ZIERIRZEESCHE NIEUWSBODE. Dinsdag 25 Maart 1902. (Z ierilizeesche Courant). B E RICH T. RECLAMES. Heeren Hoeden, J. DE GRAAF Cz., KIEZERSLIJSTEN. AFKONDIGING. NIEUWSTIJDINGEN. Uit Stad en Provincie. ■M...11 Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post f 1,60. Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending eens per week, f 10,per jaar. 58ste JAARGANG. No. 7671. Dirootour A. J. ide: looze. Redacteuren: A. FRANKEL. J. WAALE, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws. Ad verten tiënvan 13 regels 30 Cts. meerdere regels 10 Cts.kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags middags 12 ure bezorgd worden. Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend Alle betaling-en moeten uitsluitend g-eschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuitkaven, Zierikzee. Ing-ezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. FniiNKEL, Meelstraat 380, Zierikzee. Wegens den Goeden Vrijdag zal de Nieuwsbode van 29 dezer op aanstaanden Zaterdagavond wordeu uitgegeven. Zij, die zich met 1 April a.s. op deze Courant abonneeren, ontvangen de tot dien datum verschijnende nummers gratis. Alle Brievengaarders en Boek handelaars nemen abonnementen aan. A. J. DE LOOZE, Directeur. 15 regels T'S cts. Elke regel meer lö cts. Ontvangen 2 model 1902. Poststraat. De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zierikz e brengen ter kennis, dat van 23 Maart tot en met 21 April aanstaande op de Secretarie voor een ieier ter inzage zijn nedergelegd: a. de lyst van kiezers van leden der Tweede Kamer van de Staten-Generaalvan de Provinciale Staten en van den Raad b. alphabethische lijkten van hen, die van de kiezerslijst zijn afgevoerd en van hen die daarop zijn gebracht; alsmede dat d e lysten, tegen betaling der kosten, ver- kiijgbaar zijn. Zierikzee, den 22 Maart 1902 De Burgemeester'en Wethouders voornoemd, CII. W. VERME1JS, Burgemeester. JAN SNELLEN, Secretaris. Het HOOFD van het Plaatselijk Bestuur te Zierikzee maakt bekend, dat door den heer Directeur der Directe Belastingen te Middelburg is executoir verklaard het kohier der P.-rsoneele belasting dezer gemeente over het belastingjaar 1902 (wijk C), dat op heden aan den heer Ontvanger der Directe Belastingen alhier wordt ter hand gesteld ter invorderingen dat ieder verplicht is zijn aanslag op den bij de wet bepaalden voet te voldoen. Zierikzee, den 24 Maart 1902. Het Hoofd van het Plaatselijk Bestuur voornoemd, CH. W. VERMEIJS. Oe Transvaalsch-Engslsche oorlog. Klerksdorp, 18 Maart. In tegenetelling met de des-organisatie der Boeren in den Vrijstaat en in Oost-Transvaal, zijn die in West-Transvaal niet alleen voorzien van wapenen en schietvoorraad, maar beschikken zij over onbeperkte transportmiddelen en een grooten voorraad vee, terwijl hun groot aantal hun vertrouwen geeft. Het blokhuizen-stelsel is nog niet voldoende uitgebreid om hun vrees aan te jagen en de Britsche colonnes zijn niet sterk genoeg om op voldoende wijze met de Boeren af te rekenen. De Boeren strijdmacht bestaat nu alleen uit vastberaden strijders. De weifelaars of tot verzoening geneigden zijn gevangen of hebben zich overgegeven, terwijl, voor zoover bekend is, zij die nu te veld staan geen plan hebben om zich over te geven. Italië. Te Rome is nu het rechtsgeding begonnen tegen de drie ambtenaren van hot Valicaan, die beschuldigd zijn Tan diefstallen uit de Pauselijke schatkist, tot een gezamenlijk bedrag van 400,000 lire. Dit proces is vooral merkwaardig, omdat hier voor de eerste maal het Vaticaan een beroep deed op de Italiaansche wereldlijke justitie. De zaak is van den beginne af aan geheim zinnig geweest. Men verhaalt, dat er lieden van groot aanzien bij betrokken waren, die terstond na de ontdekking verdwenen en la Patria verzekert nu, dat het gestolen geld wel 8 millioen lire bedraagt, voor het grootste deel persoonlijk eigendom van den Paus. België. Brussel, 20 Maart. De Senaat nam art. 1 der Legerwet aan, nadat een amendement tot afschaffing der plaatsvervanging met 56 tegen 39 stemmen was verworpen. Vrijdagavond te middernacht heeft er een vreeselijke ontploffing plaats gehad te Binche in het arrondissement Charleroi. Twee dynamietpatronen waren neergelegd voor het huis van den burgemeester en klerikalen afgevaardigde Derbaix. De- ruiten der om liggende huizen sprongen en grootendeels werden de buren, die reeds te bed lagen, uit het bed geworpen. Gelukkig waren de patronen op te grooten afstand van den gevel gelegd, zoodat de ontploffing haar volle uitwerking miste. Niettemin is de gevel van het huis des burgemeesters zeer beschadigd. Nederland- Zutphen, 21 Maart. De beide jongens, waarvan wij in ons vorig no. melding maakten als zouden zij heimelijk de ouderlijke woniDg hebben verlaten om naar de Transvaal te gaan, zijn door de ouders te Dortmund op gespoord en mede naar huis genomen. Delft, 21 Maart. In de heden gehouden vergadering, uitgeschreven door de crediteuren in het faillissement der firma Van der Mandele en Zn. alhier, is besloten het aangeboden accoord niet aan te nemen en een nader onderzoek in te stellen. Rotterdam, 22 Maart. In het beneden- huisje van perceel no. 1 in de Vondelstraat, op den hoek der Groenenlaan, woont het gezin van den 52-jarigen hoedenmaker A. J. van Efferen. Het gezin bestaat, behalve uit vader en moeder, uit elf kinderen van ver schillenden leeftijd, van welke de oudste zoon, Anton C. G. van Efferen, 24 jaar telt. De moeder, die een lang leven van zorgen achter zich heeft, is de laatste jaren lijdende aan een borstkwaal en dientengevolge een zwak vrouwtje. Sedert lang heerschte er in het gezin geen al te beste verstandhouding tusschen vader en het meerendeel der kinderen, omdat dezen het niet konden aanzien dat hunne moeder een minder prettig leven had door de handelingen van den vader. Meermalen waren daardoor reeds twisten ontstaan, die soms zeer hoog liepen. Hedenochtend omstreeks halttien, terwijl de vader en zijn oudste jongens, die eveneens hoedenmakers van beroep zijn, zich in het achtervertrek van het benedenhuisje, dat als werkplaats is ingericht, bevonden, kwam een van de dochtertjes haren vader zeggen dat zij garneersel voor een hoed wilde gaan koopen. De vader wilde dit niet toestaan een woordentwist had plaats en de vader maakte een bewegiDg alsof hij zijn dochtertje wilde slaan. Toen trok de oudste zoon, de genoemde 24-jarige Anton, voor zijne zuster partij, en nu keerde zich de vader tegen dezen zoondeze, toch reeds overspannen door de voortdurend minder goede verstand houding en de voortdurende ruzie, greep in dien toestand een vlijmscherp gebogen hoeden makersmes van de werktafel en stak dit zijn vader in de borst nabij het hart. De vader, zich doodelijk gewond voelende, liep de deur uit en de straat op, doch kon het niet verder breügen dan tot in da Groenenlaan, waar hij op de straat ineenzakte. Eenigo burgers namen den man op en droegen hem een fabrieks gebouw in de Groenenlaan binnen. Eeoige oogenblikken later blies hij daar den laatsten adem uit. Inmiddels verliet ook de dader de ouderlijke woning en liep regelrecht, naar het politie bureau in de Meermansstraat, waar hij mededeelde zijn vader vermoord te hebben. De in een toestand van overspannenheid verkeerende jonkman werd daar natuurlijk gehouden en onder bewaking gesteld. De politiegeneesheer dr. W. Mees, intusschen ontboden, kon slechts den dood van A. J. van Efferen constateeren. De steek was recht door de hartstreek gegaan en moest een onmiddellijken dood tengevolge hebben. Tegen 12 uur is het lijk daarop onder toezicht van den inspecteur van politie, den heer H. Brink man, naar het Ziekenhuis op den Coolsingel vervoerd voor de gerechtelijke schouwing. Op het politiebureau in de Meermansstraat was in dien tusschentijd, na met den gepleegden moord in kennis te zijn gesteld verschenen de subst.-officier van justitie mr. I. Z. Mazel, die met den commissaris van politie, den heer L. J. C. Vuijk, den dader in verhoor nam. Deze bekende zijn misdrijf volledig, daarbij omstandig mededeeling doende van de minder goede verstandhouding, die in de ouderlijke woning heerschte. In de buurt der ouderlijke woniDg staat de dader bekend als een oppassenden jongen, die vooral voor zijn moeder een goed zoon was. Meermalen reeds had men hem, wanneer er huiselijke toooeeleu hadden plaats moeten aanmanen om bedaard te blijven. Vermoedelijk wordt de dader reeds heden avond naar het hui6 van bewaring over gebracht. Vannacht is er ingebroken, bij den houder van een huis van verkoop met recht van weder-inkoop II. Boeki in de Coolsche- straat no. 68. Een aantal gouden en zilveren horloges, ongeveer 10 a 15. en een menigte andere gouden en zilveren sieraden zijn uit een lessenaar en een kast ontvreemd. Vannacht bracht de politie naar het bureau in de Lange Torenstraat een milicien van het 3e regiment infanterie uit Bergen- op-Zoom, die van verlof is achtergebleven en zich een horloge, aan zijne in den Oppert wonende zuster toebehoorende, had toegeëigend. Hot horloge was in zijn bezit. De man is heden ter beschikking van den garnizoens commandant gesteld. Zierikzee, 24 Maart. Gepresideerd door den heer J. A. de Bruyne, vergaderde Vrijdag avond ten huize van mej. de wed. Kanaar de Liberale Kiesvereeniging. Nadat de notulen waren goedgekeurd, werd overgegaan tot de benoeming van een bestuurslid. Gekozen werd de heer A. Geluk, die de benoeming aannam. Mede op de voordracht stond de heer N. van den Bout. Alsnu verkreeg de heer H. Snijders uit Middelburg het woord, die, door het bestuur uitgenoodigd, een lezing hield over //het pro gramma van den vrijzinnig-democratischen bond". Aan de hand van een door het hoofd bestuur van genoemden bond uitgegeven vlugschrift, waarin de beginselverklaring, de toelichting er van, en het werkprogram voor komen, ontwikkelde de geachte spreker de hoofdbeginselen der vrijzinnig-demokraten, na eerst een beknopt historisch overzicht te hebben gegeven van de grondwettelijke en wettelijke regeling van het kiesrecht, en na in verband daarmede het wordingsproces van den bond geschetst te hebben. Art. 80 der Grondwet is om verschillende redenen een ongelukkig artikel. De formuleering er van is het resultaat geweest van een compromis, gesloten eenerzijds door hen, die in de Grondwet wilden gevestigd houden een basis voor de kiesbevoegdheid, en daardoor den wetgever wilden binden, ander zijds met hen, die de regeling van het kiesrecht aan den gewonen wetgever wilden overlaten. Reeds kort nadat dit artikel in het leven was geroepen, was, wat bij een dergelijk compromis geen bevreemding kon baren, in de Eerste Kamer ernstige twijfel gerezen over de beteekenis en de bedoeling van de grondwettige uitdrukking: z/kenteekenen van geschiktheid en maalschap- pelijken welstand". Eerst in 1897 kwam na een tienjarig bestaan van het voorloopig kies reglement een kieswet tot stand, die aan het voorschrift van art. 80 der Grondwet uitvoering gaf. Aan die totstandkoming was voorafgegaan de indiening van het wetsontwerp-Tak, dat als criteria voor de kiesbevoegdheid stelde het voorzien in eigen onderhoud en in dat van zijn gezin, en het kunnen lezen en schrijven. Tak gevoelde zich gedrongen zijn heftig bestreden ontwerp in te trekken, toen een amendement daarop werd goedgekeurd, dat hem onaanneèm- lijk voorkwam. Iemand heeft eens gezegd: het wetsontwerp-Tak ligt op tafel, en komt er ondanks de intrekking er van niet meer van af. De kieswet, die wij in 1897 kregen, was het product van den minister Van Houten. Zij, scheppend een zestal groepen van kiezers, te weten belastingkiezers, huur- of woningkiezers, pensioenkiezers, spaarkiezers en examenkiezers, verbrak niet het verband tusschen kiesrecht en belasting, een verband, dat door de Liberale Unie steeds was afgekeurd. Spreker haalt eenige sterksprekende voorbeelden aan, waaruit de ongunstige werking van het attributieve kiesrecht blijkt, en toont teven9 aan, dat art. 80 der Grondwet een struikelblok is voor een goede kiesrechtregeling. Het beginsel, waarvan men voor een goede regeling van het kiesrecht moet uitgaan, is dit, dat men niet moet stellen de vraag, aan wie zal men billijkheidshalve het kiesrecht toekennen, maar dat men zich af moet vragen, wie zal men van het kiesrecht uitsluiten. Om een juiste volksvertegenwoordiging te verkrijgen, moeten al deklassen der bevolking aan de verkiezing deelnemen. En dit kan alleen geschieden door de invoering van het algemeen kiesrecht. Daarbij komt, dat alle staatkundige partijen in haar vaandel schrijven: //sociale wetgeving". Hoe kan, vraagt spreker, een goede sociale wetgeving tot stand komen, wanneer een zeer groot deel van hen, in wier belang zij in het leven wordt geroepen, van het kies recht is uitgesloten. De Liberale Unie heeft in het begin van 1901 verklaard, dat zij een Grondwetsherziening, die noodig is om te kunnen komen tot invoering van algemeen kiesrecht, niet urgent achtte. Tengevolge van die verklaring is het voor hen, die van een tegenovergesteld gevoelen diep doordrongen waren, onmogelijk geworden langer in het liberale partijverband te blijven. Hier treedt spreker in een uitvoerige rechtvaardiging van de zoo scherp, inzonderheid door de groote bladen, afgekeurde afscheiding. Een nieuwe organisatie werd alsnu gevormd onder dei naam van //Vrijzinnig-Demokratischen Bond". In een tweetal paragrafen werden de grond beginselen neergelegdin paragraaf 1 het politieke standpunt, in paragraaf 2 het econo mische. Men heeft den bond verweteD, dat hij zou staan op republikeinschen grondslag, wijl in de beginselverklaring niet uitdrukkelijk van het koningschap gesproken werd. Dit verwijt raakt kant noch wal. Want in paragraaf 1 staat: //De Vrijzinnig-Demokratische Bond //streeft naar ontwikkeling van onzen constitu- z/tioneel parlementairen regeeringsvorm in z/demokratischen zin, en te dien einde naar //algemeen kiesrecht voor de vertegenwoor- z/digende lichamen, en naar gelijkstelling ook «wat de verkiesbaarheid tot lid dier lichamen //betreft, van mannen en vrouwen". Er staat „onzen", dat wil dus zeggen, den thans bestaanden regeeringsvorm. Uit de //toe lichting" blijkt dit nog duidelijker, want zij verklaart, dat de bond „staat op den bodem iivan onzen tegenwoordigen regeeringsvormzooals i,die in de Grondwet is omschreven met rechten en „verplichtingen van Kroon en Volk. Zijn streven is i niet gericht op verandering in de verhouding tusschen die heide, maar hierop, dat gansch het „volk op den gang van wetgeving en slaals- „bestuur den invloed erlange, welke tot dusver „slechts aan een bevoorrecht deel er van is „toegekend". De Bond wenscht uit een rechtsoogpunt algemeen kiesrecht niet alleen voor mannen, maar ook voor vrouwen. Is het trouwens geen anomalie, om, waar een koningin regeert, aan de vrouwen als zoodanig het kiesrecht te ont houden Om utiliteitsredenen zou het echter raadzaam zijn niet aan al de vrouwen dat recht terstond toe te kennen, maar daarbij trapsgewijze te werk te gaan. Om daartoe te kunnen'geraken moet echter uit artikel 80 dei- Grondwet, dat zegt: „De leden der Tweede „Kamer worden rechtstreeks gekozen door de „mannelijke ingezetenen", verdwijnen de uit drukking „mannelijke", die men in 1887 ter kwader ure voor het eerst in de Grondwet heeft gebracht. Ook is de Bond ter wille van de recht vaardigheid het beginsel van evenredige ver tegenwoordiging toegedaan. Over dat beginsel zal spreker evenwel niet uitweiden, daar dit pa9 onlangs uitvoerig in dezen kring behandeld is. Door spreker wordt vervolgens punt 2 van de Beginselverklaring in den breede besproken. Dit punt luidt: „De Vrijzinnig-Democratische „Bond spreekt al8 beginsel uit, dat door een „krachtige sociale wetgeving moet worden „aangestuurd op het wegnemen van de maat- „schappelijke ooi-zaken, welke tusschen de „leden van het volk ongelijkheid scheppen of „versterken ten aanzien van hun ontwikkelings- voorwaarden. „Hij is van oordeel, dat ter verkrijgiug van „maatschappelijken vooruitgang, tempering, niet „verscherping van den klassenstrijd noodzakelijk „is. Eenerzijds keurt hij af het streven naar „afschaffing van het persoonlijk eigendomsrecht „op de productiemiddelen anderzijds verwerpt „hij de meening, dat de staat in het economisch „leven zijner burgers slechts noodgedrongen, „schoorvoetend behoort in te grijpen". De vrijzinnig-demokraten willen economisch zwakken van staatswege beschermen om hen zooveel mogelijk te doen deelen in de vruchten vau de beschaving en van den vooruitgang. Zij staan lijnrecht tegenover hen, die, alhoewel erkennend de maatschappelijke euvelen, deze alleen door particulier initiatief, door philan- tropie willen wegnemen die, deze euvelen stellend op rekening van de lij lende personen zelve, meenen, dat de staat niet mag ingrijpen. Na het kenmerkend verschil tusschen de sociaal-demokraten en de vrijzinnig-demokraten in het licht te hebben gesteld, wordt door spreker ten slotte betoogd, dat velen uit ons volk zich geschaard hebben aan de zijde der sociaal-demokratie, omdat zij van de liberalen niets verwachten. Op het stuk van sociale wetgeving is dan ook veel bedorven, veel goed te maken. Voor het laatste is noodig een krachtige, aaneeugeslotene organisatie. Dit hebben de vrijzinnig-democraten begrepen. En ook daarom hebben zij hun Bond gesticht. Aan het hierop volgend debat werd deel genomen door de heeren Adriaanse, mr. D. van der Vliet, A. Geluk, HazelholT, L. Koopman CzVerton, en den Voorzitter. De geachte spreker, de verschillende debaters beantwoordend, gaf zijn vreugde te kenneD, dat deze principieel niet van hen verschilden, en op de hoofdpunten hun instemming te kennen hadden gegeven. De Voorzitter dankte onder toejuiching der vergadering den heer H. Snijders voor zijn voortreffelijke, zakelijke, door allen met groote aandacht gevolgde rede, en sloot hierop de \ergadering. J.l. Vrijdagnamiddag had nabij Sch'adde- beurs een treurig ongeluk plaats. Een met hout beladen wagen geraakte aldaar bekneld h de rails van jde tram op het oogenblik dat deze naderde. Een nabijwonend persoon wilde helpen om den wagen uit de rails te verwijderen toen echter kwam de tram in aanraking met een stuk hout van den wagen en' slingerde dat tegen het hoofd van den man, wftardoor een schedelbreuk ontstond. Hoewel aanvankelijk in levensgevaar ver keerende, vernemen wij dat zijn toestand niet verergerd is. Dr. Wortman verleende de eerste geneeskundige hulp. Op de 1.1. Zondag gehouden bestuurs vergadering van het Nederlandsch-Gymnastiek- Verbond van het Zuider-Gewest (Zeeland, Noord-Brabant en Limburg), werden tót hoofd-lciders der voorturnerslessen van dit Gewest benoemd de heeren II. Nijsten leeraar aan de rijks-kweekschool te Maastricht en F. J. W. Lambert, leeraar aan de II. B. S. te Zierikzee. Den 6en April e.k. zal de eerste les gehouden worden te Bergen-op-Zoom. Bruinisse, 22 Maart. De heer A. van Popering, gemeente-ontvaDger alhier, hoopt den 2a April den dag te herdenken, waarop hij voor 50 jaar zijne betrekking aanvaardde, liet is te verwachten, dat het den ijverigen en nauwgezetten ambtenaar dien dag niet aan bewijzen van belangstelling «zal ontbreken. Cortgene, 20 Maart. Heerlijk klonken in de zaal van den heer C. v Damme alhier, heden de tonen der symphonie-muziek van vDe Symphonie" uit Goes, directeur de heer F. X. Mannhardt. »Die Muhle im Schwarzwald", Chor der scharwache aus »Die beiden Geizigen", Hocbzeitsmarsch uit Shakespeare's Sommer- nachtstraumwerden prachtig ten gehoore gebracht, evenals de overige nummers van het programma, die ons minder bekend waren. Jammer, de zaal kon beter bezet zijn geweest (wat zeker het geval zal zijn wanneer de executanten ons nog eens willen bezoeken), terwijl, hoewel nog een extra-nummer gegeven werd, de uitvoering reeds ora half elf geëindigd was. Van alle aanwezigen zijn we zeker de tolk, wanneer we de hoop te kennen geven dat »De Symphonie" uit Gors weldra zal besluiten weer een uitvoering te geven voor wij twijfelen daaraan niet een volle zaal. 21 Maart. Niettegenstaande de vele loterijen, die tegen lagen prijs loten verkoopen en ongelooflijk hooge prijzen uitloven, blijft de Noord-Bevelandsche een van de weinige, wier loten steeds met graagte genomen worden, voornamelijk zeker omdat deze ver loting enkel en alleen gehouden wordt tot ia- standhouding en bevordering der voorjaars vee- en paardenmarkt alhier en daarom ook rekening en verantwoording in het openbaar doet. Mocht iedere verloting geschieden met zoo'n doel, dan: leve de loterijen 1 Goes. Ook een deserteur. Een surveilleerend agent van politie vond in één der afgeloopen nachten onder de overkapping van hot tation eon jongen van c.a. 14 jaar, die daar in het heerlijk nachtelijk weer den Dacht doorbracht, Op het bureau van politie deelde hij mede. dat hij weggeloopen was uit het instituut van Linschoten te Vlissingen. 's Anderen daags heeft de politie den deserteur terug bezorgd. Een koopman in merels of lijsters kwam van een slechte kermis thuis. De politie ontdekte, dat de baas 17 van die vogels ten verkoop had. Natuurlijk werd er door de politie beslag op gelegd, en de verkooper Deze vogel wordt door de wet beschermd. Een schurkenstreek. Ten nadcele van een behoeftig gezin ia in den afgeloopen nacht een drachtig konijn ontvreemd. Door de politie is een daalder premie uit geloofd voor den ontdekker van den laog- hartigen dief. Middelburg, 22 Maart. Hedenmiddag omstreeks twee uren heeft in de stoomzagerij van de Houthandel voorheen G. Alberts Lz. en Co. achter de Houttuinen alhier een ver schrikkelijk ongeluk plaats gehad. Een der werklieden, A. L., die een der zaagmachines bediende, kreeg een eiud bijna afgezaagd hout, dat opwipte, tegen het hoofd met zooveel kracht, dat hem vreeselijke wonden aan dat lichaamsdeel werden toegebracht. Do man, die hevig bloedde, was dadelijk bewusteloos en is na de eerste geneeskundige I hulp ontvangen te hebben, naar de nabij gelogen woning zijner schoonouders gedragen. Do toestand van den gewonde was zoo ernstig, dat men hem de H. Sacramenten der i tt.rvenden heeft toegediend.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1902 | | pagina 1