ZIERIkZEGSCtlE
NIEUWSBODE.
Dinsdag 16 October 1900.
Levering^ Turf.
a n t
C o u
RECLAMES.
Magazijn Poststraat C 103
J. DE GRAAF Cz.
Heeren-, Jongeh.- en KinderMeeding
Algemeens Schouwing op de
Vloedplanken.
Loting voor den dienst der
Brandweer.
Algemeen Overzicht.
NIEUWSTIJDINGEN.
FEUILLETON,
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De pry's per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
S7ste JAARGANG.
Na. 7449.
Directeur A. J". DE LOOZE.
Redacteuren
A. FRANKEL.
J. WAALE, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws.
Advertentie, van 13 regel» 30 Cta.
meerdere regels 10 Cts,kunnen uiterlijk tot de»
Uaandags, Woensdags en Vrijdags middags
12 are bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. Frünkel, Havenpark 348, Zierikzee.
15 regels cts. Elke regel meer 1£5 cts.
van
VOOE
Herfst en Winter.
GHOOIE iOItTKERIiVG.
heer lage prljsen.
Zij, die in aaumerkiug wenschen te
lcomeu voor de levering van liort©
Harde Turf, aan de ge
meente Zierikzee, behooren zich te wenden
tot den Burgemeester dier gemeente
onder opgaaf van prijs en overlegging
van een monster van vier stuks, vóór
17 October e.k.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zierikzee;
Gelet op artikel 86 der Algemeene Politie-Verordening
voor deze Gemeente;
maken bekend:
dat op MaaiKlay- den SS October e.l<»,
aan te vangen te half één ure des namiddagseene
Algemeene Schouwliiff zal worden gehouden
op de Vloedplankenmet alles wat daartoe behoortals
kistingen of kaden voor deurenramen keldermonden en
andere openingen, de naar den waterkant gekeerde zijden
van gebouweD, de kozijnen van deuren en kelderramen, de
keldermonden met bijbehoorende zijmuren en zoodanige
stoepen, waaronder kelders aanwezig zijn.
Zij herinneren belanghebbenden verder aan het voorschrift
der bovengenoemde Verordening, dat de vloedplanken of
kistingen van de bepaalde hoogte alsdan moeten zijn buiten-
gebracht eu eene voldoende hoeveelheid klei of ander tot
opstopping geschikt materiaal aanwezig moet zijn.
7.ivpnc7.RK.f den 15 October 1900.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
CH. W. VERMELJS, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zierikzee
maken bekend, dat de jaarlijksche loting voor den dienst der
Brandweer, die volgens de bestaande verordening uit de
daarvoor benoembare ingezetenen moet geschieden, zal plaats
hebben in het openbaar op het Raadhuis, ter kamer van
Burgemeester en Wethoudersop Mium<lag
October c.Ir., te beginnen des voormiddags teil uur.
Zij noodigen de ingezetenen, die op de lijst van benoem
baren zjjn geplaatst, uit, bij de loting tegenwoordig te zjjn,
en herinneren hun, dat zij recht hebben, zelve hun lot uit
de bus te nemen en dat voor de afwezigen door een der
leden van het Dagelijksch Bestunr zal worden geloot.
Zierikzee, den 15 October 1900.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
CH. W. VERMEIJS, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
De vorige week werd in verschillende oorden
van onzen aardbol, in Zaid-Afrika door de vechtende,
en op Ceyloa en St.-Holona door de krijgsgevangene
Boeren: ia Earopa, inzonderheid ia Nederland en
België, de dag hordacht, waarop Paul Krüger vóór
75 jaar het levenslicht aanschouwde. Zjjn land
genooten en stamverwanten, en zjj allen, die in
zjjn. persoon, als het Hoofd der Zuid-Afrikaansche
Republiek, wilden huldigen het goed recht der
Boeren, hebben in weerwil van den hacheljjken
staatkundigen toestand der beide Boerenrepublieken,
en de ten hemel schreiende rampen van haar weleer
zoo gelnkkige bevolking dien dag niet onopgemerkt
willen laten voorbjjgaan. In de Nieuwe Kerk te
Amsterdam had die herdenking zelfs min of meer
het karakter van een politieke demonstratie tegen
Engeland. Ook wjj kunnen dit Algomeen Overzicht
niet beginnen zondsr een hoilgroet te brengen aan
dien grjjzen afstammeling van Oad-Holland, die op
deo avond van zjjn leven, niet langer bestand
tegen de vermoeienissen en ontberingen van den
oorlog, zich gedrongen gevoelde gastvrjjbeid te
zoeken op deo bodem van een rjjk, dat uit on
mannelijke vrees voor Engeland horhaaldeljjk de
neutraliteit tea nadeele van de Boeren geschonden
heeft. Maar niet langer zal hjj die gastvrjjbeid,
die hem gewis niet aangenaam was, behoeve».
Wunt indien de laatste berichten juist zjje, en
niets ia den weg komt, zal de veelbeproefde Staats
president nog heden op hot Nederlandsch oorlogi-
Bchip >Gelderland", dat, dank zjj hot initiatief
van onze Koningin, hem naar Earopa zal voeren,
Loreezo-Marqnez verlaten. Indien geen ouaac-
gename iscidunten zich voordoen, eu Engeland bjj
de vele ongerechtigheden geen nieuwe voegt, zal
deze eerbiedwekkende figuur, in Europa geland,
door de kracht, die van zjja persoonlijkheid uitgaat,
wellicht op diplomatiek terrein voor de vrjjheid en
zelfstandigheid van zjjn vaderland nog iets kunnen
uitwerken.
Buller schjjot 't met Lord Roberts niet te kunuen
vinden; want bjj is, nadat in zjja plaats tot bevel
hebber te Ljjdenburg Graaf Lyffolton benoemd is,
van het oorlogstoon eel teruggeroepen, en zal zich
naar Engeland inschepen. Het gaat bljjkbaar den
Engelichen opperbevelhebber, die naar zjjn haard
stede terugverlangt, en daarom den oorlog geëindigd
wil zien, niet naar den zin. Die duivelsche Booren,
die nu al een jaar strjjdon, geven, hoewel bun
voornaamste stede» door de Eagelscben veroverd
zjjn, aog maar geen kamp, maar big ven voort
durend bet Engelsche leger op verschilleide punten
bestoken. Zoo hebben zjj nu weer bjj Kaapmuiden
een trein doen derailleeren, en toen er genie-soldaten
naar toe gezonden werden, om de schade op te
nemen, die aan van kei jjk niet aan opzet, maar aa*
een ongeluk was toegeschreven, werden zjj, en ook
d9 troepen, die hen kwamen ontzetten, zóó heftig
door de Mausers beschoten, dat Roberts zelf erkennen
moest, zware verliezen geleden te hebben. En
wanneer Roberts, wat zeldou gebeurt, zoo iets
orkent, dan zal het wel zoo wezen. Zoo is er ook
bjj Kiügersdorp hevig gevochten, ea als men tus-
scben de regels van de Eagelsche depêches doorleest,
komt men er toe aan te nemen, dat de Engelichen
geducht er vau langs hebben gehad. Zoo hebben
zjj in het Zuiden van den Oranje-Vrjjstaat over
een lengte van 600 Meters de rails opgebroken.
Hot is voor Lord Roberts om uit zjja huid te
springen. Al vjjn mooie proclamaties, al zjja
strenge dwangmaatregelen, zjjn deportaties en uit
zettingen op groote schaal, bet plunderen en ver
branden van de Boerenhoeven, dat alles is tot nu
toe vruchteloos geweest. Die koppige Boereu willen
absoluut van geen overgave weten. Botha en De
Wet drjjven met alle Engelsche generaals, die hen
willen vangen, den spot. Overal verrjjzen nieuwe
Boerencommando's als paddestoelen uit den grond.
Is het Lord Roberts kwaljjk te nemen, dat hjj
slecht gemutst is, en in zjja baloorigheid Boller
naar huic zendt?
De Keizer van China, die door den Duitschen
Keizer beleefd was uitgenoodigd naar Peking met
zjjn hof terug te koeren, waar bjj, zooals deze
goedertiereid verklaarde, door den opperbevelhebber,
Graaf von Waldersee. met al de aan zjja raag
vorschuldigde eorbewjjzen zal ontvangen worden,
vindt het niet raadzaam van die uitnoodiging
gebruik te maken. Het is nog al erg naïef van
Wiibelm II te meenen, dat de heerscber van het
Hemelsche rjjk-, die nu althans veilig en vrjj is,
naar de hoofdstad vau zjjn rjjk zal terugkeeren,
zoolang de verbondene troepen haar bezet houden.
Deed hjj het toch, bjj leverde zich zeiven aan de
genade ea ongenade van zjja vgacden over, zoodat
hjj, een gevangene goljjk, elke vredesvoorwaarde,
die men hem voorschreef, moest aannemen. Van
vredesvoorwaarden gosproken, Amerika en Engeland
kunnen zich, geljjk trouwens wel te verwachten
was, niet vereonigen met het door do Fransche
regoering voorgestelde verbod tot invoer van
wapenen in China. Het bevorderen van een politiek
belang is goed, maar het handelsbelang weegt bjj
deze mercantiele volken zwaarder.
Dat in Kngeland het intellectueel peil der
kiezers niet hoog staat, kan men nagaan uit het
middel, dat Chamberlain met vrjj gunstigen uitslag
heoft aangewend om do schaal der verkiezingen ten
zjjnen gunste te doen overslaan. Bjj durfde n.l. de
kiezers op de mouw te spellen, dat elke zetel, die
voor de regeering verloren gaat, een zetel is aan
de Boeren verkocht. Wie door het Ji»goisme niet
beneveld, rechtvaardig genoeg is om in te zien,
dat de oorlog tegen de Boeren een gruweljjk
onrecht is, een ontzettende schandvlek voor Enge
land, en zjja stem uit dien hoofde uitbrengt op
candidaten, die dezelfde overtuiging zjjn toegedaan,
is dus volgens Chamberlain door de Boeren om
gekocht. Hoe zedsljjk laag moet de man niet staan,
die, speculeerend op de domheid der kiezers, tot
zulk een verfoeiljjk middel zjjn toevlucht neemt 1
Het pas getrouwde paar, Prins Albert en zjjn
gemalin, doden in Brusnel hnn joyeuss entrée.
De Belgische hoofdstad was in feestdos. Wat een
gejuich ca gejubel! Wat was de geestdrift groot 1
Het geheele volk scheen in geestvervoering. Het
nnchter meoschenveritand vraagt: wat oorzaak heeft
die losbarsting van vreugde. Geldt zjj den Konings
zoon in al zjjn pracht en luister, die, naar
menvoheljjke berekening, eoa« geroepen zal zjjn den
Belgischen troon te bestjjgen? Of heeft zjj tot grond
de persoon]jjke verdienste van den Kroonprins?
Hoe ook, het is voor beide, zoowel voor de natie
als voor den vorstentelg, te hopen, dat de dag der
ontgoocheling nooit kome.
In Doltschland en in Biuland zjjn staat
kundige processen gevoerd, on Keizerljjke vonnissen
gewezen, die niet zullen bjjdragen tot bevestiging
van het monarchaal gozag.
In Berljja heeft de rechtbank den journalist
Maximiliaan Harden op grond van zjjn hoofd
artikel »De strjjd met den draak", wegens
majesteitsschennis veroordeeld. Kritiek op de
regeeringsdaden van den Keizer is in het rijk,
waarin de Vorst aan zjjn volk durft toevoegen
>sic volo, sic jubeo" (zóó wil ik het, zóó beveel ik),
alleen dan geoorloofd, wanneer zjj die daden on
voorwaardelijk goedkeurt. Vermeet zjj zich die te
misbilljjken, hoe hoffeljjk dan ook de vorm moge
wezen, waarin het woord van afkeuring is in
gekleed, dan is zjj naar imperiale begrippen
majesteitsschennis, die gestreng behoort gestraft te
worden.
In Warschau zjjn zeven Polen wegens bun
republiboiniohe denkbeelden ter dood voroordeeld.
Zjj hadden eea speurhond van de politie, die zich
in hnn kring had ingedrongen, en zich voordeed,
alsof hjj tot hun party behoorde, maar die alles
verried, wat in huu vergaderingen besproken werd,
eon pak slaag toegediend, toen zjj bemerkten, dat
zjj met een vorrader te doen hadden. Dat pak
slaag is barder aangekomen dan bedoeld is, daar
de man, wat jammer is, aan de gevolgen er van
overleed. Nu wordt deze onopzettelijke doodslag
door de Russische justitie als een gretig voorwendsel
gebezigd om aan menschon het leven te ontnemen,
die niets tegen den persoon van den Czar op het
oog hadden, maar alleen van oordeel waren, dat
in Rusland een republiek verkieselijker is dan de
monarchie. Ter wille nu van die zienswjjze, die de
ongenoemde, ware grondslag is. waarop het vonnis
steunt, zullen deze zeven Polen vermoedeljjk
terechtgesteld worden.
Da Transvaalsch-Engelsche
oorlog.
Van het begin van den oorlog af bljjken de
Britten te Pretoria een spion te hebben gehad, die
hun goede diensten bewees, namelyk een ambtenaar
van den Transvaalschen telegraafdienst, een Ier vai
geboorte. Hg deelde hun de berichten van den
Trattvaalschen opperbevelhebber aan diens officieren
en President Krüger mede en bield zelfs soms
telegrammen in, o.a. een. waarin generaal Joubert
generaal Prinsloo waarschuwde, dat de Britten in
aantocht yraren.
Ook een Engelsche dame, Miss Cnllingworth, die
te Pretoria mocht bljjven, heeft in het geheim
dienst gedaan als bemiddelaarster tusichen Britsche
gevangenen en den directeur van den telegraaf in
Natal. Daily Mail prjjst die verrader] jjke handelingen
als daden van vaderlandsliefde en het blad verzekert
zelfi, dat Koningin Victoria, op voorstel van Lord
Roberts, per telegram aan Miss Cnllingworth haar
dank en bewondoring heeft betuigd!
Londen, 12 Oct. Da correspondent van de
Daily Telegraph te Lorenzo-Marques seint, dat van
der Post, Steyn'i secretaris, beweert, dat, als Roberts
maar het woord on voor waar deljjk" wilde sohrappen
uit zjjn proolamatie, alle leiders der Boereu zich
dadeljjk met hnn volgelingen zouden overgeven.
De onzekerheid ten aanzien van de behandeling,
die zjj zullen ondergaan, is oorzaak, dat zjj zich
nog bljjven verzetten.
Men verwacht nog geen dadeljjken terugkeer van
uitgewekenen naar den Rand, wegens de onzekere
toekomst van den Nederlandschen spoorweg. Het
is onwaarschjjoljjk, dat do Britsche regeering de
bruggen en overgangen, door de Boeren vernield
op bun terugtocht naar Komatipoort, big vend zal
hersteld worden, voordat er een schikking getroffen
is tusichen het bestuur van 's rjjki spoorwegen en
de Nederlandsche Maatschappij. De Delagoa-baai
zal ljjden onder den stilstand van het verkeer. Alle
noodbruggen zullen weggespoeld worden als het
regenseizoen doorzet.
Central News meldtdat bet bekende Taal
monument, in het begin van bet jaar beschadigd,
op kosten der regeering van de Kaapkolonie in orde
gebracht zal worden.
Lorenzo-Marques, 12 Oct. Het Neder
landsche oorlogsschip >Gelderland" is alhier aan
gekomen.
18 Oct. De officieren van de Gelderland"
hebben aan Krüger een bezoek gebracht ten huize
van den Gouverneur.
Aan de Daily Telegraph wordt uit Lorenzo-
Marques van Vrjjdag bericht, dat Eloff, de kleinzoon
van den ex-President der Zuid-Afrikaansche Repu
bliek, heeft medegedeeld, dat Paul KtUger Maandag
a s. of Dinsdag aan boord van het Nederlandsohe
oorlogsschip Gelderland" de reis naar Europa
aanvaardt.
De vrijwilligers, die te Pietermaritzburg van
het oorlogsterrein zjjn teruggekomen, hebben daar
bijzonderheden medegedeeld over de vermeestering
van het Engelsche konvooi bjj de Jager's drift.
De Zuid-Afrikaansche Afgevaardigden
en nog wat.
8) S*.
Toen de koloniën waren overgegaan in handen
der regeering, werd het niets beter. Borneo kon op
heden een zuiver Nederlandsche bevolking hebben
gehad vau minstens een half millioen en het roof
gierige Engeland zou zich dan wel gewacht hebben
zjjn klauw op Noord-Borneo te slaan. Maar de
kleingeestige domheid van de ministers van Willem I
wilde die kolonisatie niet. De lessen der geschiedenis
hadden voor hen geen leering bevat. Staats mans-
wjjsheid verstonden zjj niet. Misschien waren zjj
goede hoofd-klerken, bekwame administrateurs zelfs,
maar van staatkunde hadden zjj zelfs geen middel
matig begrip. Terwjjl elke andere koloniale mogend
heid alles deed wat zjj kon om bare koloniën met
njjvere landgenooten te vullen, was Nederland de
«enige, die den voorslag daartoe van de band wees.
fin waarom Omdat de menschen, die Indië wilden
koloniseeren, een kerkgenootschap aanhingen, dat
niet door Z. M. werd goedgekeurd. Andere redenen
(der Oost-Indische Compagnie waardig) werden aas-
gegeven, maar de kerkgenootichappeljjke was wel
de ware. Nederlands misschien onherstelbaar verlies,
was Amerika's gewin, want sedert dien tjjd, 1845,
zjjn de Nederlanders, hun kinderen en kleinkinderen
in de Vereenigde Staten tot veel meer dan een half
millioen aangegroeid, waarvan er nog 90.000 in
Nedorland geboren zjjn. fin minsten9 drie vierden
van al die landverhuizers zouden beslist liever naar
een Nederlandsch land, onder hua eigen vlag, hun
eigen taal, zjjn getrekken, dan naar een vreemd
land, met een taal, die de meeste landverhuizers
nooit goed leeren.
Hoe lang zal Nederjaud Ooit-Isdië nog behouden?
De Australiërs hebben or al moer dan 20 jaar lang
op gezinspeeld, dat zjj die eilanden eens zullen
bezitten. Hoe lang zal het nog doren eer zjj het
woord bjj de daad voegen zullen Nederland is
beslist machteloos ben tegen to staan. Engeland
heeft reeds een groot deel van Borneo ingepalmd
en neemt bjjsa elk jaar meor. fin Nederland kan
het niet verhinderen. Als Nederland zestig jaren
geleden staatslieden had bezeten, konden er nu bjjna
een millioen Nederlandsch sprekenden op Borneo
alleen wonen cn geen leger van minder dan 250.000
man kon er iets tegen hebben ondernomen. Ea zelfs
al wsren die kolonisten onaf hankeljjk, dan nog
zonden zjj eon bolwerk zjja tegen elke vreemde
inmenging in Indië. Ea de Nederduitsche spraak
zou er iuheemscb zjjn en de Nederlandsche land
verhuizer wist waar bjj gaan kon onder zjjn eigen
taalgenooten. Ea ook het aanzien van Nederland,
als natie, zou er door zjja verhoogd.
En zelfs nu nog is het niet te laat om te beginnen.
Nederland kon elk jaar, als het wilde, van veertig
tot vijftigduizend Nederlanden vrjj overzenden naar
Borneo bjj voorbeeld. De onkosten konden worden
gevonden uit oon leening, gesloten ten laste van
de kolonie Borneo. Het zou Nederland geen cent
behoeven te kosten en de kolonisten zouden gaarne
do verplichting op zich nemen, die kleine koloniale
schuld, ton hunnen behoeve ea voordoele aangegaan,
te aanvaarden. Met de snelle toename der bevolking
zouden alle waarden zoodanig stjjgen, dat die schuld
binnen betrekkei jjk korte jaren kon worden afbetaald.
Op die manier zou Nederlandsch Borneo in 15 jaar
tjjds een njjvere blanke, Nederduitsch sprekende
bevolking tellen van ongeveer eea millioen zielen.
En als het lot den Boeren ongunstig zjja mocht
en zjj den vrjjea nek zouden moeten krommen onder
het juk van den Engelichen onderdrukker, zonden
tienduizenden hunner ongetwjjfeld liever leven onder
de Nederlandsche driekleur, die ook ten deele de
hunne is, dan onder de bloederige roo vers vlag van
hun erfvjjand. Ea als de Engelichen het voorbeeld
van Nederland zouden volgen en hunne tienduizenden
in hun gebied begonnen te werpen, kon Nederland
van het vasteland van Europa, vooral onder Plat-
duitschera en Vlamingen, andere tienduizenden
vinden om onder dezelfde voorwaarden en met
dezelfde voorrechten als zjjn eigen burgers, het land
voor den Nedordnitichei taalstam te behouden. Dat
er veel gedaan moet worden, en dat spoedig en
zonder kleingeestig wegen en wikken, is klaar als
de dag voor een ieder, die de teekenen der tjjde»
nagaat en de lessen der geschiedenis opmerkt.
Borneo en Snmatra zjja nog de denize landen waar
onafhankelijke, Nederlandsche kolonisatie mogeljjk
is en hun tropisch klimaat, de ondervinding in
andere tropische landen heeft het geleerd, behoeft
geen beletsel te zjjn tegen het welslagen der onder
neming.
En zelfs de tegenwerping van Jan Salie, dat de
menschon niet geschikt zullen zjja om zich naar de
veranderde omstandigheden te voegen, heeft niet
den minsten grond. In elke nieuwe maatscbappjj
is er een besliste verandering, bjj de meesten, in
hun levensomstandigheden en bezigheden, en het
is verwonderlijk hoe gemakkeljjk allen zich er in
schikken. Menschen b. v. die bun geheele leven
kleermaker of schoenmaker waren geweest, werdei
boer ea bleven het, nadat de maatschappij reeds
genoeg was ontwikkeld om hun te veroorloven weer
hun oud vak op te nemen. Maar eea der eerste
voorwaarden van welslagen eener nieuwe nederzetting
is: bet breken en bereiden van den grond en bet
oprichten van verbljjven door anderen dan de
kolonisten. Wanneer de nederzetten aaankomen
moeten zjj, wat dat betreft, alles in gereedheid
vindea. A*ders eiichon die voorbereidingen te groote
offers. Ongetwijfeld zouden er honderden Hollaadiche
Amerikanen uit het Westen of Zuiden, die de taal
huaner vaderen nog niet geheel verleerd hebben,
bereid en gewillig zjjn over te komen en met hun
ervaring betrekkeljjk het breken van woeste gronden
de landgenooten hunner ouders te dienen.
Als Nederland bet zelfvertrouwen bezit en durft
aanpakken is er geen enkele reden waarom het niet
zou kunnen slagen ia een poging om op tropisch
Borneo en Sumatra zjja taal te griften, hetzjj met
de kinderen van zjja eigen laad alleen, hetzjj met
de hulp van verwante stamgeaooten. Nederland heeft
een te grootsch verleden, eon te sohoone taal ea
rjjke letterkunde om zioh zoo maar zonder tegen
stand te bieden, te laten verdringen. Hat motto van
don Duitschen keizer, toea hjj, volgens telegrafische
berichten, op heden afscheid nam van de troepen
die naar Ofaiia werden gezonden, zjj ook het motto
van het Nederlandsche volk, dan zal het zeker niet
stilzitten wanneer er nog zulke prachtige kansen
bestaan voor nationale uitbreiding
»Vertrau auf Gott, Dich tapfer wehr,
Darin besteht dein ganze Ehr
Denn wer auf Gott herzhaftig wagt,
Wird nimmer aus der Welt gejagt".
New-York,
D. VERSTEEG.
