ZIERIKZEESC5IE
NIEUWSBODE.
Donderdag 12 Maart 1903.
Courant).
DRANKWET.
DE TOESTANDT
NIEUWSTIJDINGEN.
(Z i o x* i Is. z e o s c li e
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
59ste JAARGANG. No. 7820.
Directeur v A. J*. DB LOOZB
A. FRANKEL.
Redacteuren
J. WAALEalleen voor het binnen- en buitenl. nieuws.
Advertentiënvan 13 regels 30 Uts.
meerdere regels 10 Cts.kunnen uiterlijk tot des
Maandags, "Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaateruimte berekend.
Alle betaling-en moeten uitsluitend g-eschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ing-ezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. Frünkel, Meelstraat 386, Zierikzee.
De BURGEMEESTER eu WETHOUDERS van Zierikzee
berinneren de belanghebbenden, die wenschen, dat de
hun verleende vergunning tot het verkoopen van sterken
drank in het klein zal worden geacht wederom voor één
jaar te zijn verlengd, «lat as\j vóór deal A pril
a.s. daurvun mui lieu behooron
kennis te geven.
Zierikzee, den 4 Maart 1903.
De Burgemeester eu Wethouders voornoemd,
CH. W. VERMEJJS, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
Nog altijd geen ontspanning.
De volksvergaderingen, Zondag en Maandag
in de voornaamste gemeenten van ons land
gehouden, waarin geprotesteerd werd tegen
het regeering8-ontwerp tot aanvulling en
wijziging van bet strafwetboek, zijn wel rustig
en ordelijk verloopen, maar hebben de op-
gewoDdene gemoederen niet tot bedaren
gebracht.
De gisteren in de Tweede Kamer gehoudene
interpellaties van de heeren Mees en Troelstra,
die zich kenmerkend door gematigdheid en
parlementaire tact, door Minister Kuyper be
antwoord werden en die in de zitting van heden
op niet zoo kalme wijze werden voortgezet,
zullen vermoedelijk de dreigende onweers
wolken niet wegvagen.
Want, wordt het regeeriogs-ontwerp niet
gewijzigd, of wordt niet, wat een niet gering
deel der natie wenscht, de behandeling er van
verdaagd, totdat het rapport der eventuëel
te benoemen enquête-commissie verschenen is,
dan koesteren wij de vrees, dat Nederland
een economische crisis zal te doorworstelen
hebben, die ons land nog niet beleefd heeft,
en dan bestaat er tevens groot gevaar voor
staatkundige beroeringen, waarvan noch het
karakter en de omvang te voorzien, noch de
gevolgen te berekenen zijn.
Yan beide zijden, zoowel van den kant der
regeeriog als van dien der georganiseerde
arbeiders-vereenigingen, wordt hoog, zeer hoog
spel gespeeld.
Wij hopen vurig, en met ons zeker allen,
die prijs stellen op het behoud van orde en
vrede, op het heerschen van vrijheid en wel
vaart in ons land, dat Parlement en Regeering
een oplossing mogen vinden, waardoor het
onheil, dat ons volk boven het hoofd hangt,
zal worden afgeweerd, zoodat èn het gezag
hoog blijft èn aan de vakvereenigingen geen
doodelijke wonde worde toegebracht.
Wie meent, dat de vakvereenigingen
gevaarlijkeverderfelijke corporatiën zijn
zoodat daartegen moet geageerd worden, dwaalt.
De bekende ingenieur, de heer T. Sanders,
maakt als directeur van de Noord-Hollandsche
Tramweg-Maatschappij o. a. het volgende
bekend
»Waar de door de vakvereenigingen uit
geschreven staking in het spoorwegbedrijf de
reden is tot de voorgestelde aanvulling en
wijziging van het Wetboek van Strafrecht,
en waar de vak-organisatie der werklieden
daardoor zoo ernstig bedreigd wordt, aoht
ik het mijn plicht de verhouding mijner
Maatschappij tegenover deze wegens baar
socialistische neigingen, meest gevreesde vak-
vereeniging, in het licht te Btellen.
Deze vak-vereeniging, waarmede de heer
Van Hasselt niet wilde onderhandelen, die
door den Raad van Beheer der H. IJ. 8. M.
werd geboycot, en waartegen thans de beide
groote Spoorweg-Maatschappijen gemeenschap
pelijk wrekend en straffend optreden, bleek
mij niet alleen loyaal in haar handelingen
met mijn Maatschappij, maar tevens van
gunstigen invloed op het trampersoneel.
Ik heb iedere poging, om het vereenigings-
leven bij mijo personeel te bevorderen, steeds
met vreugde begroet, en daarom ook het toe
treden tot de Ned. Vereen, van Spoor- en
Tramwegpersoneel niet verhinderd maar
Veeleer bevorderd, en ik had mij daarover
nooit te beklagen; de verhouding tusschen
directie en personeel is er nooit door bena
deeld, maar wel heeft het vereenigingsleven
de moraliteit verhoogd, o. a. wat betreft het
misbruik maken van sterken drank, wat
steeds minder voorkomt.
Waar de invloed op mijn personeel dus
niet anders dan gunstig is geweest, en waar
ik de besturen dezer vereeniging heb leeren
kennen als loyale en practiache mannen, waar
het betreft het voorstaan der vakbelangen in
bet algemeen en die harer leden in het
bizonder, zou ik het onderdrukken der vak
vereenigingen, als een gevolg der aanhangige
aanvulliog en wijziging van het Wetboek
van Strafrecht, als een ramp voor ons vader
land beschouwen.
De vak-vereenigingen hebben voor haar
vrije ontwikkeling noodig een werkkring, niet
beperkt tot een enkelo maatschappij, maar
uitgebreid over alle ondernemingen van bun
vak, teneinde vrij te zijn van belemmerende
invloeden van directies en patroons.
Wanneer aan deze onmisbare voorwaarde
is voldaan, en wanneer zij door de werkgevers
wordeu erkend, zijn werkstakingen niet meer
te vreezen, zelfs niet al mocht opnieuw een
solidariteits-quaeBtie worden gesteld, als die
welke tbans tot de spoorwegstaking aanleiding
gaf. en die het gansche land in beroering
bracht.
Evenals de Amsterdamsche Kamer van
Koophandel verklaarde, dat de vak-vereeniging
in het diamantvak een gunstigen invloed op
de ontwikkeling vaD dit bedrijf beeft uit
geoefend, en evenals het Blauwhoedenveem in
de organisatie der werklieden van het haven
bedrijf een waarborg ziet, om voortaan
geschillen langs den regelmatigen weg van
onderhandeling tusschen de wederzijdsche
besturen te doen oplossen, met uitsluiting
der ruwe middelen van werkstaking en lock
out, evenzoo acht ik, op grond mijner
ervaring, voor een voortdurende rustige ont
wikkeling onzer spoor- en tramwegen een
samenwerken der directies met de besturen
der vak-vereenigingen één der beste waar
borgen.
Zuid-Afrika,
In begin Februari heeft te Pretoria een
publieke veiling plaats gehad van wat er
overbleef uit de veldcantines van het Zuid-
Afrikaansche leger. In de Westm. Gaz. is
opgenomen een lijst van de artikelen, die
onder den hamer kwamen en niet onver
makelijk is bet daarbij te vinden een aantal
damesartikelen, alsdamesschoentjes en laarsjes,
blouses, parasols, coraetten, enz., enz.
Zou men niet vermoeden, dat een afdeeling
amazones in de Engelsche gelederen hadden
-
Te Johannesburg, in Transvaal, is
Vrijdag een brutale roofaanval gepleegd in
het midden der stad.
Twee belasting-beambten, die met een som
van f 60,000 op weg waren naar de bank,
werden door twee mannen aangevallen, die
hun peper in de oogen strooiden, hun op het
hoofd Bloegen en ban het geld afnamen.
De roovers gaven daarna bet geld aan een
ruiter, die bij hen was en die zoo snel als
hij kon er mee heenrende.
In zijn woeate vaart reed de man een aan
zienlijk burger, den Heer Brandon, van de
firma Peycke Co. omver, die zoo zwaar
gewond werd, dat hij weldra overleed.
De dief werd later door het hollende paard
afgeworpenmaar hij sprong op en snelde
met den zak geld een huis binnen, om er een
schuilplaats te zoeken. Hij werd daar echter
gevat en in verzekerde bewaring gebracht.
De man bleek Frank Goddard te heeten.
De twee andere dieven schijnen nog niet gevat
te zijn.
De Transvaalsche predikant Van Broek-
huyzen uit Pretoria, die in Europa op
verschillende plaatsen heeft gesproken over
het optreden der Engelsche soldaten tegen de
Boerenvrouwen en die thans gevestigd is als
predikant te Worcester, wordt door de
Engelsche justitie van Kaapkolonie vervolgd
omdat hij gezegd heeft, dat het vredesverdrag
der Boeren met Groot-Brittannië het papier
niet waard is, waarop het geschreven is en
omdat hij voor het herstel van Kriiger en
Steyn in het presidentschap, gebeden heeft.
Amerika.
New-York, 10 Maart. De trein van
New-York naar het Erie-meer, hoofdzakelijk
geladen met olie, ia bij Olean in tweeën
gebroken, waarna de beide deelen in botsing
kwamen. Een ontploffing volgde en de
vlammen sloegen uit.
Reeds vond men 14 dooden. Het getal
der omgekomenen wordt op 25 geschat.
Over de veertig kregen brandwonden, waar
onder levensgevaarlijke.
In de Vereenigde Staten dreigt,
volgens een bericht uit New-York, weder
een nieuwe groote werkstaking.
De ijzerfabrieksarbeiders zullen loonsver-
hooging vragen tegen 1 Mei en alB de
patroons niet aan dien eisch voldoen
hetgeen waarschijnlijk is zullen 500.000
man het werk neerleggen.
Op de Hudsonrivier, bij Spierfalls, is
een boot waarin tachtig arbeiders de rivier
werden overgezet, omgeslagen. Negentien
mannen verdronken.
De boot sloeg om, doordat te veel mannen
naar den éénen kant snelden, om een joDgen
te helpen, die gevaar liep van in 't water te
vallen.
Italië.
Zaterdag heeft Z. H. de paos, op raad
van zijn dokter, nog rust gehouden (de
vasten predikatie voor de kardinalen en de
bisschoppen heeft plaats gevonden in zijn
afwezigheid) doch Maandag meende de dokter,
dat 't maar beter was den paus zijn zin te
geven en zoo heeft Leo XIH dan op het
middaguur in de Troonzaal de pelgrims uit
België, Berlijn en Weenen ontvangen, vijf
duizend in getal, welke geloovigen de paus
meende niet larger te mogen laten wachten
zonder zijn plicht te verzaken. Er word niet
gesprokende pelgrims trokken langs den
paus en de paus gaf hun zijn zegen. De
geestdrift der pelgrims was groot. De
kardinalen Grnscha en Kopp waren er bij
tegenwoordig.
Oostenrijk.
In den spoortrein van Belgrado naar
Boedapest is een beambte van de Oostenrijkech-
Hongaar8che Bink door een dame, die met
hem in denzelfden coupé zat, door middel
van een met chloroform gedrenkten zakdoek
in slaap gebracht. Toen de man wakker werd,
miste hij 30.000 gulden en eenige cheques.
De »dame" waa verdwenen.
Engeland.
Baron Nathaniel Rotschild, hoofd van het
Londensche huis der vermaarde millionnairs-
familie, ligt naar men bericht te Napela, op
het uiterste.
De baron is 63 jaren oud en niet alleen
om zijn rijkdom maar ook om zijn liefdadigheid
en kunstzin bekend.
Nederland.
Amsterdam, 9 Maart. Op den Haar
lemmerdijk alhier werd door een dame, die
van haar notaris terugkeerde, oen pakje ver
loren met f 4000 aan backpapier. Een
jongen, die het eerst het pakje had voort-
gescbopt, raapte bet later op en liet bet thuis
aan vader zien. De man vond het zijn plicht
van een en ander kennis te geven aan het
politiebnreel Noordermarkt en daar er aan
gifte was gedaan, was het geld spoedig in
handen van de rechthebbende, die zorgde
voor een goede belooning.
's-Gravenhage, iO Maart. {Tweede Kamer).
Alle tribunes zijn stampvol.
Behalve de Minister van Koloniën zijn alle
ministers tegenwoordig.
De voorzitter deelde mede, dat na afloop
der interpellatiën behandeld zal worden het
ontwerp tot wijziging der Indische compta
biliteitswet.
Hierna waren aan de orde de interpella-
tiën-Mees en -Troelstra naar aanleiding van
de spoorwegstaking.
De voorzitter wees er op, dat de wets
ontwerpen naar aanleiding dier staking hierbij
thans niet in debat mogen worden gebracht.
De heer Mees zette uiteen, dat thans het
tijdstip is gekomen voor kalm overleg en het
daarom beter is thans over 't gebeurde te
spreken dan onmiddellijk na de laatste dagen
van Januari. Het heeft zijn nut, dat
opgehelderd worde wat de regeeriog in die
dagen gedaan en gelaten heeft.
Spreker komt hierop tot zijn eerste vraag:
heeft de regeering geen aanleiding gehad om
voorbereid te zijn op een werkstaking, waarin
ojk het spoorwegverkeer dreigde betrokken
te worden? Zijns inziens had de regeering
aanleiding om zulks te voorzien, al verklaarde
I zij dat de staking haar geheel onverhoeds
overviel.
Vooreerst wijst spreker op de mededeeling
van prof. Treub, als zou reeds op 20
December een bestuurder der Amsterdamsche
veemen met den Minister een onderhoud
hebben gehad, naar aanleiding van den toe
stand en spr. vraagt: zijn toen reeds mede-
deelingen gedaan of gegevens verstrekt,
waaruit het vermoeden kon worden geput
dat de moeielijkheden in het transportbedrijf
te Amsterdam zich veel verder zouden uit
strekken ook tot 't spoorwegbedrijf? In de
tweede plaats wijBt spr. op de bekende ver
klaring van den Minister van Waterstaat in
de Kamerzitting van 19 December en in de
derde plaats vraagt bij of er geen voorteekenen
zijn geweest, die by het Departement van
Waterstaat konden worden opgemerkt en die
wezen op de groote spanning, ook ten aanzien
van 't spoorwegbedrijf. Spr. wijst hierbij op
de reeds vroeger door de Vereeniging van
Spoorwegpersoneel herhaaldelijk kenbaar ge
maakte grieven en hun adressen, ook aan de
Kamer en de Regeering, die wezen op een
zeer bewogen atmosfeer in de spoorwegwereld.
Hierna lichtte spr., door zoo kort mogelijk
na te gaan den loop der gebeurtenissen, bun
opeenvolging en samenhang, zijn tweede vraag
toe: Op welk standpunt heeft de regeeriog
zich geplaatst, toen zij kennis kreeg van het
feit, dat in het spoorwegverkeer een gedeelte
lijke staking plaats had en van het gevaar,
dat die staking zich verder zou uitbreiden?
Spreker vroeg ten slottewas de regeering
sinds 28 Januari voorbereid en volkomen op
de hoogte enwat is er voorgevallen op de
conferentie van 31 Jannari tusschen den
Minister van Waterstaat en <fe gedelegeerden
van den Raad van Beheer der H. IJ. S. M.
Hierna hield de heer TroelBtra zijn inter
pellatie. Spreker wees er op, dat wij thans
een gespannen toestand beleven, zoo ernstig
als er sinds 1848 niet is geweest in ons land.
Toen waren er hongeroproeren, maar thans
staan eenerzijds 26.000 miliciens gereed bun
heilloos werk te verrichten, in de pers en in
de lucht gaan dreigende geruchten van een
staat van beleg: de miliciens worden voor
bereid op salvovunr. Daartegenover staat een
diepgaande ontroering, een ontwaken en
opvlammen van den revolutionairen geest
onder de Nederlandsche arbeiders zooals in
Nederland nog niet is voorgekomende
mobilisatie voor de werkstaking.
De toestand, zooais bij tbans is, moet ten
spoedigste veranderd worden. Wordt niet van
beide kanten met beleid en zelfverloochening
gewerkt, dan gaan wij een tijdperk van
gewelddadige revolutie tegemoet en loopt ons
economisch leven gevaar een schok te zullen
ondergaan, veel erger dan door de werkstaking
van enkele uren van 't spoorwegpersoneel is
veroorzaakt. Een spoorwegstaking dreigt thans,
die zeker met staking in 't transportbedrijf
zal gepaard gaan. De internationale federatie
van de transportbedrijven is reeds bezig met
het nemen van maatregelen om stelling to
nemen in dien strijdde secretaris dier
federatie beeft tot de leden van den Bond
een rondschrijven gericht om steun voor de
stakers en uit Eogeland alleen reeds is 1 ton
gouds per week toegezegd.
Waar nu de mogelijkheid bestaat, dat er
burgerbloed zal vloeien, moest de regeering
voorkomen al wat niet noodzakelijk voortvloeit
uit de afgeloopen gebeurtenissen.
Spreker wil nu medewerken om conflicten
te voorkomen, de bestaande spanning spoedig
te beëindigen en nieuwe botsingen te voor
komen. Zijn interpellatie strekt hiertoe en om
aan te dringen op beperking tot een minimum
van de geleden financiëele schade en om de
slachtoffers van de staking in bun vorige
positie te herstellen.
Spreker deed eenige grepen in de grieven
van het spoorwegpersoneel, dat reeds ongev er
13 jaren tevergeefs om verbetering aanklopte,
wat spreker de schuld achtte van het Neder
landsche volk in zijn organende pers en de
wetgeviDg. Hieraan is mede de staking te
i wijten, zoomede aan de hooghartige houding
der H. IJ. Spoorwegdirectie tegenover de
1 spoorwegvereenigingen.
Onder den indruk dier psychische over
drijving heeft men een optreden gekregen van
de groote, vooral de conservatieve pers dat
zeer nadeelig heeft gewerkt en waaraan
spreker de tegenwoordige spanning toeschrijft.
Vooral wijst spreker op den machtigen invloed
van den redacteur van den Nederlander op
de regeering.
Deze staking was niet het werk van eenige
raddraaiers en had allerminst een politiek of
l sociaal-democratisch karakter. Overdrijving
was aanwezig bij de bourgeoisie, die sprak
van een coup d'état, van verplaatsing van
'tgezag; overdrijving ook bij de arbeiders,
die nu in de staking een alles verbeterend
wondermiddel zagen, van welke overdrijving
eobter de gemeente-arbeiders te Amsterdam
zijn teruggekomen.
De interpellant betoogde verder dat het
bekende manifest van de spoorwegfederatie
verkeerd is uitgelegd door de conservatieve
pers. De stellers van den oproep bedoelden
geenzins op het Binnenhof een soort revolutie
te verwekken.
Komenon tot het <>nder de wapenen roeper
der liohtiugen, noemde spreker dit wegens
de kosten een economiBciien slag voor het
volk, terwijl er tevens voedsel door gegeven
wt*rd aan de bestaande spanning. Onder
allerlei abnormale druk kin gen is deze oproeping
ontijdig geschied. Spreker hoopt, dat de
regeering thans niet meer beheertcht wordt
door die abnormale stroomingen van de pers
opdat erger voorkomen wordt"
Vervolgens stelde spreker de volgende
vragen
le. Of het plan bestaat de miliciens te
verplichten by een eventueele spoorwegstaking
dienst te doen in plaats van de stakende
machinisten enz. en zoo ja, op welke wettelijke
bepalingen dit zou steunen?
2e, Of de minister geen toezegging kon
doen met het oog op de groote kosten der
buitengewone oproepingen, de herhalings
oefeningen der lichtingen '97, '98 en 1900
voor dit jaar te laten vervallen.
Ten zeerste achtte spreker 't verkeerd in
het voordragen van dwangmaatregelen herstel
van misstanden te zoeken. Met klem drong
hij er op aan, dat de Kamer niet door over
haaste behandeling der uitzonderingswetten het
wantrouwen der arbeiders zou vermeerderen.
Nog vroeg de interpellant of de regeering
bereid is de voorgestelde wijziging strafrecht
in nadere overweging te nemen en daaromtrent
eerst na de verschijning van het rapport der
eventueel te benoemen enquête-commissie een
definitief besluit te nemen.
Ook vroeg hij wat aanleiding gaf tot het
onderscheppen door de politie van een brief
aan het treinpersoneel op het station te
Heeren veen.
De Minister van Binnenl. Zaken (de heer
A. Kuyper) beantwoordt, namens de regeering,
beide interpellaties. Vooraf moet hij opmerken,
dat na de eerste verklaring der regeering,
tbana weinig meer te zeggen valt; en ten
tweede de regeering kan thans over de
beweging in bet land niet zoo vrij spreken
als hare positie zou meêbrengen, zonder
andere belangen van het land in gevaar te
brengen. Bealiet weigert de Minister iets mede
te deelen omtrent wat in particuliere audientiën
vóór de staking is voorgevallen. De regeering
verwachtte niet dat zulke ernstige stakingen
zouden hebben plaats gehad. En als antwoord
aan den heer Troelstra zegt hy, dat toen de
ongeregeldheden uitbraken, de regeering ook
verplicht was, voor de handhaving der orde
te zorgen. Hy wyst daarom op Antwerpen
en Brussel, waar thans, onder normale
omstandigheden 10.000 man onder de wapenen
zijn, terwijl hier slechts, bij dezen buiten
gewonen toestand, 13,000 man zijn opgeroepen.
De handeling der regeering was z. i. noodig,
want de rustige burger werd bedreigd.
Ten slotte verklaarde de Minister, dat de
regeeriog niets anders bedoelddan de
rechten van alle ingezetenen te bandhaven
en te verzekeren, maar tevens te handhaven
het gezag, de belangen van dit gezag en de
hoogheid van orde zullen aan geen richting,
welke ook, worden prijsgegeven.
De voortzetting is verdaagd tot Woensdag
11 ure. {Zie telegram).
Rotterdam, 9 Maart. Zaterdagnacht 12
uur had er «en druk bezochte vergadering
plaats van tramwegpersoneel, in de bovenzaal
van het café de »Ster", op uitnoodiging van
eenige leden van de Vereen. Spoor- en Tram-
De vergadering werd o. a. bijgewoond en
toegesproken door de heeren Vrijdag, voor
zitter van het Spoorwegpersoneel, en Spiekman,
voorzitter Bestuurdersbond.
In een uitvoerige discussie gaven Spiekman
en Vrijdag o. a. als hun meening te kennen,
dat het beter was, om tactische reden, dat
het Rotterdamsche tramwegpersoneel zich
zelfstandig organiseerde.
Eenige tram wegmannen verzetten zich
daartegen en wenschten bij de Ned. vereen,
te blijven aangesloten.
Ten slotte werd met meerderheid van
stemmen de volgende motie aangenomen:
®De vergadering van Rotterdamsch tram-
van oordeel, dat het, om reden van organisatie,
beter is, dat het personeel zioh een afzonder
lijke vereeniging vormt,
besluit, in overleg met het bestuur der
afd. Rotterdam van de Ned. Vereen, van
Spoor- en Tramwegpersoneel, een zelfstandige
vereeniging op te richten van tramwegpersoneel,
en zich aan te sluiten bij den Bestuurdersbond,
en noodigt de beambten der Tramweg-