ziriiihznscin
NIEUWSBODE.
Zaterdag 18 Hei 1901.
(Zierilizeesche
C o u. r a n t)
57ste JAARGANG. No. 7539.
Tweede Blad.
lETÉUWSTUDiSGlll.
AOVERTENTIEN.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indife enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
Directeur «T. DE LOOZE.
Redacteuren
A. FRANKEL.
J. WAALE, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws.
Advertentiënvan 1—3 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts.kunnen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaateruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. FbéInkel, Havenpark 348, Zierikzee.
De Transvaalsch - Engelsche
oorlog.
Brussel, 15 Mei. De Bleu verklaart,
dat men uit het feit, dat president Krüger en
andere vertegenwoordigers van Transvaal in
stilte handelen, ten onrechte de gevolgtrekking
maakt, dat Engeland de gelegenheid zal worden
gelaten om tot het uiterste te gaan met zijn
misdadig werk. Zekere omstandigheden verzetten
zich nog tegen een tusschenkomst, maar er zijn
enkele welingelichten, die weten, dat er geleidelijk-
weg een actie ontstaat ten gunste van Transvaal
en Oranje-Vrijstaat. Meer kan er niet gezegd
worden om het werk niet te belemmeren.
Wanneer Engeland meent de Boeren definitief
overwonnen te hebben, zal een zekere mogend
heid of zullen meer mogendheden zich tegen
Engeland kanten, om het de vrucht van zijn
overwinningen te betwisten en om te eischen,
deel te kunnen nemen aan het opmaken der
rekening.
Londen, 15 Mei. Het heet nu, dat de
Engelsche regeering het overtuigend bewijs in
handen heeft, dat den Boeren versterkingen
worden toegezonden in den vorm van manschappen,
wapenen en ammunitie en dat die toevoer komt
over de noordelijke grens, uit de richting van
Duitsoh-Afrika. Reeds zijn er Duitschers en
Hollanders gevangen genomen, die langs dezen
weg de Boerenstrijdmacht bereikt hadden. In
militaire kringen wordt het optimisme, in
regeeringskringen voorgewendvolstrekt niet
gedeeldde deskundigen meenen, dat de
toestand zoo n& als vóór dezen, ernstig en
verontrustend is.
De correspondent van de Times te Standerton
seint over de operaties der Engelschen in den
noordelijken Vrijstaat dat er overal kleine Boeren-
korpsen van vijftig man en minder verspreid
rondtrekken, die bestaan uit Boeren, die niet
vechten, maar De "Wet's plan volgen om de
gezinnen mede te voeren en zoodoende geheele
streken te ontvolken, hetgeen de Engelschen
belet inlichtingen te krijgen. Intusschen blijft
het geheele land vol vee, mielies en hoenders.
Den Engelschen colonnes is gelast alles weg
te voeren, hetgeen echter een tijdroovende arbeid
is. De Times-correspondent geeft den raad
snellere marschen te makenteneinde het
gevangen nemen der Boeren te bespoedigen, wat
gewenschter is dan het maken van allerlei buit.
De spoorlijnen bezuiden Elandsfontein zijn nu
goed bewaakt, daar de Engelschen overal langs
den weg blokhuizen hebben gebouwd, waarin
garnizoen is gelegd.
Generaal Broadwood, die ziek is, is naar
Kaapstad vertrokken.
De correspondent van de Daily Mail te
Brussel heeft inzage gehad van een brief van
mevrouw Botha aan een vriendin te Brussel,
waarin zij schrijft, dat Kitchener persoonlijk
geneigd is den Boeren volledige zelfregeering
te bewilligen, maar dat de Engelsche regeering
volhardt bij inlijving der republieken.
De Morning Post verneemt uit Brussel, dat
dr. Leyds bericht heeft gekregen, als zoude
Botha eerlang 9000 man te velde brengen,
De Wet 5000, De la Rey 2500, Kreutzinger 1500,
Malan en Hertzog ieder 1000 en Fouché 800.
Van een Boer in Zuid-Afrika is te Berlijn
een briof ontvangen, waarin het volgende te
lezen staat omtrent het buitmaken van vee:
»W:t tineer ge leest, dat de Engelschen zooveel
schapen en ossen hebben medegevoerd, moet
ge u met voorstellen, dat zij deze dieren kunnen
behouden. Dat is onmogelijk. Britsohe officieren
erkennen zeiven, dat zij dezelfde kudden vele
malen buit maken".
Dus: telkens weer verliezen.
De commissie voor de schadevergoedingen,
die te Londen zetelt, hervatte deze week haar
arbeid. Er werd een officieele verklaring voor
gelezen, waarin werd medegedeeld, dat tot
beperking van de grenzen van het onderzoek de
commissie zich bij de toewijzing zal laten leiden
door het beginsel, dat een flinke en billijke
vergoeding zal worden gegeven voor directe
schade met inbegrip van daaruit voortgekomen
schade.
Namens de commissie verklaarde de voorzitter
met het oog op den twijfel, die klaarblijkelijk
was gerezen over den omvang van het onderzoek
1°. dat de commissie zich alleen kan bezig
houden met eischen van onderdanen van bevriende
mogendheden
2°. dat zij van oordeel is, dat de opper
bevelhebber der Britsche troepen in Zuid-Afrika
een onbeperkt recht heeft, om van het oorlogs
terrein te verwijderen alle personen, wier verblijf
door hem gevaarlijk, prejudicieel of lastig wordt
geacht en dat elke staat, krachtens de inter
nationale wetten, het recht heeft, vreemdelingen
uit te zetten, wier tegenwoordigheid gevaarlijk
wordt geacht
3°. dat zij zal onderzoeken, of in eenig geval
het recht tot uitzetting met onnoodige hardheid
was uitgeoefend
4°. dat zij na het onderzoek der eischen zoo
noodig naar Zuid-Afrika zal gaan, teneinde het
onderzoek ter plaatse voort te zetten
5°. dat zij na afloop van het onderzoek in
Zuid-Afrika naar Engeland zal terugkeeren en
dat zij, na te Londen nog de getuigen te hebben
gehoord, die zij zal noodig achten te hooren,
aan de regeering een verslag zal toezenden en
daarin de mate van schadevergoeding zal aan
geven.
In antwoord op een opmerking van mr.
Roosegaarde Bisschop zeide sir John Ardagh,
dat het afleggen van den onzijdigheidseed het
verlof om te blijven niet onherroepelijk maakt
het zou gemakkelijk kunnen gebeuren, dat zelfs
na het afleggen van den eed de tegenwoordigheid
van den betrokkene ongewenscht is. De voor
zitter stemde met deze zienswijze in.
Uit Southampton wordt gemeld, dat 5000
man troepen, meest vrijwilligers, uit Zuid-Afrika
verwacht worden.
Het transportschip aKildonan Castle" is met
4700 gewonden en zieken uit Zuid-Afrika te
Las Palmas aangekomen.
Rosmead, 45 Mei. Niet-officieel wordt bericht
dat Christiaan de Wet opnieuw de Kaapkolonie
binnengetrokken is. Hij zou nu in de Zuurbergen
staan met een Long Tom. Er verschijnen weer
kleine afdeelingen Boeren in dit district.
In eieren een goudmijn.
Engeland, dat in voorspoed en rijkdom een
langen tijd aan het hoofd van alle natiën heeft
gestaan, is het zich heel goed bewust, dat het
de laatste jaren er niet op vooruit is gegaan.
Het //made in Germany" heeft het, zeer
onaangenaam, tot die kennis gebracht. Daarom
wordt nu op velerlei gebied naar middelen
gezocht, om terug te winnen wat er te herwinnen
valt. Een der grootste economen en landbouw
kundigen, Arthur Montefiore Brice, breekt
herhaaldelijk een lans in de groote bladen voor
den Engelschen boerenstand, die met zijn vee
en de spade moet herwinnen, wat voor Engeland
verloren is. Want vooral op het gebied van den
landbouw is Engeland zeer ten achter gebleven
en millioenen bij millioenen geeft het jaarlijks
aan het buitenland uit voor producten, die even
goed in Engeland zelf konden worden verbouwd
of verkregen.
Zoo is het ook gesteld met den eierhandel,
zegt Brice in de Daily Mail. In het afgeloopen jaar
zijn er niet minder dan 2000 millioen eieren uit
Europa in Engeland ingevoerd. Welk een aantal!
zal men zeggen. Zeker, maar welk een enorm
kapitaal is daarvoor ook niet betaald I Gemiddeld
tegen drie cent per stuk maakt het 70 millioen
gulden. En elk jaar zal dit getal vermeerderen, als
de Engelsche boer nog niet begrijpt wat hem te
doen staat. In de maand Januari van dit jaar
zijn er reeds 5 millioen eieren meer ingevoerd
dan in dezelfde maand van 't vorig jaar.
Zoo men meende, werd verreweg het grootste
deel door Frankrijk geleverd en dit was ook
zoo tot voor korten tijd. Nu echter niet meer,
Frankrijk wilde het onderste uit de kan zien te
krijgen door groote hoeveelheden eieren tijdelijk
van de markt te houden en daardoor den prijs
op te drijven, maar het heeft het deksel op den
neus gekregen, want Rusland, Polen, Duitschland
en Denemarken kwamen met verdubbelde aan
voeren en wisten zich blijvend nieuwe afnemers
te verzekeren.
De intrede van het kleine Denemarken in
dezen winstgevenden handel heeft zulk een enorm
succes gehad, zegt de schrijver, dat haar methoden
wel waard zijn bestudeerd en nagevolgd te worden.
Ieder weet, dat het een zeer klein en vrij arm
rijkje is, maar weinigen zullen weten dat haar
regeering het eerst de waarheid heeft ingezien,
dat practische coöperatie bij voortdurende levering
van puike waar, een plaats veroveren en
behouden doet op elke markt, ondanks scherpe
concurrentie. In 1895 was Denemarken nauwelijks
bekend als eierleverancier, doch in dat jaar
werd de eerste coöperatieve vereeniging voor
eier-export opgericht. Hetzelfde stelsel dat bij
boter met zulk goed succes gevolgd is, werd
ook hier aangenomen. Het land werd in districten
verdeeld, waarbij als verzamel-depót gekozen
werd een middelpunt van wegen aan de spoorlijn.
Elk lid is verplicht 3 maal per week aan zulk
een depót te leveren. De houder van 't depót
bezit het recht alle eieren te weigeren die reeds
4 dagen oud zijn en de leverancier moet op
elk ei zijn nummer stempelen. Hierdoor is het
mogelijk in geval van bedrog, door de levering
van oude eieren, steeds den schuldige te vinden.
Door aldus volle zekerheid te geven, dat de
eieren steeds versch zijn en verder door elk
mogelijk verlies onmiddellijk te vergoeden,
verwierven de Denen zich een voorrang op de
eierenmarkt en schepten ze een voortdurende
vraag.
Met welk gevolg? In 1895 het proefjaar
werden er reeds zes vereenigingen opgericht,
te zamen ruim 2000 leden tellende. In 1900
waren er al niet minder dan 837 verschillende
corporaties met 130,000 leverende leden. Is het
thans nog te verwonderen, dat Denemarken
alleen verleden jaar 300 millioen eieren gezonden
heeft
En wat is Denemarken? Een landje, welks
oppervlakte nauwelijks een vierde deel van die
van Engeland beslaat, met een bevolking van
nauwelijks een derde deel van die van Londen,
met een vooral niet gunstiger klimaat dan het
Engelsche. De triomf van Denemarken, voor
boter zoowel als voor eieren, is nergens anders
aan te danken dan aan het systeem.
Dit systeem zij een les
En als wij er toe kunnen komen, zegt de
schrijver, ook in Engeland in te voeren de
productie naar vaste regelen en den verkoop
van eieren bij coöperatie, dan zullen wij den
kleinen boerenstand verrijkt hebben met een
voortdurend, goed betalend profijt. En meer nog.
Niet alleen den kleinen boerenstand, maar ook
den boerenarbeider, en niet te vergeten de
duizende weduwen en ouderen van jaren, die
thans nog in hunne dorpjes met zoo goed als
geene inkomsten door den tijd moeten zien
te komen. Ze zullen eene verdienste kunnen
krijgen bij zeer lichten arbeid.
Dit is te bereiken, als slechts op deze drie
hoofdzaken streng wordt gelet
1°. 't leveren vap een goed soort eieren
2°. de regelmatige verzameling en onmiddellijke
levering ter markt
3°. het garantie-bewijs voor verschheid.
Alles wat ik over het leveren van eieren kan
zeggen is de raad, om van twee goede kippen-
rassen de eerste kruising te nemen. Bijv. Leghorns
en Minorca's met Orpingtons, 'Wyandottes,
Langshans of Plymouth Rocks. Geef den kippen
in den zomertijd voldoende vrijheid, doch houdt
ze in den winter meer vast. Verzamel minstens
één keer per dag de eieren. Een ei, dat langer
dan 30 uur in het nest gelegen heeft, zou beslist
niet ter markt gebracht mogen worden, zelfs
niet al zijn de nesten nog zoo schoon, want de
dunne eierdop is zeer poreus. Een dergelijk
versch ei zal op een zindelijke plaats bewaard
en voortdurend gekeerd, ook veel langer goed
blijven.
Doch het allerbelangrijkste, de quintessence,
ligt in de verzameling en den verkoop.
Geen klein voortbrenger kan steeds één markt
behouden, eenvoudig omdat hij haar niet voort
durend voorzien kan. Van daar ook dat buiten-
landsche eieren, die dat wel kunnen, de voorkeur
genieten. Daarom moet er een verzamelaar
aangesteld of een verzamel-depót opgericht worden.
In Denemarken wordt dit verzamel-depót
beheerd door gekozenen van de eieren-leveranciers,
en hun belangen zijn ook zijn belangen. In de
landbouw-districten van Engeland echter, vreest
de schrijver, zal de onderlinge jaloesie, de
achterdocht en kwaadsprekerij dit stelsel zeer in
den weg staan, waarom een gesalarieerd persoon
de voorkeur zou verdienen. Deze zou tevens met
de geheele regeling en de inschrijving van
nieuwe leden belast worden. Elk lid, dat
toetreedt, zal zich moeten verbinden met een
rubber-stempeltje zijn nommer op het ei af te
drukken en blijft verantwoordelijk voor de
kwaliteit en verschheid zijner eieren; elk zal
zich aan de contróle van dezen persoon moeten
onderwerpen, wat reinheid en zindelijkheid van
nest en huis betreft, 't Verzamelen zou tweemaal
of minstens eens per dag moeten geschieden.
Door een licht karretje met goede veeren en een
ponny zou een dergeiijk persoon op één dag een
heele omgeving kunnen bezoeken. Wanneer de
leden garandeeren dat zij de eieren tweemaal
Ser dag uit de nesten halen en ze goed bewaren,
an zou de verzamelaar ook wel om den anderen
dag of om de drie dagen den boer langs kunnen
gaan. Thuisgekomen maakt hij de meegenomen
eieren gereed ter verzending aan de weder-
verkoopers in de groote steden, die, natuurlijk
in den beginne gezocht moeten worden. Is
evenwel eenmaal een naam verkregen voor een
bepaald merk en daar moet het heen dan
is een onbeperkte vraag verzekerd.
Zelfs als de geest van het initiatief ontbreekt
om in verschillende districten coöperatieve
vereenigingen op te richten naar bovengenoemd
schema, dan zou de onderneming nog best uit
kunnen voor jonge mannen met een weinig
kapitaal, die de affaire voor eigen rekening
nemen, tot eigen voordeel en tot dat van de
kleine leveranciers. Den armsten zou hij zelfs
kippen op afbetaling in eieren kunnen verschaffen
om aan den gang te komen.
De goede wenken worden door een Engelschman
gegeven aan de Engelschen. Maar wie in Zeeland
ooren heeft, die hoore ook. We hebben, laat
genoeg, naar Denemarken gezien wat de boter-
bereiding betreft, laat ons evenmin blind zijn
voor het goede voorbeeld dat ons daar gegeven
wordt op het gebied van hoenderteelt en eier-
productie. Daar moet meer zaakkundigheid, meer
algemeenheid, meer samenwerking komen. De
weg is nu gewezen. En nu niet gewacht tot de
beste vogels al weer over 't net gevlogen zijn,
d. w. z. tot anderen zich reeds de beste plaatsen
oj) de markt veroverd hebben. De handige Denen
zijn ons al weer voor, maar laat ons nu althans
de eersten zijn die hen navolgen.
Bij 't bovenstaande sluit zich eigenaardig aan
wat onlangs gesproken is in een vergadering te
Utrecht over de hoenderteelt in Nederland.
Dat is een stiefkind, zei luitenant Kooiman
uit Amersfoort, die het onderwerp inleidde.
Er is, zei spreker, sinds 18701880 in ons
land veel voor den landbouw gedaan, alsaan
stelling van landbouwleeraren, zuivelconsulenten,
heide-ontginning, bijenteelt, oprichting van land
bouwscholen enz., doch de pluimveestapel is
steeds misdeeld gebleven en geheel veronacht
zaamd. In ons land rekent men per kip en per
jaar op een winst van f 1. In Amerika echter,
waar de meest practische wijze van broeden n.l.
met heete lucht, in zwang is, zooals die reeds
door de oude Egyptenaren werd toegepast
maakt men gemakkelijk een winst van f 2,50
f 3,75 per kip.
De Amerikanen behouden hun eieren voor zich
zelf. Nederland zou echter een goede markt in
Engeland kunnen vinden. Den korten afstand
hebben we in ons voordeel boven concurrenten
als Denemarken, Hongarije, Polen en Italië.
In de eerste plaats is hier noodig verbetering
van het kippenras. Onze boerenkippen leggen
gemiddeld 120 eieren per jaar, terwijl in Amerika
dit gemiddeld aantal 210 is en er voorbeelden
zfin van 280 eieren per kip en per jaar. Leghorns.
Minorca's en Andalusiers zijn ae beste legkippen,
Cochins en Brahma's zetten veel vleesch; ook
Wyandottes, en Plymouthrocks zijn aan te
bevelen.
Zeer wenschelijk zou zijn de oprichting van
een groote vereeniging, die de geheele Neder-
landsehe pluimveeteelt omvat. Deze vereeniging
moet zich kiezen een hoofdbestuur, dat in het
leven zal roepen één inrichting van onderwijs
op het gebied van pluimveeteelt, terwijl in iedere
provincie fokstations kunnen worden opgericht,
welke tevens dienen tot proefstations, waar
gelegenheid bestaat tot het houden van wedstrijden
en waar een goede statistiek wordt bijgehouden.
Subsidieering van regeeringswege achtte spreker
hoogst wenschelijk.
De heer Sickesz, directeur-generaal van land
bouw, ter vergadering tegenwoordig, zei dat de
regeering met zeer veel belangstelling had gehoord
van de plannen om de hoenderfokkerij te ver
beteren. Wanneer er eene vereeniging werd
opgericht, zou spreker zijn best doen daaraan
van regeeringswege steun te geven.
Onmiddellijk werd door de vergadering besloten
een voorloopige commissie te benoemen.
Op Zondag 49 Mei hopen onze
geliefde Ouders:
C. T. YAN DALEN
en
J. M. VAN DER MALE
te Poortvliet, hunne 25-jarige Echt-
vereeniging te herdenken.
Hunne dankbare Kinderen.
Heden overleed tot onze diepe droefheid,
onze innig geliefde Moeder, Behuwd-, Groot-
en Overgrootmoeder,
v Mej. Jannetje Geluk,
Wed. Michiel Koolaard, in den ouderdom van
84 jaren en 2 maanden.
Oud-Vosmeer, 45 Mei 1904.
i M. v. NIEUWENHUIJZEN—
Krabbendijke. Koolaard.
|P. C. v. NIEUWENHUIJZEN.
Sluis. M. KOOLAARD.
lM. BERGERS-
Koolaard.
CHR. BERGERS.
J. C. KOOLAARD.
P. KOOLAARD—
1 van BeZOOIJEN.
M. v. NIEUWENHUIJZEN—
Koolaard.
ANTH. v. NIEUWENHUIJZEN.
PAHKBETUIGIMGÜ
Voor de vele bewijzen van vriendschap en
belangstelling bij gelegenheid van mijn Zilveren
Feest op 7 Mei j.l. ondervonden, zoowel uit de
stad als daarbuiten, betuigt ondergeteekende zijn'
hartelijken dank.
Kampen, 15 Mei 1901.
LEEUWE,
Korporaal bij het Instructie-Bataljon.
St. Annaland.
Oud- Vosse-1
meer.
Reen
