ZIEltlkZEESGDE NIEUWSBODE.
Zaterdag 8 September 1900.
Tweede Blad.
Onveiligheid Vaarwater.
NIEUWSTIJDINGEN.
MIDDELBURG -ZIERIKZEE.
ADVERTENTIEN.
Dr. B. F. TEN C ATE,
Verechgnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs por 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
57ste JAARGANG. No. 7433.
Directeur i A. J. DE LOOZE.
Redacteuren
A. FRANKEL.
J. WAALE, alleen voor het binnen- en buitenl. nieuws.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Alle betalingen moeten uitsluitend geschieden ten kantore van A. J. de Looze, Hoek Schuithaven, Zierikzee.
Ingezonden stukken en berichten van correspondenten te adresseeren aan A. FbêLnkel, Havenpark 348, Zierikzee.
De BURGEMEESTER van Zierikzee brengt ter kennis
van Zeevarenden, die daarbij belang kunnen hebben, dat
volgens raededeeling van den Minister van Oorlog op 6
September e k. en volgende dagen schietoefeningen zullen
plaats hebben van eene opstelling naast de Kustbatterij
nabij Dlemertlnm, in de richting van punten,
liggende op ODgeveer 1300 M. Zuid en op ongeveer 1300 M.
West van het fort Pampus;
dat naar gelang van omstandigheden in één dier twee
richtingen gevuurd zal worden
dat de schietoefeningen zullen plaats hebben tusschen
10 u. des morgens en 4 u. des namiddags, terwijl op de
dagen waarop gevuurd wordt, roode vlaggen zullen waaien
op het fort Pampus, op de "Westbattery te
Muidon en op de Kustbatterijen nabij Diemer-
«lum en Dnrgerdam;
dat de driehoek gevormd door de Kustbatterij nabij
Diemerdam, de stompe ton no. 15 met afgeknotten
kegel (Muiderhard) en den toren van Muiderberg,
of de driehoek gevormd door bovengenoemde Kustbatterij,
bovengenoemde ton en het stoomgemaal van TJit«lo.iii
als onveilig wordt beschouwd, naarmate gevuurd wordt
in de richting van het punt beZ. of beW. het fort
Pampus;
en dat gedurende het vuren een stoomboot in de nabij
heid van den onveiligen driehoek beschikbaar zal zijn voor
het geven van waarschuwingen, en om zoo noodig kleine
zeilvaartuigen behulpzaam te zijn om uit dien driehoek te
komen.
Zierikzee, den 5 September 1900.
De Burgemeester voornoemd,
CH. W. VERMEIJS.
De Transvaalsch - Engelsche
oorlog.
Met betrekking, tot wat de oorlog in Zuid-Afrika
geweeit ii en wat bjj waarscbjjnljjk worden zal,
heeft een jonge Boerenofficier aan een dagblad
correspondent de volgende interessante mededeelingen
gedaan; >De Boer erkent, dat er groote fouten
begaan zjjn, dat het voornaamste gebrek van het
Boerenleger juist i> geweeit, dat het geen leger
wai. Het ljjkt wel heel mooi, dat de vrjje burger»
bjj hoopen naar de wapenen grjjpen, maar in
werkelgkbeid zjjn wanorde en tuchteloosheid de
baai. De Boeren waren ongeordend en, behalve
«chieten, wiiten zjj van den oorlog niet» af. Zjj
wiiten niet te gehoorzamen. lederen Zondag wilden
zg naar hun vrouwen en hun hoeven vertrekken.
Men kon ben er niet van terughouden en zg
zeiden kalm:
>Maar je weet immer» wel, dat we Maandag
terugkomen 1"
En dikwjjls wa» Zondag» maar het vjjfde
gedeelte van het effectief op commando. In die
30 verspilde uren, herstelden de Engelschen verliezen
en rukten voorwaart». Als één der commandanten
zich tegen het vertrek wilde verzetten, dreigden
de Boeren:
»Zeg, hou je kalml Ander» item ik nooit meer
op jel
Na iedere nederlaag spraken de mannen er van,
terug te trekken, om hun hoeven te verdedigen,
en zoo kwam het, dat het Boerenleger, dat in het
begin zoo talrjjk wa», i» weggesmolten, hoewel er
maar weinig dooden zgn gevallen en er altjjd slecht»
een onbeduidend aantal zieken was.
Nu is het anders geworden. De echte onaf hankeljjk-
heidskrjjg is nauwelgbs begonnen. Er zgn nog maar
een handvol Boeren, of liever patriotten, doch die
zullen strjjden tot het einde. Generaal Botba heeft
allen weggezocden, die hg niet betrouwbaar achtte.
Dat waren grootendeels mannen van 80 k 40 jaar,
die jonge vrouwen of groote gezinnen hadden en
die bedorven waren door den Engelschen invloed.
De oudjes zgn gebleven en de zeer jongende ouden,
die de oude liefde voor onafhankelijkheid hebben
bewaard en de jongen, die de Engeiscben hebben
leeren kennen in den Jameion-raid. Er is rondom
Botha een bataljon jonge Boeron vereenigd, waarvan
de oudsten nauwelgks 25 jaren tellen. Aan bekwame
vreemdelingen zgn belangrgke posten toevertrouwd.
Botba heeft eenige commandanten, die van overgave
spraken, afgezet.
De Engelschen zullen voortaan worden opgejaagd,
overrompeld; rust hebbon zullen zg nooit, zoolang
er één Boerencommando in het veld is!
Uit Johannesburg wordt gemeld, dat de brug
over de Vaal, bg Vereeniging, geheel hersteld is;
de eerste trein is er den 31 en Augustus overheen
gegaan. De werkzaamheden aan de brug hebben
zes weken geduurd.
Een yeoman schr jjft in een brief aan zgn familie:
>Iederen keer, dat wjj huiszoeking doen in een
hoeve en een geweer of patronen vinden (en men
weet, dat er in Zuid-Afrika geen hoeve is, of er
bevindt zich een geweer in), wordt de hoeve
geplunderd. Men neemt alles mee, wat de moeite
waard is. Het sterkst op dat gebied zgn de
koloniale soldaten van generaal Brabant. Mon ziet
ben niet anders meer, dan bezig zjjnde kippen te
plukken, en bjjoa allen hebben een speenvarken
aan het zadel hangen".
De Engelschen zgn nu druk bezig iu Transvaal
een spoorweg aan te leggen van de Vaalrivier naar
Johannesburg. Ongeveer 10.000 Kaffers zgn er
aan werkzaam. Het doel van deze ljjn is, de
moeieljjkheid te voorkomen, die na den oorlog zou
kunnen ontstaan, voor het geval de Ned. Z.-A.
Spoorw. Mg. er zich tegen verzette, dat de Britsche
autoriteiten gebruik maakten van haar spoorwegnet
en een scheidsrechterlijke uitspraak zou willen
uitlokken, betreffende den terugkoop der concessie,
waarin haar contract voorziet.
In Engelsche militaire kriagen is men van
meoning, dat generaal Buller in de bergen langs
de Krokodilrivier voor dezelfdo moeiljjkheid staat,
als aan do Tugelarivier bg Oolenio en bg Spionkop,
doordien de Boeron een pas hebben bezet, door
walken alloen het gebergte kan worden overgetrokken,
terwjjl zg met oen aantal kanonnen het dal
behoerscben, waarin Buller vastzit, alsmede de
omliggende hoogten. Opnieuw is hieruit gebleken,
dat de Boeren bun kracht niet hebben te zoekon
in samentrekking van hun strjjdmacht, doch juist
in de verdeeling in verschillende groepen, waardoor
het don Engelschen onmogeljjk is den grooten slag
te leveren, waarop zg nu reeds zoo lang hopen.
Mon meent, dat lord Roberts de sterkte van de
Boerenitrjjdmacbt onder Botha tegenovor Bnller
aanmerkeljjk heeft onderschat, terwjjl hg ook in
het onzekere schgnt te verkeeren, aangaande de
getalsterkte der Boorentrocpen in het zuiden en in
het oosten.
De Daily Mail verneemt uit Louremjo Marques
President Krttger heeft te Nolspruit een proclamatie
uitgevaardigd, waarin bg Roberts' proclamatie van
nul en geen er waarde verklaart.
Reuter'» correspondent te Pretoria seint over
de jougste aanvallen op de Bpoorwogen. Hg deelt
mede dat Boeren die, naar men denkt, door De Wet
aangevoerd worden, de ljjn in den Vrjjstaat op
twee plaatsen hebben opgebrokenten noorden en
zuiden van Kroonstad. Ook hielden de Boeren een
trein aan, en beschadigden den spoorweg bg
Standerton. De schade is al hersteld. De Engelschen
hebben, alles bjjeen genomen, 19 waggons met
voorraad en 25 met artillerie-materiaal, maar geen
met ammunitie, verloren.
Het bericht dat de la Rey dood is, heeft te
Pretoria diepen indruk gemaakt. Hg was een dapper
krjjgioverite, die altgd op de meest beschaafde
wjjze oorlog voerde.
De oorlog in China.
Overeenstemming omtrent de in China te volgen
gedragiljjn is tusschen de mogendheden nog niet
verkregen en het heot o.a., dat de keizer van
Duitschland, aan het feestmaal der officieren, die
op bet pnnt stonden naar Obina te vertrekken,
rondweg als zgn voornemen heeft te kennen gegeven,
Peking in geen geval te verlaten, zelfs al zou bg
dientenbehoeve alle legerkorpsen van Duitschland
moeten mobiliseeren, en bjj de ontvangst van de
eerste jobstijdingen uit China, moet Wilhelm II
alleen door het krachtige optreden van den staats
secretaris van buitonlandsche zaken er van terug
gehouden zgn, admiraal Bendeman nadrukkelgk op
te dragen voor eiken, door de Chineezen gedooden
Duitscber, één Cbineesche stad te bombardeeren!
Er zgn te Berljjn particuliere telegrammen uit
Amoi ontvangen, nnar luid waarvan daar alles
rustig il. De bevolking is wéér in zgn gewonen
doen, maar het bedrjjf staat nog stil, ten deele uit
gebrek aan koelies, die bjj dnizonden vluchtten,
toen er op het landen van de Japanners een paniek
uitgebroken was. Do Japanscbe consul, die om
troepen gevraagd had, is plotseling naar Tokio
geroepen. Verscheiden vreemde oorlogsschepen
er hadden er in de laatste dagen tien voor Amoi
het anker uitgeworpen verlieten weör de reede.
De taotoi onderhandelt met de consuls over het
terugroepen van alle vreemde troepen.
Londen6 Sept. Uit Tokio wordt vai
Maandag gemeld, dat de Japaniche regeering, vast
besloten niet buiten het concert der mogendheden
te treden, voornemens is, wat de ontruiming van
Peking aangaat, zich te houden aan de meerderheid
der mogendheden, terwjjl de pers in het optreden
van Rusland een rechtstroekschen aanval ziet op de
onderlinge samenwerking.
De Duitsche kolonie te Sjanghai heeft zich tot
do Duitsche regeeriig gewend met de mededeeling,
dat de terugtrekking der troepencontingenten uit
Peking noodlottig zou zgn voor de belangen der
vreemdelingen.
Door de landing van 1200 man Indische troepen
te Sjanghai, bevinden zich aldaar nu 3000 soldaten
van Groot-Brittannië, alsmede 1000 man van den
trein.
Te Woesoeng is het Dnitsohe transportschip
»Bataria" met het landiogscorpg aangekomen.
Te Sjanghai worden in verband met de voort
durende lundingen van Britsche troepen, voor de
Dnitichers nieuwe kwartieren in gereedheid gebraoht
voor 450 man.
Een officiéél telegram van 29 Aug. uit
Peking lnidt:
De internationale troepen defileerden gisteren
door de verboden stad. Elk leger was vertegen
woordigd door een detachement in verhouding tot
zgn sterkte. Do Engelschen namen de derde plaats
in, de Russische en de Japaniche strgdmacht waren
veel aanzienljjker. De Engelschen waren vertegen
woordigd door detachementen van alle wapens, in
het geheel 400 man. Een saluutschot werd door
onze artillerie gelost.
Amerika.
To New-York heeft men, volgens le Paria, aan
boord van een uit Napels komend schip 14 anarchisten
in hechtenis genomen, die verdacht worden van een
moordkomplot tegen president Mac Kinley.
Hoe meer in de Vereenigde Staten het tjjdstip
der Presidentsverkiezing nadort (6 Nov.), des te
opgewondener worden de partgen.
Groote weddenschappen worden aangegaan, zoowel
op Mc. Kinley als op Bryan. Orooke, de bekende
Tammany-man, schgnt zoo zeker te zgn van de
overwinning van den democratischen candidaat, dat
hg 100,000 francs togen 250,000 op diens verkiezing
heeft gezet, zoodat bg Biyan dus 2l/t kans treeft
tegen 1 Mc. Kinley. Alleen voor den staat New-York
voorspelt Crooke aan Bryan een meerderheid van
80,000 stemmen.
De uitslag der verkiezing in den staat Vermont
is anders nog niet bemoedigend voor de democraten.
Daar heeft ook ditmaal do Republikeinsche partjj,
dus die van Mc. Kinley, haar meerderhoid weten te
handhaven, ja die zelfs zien toenemen.
Griekenland.
In Griekenland zgn tal van planters geruïseerd,
omdat de druiven- en krentenoogst mislukt il.
Honderden mannen on vrouwen, die met bet oogsten
een flink daggeld verdienden, hebben thans niets te
doen en moeten het aanzien, boe een klein schimmel
plantje, dat den naam van Peronospora draagt, van
dit alles de oorzaak is.
Zoo ergens, dan zal men daar de macht van het
kleine gevoelen.
BelgiS.
Honderden jongens van veertien tot achttien jaar
hebben verleden week in het park van St.-Gillis
(Brussel) spiegelgevechten geleverd van »Boeren en
Engelschen". Zjj hadden trommen en vaandels,
waren met stokken gewapend en trokken veel toe
schouwers. Van lieverlede is het spel echter ernst
geworden en Zaterdag is er zóó verwoed gevochten,
ook met steenen, dat er bloed vloeide en een tiental
agenten met de blanke Babel tusschenbeide moesten
komen en een uur werk hadden om de rust te
herstellen. Twaalf kemphanen werden opgebracht.
8ommelsdijk.
Middelhaenis.
Uit Flakkee. Woningen enz.
Van de hand van den heer Ubbo J. Mjjs verscheen
dit voorjaar een brochureVerslag van een woning-
onderzoek te Middolbarnis. Voorzeker verdient dit
keurig uitgevoerd werkje de belangstelling van
alles, die zich intereiseerea voor de belangen der
minderbedeelden, voor hunne huisvesting in 't
bjjzonder. 't Is mjjn plan niet een uitvoerige
recensie te geven van genoemd werkje, 'k kan in
dat opzicht volstaan door enkele punten aan te
toonen, dat de beer Mjji een uitstekend stuk werk
heeft verricht, ieder zjj de lezing dezer brochure
aanbevolen. Het onderzoek dan leert ons, hoe
treurig 't gesteld is met den woningtoestand der
minderen, voorzeker op 't platteland niet minder
dan in de steden. Waar we wel mogen aannemen,
dat Middelharnis en Sommelsdjjk nog in de gunstigste
omstandigheden verkeeren, zou 't onderzoek in de
andere gemeenten zeker geen betere uitkomsten
opleveren. Het onderzoek van den heer Mjjs dan
bracht heel wat ongerechtigheden aan het licht.
Ieder zal er wel vaa overtuigd zjjn, dat ten minste
iedere woning voorzien moet zjjn vaa een privaat.
Één privaat nu werd aangetroffen, die in gebruik
is by tien gezinnen 1Kan men 't geloovea in
onzen tegenwoordigen tjjd Stel eens 't gevaar
voor oogen, dat 9 gezinnen loopen, als het tiende
aangetast wordt door eene besmettelijke ziekte.
Hoe spot een dergeljjke toestand met de eenvou
digste eischen der hygièneZelfs werd een soort
privaat op zolder aangetroffen Oommentaar over
bodig I Helaas speelt onkunde hier bg de bewoners
ook vaak eene rol. Ik ken woningen, waar een
zeer goede privaat, keurig netjes van een gordjjotje
voorzien, de gewone vorbljjfplaat» is van bet
keukengerei, terwjjl men er de voorkeur aangeeft
een mesthoop tot privaat te verheffen 1 Voor
dezulken helpt geen woningwet, hier dient meer
dere ontwikkeling den bewoner op de hoogte te
brengen. Een zeer treurig verscbjjnsel is ook de
onzuiverheid veler woningen, van 175 onderzochte
bleken er 47 door wandgedierte besmet. Gruwt,
git ge niet bjj de gedachte, dat ge zelf eens in
dergeljjke omstandigheden moest wonen. Helaas,
de bewoner is in dit opzicht vaak, niet altgd, de
schuld van dergeljjke verschrikkingen. Doch de
zaak ligt er toe en 't zal moeite, zeer veel
moeite kosten, dien Augiasstal te reinigen, 'k Meen
wel aangetoond to hebben, hoe belangrjjk 't werk
van onzen jjverigen burgemeester is, 'k beveel
nogmaals de lezing een ieder aan.
De gemeentebesturen staan ten opzichte van den
woningtoestand in vele opzichten vrjj machteloos
tegenover huurder en eigenaar. Toch, or zgn ver
ordeningen, die te veel een tloode letter bljjken.
Een mesthoop in de bebouwde kom der gemeente
en dan nog wel des zomers En toch, naast een
flinke burgerwoning ligt er één den ganschen zomer
door als een heerljjke kweekplaats voor legioenen
vliegenOok zoo iets raakt direct den woning
toestand, immers voor de nabjjgelegen woning is
een dergeljjk ding een groot hygiónisch bezwaar.
Zoolang de gezondheidstoestand der bevolking
gunstig is, zoolang geen bosmetteljjke ziekten
rondwaren, slaat men gewoonljjk op dergeljjke
dingen veel te weinig acht. Waar was de kweek
plaats der thans Goeree zoo teisterende dysenterie
Op dat gedeelte van Ouddorp, waar de woning
toestand alle» te wenschen overliet. Waren daar
flinke regenbakken geweeit, veel ware gewonnen
geweeBt, en een belangrjjk punt is dan voorzeker
ook de watervoorziening. Bjj mg a buurman, den
gelukkigen bezitter van twee groote waterbakken,
kan men in den zomer spreken van eon water
nering", want den geheelen dag door komen
menschon uit den arbeidenden stand daar halen.
En dat vooral niet in den >droogsten tjjd" alleen
Dat watergebrek moet te kort doen aan de ver-
eischte zindeljjkheid, nadeel uitoefenen op den
gezondheidstoestand. Twee cent per emmer, een
prjjs, veel, veel te hoog voor den arbeiderDit
veelvuldig voorkomend woninggebrek eischt even
dringend voorziening als vele andere. Talrgk zgn
de gebreken, en 't is te hopen, dat eene nieuwe
woningwet krachtiger middelen zal aangeven om
de eigenaars tot verbetering te dwingen. Doch een
zeer groot kwaad bljjft over te bestrjjden, waaraan
geen woningwet iets verandert, en dat toch een
groot, zeer groot struikelblok is voor verbetering,
'k Bedoel de onkunde der bewoners.
>Och, die beesjes in 't wèter binnen gezond, ik
drienke der dan wel van".
>As nk de ziekte kriege mot, za 'k 't toch wel
kriege".
Die ongelnkkige redeneeringen, een paar der
meest kenmerkende van velen uit de arbeidende
klasse, slaan de beste voorschriften met machte
loosheid. Men gelooft nu eenmaal niet aan de
uitkomsten der wetenschap, en een bot antwoord
als 'k aanhaalde, is vaak het bescheid op eene
glasheldere uiteenzetting der zaken. Hier dient
meerdere ontwikkeling de oogen te openen. Een
ruim arbeidsveld ligt hier op Flakkee nog open.
De akker ligt nog braak, doch 't onkruid heeft er
te weliger wortel geschoten. Een moeielgke taak
wacht den ploeger, een ondankbare taak, want
vele zullen de jaren zgn, vóór hg de vruchten
zgns arbeids zal plukken, vóór hg bereiken zal
zgn doel, zoo schoon, maar waartoe de weg is een
moeielgke. Edoch, de zaak dient aangepakt, hoe
eer, boo beterNiet een éénling kan hier helpen
schouder aan schouder dienden hier de voorstanders
van volksvooruitgang te staan. Hoe te handelen,
wjjst ons de lichtbeelden-vereeniging te Amsterdam.
Deze stelt zich ten doel het houden van populaire
voordrachten, toegelicht door lichtbeelden. De
talrjjke malen, dat de series platen dier vereeniging
>uitgaan", bewjjzen, dat ook in ons land waar
deering komt voor dit soort van »Toynbeewerk".
In andere landen, o.a. Frankrjjk, gaat bet van de
regeering nit, echter is er geen enkel bezwaar, waarom
niet particulieren de zaak op Flakkee dezen winter
zullen aanvatten. En waar nu series platen voor
banden zgn op allerlei gebied, kunnen hoogst
nuttige samenkomsten gehouden worden. Laten
we hopen, dat de komende winter ons de belang
stelling van velen brengen voor deze wjjze, om de
volksontwikkeling te verhoogen.
Veel te weinig is de arbeider doordrongen van
de invloeden, scbadeljjk werkend op zgn gezondheid,
en ten nauwste hangt hiermee samen een gezond
begrip omtrent de eischen, die hg dient te stellen
aan zjjne woning. Van harte stem ik dan ook in
met de conclusie, die 't congres van den R. K.
Volkbond aannam de arbeidersverenigingen (doch
lees hier dan voorde weidenkenden op Flakkee)
hebben tei taak onder de werklieden betere begrippen
omtrent de eischen eener deugde) jjke volkshuisvesting
te verspreiden. Ik voeg er aan toe: en vooral ook
omtrent de zorg voor hunne eigene gezondheid.
0TOOHBOOTD1H1VNT
September.
Amsterdamsche lijd.
Van Zierikzee:
'1 morg. 's midd.
Zaterd. 8 7,50 8,—
3,80 Zondag 9 7,50 3,
3,30 Maand. 10 7,50 3,—
3,30 Dinsd. 11 7,50 3,—
3,30 Woens. 12 7,50 3,—
8,30 Dond. 18 6,80 5,—
3,80 Vrjjdagl4 7,50 8,—
Van Middelburg:
'1 morg. '1 midd.
Zaterd. 8 7,30 3,80
Zondag 9 7,30
Maand. 10 7,30
Dinsdag 11 7,30
Woensa.12 7,30
Dond. 18 '7,30
Vrjjdag 14 7,30
Indien reizigers van Zierikzee naar Goes, bjj den
Agent te Zierikzee, vóór het vertrek der Boot,
(tjjdig voor de ochtendreizen op den voorafgaandeu
avond, vóór 8 uur) plaats nemen voor den wagen
van Catscho veer, zal om een bjjwagen zoo noodig
naar Goes worden getelegrafeerd.
(jietrouwd
J. L. GOEMANS
J. GAANDERSE,
die, tevens namens wederzjjdsche Familiën, hunnen
flank, betuigen voor de vele bljjken van belang
stelling, bg hun Huwelgk ondervonden.
Deeischóe, 6 September 1900.
DAikBETUIGl^
aan 't EdelAchtb. Bestuur van den Polder Dreischor
voor het doen inlaten van zeewater ter bevordering
der Vlasrooting.
Debi8choe, September 1900.
DE GEZAMENLIJKE VLASSERS.
Gevestigd
West Hlcuwland Ho 90, Botterdam,
Zenuwarti.
Spreekuur 13—3.
Voor Stofmzzeliagiziekten (SnikerziekteJiobt,
Vetzucht, Rheamatiek enz.) 3—4 nnr.
Pelycliniek 8—B 'l morgen.