ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE.
Dinsdag 28 Januari 1902.
(Z ierilizeesclie
C o u r a n t).
58ste JAARGANG. No. 7647.
RECLAMES.
~J. DE GRAAF ('z.
Goedkoopst adres.
Magazijn Poststraat C1D3.
AFKONDIGING.
NIEUWSTIJDINGEN.
Uit Stad en Provincie.
Verschijot DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
Directeur i A. J. DE LOOZE.
A. FRANKEL.
Redacteuren:
J. WAALE, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts.kunnen uiterlijk tot des
Maandags, "Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
-L
Alle betaling-en moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. Fbünkei-, Havenpark 348, Zierikzee.
15 regels cts. Elke regel meer lö cts.
Het HOOFD van het Plaatselijk Bestuur te Zierikzee
maakt bekend, dat door den heer Directeur der Directe'
Belastingen te Middelburg is executoir verklaard het
kohier der Personeele Belasting dezer gemeente over het
belastingjaar 1901 (te kwartaal) no. 8, dat op heden aan
den heer Ontvanger der Directe Belastingen alhier wordt
ter hand gesteld ter invordering, en dat ieder verplicht is
zijn aanslag op den bij de wet bepaalden voet te
voldoen.
Zierikzee, den 25 Januari 1902.
Het Hoofd van het Plaatselijk Bestuur voornoemd,
CH. W. VERMEIJS.
Oe Transvaalsch-Engelsche
oorlog.
Het stoomschip «Mapeimoor", dat met 900
paarden naar Zuid-Afrika was, is op zee
met man en muis vergaan.
Het schip was omstreeks Kerstmis uit
Fiume, Oostenrijk, vertrokken en er waren
40 inwoners uit die plaats mede aan boord
om de paarden te verzorgen.
Blijkens opgave van den Britschen
Minister van Financiën, is van 1 April tot
31 December 1901 voorden oorlog uitgegeven
f 555.600.000.
Voor den oorlog is er voor het begrootings-
jaar 1 April 1901 tot 31 Maart 1902
uitgetrokken f 696.000.000.
Londen, 25 Jan. Volgens bericht uit
Johannesburg, doet de ziekte onder de
paarden zich gelden in het zuiden en in het
westen voornamelijk bij dieren, die een
vermoeiende periode achter den rug hebben.
Aan den Standard wordt uit Durban
van gisteren bericht, op grond van mede-
deelingen uit Oranje-Vrijstaat, dat de be
bouwing op de Boerenhoeven voortgezet
wordt en dat er zich onder de Boeren nu
verscheidene vreemdelingen bevinden alsmede
knapen, die kinderen waren toen de oorlog
begon en nu het geweer opgevat hebben.
De Engelsche predikant C. F. Fillingbam
zal eerstdaags op eigen kosten naar de
Vereenigde Staten gaan, om daar te ijveren
ten gunste van tusschenkomst der Vereenigde
Staten in den Zuid-Afrikaanschen oorlog.
Er komt in Engeland, zoo verklaarde hij
in een onderhoud met een medewerker van
le Petit Bleueen ommekeer van gevoelen
ten gunste van den vrede, en wel uit eigen
belang. Men begint in te zien, hoe ontzaglijk
veel dezen oorlog kost en nog moet kosten
en men krijgt er genoeg van.
Maar er zijn nog slechts weinigen, die
zich reeds hebben nedergelegd bij het denk
beeld van den Boeren hunne onafhankelijk
heid te laten. Om het groote publiek te doen
begrijpen, dat het daartoe komen moet,
zullen nieuwe belastingen en nieuwe leeningen
noodig zijn. In April zal de Britsche schatkist
nieuwe offers van de belastingbetalers eischen,
en dan zal de ommekeer zich eerst recht
openbaren.
Dat gaat echter slechts langzaam en
daarom gaat de heer Fillingham op zijne
zending uit.
China.
Uit Peking wordt naar Londen geseind,
dat de iu de Chineesche hoofdstad, uit West-
Mongolië aangekomen bisschop Bernyn, door
een Chineesche ambtenaar te Ping Lo werd
gewaarschuwd, dat een nieuwen aanval op
de zendingstations te verwachten was. De
gouverneur van het gewest zond 10 soldaten
naar ieder dier stations, om de zendelingen
en de christenen te beschermen. De maatregel
is echter niet voldoende, daar de troepen
twee driehonderd mijlen moeten afleggen,
om hun bestemming te bereiken en dus de
zendelingen vóór hun aankomst vermoord
kunnen zijn.
Amerika.
Te Spring-Yallay, in den staat New-York,
is dezer dagen een 70-jarige vrouw overleden,
die 30 jaren lang naast haren man heeft
voortgeleefd zonder één enkel woord met hem
te verwisselen.
Bij een hevigen twist door de schoon
moeder ontstaan zwoeren de echtgenooten,
die vier kinderen hadden, elkaar nooit weder
toe te spreken en zij hebben woord gehouden.
Hun huisje en bun tuin werden door een
beschot in tweeën verdeeld. Aan den eenen
kant woonde de man, aan den anderen de
vrouw, en beiden hielpen zichzelven zonder
ooit elkaar iets te vragen. Hij kookte zijn
eigen pot, naaide en boende. Zij hakte zelf
hout, putte water, enz.
Zelfs op baar sterfbed heeft de vrouw niet
naar haren man gevraagd. Maar hij woonde
wel hare begrafenis bij.
Londen, 25 Jan. Aan de Times wordt
uit New-York van gisteren, Vrijdag, gemeld,
dat de pro-Boers te Chicago toebereidselen
treffen voor een betooging op den dag van
koning Edwards kroning, om de ceremonie
belachelijk te maken. De commissie, belast
met de propaganda voor de Boeren te
Chicago, heeft een petitie saamgesteld, waarbij
aan president Krüger het verzoek wordt
gericht de stad te bezoeken. Afschriften
daarvan zullen verdeeld worden over Chicago,
met het doel de handteekeniDgen te verkrijgen
van de schoolkinderen, de onderwijzers en
het publiek in het algemeen.
Italië.
Den 20sten Februari a.s. treedt Z. H.
Leo XIII het 25ste jaar van zijn pausschap
in, daar Giacchino Pecci in 1878 tot zijn
tegenwoordige waardigheid werd geroepen.
De 3de Maart is de gedenkdag van zijn
kroning. In dit tijdsverloop zullen op het
Yaticaan do zilveren jubilée-feesten plaats
hebben, waarmede 's pausen jubeljaar Nvordt
geopend. Do heilige vader is voornemens in
persoon een groot aandeel in de plechtig
heden te nemen en wil onder meer de
pelgrims uit alle deelen der wereld ontvangen,
die hem eer komen bewijzen.
Duitschland.
Toen de Duitsche keizer Donderdagmiddag
op een wandelrit langs de «Linden" ging,
kwam Z. M. bij de Paleisbrug een troep
werkloozen tegen. De monarch beantwoordde
hun groet en hield plotseling zijn paard in.
Hij wenkte een op post staand politie-agent
en dadelijk daarop een inspecteur van politie
en sprak eenige oogenblikken met de beambten,
waarop hij, zich omkeerend, den troep naoogde.
Op bet paleis terruggekeerd, moet de keizer
zich met groot leedwezen tot de heeren zijner
hofhouding over de tegenwoordige werkloos
heid hebben uitgelaten en opgemerkt hebben,
dat door spoedig te beginnen met de openbare
werken, waarvan de voltooiing voorloopig niet
te verwachten is, tenminste eenigszins de
heerschende nood zal gelenigd worden. Zeer
groot is het aantal verzoeken om ondersteuning,
dat door werkloozen en behoeftigen tot den
keizer gericht wordt, en in vele gevallen
heeft de keizer reeds onderstand gegeven.
WegeDs den grooten omvang, dien de
werkloosheid aangenomen heeft, wenscht keizer
Wilhelm, dat op zijn verjaardag zoo min
mogelijk verlichting en versiering worden
aangebracht aan de openbare gebouwen het
daarvoor bestemde geld moet liever onder de
behoeftigen verdeeld worden. Deze wensch
des keizers is aan de verschillende colleges
medegedeeld, die meest reeds besloten hebben,
er gehoor aan te geven.
Nederland.
Meppol, 25 Jan. De.Meppeler Cl. bevat
nog enkele bijzonderheden, in verband staande
met den alhier gepleegden kindermoord, de
I ontdekking van de vermoedelijke daders, en
de arrestaties.
Na het verhaal, hoe de plankjes van een
sigarenkistje tot de eerste vermoedens hebben
geleid, laat het blad volgen
Aan den wachtmeester was op het eind
vap het vorige jaar, evenals velen anderen,
de vermoedelijke zwangerschap van G. K.,
pleegdochter van de vroedvrouw van V., ter
oore gekomen. Stellige geruchten gingen ook
omtrent een verboden omgang van den agent
G. met dit meisje.
De wachtmeester nu, wist zich eindelijk
zooveel gegevens te verschaffen, dat hij niet
langer aarzelde en den agent G. arresteerde.
Deze ontkende echter alles. Toen werd
de pleegdochter G. K. in verhoor genomen
en deze, hoewel aanvankelijk ook alles
loochenende, viel ten slotte door de mand en
bekende op Zondagmiddag 8 December van
het vorige jaar, zich geheel alleen in bet
huis van hare pleegouders bevindende, bevallen
te zijn van een kind van het mannelijk
geslacht. Ook de pleegouders, v. V. en
echtgenoote, werden door den wachtmeester
gehoord en ook aan deze twee personen wist
bij de bekentenis te ontlokken, dat hunne
pleegdochter dien dag bevallen was.
De agent G. bekende' toen verboden
omgang te hebben gehad met G. K., geweten
te hebben dat het meisje bevallen was en
ten slotte: het lijkje van het kind te hebben
vervoerd.
Aan den wachtmeester was bekend, dat op
9 December j.l., de dag na de bevalling van
G. K., de agent G. van zijn superieur, den
inspecteur van politie, verlof had bekomen
naar zijn moeder, wonende in Limburg, te
gaan, daar deze volgens G.'s zeggen, plotseling
ernstig ongesteld was geworden. G. was dien
dag op reis gegaan met een koffer bij zich.
Een en ander, in verband met het vinden
van het lijkje op de bazaltglooiiDg bij Ooster
beek, leidde tot de arrestatie van G.
Er zijn vele omstandigheden, die er op
wijzen dat G., op den avond van den dag
der bevalling, het kind ten huize van v. Y.
heeft gedood.
Bij het vervoer van G. en de vroedvrouw
v. V. naar Assen had eene dichte volks
menigte zich lang vóór het uur van ver
trek verzameld èu bij de maréchaussée-
kazerne, èu bij het station. Circa een uur
vóór bet vertrek van den trein reed echter
een rijtuig voor de kazerne en daarin werden
de beide aangehoudenen met den wacht
meester en maréchaussee gereden naar Ruiner-
wold, om daar aan de halte den trein naar
Assen te nemen. Het publiek te Meppel
scheen dit te hebben bemerkt, althans zeer
velen namen hier te Meppel een kaartje naar
Ruinerwold en vertrokken derwaarts. Er
werden bij het instappen van G. luide kreten
van verontwaardiging tegen hem geuit.
Amsterdam, 25 Jan. Door twee Duitsch
sprekende personen werd aa.r het loket der
H. IJ. S. M. een banknoot van 100 dollars
ter wisseling aangeboden, waarop f 235 werd
uitbetaald.
Later bleek evenwel, dat het biljet waardeloos
was. De onbekenden hadden zich inmiddels
stadwaarts begeven.
Het is echter aan rechercheurs gelukt, de
vermoedelijke daders op te sporen. Zij werden
in de Warmoesstraat aangehouden en naar
het bureau Oudebrugsteeg gebracht. Het
bleken Duitschers te zijn, logeerende aan de
Prins Hendrikkade; zij bekenden de bewuste
banknoot te hebben gewisseld. In het bezit
van den één werd bevonden een zevental
bank- en muntbiljetten benovens eenig
kleingeld (Hollandsch en Duitsch), en bij den
ander eveneens een bedrag in Hollandsch
geld en enkele Duitsche munten.
Utrecht, 24 Jan. In den laatsten tijd
werden op het Centraalstation alhier, uit de
kas van het publiek telefoouvertrekje, her
haaldelijk de daarin door de gebruikers
geworpen dubbeltjes gemist.
Teneinde den dief te betrappen werd
vanwege de telefoonmaatschappij een inrichting
gemaakt, waardoor bij het openen van het
deurtje der kas een electrisch schelletje
overgmg in het bureau van den restaurateur,
van waar men het gezicht op het telefoon
vertrekje heeft.
Reeds den eersten dag werd de restaurateur
door het sein gewaarschuwd en snelde hij
met een paar anderen naar het bureau,
waar zij tijdig aankwamen om het vertrekje
te zien verlaten door een bediende van de
telefoonmaatschappij, voor wien blijkbaar de
gemaakte inrichting geheim gebleven was.
De man ontkent echter het geld uit de
kas ontvreemd te hebben.
De zaak is in handen der politie.
Wageningen, 25 Jan. Dooreen rechercheur,
vergezeld van den burgemeester en gemeente
geneesheer, werd 's nachts om half twaalf in
een vroegeren ijskelder in den Holleweg
(Wageningsche Berg) aangetroffen een huis
gezin, bestaande uit man, vrouw en 7 kinderen,
die daar op een ruimte van iets meer dan
een vierk. M. verblijf hielden.
De burgemeester liet het gezin onmiddellijk
in een logement onder dak brengen.
Thans is door de diaconie, die eerst geen
hulp wilde verleenen, een woning gehuurd.
Eenige jaren geleden viel den man nog een
erfenis van f 2200 ten deel, die, tegelijk met
zijn ernst tot werken, heel spoedig verdween.
's-Hertogenbosch, 24 Jan. In de
Donderdagavond alhier gehouden gemeente-
raads-vergadering deelde de voorzitter, jhr.
Van der Does de Willebois, mede, dat het
College van Regenten over de Godshuizen
alhier, op verzoek van Burgem. en Weth.,
een nader rapport zal indienen omtrent het
tekort in kas van den sedert December 1900
verdwenen en daarna ontslagen ontvanger
der Godshuizen, F. J. A. Yan Weert, welk
tekort, eerst niet te ontdekken, voor enkele
weken geleden op ODgeveer f 85.000 werd
geraamd.
Door dit verzoek te doen, schijnen Burgem.
en Weth. de meening van het publiek te
deelen, dat bedoeld «tekort" nog grooter is,
en de toezegging van een nader rapport door
het College van Regenten wijst er wel
eenigszins op, dat men zich op een nog
belangrijker deficit kan voorbereiden.
Breda, 25 Jan. In den afgeloopen nacht,
omstreeks één uur, brak plotseling een
geweldige brand uit in de Lange Brugstraat
alhier.
Het huis, bewoond door de firma Dalinghaus,
in mantels en manufacturen, stond te half-
twee in volle vlam. Nagenoeg niets kon
worden gered. De bewoners zijn met moeite
gered en dezen morgen leverde het eens zoo
nette winkelgebouw niets dan bet aanzien
van een geheel uitgebrand pand. Honderden
en honderden menschen vullen als kijklustige
toeschouwers de Lange Brugstraat. De puinen
zijn nog steeds rookende.
Zierikzee, 27 Jan. Vrijdagavond ten acht
ure werd in de Concertzaal alhier gehouden
de door het Middelburgsche Comité voor
Algemeen Kiesrecht uitgeschrevene openbare
vergadering. Als spreker trad op de heer
F. W. N. Hugenholtz, lid der Tweede Kamer,
die tot onderwerp gekozen had «De strijd
der arbeiders om vertegenwoordiging". In
grooten getale, uit alle kringen der bevolking,
was men ter vergadering opgekomen. Liberalen
en anti-revolutionairen zaten broederlijk en
vreedzaam naast elkaar om te luisteren naar
één der woordvoerders van de Sociaal-
demokratische Arbeiderspartij, de eerste, dien
wij binnen deze muren te hooren kregen.
Met een kort woord werd door den Voorzitter
van het Middelburgeche Comité de vergadering
geopend, en aan haar de spreker van den
avond, de heer Hugenholtz, een geboren
Zierikzeeënaar, voorgesteld, nadat door hem
het doel, waarmede deze vergadering was
belegd, was uiteengezet.
De heer Hugenholtz begon zijn rede, die
blijkbaar voor de vuist weg werd uitgesproken,
met de herinnering aan het feit, dat de
beweging in Nederland voor algemeen kies
recht niet nieuw is, maar al dateert vau 25
35 jaar herwaarts. Daar is zelfs reeds een
periode geweest, dat de strijd voor algemeen
kiesrecht een meer geanimeerd karakter had
dan nu. Ia 1870 werd te Heerenveen in de
opene lucht een meeting gehouden, bijgewoond
door 10.000 menschen, die schier allen met
vurige geestdrift bezield waren voor den strijd
tot verkrijging van dit recht. Tengevolge van
die beweging diende Tak van Poortvliet zijn
bekend wetsontwerp in, dat evenwel verworpen
werd. Later kwam dat van Yan Houten,
waardoor het kiesrecht aanmerkelijk werd
uitgebreid. In weerwil van dit resultaat is
toch de beweging van destijds als een mis
lukte te beschouwen. Men verbeeldde zich,
dat men zich slechts op het recht behoefde
te beroepen om het kiesrecht te bemachtigen.
Men dwaalde. Het bleek, dat het een macbts-
kwestie was.
De strijd voor het algemeen kiesrecht is
nu opnieuw aangebonden, en men zal niet
eer rusten, voordat men dien tot een goed
einde hééft gebracht.
Waar plichten zijn opgelegd, moeten, zeide
spreker, ook rechten gegeven worden.
De arbeiders, en hiertoe behooren zoowel
zij, die met het'hoofd, als die met de hand
arbeiden, hebben drie hoofdplichten te ver
vullen
1°. moeten zij de meeste belastingen
betalen, zoowel indirecte als directe. Spreker
lichtte dit uitvoerig toe;
2°. moeten zij het vaderland verdedigen,
en worden zij daardoor gerukt uit hun arbeid,
uit huQ gezin, waarvoor zij mede den kost
verdienen
3°. moeten zij arbeiden tot verdrijving van
den honger, en met de wetenschap, dat zij
de vruchten van hun arbeid voor het grootste
deel niet voor zich zelve mogen behouden.
Tegenover die drie drukkende plichten
dient voor den arbeider een recht te staan.
En dat recht bestaat hierin mede te mogen
over de wijze, waarop 's lands
belangen behartigd worden.
Van de heeren is ten aanzien van het
algemeen kiesrecht niets te verwachten. De
strijd voor dat recht moet door do arbeiders
zelve gestreden worden. De katholieke
arbeiders meenen ten onrechte, dat het alge
meen kiesrecht strijdt met hun godsdienstige
denkbeelden. Ter gelegenheid van de be
handeling van het ontwerp-Tak van Poortvliet,
dat slechts uitsloot hen, die bedeeld zijn, en
hen, die niet lezen en schrijven kunnen, heeft
toch Kolkman, een katholiek afgevaardigde,
voor dat ontwerp een lans gebroken. In het
buitenland is geen katholiek tegen 't algemeen
kiesrecht op grond van godsdienstige bezwaren.
En als er een pastoor mocht zijn, die er
tegen is, dan is dat niet op grond van zijn
geloofsovertuiging, maar uit vrees voor de
brandkast. En hoe staan, vraagt spreker, do
anti-revolutionairen nu tot deze kwestie? Hij
doet uit «Ons Program" van Dr. Kuyper,
den man van de x>kleine luyden", onderscheidene
aanhalingen om aan te toonen, dat deze
weleer een zuiver demokratisch standpunt
innam. Onder anderen citeerde hij het volgende
«Ter uitbreiding vaa den rechtmatigon
«volksinvloed moet de volksvertegenwoordiging
«in toenemende mate de zuivere uitdrukking
«worden van het nationale leven. Naar
«gelang de Staten-Generaal in dit opzicht
«aan nationale kracht winnen, in diezelfde mate
«moeten zij ook winnen aan zedelijken invloed".
En wat doet nu deze volkskampioen als
minister? Hij verloochent zijn geheel verleden,
en negeert de kiesrechtkwestie. Toen men
van de linkerzijde met allerlei citaten uit
«Ons Program" voor den dag kwam, toen
zeide hij van al dat oude plunje van vóór
30 jaren niets meer te willen weten. Men
vertrouwde in de Kamer zijn eigen ooren
niet, toen men dat hoorde. Niet één der
anti-revolutionairen stond op om daartegen
te protesteeren. En waarom is Dr. Kuyper
nu eensklaps zoo conservatief geworden? IJ ij
weet, dat de linkervleugel der anti-rev.
partij, waartoe bij behoort, niet sterk genoeg
is, en dat aan den rechtervleugel mannen
gereed staan, die gaarne zijn plaats willen
innemen.
Nu heeft de sociaal-demokratische Arbeiders
partij een beweging door het geheele land
voor algemeen kiesrecht op touw gezet, en
als die beweging sterk en krachtig genoeg
wordt, dan zal Dr. Kuyper zich wel aan het
hoofd er van stellen. De gebeurtenissen
verrassen vaak den mensch. Wie had in
1848 aan Grondwetsherziening gedacht? En
toch kwam zij, dank zij de revolutie, die in
het buitenland losbarstte. In België broeit er nu
iets. Men heeft daar elkaar de hand gereikt
tot verovering van het enkelvoudig kiesrecht.
Gelukt dat, dan kan dit ook van invloed op ons
wezen.
Na de pauze besprak de spreker de kies
wet van Van Houten, en onderwierp die in
verband met art. 80 der Grondwet aan een
scherpe kritiek. Er zijn zes groepen van
kiezers, te wetenbelastingkiezers, huur- of
woningkiezers loonkiezerspensioenkiezers,
spaarkiezers en examenkiezers. Op de
600.000 kiezers zijn er slechts 199 pensioen
kiezers, 3086 spaarkiezers, en 2467 examen-
kiezers. Uitgesloten van het kiesrecht zijn
567.000 staatsburgers, schier allen behoorend
tot de arbeidende bevolking.
Wat is van de huidige regeering voor de
arbeiders te verwachten? Niet veel. In de
Troonrede werd wel door haar gesproken
van het aanschaffen van snelvuurgeschut, dat
12 millioon zal kosten, zoodat de oorlogs-
begrooting, die reeds 42 millioen bedraagt,
daarmede zal verhoogd worden. Al dat geld
voor het leger is weggeworpen geld, want
er is geen vijand, dien ons land belaagt. De
vijand, dien men met het leger bestrijden
wil, dat zijn de arbeiders. Men heeft dat bij
de werkstakingen te Rotterdam en Dordrecht
kunnen zien.
Wij hebben de rede van den heer Hugen-
i holtz, die door het auditorium daverend werd
toegejuicht, met het oog op onze plaatsruimte
j niet volledig weergegevenwij deden hier
en daar slechts een greep. Welk standpunt
men ook in de onderscheidene kwesties, die
door spreker behandeld zijn, moge innemen,
hoe verschillend men ook over deze moge denken,
hierover zal men het vrijwel eens zijn, dat
men voor zich had een begaafden redenaar,
die door den gloed van zijn overtuiging zijn
hoorders, tot welke partij, tot welken kring
der maatschappij zij ook behooren mochten,
meesleepte.
I
