Donderdag 4 December 1902.
AANBESTEDING.
(Z e i* i li. z e e s c li e
C o u r a n t).
59ste JAARGANG. No. 7778.
Dinsdag den 16 December a.s
NIEUWSTIJDINGEN
Uit Stall en Provincie.
ZIEMKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG on
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-Amerika, Transvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar;
Directeur i a. j. DE LOOZE.
Redacteuren: j A' FRANKEL.
J. WAALE, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts.kunnen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend
Alle betaling-en moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. FhèLnkel, Meelstraat 386, Zierikzee.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van 7ierikzee
maken bekend, dat de aangekondigde aanbestedingen
van onderhoudswerken niet: zullen plaats hebben op
Maandag 15 December a s., des namiddags 1 uur, maar op
des namiddags te 121 uur.
Zierikzee, den 3 December 1902.
De Burgemeester en Wethouders voorr.oemd,
CH. W. VERMEIJS, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
Amerika.
Willie Dutoit, een joDge Kaapsche Boer,
die geruimen tijd op de Bermuda's in krygs- 1
gevangenschap doorbracht, is te Brussel aan
gekomen. Hij heeft betreffende de behandeling
van kleine kinderen der Boeren gevangenen
onthullingen gedaan, die meer dan schandelijke
feiten aan het licht brengen. Zelfs de jongste I
kinderen, die van zes en zeven jaren, werden
bij tropische hitte geëxploiteerd bij het j
metselen van fundamenten voor woonhuizen, I
en gebeurde het al eens, dat zij van ver- I
moeienis neervielen, dan werden zij door j
Eogelsche soldaten tot bloedens toe met j
zweepen geslageD. Als zij ooit het Transvaalsche
volkslied durfden ziDgen, werden zij in de
ijzers geklonken en met de handen aan een I
boom vastgebondenmen liet ze bovendien I
in de grootste onreinheid leven. De heer
Dutoit gaf zeer nauwkeurige bizonderheden 1
en deze zaak en andere schandelijke feiten,
op de Bermuda's geconstateerd, zullen weldra
het onderwerp van een interpellatie en
besprekingen uitmaken in het Engelsche
parlement.
Italië.
Uit Napels wordt aan üe Trïbuna geutuua,
dat een bevelschrift tot inhechtenisneming is
uitgevaardigd tegen den schilder Christian
Alters van Hamburg, wegens het misdrijf
tegen de zeden, waarvan Krupp werd
beschuldigd.
Allers woonde op Capri, waar hij een
prachtige villa bezit. Op het oogenblik is bij
verdwenen.
De Mattino van Napels zegt, dat uit de
instructie van de zaak ^Allers gebleken is,
hoe een beschuldiging van denzelfden aard
niet tegen Krupp kon worden aangevoerd en
dat deze als het slachtoffer is gevallen van
afschuwelijken laster.
Rusland.
De Russische millionnair Liniewicz, die
dezer dagen te St -Petersburg overleed en een
vermogen van 8 millioen roebel naliet, heeft
zijne 19 kinderen allen onterfd en zyn geld
vermaakt aan kloosters en eenige vrienden.
Een paar jaren geleden loste een zijner
zonen, wiens schulden hij niet wilde betalen,
een revolverschot op hem en van dien dag
af wilde Liniewicz met geen zijner kinderen
meer iets te maken hebben.
Twee advocaten komen namens de arine
millionnairskinderen in verzet tegen het
testament.
Omtrent den hongersnood in Finland
komen nog steeds treurige berichten.
Te Kiehimöjski, bij Kajane, is een vrouw
van honger gestorven. In het gouvernement
Kuspio, vooral in het district Tunsniemi,
)iggen vele mannen en vrouwen ziek aan
hongertyphus. De ellende wordt er nog ver
zwaard door gebrek aan geneeskundige hulp.
Engeland.
Londen, 30 Nov. Het boek over den
Tranvaalschen oorlog van De Wet is ver
schenen. De Daily Mail uoemt den toon
overal in het boek aangeslagen, dien van een
onderdrukte vijandigheid tegenover Engeland.
In een hoofdartikel wordt het boek zeer
belangrijk genoemd en er worden drie kolom
men aan gewijd.
Volgens de Daily Graphic toont generaal
De Wet's openbaarmaking van de documenten
aangaande de samenkomst van Vereeniging
grooten ernst en staatsmanschappelijken geest
in de redevoeringen. Het Boerenvolk mag
trotsch zijn op dit waardige relaas van hun
onderwerping, welk relaas de geschiedenis
van den hopeloozen doch schitterenden worstel
strijd te velde waardig bekroont.
De Daily News beschrijft De Wet als een
van de dapperste mannen, die er tot dusver
op de beide halfronden geweest zijn en ver
klaart verder, dat hij een nieuwe figuur hoeft
toegevoegd aan de reeks heldengestalten,
zooals Leonidas, Andreas Hofer en Cromwell.
Sinds de geschiedenis van Leonidas is er niets
volkomen gelijk geweest aan zijn inval met
ongeveer 250 man tusschen een strijdmacht
van 50000 Britsche soldaten, hun nederlaag
op nederlaag toebrengend.
De Daily Chronicle getuigt: «Dit boek is
een waardige verrijking van het heldendicht
van Zuid-Afrika en het doet ons kennen den
soldaat van oorspronkelijk genie, een persoon
lijkheid, die geslaagd zou zijn in elke andere
carrière welke onbeschrijfelijke geestkracht,
een snel besluit en een vasten kijk op den
staat van zaken eischt.
Officiëel wordt bekend gemaakt, dat
voortaan permits om naar Transvaal of
Orangia te gaan, alleen zullen worden uit
gegeven in de Zuid-Afrikaaneche havens.
Aanvrage daartoe moet gedaan worden aan
het «Transvaal and Orange Colony Permit
Office" in de haven waar de reiziger voor
nemens is te landen.
1 Dec. Generaal Botha heeft een lijst van
bijdragen tot het Boeren-hulpfonds openbaar
gemaaktvergezeld van eene toelichting,
waarin hij zegt, dat, terwijl de Regeering
zorgde voor de weduwen en weezen van de
Boeren, er toch nog verminkte en beroofde
Boeren overblijven, in wier belang de ver
gadering te Vereeniging hem en zijn collega's
heeft opgedragen een algemeen beroep te doen.
Het totaal op Botha's inschrijvingen is
ruim 25000 pd. st. (300,000 gulden). Daar
onder komen giften der voornaamste Engelsche
leiders voor.
Nederland.
Ermelo, 2 Dec. Zondagavond 8 uur is
nabij het station ErmeloVeldwijk gevonden
Klaas van Panhuis, met drie gevaarlijke
wonden aan het hoofd, vermoedelijk toe-
Veeïciwijk gebracht, waar hij verpleegd is, is
hij 's nachts, ongeveer 3 uur, overleden.
Het slachtoffer, 23 jaar oud, was niet in
staat eenige inlichtingen te geven.
In verband met deze zaak zijn een drietal
verdachten gearresteerd.
Minnenyd schijnt de oorzaak van den
moord geweest te zijn.
Als vermoedelijken dader van dezen moord
is iemand uit deze gemeente gevangen
genomen en naar Zwolle gebracht.
Haarlem, 2 Dec. Bij den heer P. F. van
Huizen in de Linschoterstraat alhier is
Zondagnacht een inbraak gepleegd, die blijk
geeft van een buitengewone brutaliteit.
Toen de bewoner 's morgens tegen 6 uur
opstond, vond hij in zijn achterkamer alles
onderstboven gehaald. Uit een penantkastje
lagen de verschillende voorwerpen over den
vloer verspreid. De lade was er uitgenomen
en op de tafel neergezet. Uit den zak van
een vest, dat over een stoel hing, was weg
genomen een gouden horloge met nikkelen
ketting. Uit de genoemde laden waren ont
vreemd drie rijksdaalders en van de plank
in het bed waar de echtgenooten sliepen
waren weggehaald een zilveren horloge
en een gouden ketting. Op den grond vond
men 's morgens vele afgebrande lucifers.
Het 10 jarig jongetje, slapende in de voor
kamer, heeft in den nanacht de klok hooren
slaan en tevens hoor£e hij gedruisch in de
gang, wat hem aanleiding gaf dieper onder
de dekens weg te kruipen. Overigens heeft
men niets vernomen.
De dief heeft door middel van een valschen
sleutel zich toegang versohaft tot het huis en is
door gang en keuken in de achterkamer gekomen.
Amsterdam, 2 Dec. Onlangs deelden wij
mede, dat de thans gedetineerde Frans de
Groot bekend heeft met De Muiselaar, den
moord op de wed. Dijkxhoorn in de Dubbele
Buurt alhier te hebben gepleegd en dat ver
scheidene personen in meerdere of mindere
j mate daarbij betrokken zijn geweest.
Uit het justitiëel onderzoek moet zijn ge
bleken, dat één der beide moordenaars de
woning van de verslagene is binnengekomen
door het openschuiven van één der beneden
ramen en dit, niettegenstaande daarvoor
tamelijk hooge hekjes geplaatst zijn; eenmaal
in huis zijnde, heeft hij zijn kameraad door
de voordeur binnengelaten. Nadat de misdaad
gepleegd was, hebben de moordenaars de
woning door den tuin verlaten en zijn langs
een aangrenzend slop op den openbaren weg
Daar ter plaatse is de Dubbele Buurt met
een houten hek van het Vondelpark gescheiden.
Beide laatstgenoemden hebbeu achter dat hek,
in het Vondelpark, tegenover de woning der
vermoorde, post gevat.
Omdat het der justitie nog steeds niet is
mogen gelukken het mes en den hamer te
vinden, waarmede het misdrijf moet zijn
gepleegd en daar de mogelijkheid niet is
uitgesloten, dat de moordenaars deze voor
werpen aan hun handlangers Van der Heijden
en Spekkers hadden overgegeven, om die in
het Vondelpark te verstoppen, heeft de justitie,
onder haar toezicht, ongeveer 200 M2. van
het terrein van het Vondelpark, in de om
geving aldaar, tot op circa 3 d.M. laten
omspitten, echter zonder het gewenschte
resultaat.
Ook moet op aanwijzing van de vriendin
van Lucas Kroes (die, zooals men weet, uit
de voorloopige hechtenis is ontslagen, en als
getuige in deze strafzaak zal moeten fun-
geeren) de poeliersknecht V. door de justitie
zijn gehoord, die wist mede te deelen, dat
kort nadat de misdaad was gepleegd, Spekkers
en Van der Heijden iets hadden verborgen
in het Vondelpark nabij de Stadhouderskade.
Een aldaar ter plaatse ingesteld onderzoek
moet echter ook tot geen resultaat hebben
geleid.
Utrecht, 2 Dec. Een buitenman kwam
gisterenmiddag, vergezeld van zijn vrouw, met
paard en rijtuig naar deze stadteneinde
zijn 11-jarig dochtertje te bezoeken, dat daar
in een ziekeninrichting wordt verpleegd. Bij
de inrichting gekomen vond hij al heel gauw
een knaap, die gaarne een dubbeltje wilde
verdienen, door een poosje op het paard te
Wie beschrijft echter 's mans schrik toen
hij na verloop van een klein half uur terug
komende, bemerkte dat zoowel de jongen
als paard en rijtuig verdweneq
knaap evenwel na lang 'zoekeifgevohcTen en
vernam de boer toen van dezen, dat er even
na zijn vertrek een man was gekomen, die
zonder veel praatjes te maken op den bok
was geklommen en met paard en rijtuig
Twee andere leden van het complot, n.l.
Van der Heijden en Spekkers, hebben op
den uitkijk gestaan.
Natuurlijk werd aanstonds aan de politie
van het gebeurde kennis gegeven, die een
onderzoek instelde, met het gevolg, dat des
avonds omstreeks 8 uur twee 19-jarige jongens
werden aangehouden en wel in het bezit van
het vermiste paard en rijtuig. Zooals uit het
verder onderzoek bleek, was zekere E. de
eerste dief geweest, doch was deze weder
bestolen geworden door de beide jongens, aan
wie hij had verteld dat paard en rijtuig zijn
eigendom waren. Alle drie beweerden zij geen
plan te hebben gehad zich het gerij toe te
eigenen, doch of dit waar is zal uit het voort
gezet onderzoek moeten blijken.
Intusschen was niemand meer in zijn schik
dan ons boertje, die, nadat proces-verbaal was
opgemaakt, zijn eigendom terugkreeg en
aanstonds met vrouwlief huiswaarts reed.
's-Gravenhage, 1 Dec. Heden heeft de
waarnemend directeur-generaal voor de poste
rijen en telegrafie, majoor Pop, zijn betrekking
aanvaard, nadat de verschillende chefs door
baron Van Ittersum hem waren voorgesteld.
Er is een wetsontwerp in gereedheid
gebracht tot het tegengaan van loterijen, dat
eerlaDg de Tweede Kamer zal kunnen bereiken,
terwijl aanvulling en verscherping van eenige
bepalingen van het strafwetboek, op de speel
zucht betrekking hebbende, in overweging is.
Tegen het tijdstip der algemeene ver
kiezingen zal een nadere herziening van de
verdeeliDg in stemdistricten door de regeering
ter hand genomen worden.
De ongesteldheid van den minister van
marine moet, naar beweerd wordt, niet van
zoo geruststellenden aard zijn als aanvankelijk
werd gedacht. De minister zou lijdende zijn
aan een borst- en keelaandoening, die hem
niet alleen noodzaakt kamer of bed te houden,
maar hem in de laatste dagen ook verhindert
zijn ambtsbezigheden waar te nemen, die de
minister in 't begin van zijn ziekte nog kon
vervullen.
Met de tijdelijke waarneming van het
Departement van Marine is belast geworden
de heer Bergansius, Minister van Oorlog.
In de werkplaats van den smid H.
aan de Piet Heinstraat alhier sprong een
bus met aluin uiteen bij het beproeven van
een brandkast. De smid en twee knechts
bekwamen lichte brandwonden.
H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins
Hendrik worden Donderdag 18 December
van Het Loo alhier terugverwacht.
Rotterdam, 2 Dec. De heer G. W. van
Belle, boekhandelaar en uitgever alhier, is
plotseling overleden. In de nabijheid van het
bureau van De Maasbode zakte hij eensklaps
ineen en gaf, na in dat bureau te zijn binnen
gedragen, weldra den geest.
De heer van Belle was oprichter van De
Maasbode.
Bergen-op-Zc m, 1 Dec. De vorige week
Maandag is hij de taktische oefeningen in den
velddienst alhier een ernstig ongeluk gebeurd.
Het was dien dag tamelijk koud. De troep
soldaten, waarbij het ongeluk plaats vond,
moest geruimen tijd op de plaats rust staan
blijven, zoodat ze koude voeten kregen en
stonden te trappelen.
Bij deze taktische oefeningen is meestal de
bajonet op het geweer geplaatst, hetgeen hier
ook het geval was. De manschappen hebben,
wanneer ze op de plaats rust staan, 't geweer
met bajonet een weinig naar voren in de
rechterhand.
De millicien Yan Wijngaarden, van het
5e bataljon 3e regiment infanterie, kwam nu
met zijq linkeroog zoodanig met de punt van
de bajonet van z'n nevenman in aanraking,
dat hij onmiddellijk naar het hospitaal moest
gebracht worden en de inmiddels verschenen
dokter verklaarde, dat de milicien zijo oog
hoogstwaarschijnlijk zou moeten verliezen.
Zierikzee, 3 Deo. Maandagavond ver
gaderde ten huize van mej. de wed. Kanaar
het departement Zierikzee der Maatschappij
van Nijverheid. De voorzitter, de heer Ch. W.
Vermeysopende de vergadering met een
feprjilOOg&JtWam, riugéhd tfugesieiCiutOu
verhinderd was haar bij te wonen, en dat daarom
de heer J. A. de Bruyne het secretariaat dezen
avond in zijn plaats zou waarnemen. Toorts
werd door hem ter kennisse van de vergadering
gebracht, dat de heer Hoogenboom wegens
beroepsbezigheden zich genoodzaakt zag als
bestuurslid met 1 Jan. a.s af te treden, en
dat één lid voor het lidmaatschap bedankt
had, terwijl vier ingezetenen als leden waren
toegetreden. Ten behoeve van het Departement
was ten geschenke ontvangen een «Rapport
over de oorzaken van den achteruitgang van
de Zeeuwsche oesters, uitgebracht door den
wetenschappelijken adviseur in visschery zaken,
dr. P. P. C. Hoek", een zeer lijvig en voor
de oester-cultuur belangrijk werk.
Nadat door den heer De Bruyne de notulen
van het verhandelde in de vorige vergadering
waren voorgelezen, werd de redactie van art.
7 van het reglement overeenkomstig de in de
jongste vergadering genomene besluiten met
algemeene stemmen vastgesteld. Alsnu werd
het woord gegeven aan den heer C. A. de
Looze, leeraar aan de Hoogere Burgerschool
alhier, die een voordracht zou houden over
«Phosphorus en Phosphor-necrose". Spreker
weidde uit: 1°. over het voorkomen van
phosphorus; 2°. de bereiding ervan; 3°. de
eigenschappen van phosphorus; 4°. de toe
passingen er van, en 5°. over de phosphor-
necrose, de afschuwelijke ziekte, waaraan elk
arbeider sterven moet, die gedurende korteren
of langeren tijd in fabrieken werkt, waarin
zich phosphordampen ontwikkelen.
Phosphorus komt niet in vrijen toestand
voor, maar wordt uit beenderen bereid en bezit
de eigenschap van te lichten in het donker,
zooals door spreker met onderscheidene
proeven werd aangetoond. Nadat o. a. al de
gaspitten in de zaal waren uitgedraaid, schreef
spreker met phosphor op het bord «Leve
Nijverheid" en de bekende woorden, die op
één der muren in het paleis van Belsasar
tijdens een gastmaal door een onzichtbare hand
waren neergeschrevenvMene, Mene, Tekel
Upharsin". Men kon, ij'at zeer interessant
wasin het donker het vlammend schrift
duidelijk lezen. Mede eon eigenschap van
phosphorus is, dat hij vergiftig is. Zooals men
weet, worden er vaak ratten en muizen mede
gedood. De phosphorus wordt toegepast voor
het maken van explosiefstoffen, als genees
middel en voor het bereiden van lucifers.
Hier gaf spreker een historisch overzicht van
de lucifers-industrie. "Vroeger werd voor de
lucifers witte phosphorus gebruikt. Nu is de
aanwending van witten phosphorus voor lucifers
omdat hij vergiftig is, in ons land verboden.
Alleen de roode phosphorus, die later ontdekt
ia en die onschadelijk is, mag worden gebezigd.
Spreker deelt hierop mede, wat het strykvlak
en wat de koppen van de Zweedsche lucifers
bevatten. (Pauze).
Na de pauze kregen wij een belangrijke
welgeslaagde proef te zien, betrekking hebbende
op de ontwikkeling van phosphor-waterstof.
Bij de behandeling van de phosphor-necrose
werden door spreker de aard en strekking
van deze vreeselyke ziekte geschetst. Deze
ziekte namelijk openbaart zich in de onder
kaak, belemmert de spraak, en maakt het
eten moeielijk. Een afbeelding van een vrouw
werd ons vertoond, lijdende aan die ziekte.
In de fabrieken, waar de witte phosphorus
voor de lucifers-bereiding gebruikt wordt
lijden tal van arbeiders aan die ziekte. In
1845 ontdekte Schrötter den rooden phos
phorus, die niet vergiftig is.
Bij de fabrikatie van de lucifers komen de
arbeiders in vier afdeelingen met de zoo
schadelijke phosphorusdampen in aanraking.
Algemeene ondermijning van de gezondheid
is hiervan het gevolg. Door spreker werden
de middelen aan de hand gedaan, die de
fabrikanten tot verbetering van den toestand
der werklieden in de lucifersfabrieken kunnen
aanwenden. Goede ventilatie is een onmisbaar
vereischte voor de werklieden, opdat hun
ademhalingswerktuigen voor de inademing van
schadelijke dampen en gassen zooveel mogelijk -
gevrijwaard worden.
De phosphor-necrose was een onderwerp,
dat spreker veel belang inboezemde, omdat
hij belangstelt in den gezondheidstoestand van
den arbeidenden stand, en begrijpt, hoeveel
invloed de arbeid op dien gezondheidstoestand
heeft. Veel kan er gedaan worden om den
toestand der fabrieksarbeiders in hygiënisch
opzicht te verbeteren. Die verbetering kan
verkregen worden door een goeden fabrieks-
bouw, ventilatie, afzuiging van schadelijke
dampen en gassen, middelen fat
De vergiftiging in de fabrieken door
phosphorus komt altijd voort uit den
damp, die zelfs bij matige verhitting ontstaat.
Bg de bereiding van de zoogenaamde pate
ontstaan de meeste dampen, die viermaal
zwaarder dan de lucht wegen. Een doelmatige
afzuiging van die dampen naar beneden, of
zoo dit niet mogelpk is, horizontaal, moet
geschieden. Verder wordt deze pate op een
soort tafel uitgespreid, om er de houtjes in
te dompelen. Men noemt dit «doppen". Dit is
al even gevaariyk als het maken van de pate
zelf. Eiadelyk wijst spreker nog op het drogen
der koppen van de lucifers om ze hard te maken
en stevig aan het houtje te bevestigen, en
op het pakken in doosjes, dat ook schadeiyk
is, omdat daarby ook nog dampen ontstaan.
De afzuiging zou echter weinig geven,
zoolang het wasschen der handenhet
reinigen der kleederen niet meer ter harte
wordt genomen.
Hierop vertoonde spreker de chemische
vlag. Deze bestaat uit filtreerpapier gedrenkt
in een oplossing van phosphorus in zwavel
koolstof. De zwavelkoolstof verdampt door
het zwaaien met de vlag, tengevolge waarvan
de phosphorus in een fijn verdeelden toestand
achterbiyft, en aldus de ontbranding veroorzaakt.
Tot slot bracht hy een woord van dank
aan den heer Koole voor de assistentie, die
hy hem verleend had, zoowel heden avond
bij het doen der proeven, als van te voren
bij het maken der toebereidselen.
De voorzitter dankt ouder applaus der
vergadering den heer De Looze in hartelyke
bewoordingen voor zyn gehaltvolle voordracht,
en spreekt den wensch uit, dat hy meermalen
het Departement op zulk een voordracht
moge vergasten.
By de rondvraag richt de heer mr. D. van
der Vliet tot het Bestuur het verzoek stappen
te doen tot het verkrygen van een brievenbus
aan het tramstation.
De voorzitter belooft het verzoek van den
heer mr. D. van der Yliet ter kennisse van
het Bestuur te brengen, dat zeker niet
aarzelen zal in de gewenschte richting werk
zaam te zyn.
De heer Kloppert vraagt, of de witte
phosphorus by de fabricage van de lucifers
hier nog toepassing vindt.
De heer De Looze antwoordt, dat in
Nederland het gebruik van den witten
phosphorus voor de lucifersfabricage ver
boden is, maar dat in Frankrijk, waar de
luciferfabricage een staatsmonopolie is, een
dergelyk verbod ten nadeele van den gezond
heidstoestand der werklieden niet bestaat.
Niemand meer het woord verlangend sluit
de voorzitter de vergadering.
