ZIERIKZËESCHE
NIEUWSBODE.
Zaterdag 20 September 1902.
(SS i e r i Is. z e e s o h. e
C o xi r a n t).
Eerste Blad.
RECLAMES.
J. DE GRAAF Cz.f
't goedkoopste adres,
Kostelooze Koepokinenting
en Herinenting
Burger-Avondschool.
Algemeen Overzicht.
NIEUWSTIJDINGEN.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
59ste JAARGANG. No. 7746.
Dlreoteur a. j. DE LOOZE.
Redacteuren:
A. FRANKEL.
J. WAALE, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws.
Advertentiënvan 1—3 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts.kunnen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. Fbünkel, Meelstraat 386, Zierikzee.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
15 regels 75 cts. Elke regel meer lö cts.
Poststraat C 103,
streng vaste prijzen a contant.
berTCHT.
Zijdie zich met 1 October
a s. op deze courant abonneereD,
ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
Alle brievengaarders en boek
handelaars nemen abonne
menten aan.
De DIRECTEUR van het Post-
en Telegraafkantoor te Zierikzee
brengt ter algemeene kennis, dat, te rekenen
van 21 September a.s., het kantoor op Zon
en feestdagen zal geopend zijn
van 7.30 tot 8.30 voorm.
en 12.30 1.30 nam.
(Spoortijd).
Zierikzee, den 13 September 1902.
De Directeur,
DE KLERCK.
Voor het geruïneerde
Volk van Transvaal en Oranje Vrijstaat.
Door de Nederlandsche pers is een
inschrijving voor de Boereu geopend.
Ook aan ons Bureau Schuithaven, Zie
rikzee, worden bijdragen daarvoor in
ontvangst genomen.
Al wat inkomt, zal in dit blad ver
antwoord, en overgedragen worden aan
de Generaals Botha, Dg la Rey en
De Wet, opdat deze het naar hun beste
weten en goed beleid besteden voor de
werkelijke behoeften van het volk van
Transvaal en Oranje-Vrijstaat.
Nog werd door ons ontvangen van
C. van B. te Dreiachor f2.50, M. B. de V.
Zierikzee f 1, wed. mr. C. J. F. geb. E. f 25;
te zaraen met de vorige opgaaf f995,25.
De Directeur-Uitgever,
A. J. DE LOOZE.
op Zaterdag den ÏO Sept. eb.,
des namiddags te 2 uur, in het gebouw voor
lijders aan besmettelijke ziekten staande in
de Sint-Anthonie- of Manhuisstraat, wijk C
No. 80.
De COMMISSIE VAN TOEZICHT op het Middelbaar
Onderwijs te Zierikzee maakt bekend:
dat de lessen een aanvang nemen op Woensdag
1 October a.s.
dat het toelatings-examen zal plaats hebben op Maan
dag den 29 September a.s., des avonds ten 7 uur; en
dat zij, die dat examen wenschen af te leggen, zich
in persoon moeten aanmelden bij den Directeur der
School (ingang Manhuisstraat) op Woensdag den 24
September a.s., 's avonds tusschen 7 en 8 uur, of Don
derdag den 25 September a.s., 's namiddags tusschen
1 en 2 uur.
Zierikzee, den 19 September 1902.
Namens de Commissie,
De Secretaris,
A. VAN DER HOEVEN.
Herhalings-Onderwijs.
Aan OUDERS en VOOGDEN wordt medegedeeld, dat
de Herhalingsschool zal worden geopend JDonclex*-
dag 2 October a.s», en dat de Kinderen,
zoowel jongens ah meisjes, die van dit onderwijs willen
gebruik maken, zich Donderdag 25 September a.s., des
avonds, de meisjes te 7,30 uur en de jongens
te 8 uur, moeten vervoegen aan school A, in den
Wevershoek.
De Voorzitter der Plaatselijke Schoolcommissie,
J. A. DE BRUYNE.
Wij zullen de Troonrede, die zeer
natuurlijk den eigeoaardigen stempel der
partij draagt, die tbans aan het bewind is,
niet bespreken. De meeste staatkundige dag
bladen van verschillende richting hebben
trouwens, te kust en te keur, aan haar
beschouwingen gewijd, zoodat de onze best
kan gemist worden. En wie daardoor nog
niet voldoende verzadigd is, stille zijn honger
met de spiksplinternieuwe beoordeelingen van
politiseerende onderwijzers in de voor hen
bestemde weekbladen. Wanneer wij van haar
gewag maken, dan doen wij dat alleen om
opnieuw ons gevoelen te kennen te geven,
dat in een land, waarin geen persoonlijk
gouvernement bestaat, voor een troonrede
geen plaats meer is. In een constituoneele
monarchie heeft zij al haar kracht, al haar
beteekenis verloren. Het is dan ook naar
onze meening niet overeenkomstig de Konink
lijke waardigheid, dat de Draagster er van,
onze Koningin, het werkprogram van het uit
de parlementaire meerderheid voortgesproten
Ministerie telken jare in de Staten-Generaal
moet voordragen. Die taak moest rusten op
den Minister-President of op één der Ministers,
die daartoe door den Ministerraad wordt
aangewezen.
Was deze week de vorstelijke residentie
het woelig schouwtooneel van een nationale
gebeurtenis, de opening der Staten-Generaal,
zij was tevens de meer stille getuige van een
gewichtige internationale gebeurtenis, namelijk
het bijeenkomen van het Permanente Hof
van Arbitrage. Gelijk men weet, hebben
de Vereenigde Staten van Noord-Amerika en
Mexico een tusschen hen gerezen geschil aan
de scheidsrechterlijke uitspraak van dit Hof
onderworpen. Het is de eerste maal, dat dit
Hof tot het beslechten van een internationaal
geschil geroepen, in functie treedt. Wij
koesteren den innigen wensch, dat voortaan
al de Mogendheden, zoowel de grooten als
de kleintjes, haar wederkeerige oneenigheden
niet meer met de wapenen zullen uitvechten,
maar aan de beslissing van voornoemd Hof
zullen onderwerpen. Dat ware tot heil van
het menschdom, dat den vrede wil, en den
oorlog verafschuwt, die slechts in het belang
is van heerschzuchtige potentaten, roemdorstige
militairen en winzuchtige leger-leverauciers.
Zoolang er tal van personen gevonden worden,
die zulke sterksprekende belangen bij een
oorlog hebben, vreezen wij, dat het vooralsnog
bij een vromen wensch zal blijven.
Onder de elf puoten, waarover de Boeren
generaals tijdens hun onderhoud met
Chamberlain te Londen gesproken hebben,
behoort ook de door Kitchener en Milner
op het Vredescongres te VereenigiDg toe
gezegde amnestie voor de rebellen" in de
Kaapkolonie en Natal. Die amnestie nu, die
mondeling beloofd, maar schriftelijk niet
gecontracteerd is, wordt door de Engelsche
regeering bij monde van haar edelen Minister
Chamberlain geweigerd, omdat zij niet zwart
op wit beschreven staat. De Boerengeneraals
gaven Chamberlain te kennen, dat zij op den
dag der kroning van den koning de uitvaar
diging van een amneBtie-besluit stellig verwacht
hadden, en dat zij in die verwachting door
het uitblijven er vad zeer ernstig zijn teleur-
De Boeren berekenen, dat de door den
oorlog hun veroorzaakte schade zestig millioen
p. st. bedraagt. De Engelschen ramen haar
echter slechts op 30 millioen p. st., toch nog
een respectabel sommetje. Ter tegemoetkoming
in die schade heeft de Engelsche Regeering
zich bij het vredeatractaat te Vereeniging tot
het geven van een 3 millioen p. st verbonden.
Tot dusverre is zij die verbintenis Biecht na
gekomen. Of zij na de rechtmatige klachten
der Boerengeneraals daarover thans eerlijk de
overeenkomst op dit punt zal uitvoeren, zal
de toekomst moeten leeren.
In het Kaapsche Parlement heeft
Merriman een motie ingediend, waarin de
beweging tot schorsing der Grondwet scherp
werd afgekeurd. Hij bracht hulde aan den
Minister-President, Sir Gordon Sprigg, die al
het mogelijke in het werk had gesteld om
die schorsing te voorkomen, en die daarin
gelukkig geslaagd was.
Zuid-Afrika moet verengelscht worden. Om
dit te bewerkstelligen heeft zich onder den
naam van Women's Immigration Depart
ment" een vereeniging gevormd, die door de
Regeering krachtig in haar streven gesteund
wordt. Een groot aantal Engelsche dienst
meisjes is reeds in Zuid-Afrika aangekomen.
Of de Boeren met deze Britsche keuken
prinsessen veel zullen op hebben, betwijfelen
wij. Zij zullen dan ook wel grootendeels bij
EDgelsche families geplaatst worden. Dat de
regeering veel voor deze kolonisatie over
heeft, bewijst het feit, dat zij het passage
biljet, de reiskosten in u .1 -Afrika, en de
verblijfkosten betaalt, zoolang de jonge dames
nog geen betrekking gekregen hebben. Wij
hebben reden te gelooven, dat nu juist niet
de bloem van EDgeland's dochteren naar
Zuid-Afrika trekt.
In Dublin is een groote volksvergadering
gehouden, die, geleid door den burgemeester,
door een 20.000 burgers werd bijgewoond.
Zij nam, nadat de twee bekende Iersche
parlementsleden Dillon en O'Brien het woord
hadden gevoerd, een motie aan, waarin ver
ontwaardiging word uitgesproken over de
beleediging en hoon aan de stad door de
toepasselijkverklaring van de misdaden wet
aangedaan. Wanneer Engeland voortgaat op
die wijze het Iersche volk te verbitteren,
dan kan het niet uitblijven, of op het een
of ander tijdstip zal op het groene eiland
een geweldige opstand losbarsten.
De Hertog van Orleans mag weder aan
het Engelsche Hof verschijnen. Hij had zich
dat groote voorrecht onwaardig gemaakt door
indertijd aan den geestigen teekenaar van
het Fransche sportblad Le Rire, die daarin
een spotprent op het Engelsche Koningshuis
geteekend had, een hartelijken gelukwensch te
doen toekomen. Hij is nu weer in genade
aangenomen, en is opzettelijk uit Hongarije
naar Engeland gereisd om Edward VII
voor die hem bewezene genade te bedanken.
Wij, gewone burgermenschen, die met de
hofgebruiken niet zoo bekend zijn, begrijpen
zoo iets nietwij zouden ons zelve verachten,
wanneer wij ons zóó vernederden.
Pelletan, de Fransche Minister van Marine,
nu spottenderwijze door de Duitschers genoemd
de Boulanger van de vloot, heeft een rede
gehouden, waarin hij, zoo het hem niet te
doen geweest is om sensatie te maken, op
zijn zachtst gesproken, zijn neus heeft voorbij
gepraat. Zijn rede, die gericht was tegen
Duitschland en Italië, werd besloten met het
knalstuk, dat op het einde der negentiende
eeuw, na de nederlaag van Frankrijk door
de barbaarschheid van het oude Germania,
men het misbruik van het recht van den
sterkste ziet terugkeeren. Nu heeft men
waarlijk geen Pelletan noodig om te weten,
dat ook nog heden het recht van den sterkste
op dit wereldrond geldt. Dat heeft men aan
den Zuid-Afrikaanschen oorlog gezien, waarbij,
al verhief zich ook nog zoo luide de stem
der gerechtigheid ten behoeve van de over
weldigde Boeren, de regeeringen kalme,
berekenvolle toeschouwsters bleven.
De Koniugin van België is aan de
herstellende hand. Haar Koninklijke Gemaal
kan nu weer, zonder aanstoot te geven, aan
feesten, dinó's en watertochten deelnemen.
In Berlijn zal voor den pas overleden
beroemden hoogleeraar Virchow een stand
beeld worden opgericht. Jammer! Niet, dat
hij het niet verdient. Verre van dien. Maar
er staan in de »Poppenallée" reeds zoovele
marmeren poppen voor onbeduidende groot
heden, dat het voor dezen vorst der weten-
schap geen eer kan wezen naast deze op
die wijze vereeuwigd te worden.
Nederland.
Leeuwarden, 19 Sept. Alhier zal aan
staanden Zondag vanwege de S. D. A. P.
een groote openbare vergadering gehouden
worden, waarin de heeren mr. P. J. Troelstra
en K. ter Laan, lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, zullen spreken over
exploitatie van spoor- en tramwegen door
den Staat, in verband met algemeen kiesrecht.
Heerenveen, 17 Sept. Mej. W. uit deze
gemeente fietste over de klapbrug te Joure,
toen deze opgehaald werd. De wachter had
haar niet gezien. Met het wiel viel de rijdster
ruim twee meter hoog van de brug en kwam
nog op het landhoofd terecht. Het rijwiel is
erg beschadigd de rijdster was eerst sprake
loos van schrik, doch later bleek dat zij zich
niet bezeerd had.
Amsterdam, 17 Sept. Dé nieuwbenoemde
gouverneur van Suriname, de heer C. Lely,
is heden met de »Prins der Nederlanden",
't nieuwe stoomschip van de Koninklijke West-
Indische Mail vertrokken. Familieleden, vrienden
en belangstellenden waren in grooten getale
aanwezig om den heer Lely uitgeleide te doen.
De directeuren en commissarissen der
Maatschappij vergezelden den heer Lely tot
IJmuiden. Op den steiger werd muziek
gemaakt en bij het losgooien der trossen werd
de vertrekkende gouverneur van den wal
hartelijk toegejuicht en hem Goede reistoe
geroepen.
Bij de heden gehouden herstemming
voor de verkiezing van een lid voor de
Tweede Kamer in het district IX alhier,
zijn uitgebracht 6561 geldige stemmen.
Gekozen is de heer H. Bijleveld (a.-r.) met
3330 stemmen, terwijl op mr. P. J. Troelstra
(soc.-dem.) 3231 stemmen waren uitgebraoht.
's-Gravenhago, 18 Sept. De Vrijzinnig-
Democratische KiesvereenigiDg alhier zal
morgenavond eene algemeene vergadering
houden tot het stellen van een definitieven
candidaat voor de Provinciale Staten. Voor-
loopige candidaten zijn mr. E. Fokker en
mr. A. van Gijn.
Bij koninklijk besluit is tot voorzitter
van do Tweede Kamer der Staten-Generaal,
voor het tijdperk der tegenwoordige zitting,
benoemd Zijne Excellentie mr. M. baron
Mackay, minister van Staat, lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal.
Z. K. H. de Prins der Nederlanden is
naar Aken teruggekeerd. De Prins is ver
gezeld van zijn adjudant, kapitein jhr. Van
Suchtelen van de Haere.
Omtrent de plannen van de Boeren
generaals kan thans met zekerheid het
volgende worden gemeld
Heden (Vrijdag) vertrekken de generaals
naar AntwerpenZaterdag brengen zij een
bezoek aan Brussel. Zondagavond of Maan
dagochtend keeren de generaals naar hier
terug.
Maandag bezoek aan Rotterdam.
Na Rotterdam is in overweging een bezoek
aan de hoofdsteden van elke tot dusver nog
niet bezochte provincie.
Tweede Kamer). Tijdelijk voorzitter de
heer Van Alphen, oudste lid iu jaren.
Na rapport der ontvangst van de oommissie
bij H.M. de Koningin, wordt voorlezig gedaan
van het koninklijk besluit, houdende benoeming
van mr. M. baron Mackay, tot voorzitter dezer
kamer, gedurende het nieuwe zittingjaar.
De tijdelijke voorzitter zegt het volgende
Hooggeachte Heer Mackay I
Toen bij den aanvang der vorige zitting de Kamer u
aanwees als den gewenschten man voor het voorzitter
schap in hare vergaderingen een keaze door Hare
Majesteit de Koningin bekrachtigd tastte zij niet in
den blinde. Immers de leden dezer Kamer, althans de
ouferen onder hen, waren niet vergeten de verdiensten,
die gij in een vroegere periode ten bate van het voor
zitterschap u wist te verwerven. En nu, gij hebt de ten
vorigen jare gekoesterde verwachtingen van uwe talenten,
van uwe werkkracht en van uwe toewijding aan de
taak niet beschaamd. De voordracht dezer Kamer voor
het nieuwe tijdperk heeft daarvan getuigd en Hare
Majesteit heeft bij vernieuwing den wensch der Kamer
gesanctioneerd.
Ik zal u daarmede uit naam der Kamer mogen geluk-
wenschen.
Wil met denzelfden onverdroten ijver de taak hervatten,
ons dienen met uwe niet harde maar toch vastberaden
leiding. De Heere God onthoude u daartoe niet Zijn
licht en Zijn kracht.
Ik heb de eer u te verzoeken den voorzittersstoel van
mij te willen overnemen".
De heer Mackayden voorzittersstoel in
nemende, zegt:
Myne heeren 1
Op uw vereerende voordracht andermaal door Hare
Majesteit onze geëerbiedigde Koningin belast met de
leiding van onze vergaderingen, aanvaard ik die taak
met nieuwen moed, nu ik, bij de vervulling daarvan in
het affceloopen zittingjaar, in ruime mate uwen wel-
willenden steun mocht ondervinden, en in het vertrouwen,
dat gij mij dien ook in dit jaar niet zult onthouden.
Waar de kring, waarbinnen zich onze wetgeving be
weegt, zich voortdurend uitbreidt en de medewerking
der Volksvertegenwoordiging meer en meer gevraagd
wordt om te voorzien in sociale nooden en behoeften, is
het voorzeker niet vreemd, dat bij de behandeling dier
belangrijke en gewichtige onderwerpen, de belangstelling
der leden zich uit in een steeds talrijker deelnemen aan
de openbare debatten.
Bij de groote mate van vryheid van spreken echter, die
ons reglement van orde in deze huldigt en waar de
enkele middelen, die het aangeeft, om een steeds was-
senden stroom van sprekers te keeren, slechts zeer zelden
door deze Kamer worden toegepastblijkt m. i. de
wenschelijkheid dat een ieder, gedachtig aan het hora
rnit, de noodige zelfbeperking betrachte (bravo's) en het
laat zich aanzien, dat by de behandeling van de vele
wetsontwerpen die ons in de Troonrede worden toege
zegd, ruimschoots de gelegenheid zal worden aangeboden
i zich daarin te oefenen (gelach en teekenen van instem-
J ming) opdat ook op die wijze totstandkoming der wetten,
zoo min mogelijk worde vertraagd.
i Maar hetzij onze discussiën van langer, hetzy van
j korter duur zijn, mogen zij in ieder geval zich kenmerken
door een toon van onderlinge waardeering.
Onzen zeer geachten tijdelijken Voorzitter hartelyk
dankend voor de vriendelyke woorden die hij tot mij
heeft willen richten en met de bede, dat Gods zegen
ruste op onzen arbeid, aanvaard ik het voorzitterschap
dezer Kamer. Daverende toejuichingen).
Het nieuwe lid, mr. Dolk, wordt de zaal
binnengeleid en neemt, na door den voorzitter
te zijn geluk gewenscht, plaats.
Na ontvangst van mededeeling van inge
komen stukken, ging de Kamer in de afdee-
lingen tot onderzoek van het Concept-Adres
van Antwoord op de Troonrede over.
Inmiddels schorst de voorzitter de verga
dering tot des namiddags 3£ uur, teneinde
den Minister van Financiën in de gelegenheid
te stellen de staatsbegrooting voor 1903 aan
te bieden.
EERSTE KAMER.
Het gewijzigd Ontwerp-Adres van Antwoord
der Eerste Kamer op de Troonrede luidt als
volgt
Mevrouw l
1. De Eerste Kamer der Staten-Generaal heeft met
groote vreugde Uwe Majesteit te midden der Volksver
tegenwoordiging zien verschijnen tot opening van de
nieuwe zitting.
Het geheele Nederlandsche Volk heeft gedeeld in de
angstvolle zorg van den Doorluchtigen Gemaal en van
de Koninklijke Moeder gedurende de dagen, dat ernstige
k' ankheid het aan allen zoo dierbaar leven bedreigde.
Het gelukkig herstel van Uwe Majesteit vervult ons met
innige dankbaarheid.
2. Met voldoening vernemen wij, dat de betrekkingen
van Nederland met de andere Mogendheden, blijvende
wat zij waren, ook dit jaar haar zeer vriendschappelijk
karakter behielden.
3. De mededeelingen van Uwe Majesteit omtrent den
algemeenen toestand hier te lande wekken onze levendige
belangstelling.
4. Wij waardeeren het, dat by den wanoogst in
eenige residenten op Java krachtige hulp van Gouver-
nementswege is betoond.
5. Aangenaam is ons de getuigenis, dat Zee- en
Landmacht zich met toewyding van hare roeping kweten
en het korps vaa burgerlijke ambtenaren Uwer Majesteit
alleszins reden tot tevredenheid gaf.
6. De indiening der door Uwe Majesteit aangekondigde
voorstellen ten nutte van Moeder en Koloniën zien wij
met groote belangstelling tegemoet.
7. Het beroep van Uwe Majesteit op onze toewijding
aan de zaak van het vaderland zal niet te vergeels zijn
Met haar vereenigen wij ons in de bede, dat onze arbeid
met Gods zegen moge worden bekroond
Oudenbosch, 17 Sept. Toen Zondag
avond de heer S., baas op een der suiker
fabrieken, was uitgegaan, werd zijn vrouw
door een hevig rammelen en kloppen opge
schrikt. Op de vraag wat men wilde, kreeg
ze ten antwoord: Dat raak je niet, is de
baas thuis Neen. Dan zal hij niet
meer thuis komen ook. De ontstelde vrouw
riep de hulp der buren in en S. bereikte
langs een achterpad zijn woning.
Twee kerels stonden op het Doelpad en
braakten allerlei verwenschingen en bedrei
gingen uit.
Uitgeraasd gingen de heeren weer hun gang
om tegen elf uur terug te keeren.
Hetzelfde spelletje ontwikkelde zioh op
nieuw, doch thans bleef het niet bij woorden.
Waarschijnlijk denkende S. aan een der vensters
te ontdekken werden hierop twee revolver
schoten gelostwaardoor twee ruiten werden
verbrijzeld. De heer S. loste daarop een schot
in de lucht, waarop de kerels zich verwijderden.
Als vermoedelijke daders zijn bekend zekere
T. en Br. De inmiddels gewaarschuwde maré-
chaussée stelde naar 't gebeurde een onder
zoek in.
Nieuw-Vossemeer. Dat het jachtveld
onder deze gemeente nogal vrij goed van
patrijzen is voorzien, bewijst wel het feit,
dat door twee heeren jagers den eersten
jachtdag niet minder dan 37 patrijzen werden
Post en Telegrafie.
De Staatsct. bevat het Koninklijk besluit,
waarbij aan den heer J. P. Havelaar,
directeur-generaal der posterijen en telegraphie,
gedurende den tijd, dat hij zitting zal hebben
als lid van de Eerste Kamer der Staten-
Generaal, verlof is verleend, en hij ontheven
is van de waarneming van zijn betrekking.
Bij koninklijk besluit zijn de functiën van
directeur-generaal der posterijen en telegraphie
gedurende het aan den heer J. P. Havelaar
in die betrekking verleend verlof, tot aan het
optreden van een nieuwen titularis, opgedragen
aan den heer M. G. de Bloeme, administrateur
bp het hoofdbestuur der postergen en
Met 16 October a.s. wordt aan het
postkantoor te Terneuzen overgeplaatst de
commies S. Gaanderse van het postkantoor te
Amsterdam.
Heden (Vrydag) werd aao het Gebouw
van het Prov. Bestuur te Middelburg aan
besteed
Het bouwen van een gymnastiekzaal en
twee leslokalen aan de Rgks Hoogere Burger
school te Middelburg. (Raming f 15.000).
Er waren vpftien biljetten ingeleverd
waarvan de laagste was van den heer J. A.
van der Heil te Middelburg, voor f 14,199.
