, ziju als candidateu gesteld
de heeren: D. Breeu eu Ic. van Eijk,
Te Stad aan het Haringvliet is door
de steurvisechers een steur gevaDgen, welke
oen netto-opbrengst vertegenwoordigde van
de kapitale som van f 141.
Zierikzee, 21 Mei. Voor de vanwege de
Vereeniging aExoelsior", tot veredeling van
zangvogels en pluimvee in Schouwen en
Duiveland, van 1 tot en met 3 Juni alhier
te houden tentoonstelling zijn, behalve voor
de zangvogels, ingekomen 400 inschrjjvingen
voor ruim 600 stuks pluimvee, uit alle oorden
van Nederland eu uit België.
Ook zullen geëxposeerd worden broed
machines in werking met kunstmoeders
voederartikelen en artikelen, die op de pluim
veeteelt betrekking hobben.
De jury bestaat uit de heeren G. Muijs te
Amersfoort, Job van der Have te Frederiks-
oord, B. Neelmeijer te Middelburg en Jobs.
Quarles van Ufford te 's«Gravenhage. De
burgemeester van Zierikzee, de heer Ch. W.
Vermeys, is beschermheer.
Het getal toegezegde eereprijzen is aanzienlijk.
Door het dag. bestuur van het water
schap Schouwen is de volgende alphabetische
voordracht opgemaakt voor de betrekking
van ingenieur bij dat waterschap
1°. A. M. Heuff, adj.-ing. bij de N.-O.-L.
spoor te Zwolle
2°. jhr. R. de Muralt, oud-ing. van den
"Waterstaat en 's Lands Burg. Openb, Werken
iu Ned.-Indië, te Delft.
Op aanstaanden Donderdag zal de benoeming
plaats hebben.
De heer J. van der Kreke, concierge
bij de Arrondissements-Rechtbank alhier,
ontving ter gelegenheid van zijn 25-jarig
huwelijksfeest, dat bij heden mocht vieren,
van verschillende zijden, niet het minst van
hen, die vroeger hier in rechterlijke betrekkingen
waren werkzaam geweest, maar nu elders
Themis dienen, hartelijke blijken vau belang
stelling. Ook de rechtbank liet dien dag niet
onopgemerkt voorbijgaan. In de raadkamer
binnengeleid, werd het feestvierend echtpaar
door den president, den heer mr. J. P. Cau,
met het zilveren huwelijksfeest in warme
bewoordingen namens de rechtbank geluk-
gewenschten hen tevens een bruikbaar,
nuttig geschenk namens haar welwillend
aangeboden. De jubilaris, door een eu ander
diep getroffen, dankte veelmalen voor de
door hem hooggewaardeerde blijken van
belangstelling.
Morgen (Zaterdag) avond zal in de
Concertzaal alhier door de eerste solisten der
Nieuwe Nederlandsche Opera een groot opera
concert gegeven worden. Mevrouw F. Coini
Francisca, en de heeren D. Pauwels, Jos. M.
Orelio en P. Koster, namen, die klinken als
klokken, zullen ons op hunne talenten ver
gasten. De plaatsbespreking is van 12 tot
uur.
Uit de vroeger vermelde voordracht is
tot waterbouwkundig ambtenaar aan den polder
ïNieuw Noord-Beveland" benoemd de heer
M. P.
Geslaagd bij het examen als candidaat
gemeente-secretaris, de heer M. Zoeter te
Loosduinen, geboren te Bruinisse.
Bij Kon. besluit is, uit overweging, dat
P. J. M. Boel, loteliog van de lichting van
1903 uit de gemeente Hulst, geacht wordt
onmisbaar te zijn voor het gezin, waartoe hg
behoort, aan hem, nadat hij bij de militie te
land is ingelijfd en voor den dienst geschikt
zal zijn bevonden, ontheffing verleend van den
werkeiijken dienst bij de militie tot 1 Maart
1905.
Door de Stoomvaart-Maatschappij i>Zee-
land" is aan de Kon. Maatschappij »De
Schelde" te Vlissingen opgedragen het ver
vaardigen van zes nieuwe stalen stoomketels.
Men Bchrijft ons:
Hoewel den laateten tijd daaromtrent reeds
versohillende tegenstrijdige berichten de ronde
hebben gedaaD, houdt men bet er tbans toch
voor dat de spoorweg GentTeineuzen
binnenkort door de Belgische Staat zal worden
overgenomen.
Op verzoek van het gemeentebestuur
van St.-Laureys (België) zijn door en uit de
gemeentebesturen van Aardenburg, St.-Kruis,
Balgerhoeek en Eecloo afgevaardigden benoemd
om te beraadslagen over een tram door
genoemde gemeenten, welke zich te Aardenburg
zou aansluiten aan de tramlijn Aardenburg
Brugge.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
heeft, naar aanleiding van de door onder
scheidene burgemeesters hem gedane vraag,
of de kosten, veroorzaakt door den buiten
gewonen maatregel, welke door hen in de
afgeloopen weken zjjn genomen voor de
bewaking en beveiliging van stations, spoorlijnen
en daarin gelegen kunstwerken, van rijkswege
zullen worden vergoed, door tueschenkomst
van de Commissarissen der Koningin de
burgemeesters, wie het aangaat verzocht hem
hot juiste bedrag, zooveel mogelijk gespeci
ficeerd, op te geven, van het door hen aan
de bedoelde kosten bestede of nog te besteden
bedrag, dat, naar bun oordeel, in geen geval
ten laste der gemeente kan worden gebracht.
Scherpeni88e, 21 Mei. Heden had een
zoon van J. Hage, landbouwer nabij deze
gemeente, het ongeluk van een wagen te
vallen, doordat zijn paarden op hol gingen.
Met een hevige bloedende hoofdwonde werd
hij op een ladder naar-zijn woniDg gebracht,
terwijl wagen en paarden in den sloot geraakten.
St.-Maartensdijk, 2i Mei. In de gewone
jaarlijksche vergadering van ingelanden van
't waterschap nSt.-Maartensdijk" werd hetdijk-
gesehofc per H. A. voor het dienstjaar 1903/04
voor de verschillende polders vastgesteld als
volgt: Oudeland f 10,50; Middelland f 5,50;
Noord f 8,50; Uiterst Nieuwland f 5,50;
Ravensoord f 6,Groote en Kleine Landekens
f 4,50; Slabbecoorne f 12,50; Molen f 12;
Pluimpot f 4,50; Yroonlanden Ravensoord
f 1,90; overige Yroonlanden f 0,40.
De hoogo waterstand in de polders dit voor
jaar gaf aanleiding tot het doen van een voorstel
strekkende om verbetering te brengen in de
wijze van afvoer van het overtollige polder
water, by toestanden als zich dit voorjaar
voordeden. Met groote meerderheid van
stemmen werd dit voorstel aangenomen en
het bestuur opgedragen in dezen een onderzoek
in te stellen naar het meest doelmatige middel
en een raming van kosten daarvan. Eene
vraag, waarom bij zulke ongewone waterstanden
als dit voorjaar de Zondagen ook niet
benuttigd waren tot het in werking stellen
van den bestaan den watermolen, viel in minder
goede aarde. Dezen vrager werd te kennen
gegeven, dat bij hierin niet mee te spreken
had, daar hij slechts stemgerechtigde in gelande
was van een enkelen polder en derhalve geen
stem (dus ook geen recht van spreken had)
in zaken het geheele waterschap betreffende.
