ZIERIKZEESCHE A MEI U SHORE.
Zaterdag 1 November 1902.
6,
Eerste Blad.
RECLAMES.
De Tram in Westelijk Schouwen
(Z ieriltïzeescli©
C o u r a n t).
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
59ste JAARGANG. No. 7764.
Direoteur a. T. DE LOOZE.
Redacteuren: I A' FRXnKEL'
J. WAALE, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws.
Advertentiënvan 1—3 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts.kunnen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend g-eschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. FaaNKEL, Meelstraat 386, Zierikzee.
f zfi
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
1—5 regels 75 cts. Elke regel meer lö cts.
J. DE GRAAF Cz.,
Poststraat C 103.
Hooge Zijden HËËREN-HOED:
A, f 6,en f 6,50, thans f 4,—,
- 4,50 en - 5,—, thans - 2,75,
Hoedendoozen (nieuwe sluiting) 25 ct.
COLLECTE
tot vorming' van ecu on.lorsitou-
iiiii^sloinls voor Ueliooftigoii,
gerochügtl tot liet <lrs»geii van liet
Metalen Kruis of tlo
Cita<lel-91e(laille.
De BURGEMEESTER van Zierikzee;
Gelet op eene circulaire van het Hoofdbestuur der Ver-
eeniging «Trouw aan Koning en Vaderland", tot vorming
van bovengenoemd ondersteuningsfonds, daarbij verzoe
kende, dat ook alhier wederom eene algeincone
Ooiloet© tot voormeld doel zal worden gehouden;
n a k t b o k o n tl:
s Collecte te houden op DiaHilajg tien
1 November a.s., te beginnen des middags te
12 uur.
Hij roodigt allen uit, door het geven van milde bij
dragen, het vormen en onderhouden van bovengemeld
ondersteuningsfonds mogelijk te puaken en daardoor
Zierikzee, den 29 October 1902.
De Burgemeester voornoemd,
CH. W. VERMEIJS.
Onveiligheid Yaarwaters.
De BURGEMEESTER van Zierikzee brengt de volgende
berichten ter kennis van Zeevarenden, cl i» daarbij belang
kunnen hebben, t. w.
Volgens mededeeling van den Minister van Oorlog
zullen op den 4den November 1902 en zoo noodig op
den 5den, 6den, 7den en 8sten November 1902 schiet
oefeningen plaats hebben van eene opstelling naast de
kustbattery nabij Diemerdam, in de richting van het
punt liggende Zuid ongeveer 1300 M. van het fort
Pampus.
De schietoefeningen zullen plaats hebben tusschen 10
uur 's morgens en 3 uur 's namiddags; op de dagen van
de schietoefeningen zullen roode vlaggen worden getoond
op het fort Pampus, op de Westbatterij te Muiden en
op de kustbattery nabij Diemerdam.
De driehoek, gevormd door de kustbattery naby Die
merdam, de stompe ton No. 15 met afgeknotten kegel
(Muiderhard) en den toren van Muiderberg, wordt als
onveilig beschouwd.
Gedurende het vuren zal een stoomboot in de nabij
heid van den onveiligen driehoek beschikbaar ïyn voor
het geven van waarschuwingen en om zoo noodig en
voor zooveel mogelyk kleinere zeilvaartuigen behulpzaam
te zijn om nit den driehoek te komen.
Schietoefeningen op de Harssens. Reede
van Texel 3de District.
Volgens mededeeling als voren zullen op 28 October
a.s. eu zoo noodig volgende dagen, schietoefeningen
worden gehouden van het fort op de Harssens.
Er zal gevuurd wordeu met kanonnen groot kaliber
(30 C.M.), by welk vuur de reede tot op een afstand van
9000 M. van het fort als onveilig moet worden beschouwd
en waarbij geen vaartuigen ten behoeve van de veilig,
heid worden uitgelegd.
Op de dagen, waarop gevuurd wordt, zal een roode
vlag van het fort waaien van minstens ééa uur vóór
den aanvang der oefeningen, alsmede gekleurde vlaggen,
aangevende de richtingen waarin gevuurd zal worden,
terwyl een stoomboot, voor zoover mogelijk, de schepen
zal waarschuwen en desgewenscht hulp verleenen aan
kleinere (zeil) vaartuigen om bniten het onveilige gedeelte
van het vaarwater te komen.
Bovendien zullen op die dagen groote waarschuwings
borden worden geplaatst aan den ingang der haven en
op de batterij Vischmarkt, vermeldende in welke richting
dien dag gevuurd zal worden, terwyl naby het Torpedo-
magazyn en aan den ingang der haven borden zullen
worden geplaatst, waarop is aangegeven de beteekenis
der bovenbedoelde gekleurde vlaggen, als volgt: rood en
witte vlag beteekent Noord, wit en zwarte vlag N.O
zwarte vlag Oost
De datum der schietoefeningen zal nader in enkele
plaatselyke bladen aangekondigd worden.
Winterbetonning is veranderd, lnschot en Zuidoost-
rak. Zeegat can Terschelling, 'ide District.
Volgens mededeeling van den Inspecteur over het
Loodswezen is bij de verwisseling van zomer- in winter
betonning in het lnschot en Zuidoostrak de winter
betonning veranderd als volgtj:
Vervangen zijn de stompe tonnen Nos. 2, 4, 6 en 8
elk door eene winterton met afgeknotten kegel;
de stompe tonnen Nos. 3, 5, 9 en 10 elk door een
zwart drijf baken met afgeknotten kegel;
de stompe ton No. 7 met liggend kruis door een zwait
drijfbaken met liggend kruis.
Ligging van stompe ton No. 2 ongeveer: 53<H4'H"
N.b. en Ö»16'28" 0.1.
Zierikzee, den 30 October 1902.
De Burgemeester voornoemd
CH. W. VERMEIJS.
o F
Een pleidooi voor de bewilliging van de
aangevraagde provinciale subsidie.
In de najaarszitting van do Provinciale
Staten zal het adres behandeld worden van
het tram-comité BrouwershavenBurghsluis,
waarbij voor den aanleg en de exploitatie
van een stoomtramweg door het eiland
Schouwen van Brouwershaven af over Duiven
dijke, Eikerzee, Ellemeet, Noordwelle, Renesse,
Haamstede naar Burghsluis een subsidie
gevraagd wordt van f 130630, te betalen in
20 jaren. Zooals reeds vroeger in dit blad
werd medegedeeld, en zooals uit een ingezonden
artikel, voorkomend in het jongste nummer,
gebleken is, stellen Gedep. Staten voor op
het verzoek afwijzend te beschikken, omdat
Schouwen vanwege de provincie reeds in
ruime mate ondersteuning genoten heeft, en
het mogelijk behoort te blijven ook andere
deelen der provincie te helpen, die daaraan
wellicht meer dringende behoefte hebben.
Nadat uitgerekend isdat Sohouwen van
1853 tot 1901 uit de provinciale fondsen een
bedrag van f 192961,53 als renteloos voor
schot, en een som van f 24469,35 als subsidie
ontving, behalve de subsidie voor den stoom
tramweg Brouwershaven-Steenbergen, meenen
Gedep. Staten, dat het niet kan gevorderd
worden, dat de provincie weder een zeer
aanzienlijk offer brengt voor een eiland, dat
reeds herhaalde malen geholpen is, en voor
een tramweg, die geen levensvatbaarheid zou
hebben, waDneer niet een gevestigde maat
schappij bereid was bevonden de exploitatie
op zich te nemen.
Wij behoeven niet te wijzen op het groote
belang, dat geheel Westelijk Schouwen bij de
totstandkoming van een stoomtramweg heeft,
en op de beteekenis dus, die de beslissing
van de Provinciale Staten voor ons eiland
hebben kan.
De Burgemeesters van de verschillende
belanghebbende gemeenten hebben ruim twee
jaren geleden zich tot een comité vereenigd.
Zij bestudeerden de meest gewenschte richting,
lieten een ontwerp opmaken, en vroegen voor
den aanleg en exploitatie de concessie aan,
die bereids krachtens het tramwegreglement
door Gedep. Staten verleend werd. Bij een
vroegere gelegenheid hebben wij er reeds
op gewezen, dat het ontwerp, waarvoor thans
concessie verleend is, een verbinding beoogt
van Westelijk Schouwen met den stoomtram
Brouwershaven—Steenbergen. Bij het vast
stellen van de richting is men van het beginsel
uitgegegaan, dat, terwijl aan den éénen kant
een zoo korte en snel mogelijke verbinding
moet verkregen worden, aan den anderen
kant de verschillende gemeenten zoo dioht
mogelijk bij den tramweg moeten komen te
liggen om van deze verbinding te kunnen
profiteeren, en tevens dat de Ijjn, die zoowel
met de haven van Burghsluis als met de
haven van Kloosternol verbonden is, door haar
inrichting en bouw in staat moet zijn een
groot goederenvervoer te kunnen beheerschen.
De openbare wegen heeft men slechts daar
gevolgd, waar de ligging voor de verbinding
van twee gemeenten niet ongunstig geacht
werd, en door onteigening van strooken langs
die wegen en het aanleggen der bermslooten
en waterleidingen voldoende breed te gemakkelijk
kan verkregen worden. Waar aan deze voor
waarden niet voldaan wordt, werd de stoom
tramweg geheel op vrije baan ontworpen.
De aanleg van deze lijn, die de lengte van
20,7 K.M. zou verkrijgen, wordt begroot op
f 475500, terwijl de Rotterdamsche Tramweg-
Maatschappij zich bereid verklaard heeft de
lijn aan te leggen en te exploiteeren, wanneer
de vereischte subsidie ten bedrage van van
de begrooting van aanleg zjjn toegezegd.
De mate der belangstelling van de betrok
kene landstreek bij het tot stand komen van
den ontworpen stoomtramweg blijkt uit de
reeds toegezegde jaarljjksche bijdragen, te
weten
a. van de gemeenten, door wier grond
gebied de stoomtramweg is ontworpen:
Gemeente Burgh f 40
Haamstede - 125
Renesse - 100
Noordwelle 75
Ellemeet. - 75
Eikerzee- 50
Duivendijke. - 50
Brouwershaven. - 25
b. van de gemeenten, door wier grond
gebied de ontworpen tramweg niet zal komen,
doch wier belangen geacht worden bij den
aanleg van den tramweg te zijn betrokken
Gemeente Serooskerke f 25 j
Zierikzee - 100
Noordgouwe - 25
c. van de polders, waardoor en waarlangs
de tramlijn is ontworpen
Oosteren Ban f 20
Westeren - 25
Burgh en Westland - 50
Schouwen- 800
Te zamen ongeveer f 1000 per jaar
gedurende 20 jaar. Voorts zal de gemeente
Haamstede in de kosten der havenwerken te
Burghsluis bijdragen f 5000, en de gemeente
Duivendijke in die der havenwerken te
Kloosternol f 1125.
Het comité berekent thans nog toezegging
te moeten hebben van de provinciale subsidie
ad f 130630, en van den steun van het rijk
ad f 158500.
Wij zullen niet in een beoordeeling treden
over de mate, waarop de streek door de
toegezegde subsidiën van haar belangstelling
heeft doen blijken, te meer, omdat men, naar
wij vernemen, van andere zijde berekend
heeft, dat de provincie slechts f 122.189 zou
kunnen geven, wil zjj tegenover soortgelijke
aanvragen voor andere tramwegen geen
antecedent scheppen, ofschoon wij voor ons
de overtuiging koesteren, dat in aanmerking
genomen de geringe bevolking in Westelijk
Schouwen, en de bijdragen, die reeds aan de
lijn BrouwershavenSteenbergen gegeven
worden, de betrokkene gemeenten en polders
hiermede getoond hebben het werkelijk belang
in te zien.
Waar wjj echter wel op willen wijzen, is
op het ongemotiveerde prae-advies van Gedep.
Staten, waardoor, werd conform dat advies
besloten, een streek een zeer belangrijk
deel van ons eiland belemmerd zou worden
in een ontwikkeling, die zeer beteekenend
belooft te worden, wanneer de tram tot stand
komt.
Wanneer er andere deelen der provincie
zijn, die werkeljjk dringend behoefte hebben
aan hulp, dat hier dan ook die hulp niet
onthouden wordezoodra de streek zelve,
zooals hier, toont het groote belang in te zien,
maar waar in die andere deelen zelfs geen
initiatief genomen is om verbeterde verkeers
wegen te verkrijgen, mag hierin geen motief
worden gevonden om de verbeteringen op
andere plaatsen tegen te houden.
De subsidiën en rentelooze voorschotten,
die uit de provinciale fondsen voor verbetering
der gemeenschapsmiddelen aan het eiland
Schouwen verstrekt zijn in de jaren 1853
en 1901, mogen belangrijk zijn, zonder
twijfel hebben andere gedeelten ook groote
bijdragen ontvangenmaar bovendien de
rentelooze voorschotten zijn nagenoeg allen
terugbetaald, en door de ontwikkeling, die zjj
teweeg brachten, brengen de werken, die van
dit geld gemaakt en aangelegd zjjn, thans
hun rente op andere wijze aan de provincie op.
Komt de tramverbinding tot stand, dan kan
Westeljjk Schouwen hiervan groote voordeelen
hebben, zooals in ons vorig nummer door
P. A. H. in een uitnemend artikel glashelder
is aangetoond. Op één belangrjjk voordeel
wenschen wjj nog nadrukkeljjk te wjjzen.
De gemeente Renesse bestaat geheel, de
gemeente Haamstede voor gedeelte uit zand
en lichten zavelgrond. Deze zandgrond brengt
voor een deel niets, of voor een ander deel
zeer weinig op, zoodat bjj de laatste herziening
der grondbelasting deze werd geschat op een
huurwaarde van gemiddeld f 6 tot f 10 per
H.A. Bjj de opening van de tramljjn Brouwers
havenSteenbergen werd onmiddelljjk de
hoop gekoesterd, dat de exploiteeren de maat
schappij deze zou doortrekken tot Burghsluis,
en, om zulks te bevorderen, besloten eenige
ondernemende ingezetenen proeven te nemen
met de bloemen- en groentecultuur. De resul
taten zjjn bepaald verrassend geweest, en het
is dan ook buiten twjjfel, of op groote schaal
zal deze cultuur zich ontwikkelen, waardoor
de gronden in waarde zullen stjjgen, en aller-
wege de welvaart en handel toenemen. Wjj
vertrouwen dan ookdat de Statenleden,
wetende, welke groote belangen hier op het
spel staan, niettegenstaande het ongunstig
prae-advies var. Gedep. Staten, het verzoek
om subsidie van het tram-comité Brouwers
havenBurghsluis gunstig zullen ontvangen.
NIEUWSTIJDINGEN.
Nederland.
Maastricht, 29 Oct. Een zeer treurig
geval heeft zich in het Geuldal voorgedaan.
Yan een echtpaar, dat 's morgens gehuwd
was, is de echtgenoot 's avonds plotseling
overleden.
In de naburige gemeente Maasniel
werden in het begin van September 11. twee
wethouders geschorst in hunne betrekking,
doordien zij leverantiën aan de gemeente
hadden gedaan.
Één dezer wethouders was tevens ambtenaar
van den burgerljjken stand en is sedert zjjne
schorsing deze functie nog bljjven vervullen
en een zestal huwelijken werden nog door
hem gesloten.
Thans is echter de aandacht er op gevestigd
dat zulks in strijd is met de wet en in de
jongste raadsvergadering is dan ook een
plaatsvervanger benoemd.
De wet erkent echter deze onwettig
voltrokken huweljjken niet, zoodat do zes
paartjes zich aan een nieuw huweljjk zullen
moeten onderwerpen. Indien zjj nameljjk
daartoe nog bereid zjjn, want ook in deze
streken is »de liefde niet steeds bestendig
van duur" en het zou wel eens kunnen zjjn
dat één der echtgenooten berouw" had
gekregen.
Wat moet er dan gebeuren?!
Leeuwarden, 29 Oct. Mr. W. J. van
Weideren, baron Rengers en mevr. Rengers
Looxma alhier hebben [aan de gemeente
afgestaan een terrein, groot ongeveer 3| H A
aan den Noordersingel, voor een wandelpark.
Het bestuur van het »St.-Anthony-gasthuis"
heeft f 5000 en de directie der spaarbank
f 2500 toegezegd als bjjdrage in de kosten
voor den aanleg van dat park.
De gemeenteraad heeft deze schenkingen
met dankbaarheid aanvaard.
Doetinchem, 28 Oct. In de exportslagerjj
van de Gebr. Groonheim alhier had gisteren
een ernstig ongeluk plaats. Terwjjl zekere
De Graaf bezig was varkens te slachten
rukte een os, die ter slachtbank gevoerd werd,
zich los, greep de man op de horens en wierp
hem in het reservoir met kokend water.
Ernstig met brandwonden overdekt werd
de ongelukkige er uitgehaald, en na door
inmiddels ontboden geneesheeren verbonden te
zijn, per brancard naar zjjn woning vervoerd.
Amsterdam, 29 Oct. De voortvluchtige
commissionair in effecten J. Carreljé, tegen
wien door de rechtbank een bevel tot
inhechtenisneming was uitgevaardigd, als ver
dacht van verduistering van effecten bij een
notaris ten plattenlande, is te Genua opge
spoord en aangehouden.
Hjj was vroeger bediende bjj de Bataafsche
Bank alhier. Zjjn medeplichtige, Maria de
Waal, is eveneens aangehouden.
De gemeente-financiën van Amsterdam!
De toeneming van uitgaven voor onderwjjs
en armwezen bedraagt voor Amsterdam totaal
f 651.000. Voor andere zaken is er een
toeneming van uitgaven ten bedrage van
f 369.000totaal een toeneming van
f 1,020.000. Tegenover deze toeneming van
uitgaven staat een toeneming van de inkomsten
van f 260.000.
't Staat er bedroevend bjj
Leiden, 28 Oct. De student in de god
geleerdheid E. heeft in den naeht van 21 op
22 dezer zjjn woning aan de Hoogewoerd
alhier verlaten en is sedert daarin niet terug
gekeerd, terwjjl ook bjj zjjnjouders, te Groningen
woonachtig, noch bij verdere betrekkingen of
vrienden iets van hem is vernomen. Groote
vrees bestaat, dat den jongen man, die aan
zwaarmoedigheid Ijjdende is, eenig ongeluk
is wedervaren.
Zjjn geld (een betrekkeljjk vrij belangrjjke
som) heeft hjj in zjjn woning achtergelaten.
Gisteren en heden werd totdusverre te vergeefs,
in verschillende wateren der stad naar hem
gedregd.
De vermiste is slechts 18 jaren oud en
was eerst in dit jaar als student bjj de Rjjks-
universiteit ingeschreven.
's-Gravenhage, 29 Oct. Voor den Raad
van State, afd. voor de geschillen van bestuur,
werd heden behandeld het beroep door de
afd. Delft van het Ned. Onderwijzers-genoot
schap en van den Bond van Ned. Onderwijzers
ingesteld bij H. M. de Koningin tegen het
besluit van Ged. Staten van Zuid-Holland,
waarbij voor den tijd van 3 jaren is goed
gekeurd de door den gemeenteraad van Delft
op 13 Dec. 1901 vastgestelde verordening
betreffende de Onderwijzers-salarissen.
Ged. Staten hadden geadviseerd tot niet-
ontvankeljjk verklaring van dit beroep, op
grond dat de appèlleerende vereenigingen
niet kunnen geacht worden een eigen persoonlijk
belang te hebben bjj de vernietiging of ver
betering van het besluit van Ged. Staten.
De heer K. ter Laan, uit Delft, voor
genoemde vereenigingen optredende, betoogde
hiertegenover, dat in de onderhavige zaak
wel degeljjk gezegd kan worden dat de
appèlleerende vereenigingen. een «eigen
persoonljjk belang" hebben bjj de vernietiging
of verbetering van het besluit, omdat immers,
blijkens de reglementen dezer vereenigingen,
de contributie, welke de onderwjjzers als lid
dier vereenigingen (of afdeeling) moeten betalen,
evenredig is aan de door hen genoten wordende
salarissenzoodat de inkomsten der vereenigingen
af hankeljjkzjjn van de bedragen der onderwjjzera-
jaarwedden.
Wat de zaak zelve betreft, betoogde de
heer Ter Laan, dat do salarisssen der
onderwijzers te laag waren gesteld.
De koninkljjke beslissing wordt later
medegedeeld.
In eene hedenavond gehouden vergadering
van de dienstbodenvereeniging «Allen voor
Elkander", sprak mej. Ida Ileyermans over de
dienstboden in het verleden, het heden en de
toekomst.
Bij het kennisnemen van de door de
spreekster voorgelezen oude keuren en dienst-
bodenwetten, moeten de talrijke aanwezige
gedienstige geesten wel gedacht hebben, dat
't tegenwoordig, vergeleken althans bjj het
verleden, nog zoo heel kwaad dienen niet is.
Want de meisjes kregen uit die oude
Amsterdamsche keuren te hooren, hoe in de
46e en 17e eeuw het dragen van kantjes en
strikjeshet tusschentijds wegloopenhet
kwaadspreken van heer of meesteres, het
trachten zich zonder goed getuigschrift te
verhuren, enz. enz. gestraft werd met spinhuis
en water-en-brood-straffen.
Al was er natuurljjk sedert veel ten goede
veranderd, toch voerde spreekster aan, komen
er tegenwoordig nog vele dingen voor, die aan
dat verleden herinneren. Men denke slechts,
zeide zjj, er aan dat 't nog vaak voorkomt,
dat de dienstboden een minder soort eten
krjjgen dan mevrouwen ook aan de hokken,
welke in vele huizen nog als slaapplaats
dienen voor de dienstbode.
Vooral zal 't later bevreemding wekken,
dat de dienstmeisjes van tegenwoordig geheel
onvoorbereid, nog geheel kind zjjnde, de
keuken of linnenkamer werden ingezonden.
Om deze misstanden weg te nemen, en een
betere toekomst te openen, met vakscholen,
goede arbeidscontracten enz. enz.wekte
spreekster krachtig haar gehoor op, de vak
beweging te steunen om zoodoende die betere
toekomst voor te bereiden.
De rede van mej. Heyermans vond een
warm applaus.
Naar wjj uit zeer goede bron vernemen,
zal het rapport van de Liberale Unie inzake
kiesrecht naar alle waarschjjnljjkheid, zooals
werd toegezegd, dit jaar gereed komen.
Wel is door het vertrek van den heer
Lely vertraging in het werk ontstaan, maar
de commissie is onmiddelljjk aangevuld
zoodat het rapport zijne voltooiing nadert.
Aan den minister van binnenlandsche
zaken is door iemand, die veel voelt voor onze
nationale eer, het geheele bedrag ter hand
gesteld, dat alsnog noodig was voor de
restauratie van de oude Nederlandsche kerk
te Colombo op Ceylon.
Stad aan 't Haringvliet, 29 Oct. De
weesvader C. Maliepaard alhier was werkzaam
in de schuur van Bom alhier. Door een
of ander toeval viel hjj van den tas op den
dorsch vloer, met het noodlottig gevolg, dat hjj
binnen weinige oogenblikken den geest gaf.
Uit Stad en Provincie.
Zierikzee, 31 Oct. Wjj vernemen, dat de
lezingen, die het departement Zierikzee der
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen dezen
winter zal doen houden, bizonder belangrijk
zullen zijn.
Dinsdag a.s., den 4en November, zal in de
Concertzaal alhier als spreker optreden de heer
Henri M. Dekking te Rotterdam, die blijkens
de zeer gunstige recensie in de dagbladen het
vorig jaar met groot succes in 68 departe
menten een spreekbeurt vervuld heeft.
