/intik/nsiiii
NIEUWSBODE
Donderdag 13 Juni 1901.
(Z ieri li. zeesche
C o u r a n t).
J. A. DE BRUIJNE,
G. A. VORSTERU VAR OVEN.
Uit Stad 0H Provincie.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Nóord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
57ste JAARGANG. No. 7549.
Dlreoteuri JS-. «T. OE LOOZE.
Redacteuren:
A. FRANKER.
J. WAALE, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws.
AdvertentiënTan 1 3 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts.kunnen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betaling-en moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. Frünked, Havenpark 348, Zierikzee.
Yerkiezing Tweede Kamer.
Hoofdkiesdistrict Zierikzee.
Yoor de verkiezing op Vrijdag den 14en
Juni van een lid der Tweede Kamer
bevelen wij den kiezers van het hoofdkiesdistrict
Zierikzee aan hun stemmen uit te brengen
op den Heer
die, doorkneed in de parlementaire geschiedenis
van ons land, veelzijdig ontwikkeld, en grondig
bekend met de behoeften van ons district,
antecedenten heeft, die recht geven tot de ver
wachting, dat hij, gekozen, de belangen van het
rijk in het algemeen, en die van deze streek in
het bizonder met de hem ten dienste staande
gaven op krachtige wijze in onze volksvertegen
woordiging zal bevorderen.
Yerkiezing Tweede Kamer.
Hoofdkiesdistrict Goes.
Voor de verkiezing op Vrijdag den 14en
Juni van een lid der Tweede Kamer
bevelen wij den kiezers van het hoofdkiesdistrict
Goes aan hun stemmen uit te brengen op den heer
den veeljarigen bekwamen, hooggewaardeerden
secretaris der Maatschappij tot bevordering van
Landbouw en Veeteelt in Zeeland, een erkende
specialiteit op landbouwgebied, die, afgevaardigd
naar de Tweede Kamer, in dit wetgevend
lichaam een ongetwijfeld gezaghebbend en waardig
vertegenwoordiger der landbouwbelangen zal zijn.
President Krüger is hedenvoormiddag
onverwachts uit Hilversum alhier aangekomen.
Hij zal eenige dagen in huiselijken kring
doorbrengen bij zijn vriend, den beer "Wolmarans,
aan den Scheveningschenweg.
Men denkt dat president Krüger alhier een
bijecvkomst zal hebben met mevrouw Botha,
die Janavond te Brussel wordt verwacht.
IHEUWfSTIJPIglGEII,
De Transvaalsoh Engelsche
oorlog.
Het Engelsche leger in Zuid-Afrika heeft in
de afgeloopen maand 59 officieren en 719
minderen verloren. Voegen we hier nog bij,
dat 2528 manschappen door ziekte en ongevallen
het leven er bij inschoten, dan komen we tot
een totaal verlies van 3306.
Van den aanvang van den oorlog tot heden
heeft de Britsche gelddorst 66,197 menschenlevens
gekost en 19,648 manschappen werden buiten
gevecht gesteld. En hoeveel zal hij nog eischen
Londen, 10 Juni. Uit Kaapstad wordt van
Zaterdagavond gemeld, dat de levensmiddelen
te Johannesburg uiterst schaarsch zijn en dat
er een samentrekking van Britsche troepen
plaats vindt, in verband met het krachtdadig
optreden der Boeren in de omgeving.
Een officiëel telegram van 8 Juni uit
Kaapstad meldt, dat in de afgeloopen week 18
gevallen van pest voorkwamen, waarvan 10
sterfgevallen. Tot dusver zijn 684 gevallen en
318 sterfgevallen geconstateerd, tot en met 7
Juni. Onder de lijders waren 173, onder de
gestorvenen 57 Europeanen.
Te Port-Elisabeth zijn tot dusver 7 gevallen
van pest voorgekomen.
Volgens de Weekly Despatch heeft
mevrouw Botha Zaterdagavond een bezoek
gebracht aan het departement van koloniën en
is zij daarna ontvaDgen door lord Roberts en
Brodrik, den minister van oorlog. Het heet, dat
mevrouw Botha ook een onderhoud zal hebben
met lord Milner.
Bij al de blufferige berichten, de opge
schroefde telegrammen en de halve waarheden,
die van Engelsche zijde de wereld worden
ingezonden en die de Boeren vrienden soms
zouden doen twijfelen aan het succes der strijders
voor hunne vrijheid, is het noodig nu en dan
het oordeel te vernemen van een die recht heeft
van meespreken. En daarop kunnen wij thans
weer eens wijzen
De redactie van het Iibld. ontving de vorige
week een bezoek van een oorlogscorrespondent
van de New-York Worldden heer Sangree, die
uit Zuid-Afrika is teruggekeerd, omdat de strenge
censuur hem belette zijn opdracht te vervullen.
Uit zijne mededeelingen sprak het vaste ver
trouwen op den einduitslag van den strijd. De
Boeren, zeide do heer Sangree, vechten nu veel
aanhoudender dan in den aanvang. Nu zij niet
meer hunne vrouwen en kinderen kunnen gaan
zien, die in de Britsche kampen zijn opgesloten,
gevoelen zij geen behoefte meer aan verlof dat
dikwijls in het begin van den oorlog de Boeren-
commando's, zoo te onpas, verzwakte. Indertijd
liet zich een Boer door het vooruitzicht van eon
zwaar gevecht tegen een overmachtigen vijand
volstrekt niet weerhouden om te gaan zien hoe
vrouw en kinderen het maakten. Thans is deze
reden voor hun heengaan de eenige ver
vallen, en blijven zij doorvechten. Zij hebben
munitie genoeg en staan nog met 12000 h
13000 man in het veld, benevens een duizend
tal Kaapsche kolonisten, die zich bij hen hebben
aangesloten. Als zij bet nog zes maanden willen
uithouden, zal Engeland den strijd moeten
opgeven. De Engelsche troepen zijn den oorlog
al lang moede en het Engelsche volk de
heer Sangree heeft zich ook een weinig op de
hoogte van de stemming te Londen gesteld
meent, dat de onderneming al te veel geld heeft
verslonden.
»Als de Boeren volhouden zal de oorlog over
zes maanden werkelijk geëindigd zijn ten gunste
der Boeren", meent de correspondent van de
N.'Y. World, en deze woorden hebben te grooter
beteekenis daar hij gelijk vele anderen
in den aanvang volstrekt geen sympathie gevoelde
voor de Boeren, maar hen eerst in de latere
dagen van den strijd heeft leeren waardeeren.
Amerika.
Terwijl de menschen te New-York loopen te
puffen bij een hitte van 85 graden Fahrenheit
in de schaduw, is het in andere deelen van de
Vereenigde Staten, of men midden in den
winter is. In den staat Zuid-Dacotah bijvoorbeeld
heeft het hevig gesneeuwd, waardoor groote
schade aan de te veld staande gewassen,
voornamelijk aan het graan, is toegebracht. In
Oregon, aan de kust van do Stille Zuidzee,
veranderde het weer dezer dagen van zomerhitte
in vrieskou. Zaterdag vroor het er 6 graden!
Engeland.
i Londen, dl Juni. In het Lagerhuis heeft
Chamberlain verklaard, dat Milner waarschijnlijk
in Augustus naar Zuid-Afrika zal terugkeeren.
BelgiS.
De Senaat heeft de voornaamste artikelen
van de wet tegen het spel, zooals die door de
Kamer werden aangenomen, (waarbij o.a. het
spel op zichzelf eén strafbaar misdrijf werd
verklaard) met 53 tegen 28 stemmen verworpen,
i Maar daarentegen nam bij met bijna algemeene
I stemmen de artikelen aan, zooals die door de
Commissie uit den Senaat werden gewijzigd in
I dier voege, dat het voordeel trekken uit het
spel als beroep gestraft wordt met gevangenis
straffen van 8 dagen tot 6 maanden. Het
artikel, waarbij aan Ostende en Spa het houden
van speelbanken wordt toegestaan tot 31 October
1903, werd met 41 tegen 35 stemmen aangenomen.
I Nederland.
Arnhem, 10 Juni. Heden ochtend, omstreeks
kwart vóór achten, werd op de Hommelstraat
alhier een geweldige slag gehoord, onmiddellijk
gevolgd door het rinkelen van glasscherven en
het neervallen van brekende voorwerpen. Het
bleek, dat er in den galanteriewinkel van den
heer M. een gasontploffing had plaats gevonden,
tengevolge waarvan de twee groote ruiten tot
splinters werden geslagen en de uitgestalde
zaken de straat op werden geslingerd, waar ze
j niet tegen bestand waren. Mej. V., die juist
passeerde, werd door de stukken aan het hoofd
en de handen verwond. De 18-jarige W. L.,
wonende in het Luthersche hofje aldaar, kreeg
1 een groote glasscherf in den hals, waardoor een
hevig bloedverlies ontstond en de jongen, na
I voorloöpig-door den barbier v.'L. te zijn verbonden,
J naar het militair hospitaal werd vervoerd, alwaar
diens toestand niet buiten gevaar werd geacht,
j Vermoedelijk is een lek in de leiding oorzaak
van de gasontsnapping. Toen van morgen een
bediende een lucifer aanstak, volgde natuurlijk
onmiddellijk de ontploffing. De bediende kreeg
geen letsel en er ontstond ook geen brand.
's-Gravenhage, 10 Juni. Naar het Dagbl.
verneemt, zijn tusschen het Haagsche gemeente
bestuur en het rijk de onderhandelingen geopend
ter verwezenlijking van de volgende plannen:
1°. Aankoop van het landgoed «Zorgvliet",
met de bedoeling daar een nieuw paleis te doen
verrijzen ter beschikking van H. M. de Koningin,
met ingang aan den Ouden Scheveningschenweg.
2°. Het stadhuis over te brengen naar bet
tegenwoordige koninklijk paleis in het Noordeinde.
3°. Het tegenwoordige stadhuis te bestemmen
voor gemeentemuseum, en aan het gebouw aan
den Korten Vijverberg een ander bestemming
te geven.
4°. Het afbreken van de jongst door de
gemeente aangekochte perceelen Noordeinde 138
en 140, ten einde een nieuwen, breeden verkeers
weg tot stand te brengen, verbindende bet
Noordeinde met den Prinsessewal.
5°. Ter gedeeltelijke dekking van de met
deze plannen gepaard gaande financiëele gevolgen
een strook van het landgoed «Zorgvliet" langs
de Stadhouderslaan als villa-bouwterreinen in
exploitatie te brengen.
Onnoodig er bij te vermelden, dat deze plannen
slechts in hoofdtrekken zijn weergegeven.
Zierikzee, 12 Juni. Op 10 Juni j.l. is
alhier, na betrekkelijk korte ziekte, overleden
de heer GERRIT KOK, directeur der Hoogere
Burgerschool en Burgeravondschool, een man,
die 36 jaren, immers het beste deel zijns levens,
hier heeft doorgebracht als voorganger der
jeugd op de baan der wetenschap.
Als onderwijzer te Voorburg werd hij 14 Juni
4865 te Zierikzee benoemd tot hoofdonderwijzer
aan het toenmalig instituut voor jongens, uit
welke betrekking hij op 15 Augustus 4867
overgeplaatst werd als hoofd of directeur van
de openbare school voor meer uitgebreid lager-
en middelbaar onderwijs alhier, een voor
bereidende school voor de latere Hoogere
Burgerschool.
Toen laatstgemelde inrichting in den loop
van 1869 tot stand kwam, werd de heer KOK
op 12 April van dat jaar, met ingang van
1 September d. a. v., benoemd tot directeur en
leeraar in het Hoogduitsch aan de Hoogere
Burgerschool en leeraar in de wiskunde aan de
Burgeravondschool, welke betrekking hij tot zijn
overlijden heeft vervuld.
Gedurende eenige jaren was de overledene
ook schoolopziener in dit arrondissement, uit
welke betrekking hij op zijn aanvraag met
1 Januari j.l. eervol ontslag bekwam.
Als directeur der school had hij uitnemende
en groote verdiensten, en de eigenaardige
moeilijkheden, aan die betrekking verbonden,
werden door hem steeds met het meeste beleid
onder de oogen gezien en afdoende opgelost.
Stil levende, nam hij weinig deel aan het
openbare leven, en alleen in het kerkbestuur
der Hervormde Gemeente had hij zitting, terwijl
het Zeeuwsch genootschap der wetenschappen
hem onder zijne leden telde.
De heer KOK, die 17 Januari 1836 te
Bennebroek geboren was, bereikte dus den
leeftijd van 65 jaar, en als man van grondige,
degelijke en algemeene konnis was hij een
persoonlijkheid, die bij alle leerlingen en oud
leerlingen der Hoogere Burgerschool en Burger
avondschool niet licht zal vergeten worden.
"Wij herinneren den werkgevers, dat,
volgens art. 57 der Kieswet, zij verplicht zijn
de werklieden-kiezers gelegenheid te geven, om
aan hun kiezersplicht te voldoen.
Op overtreding van deze bepaling stelt de
"Wet een hechtenis van ten hoogste 14 dagen
of een geldboete van hoogstens f 75.
Tengevolge van de uitloving der rijks-
premiën zijn in het afgeloopen jaar ongeveer
700 zeebonden gedood in ons land.
Bij kon. be8l. is aan den heer J. Zaayer Pz.
op zijn verzoek met ingang van 1 Juli a.s.
eervol ontslag verleend als kantonrechter-plaats
vervanger in het kanton Sommelsdijk.
Oosterland, 12 Juni. Toen 1.1. Zondagmiddag
eenige jongelui op het zuideinde van den polder
Bruinisse aan het zwemmen waren, geraakte er
één, die evenals zijn makkers niet al te goed
zwemmen kon, op korten afstand van den zoo-
genaamden blinden dam, op een vrij diepe plaats,
aan het zinken. Dit werd door L. Beije, die
juist in zijn nabijheid was, opgemerkt. Deze
waarschuwde zijn makkers, en door dezen ge
holpen, door elkander met de hand vast te houden,
mocht hij het genoegen smaken, den drenkeling,
die reeds niet meer te zien was, behouden op
het droge te brengen.
Een woord van hulde aan den Hinken redder
en zijn makkers mag hier dan zeker op zijn
plaats heeten, doch ook tevens een waarschuwend
voorbeeld aan hen, die niet goed zwemmen
kunnen, zich vooral niet in zulke diepe wateren
te wagen.
Verplaatst van Suawouda naar Irnsum de
brievengaarder H. SijbeDga.
Bruinisse, 12 Juni. Voor een stampvolle
zaal trad gisterenavond in de conferentiekamer
op de heer A. J. de Bruyne van Zierikzee. Na
een uiteenzetting zijner beginselen behandelde
de spreker in 't bizonder de belangen van vis-
scherij en landbouw en gaf de middelen aan,
waardoor zijns inziensdie belangen op de beste
wijze zouden bevorderd worden. Hij verklaarde
zich een tegenstander van beschermende rechten.
Verder besprak hij de leerplichtwet, en gaf als
zijne meening te kennen, dat evenals zulks bij
de dienstplichtwet bepaald is, aan ouders, die
er werkelijk nadeel van hebben, dat hunne kin
deren de school moeten bezoeken, vergoeding
zou toegekend moeten worden. Aan het debat
werd deelgenomen door ds. Van Bueren, die
hulde bracht aan den keurigen vorm, waarin de
spreker zijne denkbeelden gekleed had, en aan
de groote bekwaamheid, waarvan deze blijk gaf,
maar toch om des beginselswille hem moest
bestrijden.
Evenzoo nam aan het debat deel de heer
Bastmeijer, die hetzelfde zeide, wat hij reeds
te Nieuwerkerk en te Oosterland tégen den
spreker aangevoerd had, en door den heer S. Hage,
die zich bepaalde tot een vraag.
Uitvoerig werden de genoemde heeren door
den heer De Bruyne beantwoord, die aan het
einde van zijne repliek krachtig toegejuicht werd.
Vrijdag j.l. geraakte een tweejarig jongetje
in de Dee. Gelukkig werd het ongeval bemerkt
door den gemeen te-veld wachter Bastiaanse, die
het knaapje, dat reeds bewusteloos was, nog
tijdig uit het water haalde.
Stavenisse, 10 Juni. Binnenkort zullen de
Provinciale Staten dezer provincie een gewichtig
besluit moeten nemen inzake de spoorboot-onder
neming ZierikzeeMiddelburg v.v. Een zeker
aantal jaren geleden, werd door genoemd college
een jaarlijksche subsidie van f 24000 aan bedoelde
onderneming gegeven, teneinde zoodoende het
isolement van SchouwenDuiveland zooveel
mogelijk op te heffen. Thans, nu de stoomtram
BrouwershavenSteenbergen en dienst Zijpe
Rotterdam, door de hooge subsidies van rijk en
provincie, in exploitatie is, zou men zoo zeggen,
is alle reden voor deze hooge subsidieering ver
vallen. Mocht de meerderheid der Staten echter
voor de f 24000 jaarlijks aan subsidie blijven
stemmen, dan ware het zeer te wenschen, dat er
een groote verandering in den dienst tot stand
kwam. Eenige maanden geleden reeds is aan
Gedep. Staten dezer provincie per request, door
een tal van belanghebbende en belangstellende
bewoners van het eiland Tholen, verzocht om de
morgenboot uit Zierikzee en de avondboot uit
Middelburg alhier aan den Provincialen steiger
te doen aanleggen. Naar men zijdelings verneemt,
moeten de aandeelhouders van den stoombootdienst
(of de directie) niet genegen zijn hieraan mede
te werken. Toch zou de inwilliging van dit ver
zoek niet onbillijk zijn. Het eiland Tholen, dat
nog zoo weinig uit de provinciale fondsen heeft
genoten en toch ook aan alle subsidies van
stoomtram- en stoombootondernemingen moet
betalen, mag in dezen wel eens geholpen wonden
door een betrekkelijk kleine uitbreiding van een
bestaanden dienst, die jaarlijks 24 duizend gulden
van de provincie trekt, vooral thans, nu er door
het totaal gemis aan medewerking van gemeente
en polderbesturen, helaasvan de ontworpen
stoomtram StavenisseTholen zeer zeker in de
eerste jaren wel niets zal komen. Om de „Spoor
boot" meer aan haar naam te doen beantwoorden,
zou een groote verandering in den dienst evenwel
meer afdoende wezen. Waarom de dienst niet
zóó veranderd, dat er alleen gevaren werd van
Zierikzee, Stavenisse, Catsche Veer, Kortgene,
Wolfaartsdijk v.v., dan zouden er in den zomer
dagelijks minstens 3 diensten heen en weer
kunnen wezen en dan waren in Schouwen
Duiveland, èn Tholen èn Noord- en Zuid-Beveland,
dus een groot welvarend deel van Zeeland, door
den thans gesubsidieerden dienst gebaat. Per
omnibus of misschien een paardentram zou men
van Wolfaartsdijk naar het spoor kunnen komen
en dan was de dienst een echte spoorbootdienst.
Nu gebeurt het immers ook meermalen, dat men,
uit Zierikzee komende, reeds aan het Catsche
Veer moet afstappen om over Goes tijdig te
Middelburg te kunnen komen, indien men b.v.
naar Vlissingen, Terneuzen of Breskens moet.
Waar de lasten gelijkelijk betaald moeten worden,
moet men ook zooveel mogelijk van de lasten
gelijkelijk laten genieten.
Door aan het bovenstaande te voldoen, zou
het bestuur der provincie, dat toch voor alle
deelen zooveel mogelijk gelijk moet zorgen, zeer
zeker in het belang van velen, ja van zeer velen,
die toch allen bewoners van Zeeland, dus ook
allen gelijk belastingplichtig zijn, handelen.
Noordgouwe, 12 Juni. Maandagavond trad
alhier voor een 40-tal kiezers, waaronder slechts
enkele anti-revolutionairen, de heer D. Mulder
van Zierikzee op. Op eenvoudige en bezadigde
wijze besprak hij de beginselen zijner partij. Aan
de Tweede Kamer moet geen wetgevende macht
worden toegekend, de Koningin regeert bij de
gratie Gods en bijgevolg moeten de Staten'
Generaal slechts controleeren en waken tegen
despotisch handelen van den Souverein. De
revolutie van 1789 was een Gods oordeel. Twee
hoofdrichtingen waren in de politiek op te merken,
n.l. die met en die zonder God in de staatkunde
rekenen. Tot de eerste behooren de anti-liberalen,
tot de tweede de liberalen. De politieke ont
wikkeling van het volk gaat vooruit, en toch
beperkt de overheid de vrijheid. De pas ingediende
armenwet, die, wat hij een stout bestaan noemde,
de vrijheid der diaconiën aanrandde, was met de
leerplichtwet daar om die beperkingen der vrij
heid te bewijzen. Eerst wanneer het hoog noodig
