ZIERIKZEESUHE
NIEUWSBODE.
Zaterdag 31 Hei 1903.
(25 i e r i Is. z e e s c la e
Cour an t).
Tweede Blad.
NIEUWSTIJDINGEN.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,00.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
58ste JAARGANG. No. 7698.
Dlreoteura. j. DE LOOZE.
Redacteurenj
J. WAALE, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws.
Advertentiënvan 13 regels 30 ('ts.
meerdere regels 10 Cts.kunnen uiterlijk tot des
Maandags, "Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. Fkünkel, Meelstraat 386, Zierikzee.
De Transvaalsch-Engeleche
oorlog.
Pretoria, 29 Mei. De bijeenkomst der
gevolmachtigden is gisteren afgeloopen.
De Boeren-afgevaardigden keerden naar
Vereeniging terug en Milner is naar Johannes
burg vertrokken.
Afrika.
In do diamantmijnen van Kimberley, zoo
wordt uit Kaapstad bericht, is dezor dagen
een buitengewoon groote diamant van 400
karaten gevonden.
De steen, welke geel van kleur is, wordt
voorloopig ten kantore van een bank in
bewaring gegeven, totdat hij door de officieele
deskundigen zal zijn onderzocht.
Engeland.
Londen, 27 Mei. Het groote Pontondok,
door de heeren Swan en Hunter te Wallsend
gebouwd voor bet Britsche zeestation te
Bermuda, vertrok gisteren van de Tyne naar
Sheerness om daar beproefd te worden,
alvorens naar zijn bestemming te gaan.
Het reuzendok, dat 545 voet lang is,
7000 tons weegt, een oppervlakte beslaat
van 69000 vierkante voet en een maximum
lichtingsvermogen bezit van 17000 tons,
heeft te Jurrow Slake 14 dagen liggen
wachten op order om te vertrekken.
Even na den middag werd het zware
gevaarte midden in den stroom gebracht door
de krachtige Nederlandsche sleepbooten
Zwarte Zee", Lauwerzee" en Oceaan",
terwijl de Engelsche sleepbooten »Rainhow",
»Lord Warden" en »Resuce" hielpen om het
de rivier af naar zee te brengen. Deze
moeilijke taak werd zonder eenig ongeval
volbracht, dank zij de zorgvuldige voorzorgs
maatregelen en een vrije vaarweg, gehouden
door de stoomsloep van den havenmeester.
In twee uren was het dok veilig over de
baar. Na een kort oponthoud om de sleep
trossen vast te maken werd de zeereis naar
Sheerness begonnen en als alles goed gaat,
kan het dok Donderdag daar worden ver
wacht.
29 Mei. Een gisterenavond overhaast
saamgeroepen kabinetsraad vond hedenmorgen
plaats. De minister van koloniën Chamberlain
was aanwezig, hoewel hij aan een aanval
van jicht lijdt.
Zwitserland.
De laatste man, die in Zwitserland gepijnigd
werd, is dezer dagen in een dorp van het
kanton Appenzell overleden.
Het was de 75-jarige Johan Hazenauer.
Hij werd in 1849 gevangen genomen onder
beschuldiging van moord.
Een rijk meisje van het dorp, Madeleine
Faessler, werd in een vijver verdronken ge
vonden en een paar dagen later trachtte
Hazenauer's bruid, Maria Koch, een zeer
schoon, maar arm meisje, een kostbaar sieraad
te verkoopen, dat aan de verdronkene had
toebehoord.
Toen zij gevat werd, onder verdenking
van moord op Madeleine, verhaalde zij den
rechter dat haar bruidegom, Hazenauer,
Madeleine had verdronken om de kostbaar
heden van het meisje aan haar te geven.
De justitie geloofde de schoone leugenaarster.
Hazenauer werd gevangen gezet op water en
brood, in een soort van kooi, onder het dak
van het stadhuis en gedurende 200 dagen
telkens ondervraagd.
Maar hij bleef steeds, ondanks zijn vreeBelijk
lijden, volhouden dat hij onschuldig waB,
zonder op iemand de schuld te werpen, want
hij wist waarlijk niets van de misdaad af.
Eindelijk echter wekte het gedrag van
Maria Koch weder achterdocht. Zij werd
opnieuw gevat en bekende ten slotte, door
allerlei vragen in 't nauw gebracht, dat zij
Madeleiis* had vermoord, om de kostbaar
heden van het meisje te stelen en van de
•opbrengst daarvan een sieraad te betalen, dat
zij voor haren bruidstooi had gekocht, zonder
te weten hoe zij aan 't geld er voor zou komeD.
Maria Koch werd nu veroordeeld en ter
dood gebracht het moet vreeselijk zijn
geweest hoe zij een uur lang tegen den beul
en diens helpers heeft geworstelden
Hazenauer werd vrijgelaten. Hij was een
tijdlang een soort curiositeit van het dorp
maar hij ontving geenerlei schadevergoeding
en hij leidde, tot diepe zwaarmoedigheid ver
vallen, in armoede een treurig leven, waaraan
thans een eind is gekomen.
Frankrijk.
President Loubet heeft op de terugreis
tusschen Kopenhagen en Duinkerken moeten
ondervinden, dat de natuurkrachten en de
elementen zelfs geen rekening houden met
de door de volkssouvereiniteit begunstigden,
evenmin trouwens als met de meest blauw-
bloedigen op de erfelijke tronenna de
lekkere dinertjes bij den czaar en na het
smakelijke lunch bij diens opa, Denemarkens
koning, heeft de president der groote Republiek,
die 't huis toch ook niet kwaad gewend is,
moeten leven (wel een halven dag langvan
droog brood en beschuit, doordien in den
nacht van Zondag op Maandag en Maandag
den geheelen dag, de zee erg onstuimig was
in het Kattegat, terwijl hij bovendien bij het
overgaan van boord der »Cassini" aan boord
der Montcalm" heelemaal nat moet zijn
geworden wat alles den president echter
geen moment uit zijn goede stemming heeft
gebracht
Te Duinkerken was de president Dinsdag
alweer even welbespraakt als daarvóór te
Krasnoje Selo, te Zarskoje Selo, te Peters
burg, te Kroonstad en te Kopenhagen!
Hij kon niet uitgepraat komen over des
czaren vriendelijkheid en over de prachtige
resultaten van zijn excursie en betoogde, dat
men nu ook eensgezind, als goede burgers,
leven moest in Frankrijk, zonder gekijf en
met opzijzetting van alle parlijgeschillen, tot
heil van de oplossing der financiëele, economische
en maatschappelijke vraagstukken
Om zes uur Dinsdagavond is de president
met de ministers te Parijs aangekomen,
vriendelijk begroet aan hot station en nu zal
bij wel weer genoeg spoedig ervaren, dat
't met die eensgezindheid onder de Franschen
toch niet alles botertje tot den bodem is!
Duitschland.
Zondag stond het perron van den stads
spoorweg te Potsdam vol menschen, wach
tende op den trein naar Friedenau. Toen de
trein binnenkwam trachtte alles zich een
plaats te bezorgen. Een dame kon niet meer
mede. De trein zette zich in beweging. De
dame deed een pas terug. Op dit oogenbük
liep eon nakomer, een heer, die nog mee
wilde, in volle vaart toe en botste in zijn
haast tegen de dame aan. Deze viel van het
perron en kwam tusschen de beide laatste
wagens van den trein. Ofschoon de stationschef
dadelijk liet stoppen, het was te laat. Do
wielen waren over de ongelukkige heengegaan
en hadden haar de borstkas verpletterd. De
dood trad onmiddellijk in.
De reizigers waren allen stom van ontzetting.
Yele vrouwen vielen in zwijm. De man, die
het ongeluk veroorzaakt had geheel tegen
zijn wil, want hij verklaarde, dat hij loopende
van achter een pijler van de kap de dame
niet tijdig genoeg gezien had stond wezen
loos in 't rond te staren.
Belgü.
Brussel, 29 Mei. Te Antwerpen is tot
stand gekomen een aSociótó anversoise de
Bondages" met een kapitaal van 750.000 frc.,
welke onderneming zich ten doel stelt het
zoeken naar steenkolen in de Kempen en den
verkoop of de exploitatie van conceseiën.
Over de Kali, die aan den bodem
onttrokken wordt.
Onder de verschillende omstandigheden, die
invloed uitoefenen op de vraag, hoeveel kali
er in den mest moet zijn voor een bepaald
gewas op een bepaalden bodem, is er uit den
aard der zaak ééne, die allo andere beheerscht,
n.l. hoeveel kali door de verschillende ge
wassen aan den bodem onttrokken wordt. Op
deze volgt in belangrijkheid van zelf, hoeveel
kali er in den bodem aanwezig is. Wanneer
wij toch weten, hoeveel er van een zekere
stof in den grond is, en hoeveel er door een
oogst gemiddeld van die stof uit den grond
wordt weggenomen, dan kunnen we zoo
ongeveer bepalen, hoeveel er van die stof
weer in den grond moet gebracht worden. Ik
zegzoo ongeveer. Want er zijn nog tal van
factoren, die maken, dat do kali in den
bodem niet altijd aanstonds opgenomen wordt.
De uitkomst bij bovengenoemde berekening
kan dan ook slechts leeren, hoeveel kali er
op zijn minst in den mest moet zijn. Doch
die wetenschap is reeds niet van belang
ontbloot.
Daar de meeste landbouwers, blijkens
hunne wijze van bemesting, reeds overtuigd
schijnen te zijn van de noodzakelijkheid eener
phosphorusbemesting, zoo komt het mij zeer
doeltreffend voor naast de hoeveelheden kali,
die door de gewassen uit den bodem worden
gehaald, tevens op te geven de hoeveelheden
phosphorus. De aandachtige lezer kan dan
zelf nagaan, waarom een kalibemesting bij0
een zeker gewas niet minder noodig is dan
een phosphorusbemesting.
Volgens zeer nauwkeurige berekeningen
heeft men gevonden, dat in 1000 K.G. tarwe
korrels gemiddeld voorkomt 5,2 K.G. kali
en in 1000 K.G. tarwestroo 6,3 K.G. kali.
Wanneer men nu verder aanneemt, dat men
gemiddeld 1§ maal zooveel gewicht aan stroo
bij een tarwe-oogst van het land haalt als
aan korrels (als men b.v. 15 H.L. tarwe van
80 K.G. oogst, dat is dus 1200 K.G. korrels,
heeft men 2000 K.G. stroo) eu men het ge
wicht van een HL. tarwe gemiddeld op 78
K.G. stelt, dan haalt men dus met een ILL.
of mud tarwe 78 KG. korrels (26 X 3) in
130 K.G. 6troo (28 X 5) van het land, dat
is 1,225 K.G. kali. Iemand, die volgens deze
berekening 18 Il.L. tarwe oogst van een H A.
haalt ruim 22 K.G. kali uit den grond.
Wanneer we op dezelfde wijze dit aantal
K.G. berekenen voor phosphorzuur, komen
we tot het cijfer 16 en voor stikstof zouden
wij vinden het cijfer 40. De tarwe heeft dus
in de eerste plaats in den bodem te vinden
opneembare stikstof, in geringere hoeveelheid
kali en eindelijk in nog geringer hoeveelheid
opneembaar phosphorzuur. Dit leert ons echter
in elk geval, dat de tarwe in nog grootere
mate kali dan phosphorus uit den bodem haalt.
Wanneer we de opbrengst van een H.A.
wat hooger stellen, b.v. 24 H.L., wat voor
een gemiddelde opbrengst zeker niet te hoog
is, krijgen we voor kali- en phosphoruscijfers
28 en 21. Een gemiddelde tarwe-oogst neemt
dus 28 K.G. kali uit den grond en 21 K.G.
phosphorus per H.A. Op dezelfde wijze
berekenende en een gemiddelden oogst tot
grondslag nemende, vinden wij voor de voor
naamste andere gewassen voor kali- en
phosphoruscijfers de volgende
Gewassen. Kali. Phosphorus.
Tarwe 28 21
Rogge 40 23
Wintergerst 34 19
Zomergerst 30 18
Haver 58 22
Boekweit 47 20
Paardenboonen 94 34
Erwten 40 23
Koolzaad 55 38
Aardappelen 86 24
Suikerbieten 104 25
Ylas 31 23
Tabak 88 14
Mangelwortels 240 40
Knollen 102 34
Roodo klaver 130 39
Witte klaver 79 47
Luzerne 114 42
Spurrie 49 21
Grashooi 72 19
Bij de verschillende klaver- en grassoorten
is bedoeld, dat rnon slechts de kali en het
phosphorzuur van de eerste snede berekend
heeft.
Deze cijfers leeren ons, dat door de meeste
oogsten zeer groote hoeveelheden kali uit den
bodem worden weggenomen, en dat het dus
niet overdreven is, te zeggen, dat kali een
noodzakelijke meststof is voor do meeste
landbouwgewassen.
Antirevolutionaire gemeente
raadsleden.
Nu de »nieuwe koers" reeds sinds maanden
gevolgd wordt op politiek gebied, is het
wellicht tijd, meent de Standaard, om ook
eens wat nader op de zaken der gemeenten
te letten.
De Tweede Kamer is om de Eerste
Kamer heeft nog wel een liberale meerderheid,
doch in de Provinciale Staten zijn de
vrijzinnigen ook in de minderheid, In Kamer
en Staten is dus, naar Standaard's wensch,
alles in orde.
Doch wat nu ten aanzien van de lands-
politiek kant en klaar is, dat ontbreekt voor
de gemeentelijke politiek.
De gemeenten verkeeren te dezen opzichte
in een moeielijke positie. Immers, 80 pCt.
der gemeenten benoorden den Moerdijk
hebben burgemeesters, behoorend tot de
vrijzinnige richting, en van den burgemeester
gaat toch altijd een groote invloed uit.
Nu is de gemeente geen politiek lichaam
in den gewonen zin des woords.
De gemeente-politiek, ook al vloeien haar
grenzen op velerlei wijze met die der
lands-politiek inéén, heeft haar eigen terrein
stelt hare eigen eischen.
Men heeft daarbij te rekenen met allerlei
belangen, die voor de verschillende gemeenten
hemelsbreed uiteenloopenhet spreekt vanzelf,
dat aan een raadslid van Amsterdam heel
andere eischen moeten worden gesteld, dan
waarmee een raadslid uit Ooltgensplaat bijv.
volstaan kan.
Maar toch zijn er ook algemeene vraag
stukken, tot wier behandeling zoo niet alle,
dan toch de meeste raadsleden in het land
geroepen worden. Zij allen hebben bijv. te
maken met het onderwijsen de vele
daarmee in verband staande belangen. De j
kindervoeding klopt in meer dan één gemeente j
aan de deur het herhalingsonderwijs maakt
een onderwerp van beraadslaging uit. Noemen j
we verder de regeling van de gemeentelijke
belastingen, en daarmee in verband, de
quaestie der gemeente-exploitatie, met al wat
daarbij behoorten dat is niet weinig.
De gemeentelijke armenzorg baart veel
hoofdbreken haar regeling is niet alleen uit
financieel oogpunt, maar ook in menig ander
opzicht van belang. Wie publieke vermakelijk
heden noemt, noemt, vooral in plaatsen van
eenigen omvang, ook de publieke eerbaarheid;
een kwestie, die inderdaad alle overweging
waard is en ook wendt zich de blik naar
het vraagstuk van de ^Zondagsrust, thans wel
bij een Rijkswet geregeld, maar waarbij de
houding van den raad en van den burgemeester
toch zeer veel af- of toedoet.
Een gemeentelijk programma, wij hebben
er meer dan eens naar hooren vragen, en
we kunnen ons begrijpendat daaraan
behoefte bestaatdat men wat steun en
leiding heeft onder de onzen, die in zoo
menigen raad een harden dobber hebben, en
zich sterker zouden gevoelen, indien, ten
minste in breede trekken, hun weg eenigszins
ware afgebakend.
De sociaal-democraten hebben dezelfde
behoefte gevoeldhebben die uitgesproken 1
niet alleen, maar vonden ook een weg om
in die behoefte te voorzien.
Waarom zou dat onder ons niet evenzoo
kunnen
Zou het onmogelijk wezen eenig verband
te brengen, b.v. tusschen de anti-revolutionaire
raadsleden in het land Gevoelen onze
mannen in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag,
Leiden en elders niet meer dan eens behoefte j
aan elkanders steun en voorlichting Zou het
niet veel waard zijn, indien ze eens konden
saamkomen, teneinde de gemeenschappelijke
gemeentebelangen te bespreken indien er i
eens het initiatief werd genomen b.v. voor
een congres van anti-revolutionaire raadsleden
Onze Kamerleden, die elkander overvloedig
ontmoeten, vormen een club, die uit den j
aard der zaak dient om te komen tot éénheid
van handelen. In enkele provinciën hebben
onze Statenleden iets dergelijks. Doch de
raadsleden staan op zichzelven.
Ons dunkt, dat moet een weinig anders
worden.
Onder de anti-revolutionaire raadsleden zijn
mannen van groote ervaring; wij behoeven
maar op Amsterdam en andere plaatsen to
wijzen, teneinde die uitspraak kracht bij te
zetten. Welnu, dezen kunnen met hun rijke
ervaring den zwakkeren staanden broeders
uit andere plaatsen tot hulpe zijn, wijl men
elders toch ook voor tal van vraagstukken
komt te staan, die in do groote steden reeds
in behandeling zijn.
Zulk een congres zou wat eenheid kunnen
brengenéén gedragslijn voor bepaalde
gevallen kunnen uitstippelen misschien kwamen
we op die wijze zelfs wel tot een goed
gemeentelijk program.
De ramp op Martinique.
Met de mail uit West-Indiö zijn in Frankrijk
eenige rapporten ontvangen over de ramp
ook zijn eenige personen daar aangekomen,
die van de gebeurtenissen weten te vertellen.
Lbuerre, de waarnemende gouverneur,
schrijft in zijn rapport over de groote
uitbarsting o. a. het volgende
Den 8en, tusschen 6 en 8 uur 's morgens,
waren te Fort-de-France nog telegrammen
uit Saint-Pierro ontvangen, meldende, dat de
toestand onveranderd was. Om 5 minuten
over achten, op het oogenblik, dat het
stoomschip van de Compagnie Grirard Fort-
de-France verliet om naar Saint-Pierre koers
te zetten, werd een ontzaglijke witachtige
wolkpluim, in groote spiralen wentelend, in
de richting van de Montagno Pelée waar
genomen. Op hetzelfde tijdstip werden du
kabel en de telefoonlijn, die Saint-Pierre met
de hoofdstad verbindt, verbroken, de barometer
ging met een schok naar omlaag en er
ontstond een vloedgolf op het strand.
Wolken verduisterden binnen eenige oogen-
blikken den geheelen hemeleen regen van
steentjes, sommige 20 gram zwaar, kwam op
Fort-de-France neer, gevolgd door een asch-
regen, die tot bij elven duurde. De »Girard",
die om kwart over achten vertrokken was,
zette haar weg voort tot zij ter hoogte van
Case-Pilote, juist halfweg, gekomen was
daar, tegengehouden door de steenen en de
asch, die zeer dicht vielen, keerde zij om
naar Forte-de-France.
Om 10 uur ging het stoomschip weer op
weg, nadat de groote schrik, te Fort-de-France
door den steenenregen veroorzaakt, wat
bedaard was. Nadat de »Girard" voorbij
Kaap Carbet gekomen was, zag men, dat 2
gebouwen in brand stonden. Eenige oogen-
blikken later deed zich een vreoselijk schouwspel
voor aan den voet van den vulkaan, omriDgd
door een donkere rook- en aschwolk, stond
alles op de kust in brand, van een punt ten
noorden van Carbet tot aan Pointe Lamarre,
voorbij het vlek Sainte-Philomène gelegen
een uitgestrektheid van bijna vijf kilometers
ook de boomen en de alleenstaande huizen
brandden, een twaalftal vaartuigen ter reede
van Saint-Pierre voor anker liggende (waar
onder twee Amerikaansche stoombooten),
stonden evenzoo in vlam.
Het strand scheen geheel verlaten op zee
was niets te zien dan eenig wrakhout. De
hitte, door dezen vuurpoel uitgestraald, was
zóó groot, dat de stoomboot niet verder kon
komen, om één uur was ze te Fort-de-France
teruggekeerdmet het bericht van de
gruwelijke ramp.
Wat de juiste omstandigheden betreft
waaronder dat alles geschied ishet zou
moeilijk zijn, die aan te geven. Uit de
verklaringen van de enkele overlevenden en
van menschen, die uit de verte het schouwspel
aangezien hebben, bljjkt, dat tegen acht uur
's ochtends, ongetwijfeld nadat er een scheur
ODtstaan was in één der zijden van den berg,
een vuurhoos neergekomen is op Saint-Pierre,
den on middellijken dood veroorzakende van
de geheele bevolking, en tegelijkertijd alle
gebouwen in de stad en alle schepen ter
reede in brand stekende. De overtuiging van
allen, die de plaats van het onheil bezocht
hebben, is, dat niemaud, die zich binnen
Saint-Pierre bevond op het tijdstip van de
ramp, aan den dood heeeft kunnen ontsnappen.
Het aantal slachtoffers wordt alleen te
Saint-Pierre op meer dan 26 000 geschat,
maar daarbij moeten gevoegd worden de
menschen, die in den omtrek van de stad
omgekomen zijn, zoodat het geheele aantal
slachtoffers zonder overdrijving op ongeveer
dertig duizend mag worden geraamd.
In het laatst der vorige week is de paniek
op Martinique en vooral te Fort-de-France
iets verminderd. De Mont Pelée is in zijn
verschrikkelijke uitbarstingen wat bedaard.
Donderdagavond hebben 1500 menschen
het eiland verlaten. Er komt van alle zijden
genoeg hulp, vooral in den vorm van levens
middelen. De bevolking vraagt echter allereerst
om plaats op een schip, om zoo gauw
mogelijk het rampzaligo eiland te verlaten.
Te Brest liepen Zaterdag de onruet-
wekkendste geruchten. Fort-de-France zou
verzwolgon zijn. Wel verklaarde het gouver
nement geen inlichtingen daaromtrent te hebben,
maar omdat officiëele tegenspraak uitbleef, is
men nog steeds in grooto zorg.
Uit Washington wordt geseind, dat de 3
Amerikaansche oorlogsschepen, die hulp moesten
verleenen voor Martinique, naar St.-Yincont
vertrokken, omdat zij op de reede van Fort-
de-France niet veilig meer waren.
Eiken dag begint de meening meer veld
te winnen, dat men het eiland St.-Vincent
geheel en al zal moeten verlaten. Do
Engelsche regeering zal echter geen beslissing
nemen, alvorens een nauwkeurig onderzoek
te hebben doen instellen. De Royal Society"
van Londen zal zich hiermee belasten. Deze
zal naar de Antillen eene commissie zenden,
saamgesteld uit uitnemende geologen, die
toegerust zijn met de noodige instrumenten
en werktuigen.
