Z1ERIKZEGSCUE NIEUWSBODE. Zaterdag 10 Januari 1903. Eerste Blad. Algemeen Overzicht. (Z i e r i li. z e e s c h. e Courant). Vernchijot DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post f 1,60. Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending eens per week, f 10,per jaar. 59ste JAARGANG. No. 7794. nireoteuri A. «T. DS LOOZE. Redacteuren: A. FRANKEL. J. WAALE, alleen voor het binnen- en bnitenl. nieuws. Advertentiënvan 1—3 regels 30 Cts. meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des Maandags, "Woensdags en Vrijdags middags 12 ure bezorgd worden. Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend. Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee. Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. Fbünkkl, Meelstraat 386, Zierikzee. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Zuid-Afrika trekt op dit oogenblik de algemeene aandacht, omdat Chamberlain, Bngeland's alvermogende Minister er toeft, en beslissingen ceemt, die voor de toekomst van Transvaal en Oranjo-Vrjjstaat van groot gewicht zijn. Verkeerden vele Boeren in den zoeten waan, dat Engeland na den oorlog autonomie aan do veroverde koloniën zon toestaan, van dien waan zullen zij nu wel genezen zijo, nu Chamberlain in welgekozen honigzoete taal de mededeeling deed, dat bij hoopte spoedig zelfbestuur to geven, maar het een fout achtte dit voorbarig te doen Chamberlain zal denken, dat dit levende ge slacht der Boeren, wegens zijn onafhankelijken geest en haat tegen Engeland, voor autonomie minder geschikt is. Het moet uitsterven, en plaats gemaakt hebben voor een nieawe generatie, die meer buigzaam en kneedbaar is, en met het denkbeeld van Engelands opper heerschappij is opgegroeid. En nu mogen wij dit uitstel betreuren, van Britsch standpunt is Chamberlain's houding alleszins begrijpelijk. Deze is nu te Pretoria, waar Dinsdagavond te zijner eere een groot gastmaal is aan gericht, waaraan ook Schalk-Burger, De la Rey, Louis Botha, Cronjé deelnamen, niet con amore, maar nit liefde voor hun Iand- genooten, teneinde te bewerken, dat het lot van deze zooveel mogelijk door den over winnaar wordt draaglijk gemaakt. Op dienzelfden dag hielden 300 Boeren, onder het preéidium van Schalk- Burger, een vergadering in de kerk. In die vergadering werd besloten een adres tot Chamberlain te richten, waarin op amnestie werd aangedrongen, daar een algeheele ver zoening niet te verwachten is, zoolaDg de vonnissen over de rebellen geveld van kracht blijven, en de terugkeer van Boeren niet wordt toegestaan. Aan tafel hield Chamber lain een lange rede, waarin hij aan hen, die Engeland gediend hebben, waaronder natuur lijk ook zij begrepen zijn, die hun vaderland aan den vijand verraden hebben, twee miliioen pond sterling toezegde. Vermelden wij nog als curiositeit, dat Chamberlain zoo eerlijk was alle oorlogkwitanties te erkennen, zoodat dtze zullen uitbetaald worden. Op het door de Boeren ingediende adres antwoordde Chamberlain, dat hij liever had gezien, dat men niet alleen met verzoeken voor den dag was gekomen, maar dat men ook een waardeerend woord had geuit voor hetgeen Engeland ten behoeve van de Boeren reeds gedaan heeft. Yan amnestie voor de opstandelingen was in de vredesvoorwaarden niet gesproken. En het ware beter, dat zij, voordat zij amnestie voor de rebellen vroegen, eerst aan de mannon van hun eigen volk vergiffenis schonken, die zich aan de Engelschen hadden overgegeven eo deze hadden geholpen, 't Is de oude brutale toon van Chamberlain. Aan een honderdtal Boeren, vermoedelijk verraders, die het bij bun landgenooten niet meer kunnen uithouden, ia vergunning ver leend met de Engelschen tegen de Somalië te mogen vechten. De beruchte Andries de Wet zal hun aanvoerder zijn. In Marokko is tegen den Sultan een geweldige opstand uitgebarsten. De opstande lingen zijn, na des Sultan's legermacht bij Tossar te hebben verslagen, zegevierend de hoofdstad Fez, de residentie van den Sultan, genaderd. Wat gaf aanleiding tot dien op stand? Toen in 1894 de Sultan Muley Hassan gestorven was, wist Muley Abdul Asiz, die niet de wettige troonopvolger was, zich van de regeering meester te maken. De wettige troonopvolger verwekte toen een opstand, maar werd in den strijd overwonnen en gevangen genomen. Het land kwam daar door echter niet tot rust. De usurpator van den troon had zijn handen voortdurend vol met het bedwingen van de in opstand ge- komeBe stammen, die zijn gezag niet wilden erkennen. Het gelukte hem evenwel steeds deze ten onder te brengen, totdat onder aan voering van Omarof ook wel Kamara genoemd, een opstand losbarstte, die van die kracht was, dat de legermacht van Abdul Asiz totaal verslagen werd, en deze zich in zijn hoofdstad moest terugtrekken. Hoe de stand van zaken thans is, weten wij niet, daar de meeste tegenstrijdige telegrammen de wereld worden ingezonden. Beweerd wordt, dat Omar, die aanspraak op den troon maakt, zich uit de nabijheid van Fez heeft terug getrokken. In Spanje is Sagasta, de leider van de liberale partij, overleden. Hij is 7G jaar oud gewordenen werd op staatskosten begraven. Zijn grootste verdienste schijnt geweest te zijn, zijn kunst om te kunnen schipperen, en zich op het politieke koord in evenwicht te kunnen houden. In Barcelona is voor de afwisseling een groote werkstaking uitgebroken, die in de Zuidelijke landen gewoonlijk met vechtpartijen gepaard gaat. De Senaats-verkiezingen in Frankrijk zijn ten gunste van de regeeriög, die een dertien zetels wonafgeloopen. Het Ministerie Combes zit bierdoor nog vaster in het zadel. Uit een financieel oogpunt is het ook nog niet zoo verwerpelijk senator te wezen. De heeren krijgen jaarlijks 9000 francs salaris, en hebben gedurende negen jaar zitting. Engeland heeft door middel van zijn ge zant bij de Yerhevene Porte, tegen het door laten van de Russische oorlogsschepen door de Dardanellen naar de Zwarte Zee doen protesteeren. Rusland tracht de internationale bepalingen van het tractaat, waarbjj do mogendheden zich verbonden geen oorlogs schepen door de Dardanellen te zendon listiglijk te ontduiken, door aan de oorlogs schepen het militair karakter te ontnemen, en ze onder bandelsvJag te doen varon. Zoo lang de Engelscbe bulhond echter blaft, en niet bijt, zal de Russische ijsbeer zich wel niet warm maken, en Groot-Brittannië rustig laten protesteeren. De Koning is tot Keizer van Indië onder groote paradepraebt te Debli gekroond ge worden. Ook de lijkenschender en hoeven- verbrander, Lord Kitchener, was bij deze plechtigheid, en bij de feesten, die er aan voorafgingen en er op volgden, tegenwoordig. Koningin Victoria was do eerste Keizerin van Indië. Lord Disraëli (Beaconsfield) had er indertijd voor gezorgd, dat zijn gebiedster tot Keizerin gekroond werd. De Kroonprins van Duitschlanddoor den Czaar van Rusland hier toe uitgenoodigó, zal aan dezen te Petersburg een bezoek brengen. Men begrijptdat de Duiteche Keizer, die al het mogelijke doet om den Russiachen Czaar aangenaam te wezen, met die uitnoodiging erg in zijn nopjes is. Papa zal aan zoonlief wel een mooie rede of toast meegeven. De Koning van Saksendie zioh het kabaal in zijn familie sterk heeft aangetrokken, zoodat bij er ziek van werd, is thans aan de beterende hand. "Wat de gevluchte prinses betreft, indien waar ia, wat beweerd wordt, dat zij tot Giron in zoodanigo betrekking stond, die haar als gehuwde vrouw Diet geoorloofd was, dan zal zij zeker aan velen niet meer zoo sympathiek wezen, al beeft men dan ook nog met haar medolijden, dat zij, tengevolge van een ongelukkig huwelijk, zóó schromelijk is afgedwaald. NIEUWSTIJDING Eli. Nederland. 's-Gravellhago, 7 Jan. In Egypte is overleden, na eene korte doch hevige on gesteldheid, Baron van Brienen van de Groote Lindt, kamerheer in buitengewonen dienst dor Koningin, bekend bevorderaar van land bouw en sportbelangen, eerste Voorzitter van de Nederlandsche Harddraverij-en Renvereeniging, welke op zijn bekend buitengoed »Cliogendaal" steeds een gastvrije ontvangst vond. Baron Van Brienen vervulde vaak missiën J bij buitenlandsche hoveno. a. bij het I Pauselijk jubileum. Bij de Hollandsche IJzeren Spoorweg- j Maatschappij zijn de ontvangsten over 1902 ruim een half miliioen gulden hooger dan over 1901. Rotterdam, 6 Jan. Alhier is hedenmiddag halféén, op vordering van een Haagsch advocaat, door den deurwaarder Fontijuo, geassisteerd door de politie, op den Zuidblaak vóór het Turksoh Consulaat gearresteerd Mundji Beij, Consul-Generaal van Turkije te 's Gravenhage en Rotterdam, en gegijzeld wegens schulden. Deze arrestatie wekte groote consternatie. De Consul is' voor den President dor Recht bank, Mr. Yan Heukelom gebracht, die geen termen vond om de gijzeling te bestendigen, en onmiddellijke invrijheidstelling gelastte. Vanmorgen bemerkte de 15-jarige loop jongen P. v. L., wonende Nadorststraat, toen bij in de "Wijde Marktsteeg bij een koopman stond to kijken, dat er iemand wat uit zijn jaszak haalde. Hij keerde zich onmiddellijk om en greep den vermoedelijken zakkenroller, den 16-jarigen ketelbikken P. E. uit de Generaal Van der Hegdec3traat. Doch bij onderzoek bleek deze niet in 't bezit van de portemonnaie met f 1.65, die door den loopjongen werd vermist. Hij had, verklaarde hij, hot gestolene dadelijk aan een anderen, achter hem Btaanden jongen overgegeven, en deze was er mee van door gegaan. Het is der politie oog niet gelakt dezen jongen op te sporen. Rotterdamsche modderbaden op den Nieuwen Binnenweg. Onder dit opschrift bevat de N. R. Ct. de volgende curieuse advertentie: Onder bongo bescherming van bet gemeente bestuur, en met bclanglooze medewerking der R. T. M. De badin zijn dag en Dscht, regen en wind dienende, kosteloos ter beschikking van het publiek. Ter veraaDgenamiDg vinden de bezoekers allerwegen heerlijke modder- vijvers, modderfonteinen en neervallende modderklodder8des avonds phantastisch ver licht, met behulp van nachtpitten. Van 'a morgens 8 tot 's avonds 11 uur: nMontagne Russo", onovertroffen door de meest onverwachte en grillige wendingen. Tickets tegen het bekende tarief verkrijgbaar aan de omnibussen der R. T. M. on de R. O. M., enz. enz. Voor leden der vroed schap te voet en voor belangstellenden tot een beperkt aantal, bestaat op een smal voetpad gelegenheid tot bijwoning dezer geheel eenige vermakelijkheden. Raamsdonk 7 Jan. Nader kan gemeld worden, dat bij den moord op don landbouwer Gerrit Konings alhier, de drank waarschijnlijk weer een rol heeft gespeeld, daar de vershgeoe ruzio heeft gehad in een herberg to Raams- donk(dorp). Het lijk ie gevonden dicht bij do woDing met messteken in hoofd en zij, zooals reeds is gemeld. Wat er gebeurd is in den tijd, verstroken tueschen de ruzie ia de herberg en het vinden van het lijk, moet nog worden opgehelderd. Nadat het lijk was ontdekt is de wacht meester der maréchausBÓQ A. van Driel gewaarschuwd, die terstond op onderzook uittrok, met den gemeenteveldwachter van Raamsdonkveer, Speefjes, en den maróchansgóe Collard. Gevolg hiervan is geweest, dat zekere v. O., boerenarbeider te Raamsdonk, een weesjongen van ongeveer 23-jarigen leeftijd, in zijn huis is gearresteerd en door boven genoemde politiebeambten, geholpen door den veldwachter van Raamsdook, Simons, naar het arrestanten lokaal van de maró- chaussée-kazerne te Raamsdonkveer is over gebracht. De verslagens is een gehuwd man van omstreeks 40-jarigen leeftijd. Uit Stad en Provincie. Zierikzee, 8 Jan. Wij meenen goed te doen om, met het oog op de aanstaande invoering van art. 1 der Ongevallenwet, de werkgevers, van wie de meeste, naar men ons verzekert, in een dwaling verkeeren, op het volgendo te wijzen: Men denkt vrij algemeen, dat men nog van de Rijks-Verzekerings-Bank een schrijven zal ontvangen, waarbij men uitgenoodigd zal worden te kennen te geven, of men bij die bank zelve, dan wel bij eene particuliere maatschappij zich voor de verplichte verzekering zijner werklieden tegen ongevallen zal aan sluiten. Dit is zoo niet. Indien men zich niet vóór 1 Februari a.s. bij een Maatschappij aansluit, is men ambts halve bij de Rijksverzekeringsbank aangesloten. Men denke hieraan. Wie dat dus niet wenscht, o. a. uit over weging, dat die Bank duurder is dan andere verzekeringsmaatschappijen of om andere motievenneme zoo spoedig mogelijk zijn 9 Jan. Woensdagavond vergaderde ten huize van den heer Verwer de Kiesvereeniglng «Ons Gemeentebelang". De voorzitter, de heer Van der Maas, opende de schraal bezochte vergadering; de secretaris, de heer L. Koop man Cz., las de notulen, die onveranderd werden goedgekeurd. Naar aanleiding van die notulen deed de voorzitter de verklaring, dat hij bij zijn in de vorige vergadering geuit gevoelen, dat het Dijkwater verknoeid was, volhardde, al was ook de verpachting der perceelen boven verwachting hoog uitgevallen. Hierop werd door hem de reden medegedeeld, waarom deze vergadering belegd was. Inge komen was namelijk een door dertien leden onderteekend schrijven, waarin tot het bestuur het verzoek werd gericht om met het oog op den door den Gemeenteraad verhoogden gas- prij8 een algemeene vergadering uit te schrijven, teneinde tegen die verhooging te protesteeren. Hij betreurde het, dat zoo weinig onder teekenaren van dat verzoekschrift ter vergadering aanwezig waren, en gaf het woord aan den eersten onderteekenaar, den heer Hogerheijde, die in zijn toelichting deed uitkomen, dat, in weerwil de kolen veel lager waren dan het vorig jaar, de Gemeenteraad toch heeft kunnen besluiten den gasprijs met één cent per kubieken Meter -te verhoogen. Zijns inziens was dit een voor velen drukkende belasting. Een meer gelijkmatige verdeeling van die belasting achtte hij zeer gewenscht. Er is wel dit jaar niets meer aan te doen, maar men zou toch alles in het werk kunnen stellen, teneinde het volgend jaar die verhooging er af te krijgen. De heer W. C. de Crane zegt, dat de Gas- coramissie niet lichtvaardig een voorstel tot verhooging van den gasprijs gedaan heeft. De gasprijs wordt bepaald in overeenstemming met hetgeen de gasfabriek heeft opgeleverd. Winst wordt beslist niet behaald. Spreker schrijft de verhooging aan verschillende oor zaken toe, waartoe ook de verlenging van het buizennet buiten de poort moet gerekend worden. De aanschaffing van de nieuwe gebouwen, waarvoor opzettelijk geleend werd, staat echter met die verhooging in geenerlei verband, gelijk sommigen ten onrechte meenen. De heer L. Koopman Cz. heeft zich bij het rapport der Begrootingscommiseie neérgelegd, die al de stukken in handen krijgt, terwijl aan de Raadsleden, die van de liegrootings- commissie geen deel uitmaken, slechts de Memorie van Toelichting ter beschikking staat, die geen licht verspreidt. Bij rader inzien gelooft bij, dat de Commissie tc optimistisch is geweest, en door den directeur niet juist is ingelicht. Volgens hem is die verhooging te wijten: 1°. aan de geringe baten van 1901, doordien de kolen duurder waren; 2°. aan de kosten van assurantie. De ge meente heeft voor een premie van f 950 de gasfabriek gedurende zes jaren verzekerd. Zij deed dit voor zes jaren, omdat zij dan het zevende jaar geen premie behoeft te betalen. En nu is deze premie niet omgeslagen over zes jaren, zooals rationeel zou zijn, maar op de Begrooting van één jaar gebracht; 3°. aan het bouwen van een kolenmagazijn, voor f 1500, dat wel degelijk op de Begrooting is gebracht. Spreker becijfer», dat, ware de premie der brandassurantie over zes jaren omgeslagen, en de kosten van het kolenmagazijn over vijf jaren, dat dan het gas slechts met een halven cent had behoeven verhoogd te worden. De heer A. Adriaanse betreurt de gasprijs- verhooging, die hij toeschrijft aan de geringere bate van de gasfabriek, gevolg van het toe nemend gebruik der gloeikousjes. Nu vreest hij echter, dat die verhooging ten gevolge zal hebben, dat velen, die wegens de duurte van den petroleum gas lieten aanleggen, wederom tot den petroleum zuilen terugkeeren. Hij acht de beste oplossing van het gasvraagstuk, dat naar de mate van het gebruik minder zal betaald worden, zoodat, wie f50 gas verbruikt, zooveel korting verkrijgt; wie f 100, heeft aanspraak op nog een hoogere korting eDz. De heer L. Koopman Cz. verklaart zich tegen het voorstel van den heer Adriaanse, om de afnemers procentsgewijze te doen betalen. Dat ware een premie voor de ver mogenden, waarbij de kleine gasverbruikers geen baat zouden hebben. Bovendien hebben de ingezetenen geen recht op gasprijsver- mindering, wanneer zij den kostenden prijs betalen. Door spreker wordt de meterhuur besproken, die hij veel te hoog acht. Deze drukt op de kleine fasverbruikers. Men betaalt toch in de maand 0.30 voor meterhuur. Door de particulieren wordt f 1460 jaarlijks aan meterhuur besteed, terwijl de gemeente voor haar gebouwen slechts f 34.29 betaalt. Hij is overtuigd, dat, als de meterhuur zoude daleu, ook meerderen zich bij de gasfabriek zouden aansluiten. De heer Van den Ende vraagt, of soms de nevenprodukten vau de gasfabriek invloed kunnen oefenen op den prijs van het gas. Worden die nevenproducten wel op een voor- deelige wijze te gelde gemaakt? Met deze vragen te stellen heeft hij voornamelijk het oog gevestigd op één nevenproduct, namelijk de cokes. Menschen, woonachtig buiten de stad, kunnen geen cokes verkrijgen. Hij acht dit verkeerd. Zijns inziens moest van dit nevenproduct 10.000 Hectolier cokes zooveel mogelijk geld gemaakt worden. In Rotterdam krijgen de steenkolenhandelaren de cokes tegen verminderd tarief van de gas fabriek, zoodat zij ze weêr aan hun cliënten kunnen leveren tegen denzelfden prijs, waarop de gasfabriek ze aan de particulieren verkoopt. De heer Loewer zoude het niet onbillijk achten, indien men aan de niet-verbruikers van gas een hoogeren prijs voor de cokes liet betalen, b. v. een 25 pCt. meer. Een stem uit de vergadering merkte op, dat dan de buurman, die gasverbruiker is, voor zoo iemand de cokes kan inslaan. De heer Van den Ende vindt het vreemd, dat, als men f 1000 meer voor de cokes kan krijgen, door ze ook naar buiten te leveren, men dit niet doet. Hij verkondigt deze stelling«maak het gas zoo goedkoop mogelijk, maar verkoop de nevenproducten zoo duur mogelijk". Aan de vergadering werd door hem nog medegedeeld, aat hij van de gasfabriek geen cokes kan krijgen om ze naar buiten te ver- koopen. De heer Koopman is van meening, dat zij, die verbruikers van het gas zijn, ook eenig recht hebben op de cokes, en dat zij, die geen gasverbruikers zijn, dat recht missen. Als wij geen bieten verbouwen, kunnen wij geen pulp krijgen. Maken wij geen gasdan kunnen wij geen cokes bekomen. De heer Plaum, die twee meters heeft, waar voor hij 60 cent per maand betaalt, vraagt, of het niet doenlijk zou wezen, dat de gas meter na eenige jaren eigendom van den gasverbruiker werd. De heer Koopman merkt op, dat de gas meters niet goedaoop zijn. Zij komen te staan op een f 18 f 20. De heer Douw geeft te kennen, dat juist de dure meterhuur hem afschrikt gasverbruiker te worden. De heer Koopman weet, dat aanleg en meterhuur velen weerhouden gasverbruiker te worden. Men moet toch den aanleg buitenshuis tot den meter toe betalen. De meterhuur van dertig cent is, inzonderheid voor kleine ver bruikers, die in de zomermaanden soms slechts 20 ct. gas in de maand verbranden, zeer bezwarend. De lieer Smit werpt een nieuw denkbeeld in het debat, namelijk de aanschaffing van munt gasmeters. De heer Koopman merkt op, dat voor die aanschaffing veel kapitaal noodig is, en dat wie een muntgasmeter heeft, het gas duurder betaalt. De heer Loewer stelt voor de discussie te sluiten, en een Commissie te benoemen, om een adres op te stellen, waarin de wenschen van de vergadering worden uitgedrukt. De voorzitter is van oordeel, dat de gas fabriek eigenlijk een fabriek is op coöperatieven grondslag. Bij verbouwing is de coöperatie verplicht het daarvoor benoodigd geld te leenen. Had men dat gedaan, dan ware een verhooging van den gasprijs achterwege gebleven. Ver wonderd heeft het hem, dat men twee oude, schier waai'delooze gebouwtjes, nog wel voor een veel te hoogen prijs, voor het maken van een kolenmagaziia heeft aangekocht. Verwon derd omdat men de Stadstuin vlak tegenover, uit nemend voor het doel had kunnen gebruiken. Wat nu het zenden van een adres betreft, hij acht dit vijgen na Paschen. De heer Loewer: Men moet toch bij het Gemeentebestuur terecht komen. De voorzitter acht het beter dit tegen het najaar te doen. De heer W. C. de Crane vindt, dat een adres aan de Raadscommissie en aan den Raad niet aangenaam kan zijn. Wat men met een adres beoogt, kan bereikt worden door een verslag in de plaatselijke bladen van het verhandelde in deze vergadering. De heer Koopman betoogt integendeel, dat het zenden van een rekest aan den Raad groot nut kan stichten. De heeren De Crane en Koopman debatteeren hierover nog een poos. De heer Loewer stelt voor om de ter ver gadering aanwezige raadsleden op te dragen bij de behandeling van de eerstvolgende Be grooting met klem aan te dringen op de verwezenlijking van de wenschen, die dezen avond in deze vergadering zijn uitgesproken, en die door hem geformuleerd werden. Hiertegen had niemand eenig bezwaar. Bij de rondvraag vraagt de neer Plaum, of niet een fatsoenlijker, meer begaanbare weg naar de Roomsch-Katholieke begraafplaats kan gemaakt worden, zoowel van het Tramstation af, als van de tegenovergestelde richting. Dé heer Koopman merkt op, dat dit punt reeds meermalen door den heer Legemaat in den Raad ter tafel is gebracht. Op de Begroo ting is een som uitgetrokken voor de verbe tering van den Grachtweg van het station af tot de Roomsch-Katholieke begraafplaats toe. Wat de heer Plaum wenscht, de verbetering van den geheelen Grachtweg, dat is altijd op de te hooge kosten afgestuit. De heer Tuinder schetst nader den treurigen toestand van den Grachtwegwaardoor de Katholieken een behoorlijken, begaanbaren weg tot hun begraafplaats missen. Bij verschillende begrafenissen, o. a. bij die van den heer en mejuffr. Paulussen, heeft men dit op droeve wijze ervaren. De voorzitter beaamt volkomen de wensehelijk- heid der bestrating van den Grachtweg. Niemand meer het woord verlangend, sluit de voorzitter deze vergadering.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1903 | | pagina 1