ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE. Donderdag 28 December 1899. Vrede op aarde. Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post f 1,60. Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending eens per week, f 10,per jaar. 56ste JAARGANG. No. 7326. Direct.-Uitg. J. WAALE. Rsdact. A. FRANKEL. Advertentiën, van 13 regels 30 Cts. meerdere regels 10 Cts,, kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags middags 12 ure bezorgd worden. Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend. Nieuwjaarswenschen. Wij herinneren onzen lezers, dat de gebruikelijke Nieuwjaarswenschen voor den prijs van 35 cts. a contant in ons blad worden opgenomen. Het no. van 1 Januari 1900 wordt des Maandagsmorgens hier ter stede bezorgd, doch tevens wordt zorg gedragen dat dit op dien morgen door geheel Schouwen, Dniveland, ïholen, Goes enz. kan worden ontvangen. De inzending der advertentiën, voor dat no. bestemd, kan geschieden tot Zaterdag 30 December, uiterlijk des namiddags 2 ure. Het Kerstfeest is ten einde. In de kerkgewelven der Christenheid verdrong rich een dichte menigte, opgaande tot het gebed, en van de lippen der biddende schare steeg onder de indrukwekkende tonen van het orgel liefdevol het Vrede op aarde" omhoog. Treffend en verheven schouwspel 1 Millioenen ichepselen, vereenigd en bezield door één ideaal, besloten in het goddeljjk loflied Vrede op aarde". Het Kerstfeest is ten eindede kerken zjju ledig, de orgeltonen zjjn verstomd, en de menschheid heeft haar gewone dagtaak hervat. Teruggekeerd thans tot het werkelijke leven, zgn wjj gehouden oprecht en vurig te streven naar de verwezenlijking der hemelsche gedachte »Vrede op aarde", ten allen tjjde, en overal, op politiek, religieus en sociaal gebied. Het verschil in volk, richting, geloof en stand mag niet langer een scheidsmuur vormen tusschen den éónen mensch en don anderen. Ons aller eenig doel zjj in vrede en verdraag zaamheid met elka&r te leven, en gezamenlijk te arbeiden aan het welzjjn van de gemeenschap. En nu mogen menigmaal de gevoelens wjjd uiteenloopen over de middelen, die naar dat doel leiden, dit meeningsverschil, vaak noodig voor het rjjpen der waarheid, mag nooit en nimmer een reden zgn tot broedertwist en broederhaat. Eerbiedigt ieders overtuiging, hoe afwjjkend die ook van de uwe zjj. Houdt men deze grondbeginselen scherp in het oog, past men ze toe met jjzerene consequentie en onkreukbare eerljjkheid in al zgn doen en laten, dan alleen zal het gemeenschapsleven zich kunnen ontwikkelen op een wjjze, die tot heil der mensch heid het Vrede op aarde" tot een waarheid zal verheffen. Algemeen Overzicht. In onze anders zoo stille, vreedzame Tweede Kamer was het de vorige week bjj de behandeling van de Oorlogsbegrooting vrjj woelig en rumoerig, zoodat onze Volksvertegenwoordiging op een gegeven oogenblik een schouwspel aanbood, dat veel overeen komst had met de Kamers van Afgevaardigden in Frankrjjk en Oostenrjjk, waar heftige tooneelen minder zeldzaam, soms zelfs aan de orde van den dag zgn. De oorzaak van het kabaal men siste, schreeuwde en klopte met de lessenaaiB was n.l. de volgende: De Minister van Oorlog had den heer van den Berg van Eysinga, een predikant te Zutpben, uitgesloten van het geven van catechisatie- onderricht aan jeugdige militairen. De uitsluiting berustte op de beweegreden, dat genoemde predikant, lid van de sociaal-democratische arbeiderspartij, niet alleen een volbloed anti-militairist is, maar ook dienstweigering openljjk had aangeprezen. Over die uitsluiting nu viel Troelstra, die daarin zag een aanranding der gewetensvrijheid, den Minister heftig aan. En daar had men de poppen aan het dansen. De heer de Savornin Lohman, de afge vaardigde van Goes, nam het voor den Minister op. In tegenstelling met Troelstra, die het militairisme een onzedeljjke instelling genoemd had, beoogend een menschenslachting op groote schaal, zag hg in het militairisme een instituut, dienend tot handhaving van de gerechtigheid, en tot verdediging van onze onafhankelijkheid. Aan het debat werd nog deelgenomen door den heer van der Zwaag, die zgn geestverwant Troelstra bjjiprong, toen dezen door de Kamer het beantwoorden van Lohman belet werd. Alhoewel betreurend de belemmering van het debat, kunnen wg ons best begrjjpen, dat de Minister een predikant, die op militairistiscb gebied volkomen geestverwant vau Troelstra is, joist niet als den aangewezen geesteljjke beschouwt om aau soldaten godsdienst te onderwjjzen, daar het toch allicht bjj dat onderwjjs gebeuren kan, dat be ginselen worden verkondigd, .die met de militaris tische denkbeelden in Ijjnrechte tegenspraak zgn. Van anderen aard is de opgeworpen kwestie, of ons leger, zooals het thans is ingericht, beantwoordt aan de gegevene bestemming, zoodat het in tjjd van gevaar bet bolwerk is, waarop het in zgn onaf han- kelgkheid bedreigde vaderland veilig kan steunen. Zeker is het, dat de afschaffing der plaatsvervan ging het legergehalte aanmerkelijk verbeterd heeft, maar in weerwil van die gewaardeerde verbetering komt het ook ons voor, dat onze legerorgonisatie, waaraan jaarljjks millioenen schats besteed worden, niet voldoet aan de verwachtingen, die men omtrent baar koestert. En de vraag zou oub inziens ernstige overweging verdienen, of een radicale legerhervor- ming, bijvoorbeeld in den geest van het Zwitseische stelsel, niet te verkiezen ware boven het heerscbend systeem, waarbjj, op een voor den Staat zeer kost bare wjjze, slechts een klein deel van het Neder- landsche volk in den wapenhandel geoefend wordt. In Tranivstl is na het drietal glansrjjke over winningen door de Boeren op de Engelscben bevochten, geen merkbare wjjziging gekomen in den oorlogstoestand. Alleen is in de plaats van den verslagen generaal Boller, door de Engeliohe rogee- ring een andere veldheer, met name Lord Roberts van Candahar, met de leiding van den oorlog in Zoid-Afrika belast. Alle verandering evenwel is nog geen verbetering. De juistheid van dit volks kannen bljjken, dan aan Engeland's Staatslieden lief was. Onze dappere stamverwanten zullen zich echter om die verwisseling al bitter weinig bekreunen, en den nieuwen opperbevelhebber met de talrjjke versterkingen, die in aantocht zgn, op geljjke doel treffende wjjze ontvangen, als de deels ingeslotene, deels overwonnene Engelsche legers. Wel ware het te wenschen, niet het minst in het belang van Engelands geschonden eer en naam, dat de nieuwe Britiche legeraanvoerder paal en perk stelde: I. aan de gruwelen en rooverjjen, waaraan En gelsche soldaten zich jegens weerlooze gevangenen en gewonden schuldig maken; II. aan het opzetteljjk misbruik, dat Britiche officieren en manschappen van de witte vlag maken, heizjj het doen van verkenningen, hetzjj tot het innemen van gunstige stellingen. Het politiek Hooggerechtshof in Frankrijk begint van lieverlede in te zien, dat toegeefelgkheid niet de weg is, om een afdoend einde te maken aan het brutale optreden van hen, die wegens hun samenspanning tegen den bestaanden republikein- schen staatsvorm thans voor den Senaat terecht staan. Zóó heeft bot den aartsschreeuwer Déroulède, die met zgn ichandelgke vischmarkttaal de rechts zaal ontwjjdde, tot twee jaren gevangenisstraf ver oordeeld. Hjj schold de senatoren uit voor ellende lingen en bandieten. Wie aldus zonder grond, en slechts uit speculatie op den bjjval van zeker slag van lieden, dat men vooral onder de huidige lichtzinnige Fransche bevolking in grooten getale aantreft, tegen zjjn rechters durft uitvaren, verdient de zwaarste straf, die de wet stelt. De zwager van den Sultan van Turkije, Mah- moed Pasja, is met de Noorderzon uit Konstantinopel vertrokken, en, nadat de Turksche regeering vruch teloos gepoogd had hem te achterhalen, behouden te Marseille aangekomen. De reden van deze vlucht is te zoeken in de omstandigheid dat Mahmoed, ontevreden met het schromeljjk wanbeheer in het Turksche rjjk, zich geschaard bad aan de zjjde der partjj van de hervormingsgezinde^ en dientengevolge de niet ongegronde vrees koesterde den één of anderen dag op geheimzinnige wjjze van den aard bodem te zullen verdwjjnen. En daar een dergeljjke verdwijning hem niet bizonder toelachte, zoo nam hjj, na zgn beurs goed gevuld te hebben, zoodat hjj in den vreemde voor ontbering gevrjjwaard is, zgn toevlucht tot een welberaamde en goedgeslaagde vlucht. Toen de vlucht bekend werd, was het geheele Serail in opschudding. De Sultan Abd-ul-Hamid wilde absoluut weten, waarheen de vogel gevlogen was. Maar deze had niet alleen geen adres achter gelaten, maar ook zgn maatregelen zoodanig genomeD, dat geen spoor van den weg, waarlangs hg ontkomen was, te ontdekken viel. Eerst toen de uit den band gesprongene zwager goed en wel in Frankrjjk geland was, wiBfc de Sultan, wat hjj weten wilde. Op het vriendeljjk voorstel der Turksche Tegeering den vrjjwilligen balling uit te leveren zal het Fransche gouvernement wel niet ingaan. te heroveren, nadat de Boeren dat overzjjde van de Toegela gebracht loren geschut reeds naar de hadden. De Boeren breidden gaandeweg hun vleugels om bet Engelsche kamp uit. De ballon ging de vorige week Zondag bjj de rivier op, en nam de linker- stellingen der Boeren grondig op. Volgens een particulier telegram melden Londensche bladen, dat er bevel is gegeven tot achterwaartsche concentratie van alle troepen in Zuid-AfrikaBoller trekt terug naar Estcourt, Methuen moet zich door de Boeren heenslaan, en op Oranjerivier aanrukken, en Gatacre terugtrekken naar Queenstown; totdat grootere versterkingen den algemeenen opmarsch veroorloven. De poging tot ontzet van Ladysmith on Kimberley is opgegeven. spreekwoord zou in dit geval wel eens dnidolgirc:-^ De corespondent van de Daily Mail to Lissabon De Transvaalsch-Engelsche oorlog. De volledige ljjlt van Bailor's verliezen bedraagt thans: 142 gesneuveld, 914 gewond, 348 vermist, te zamen 1404 man. Het is nu duideljjk, dat de kanonnon onder kolonel Long in den slag aan de Toegela vermeesterd zgn met uitzondering van twee, die kapitein Schofleld wilt te redden. De kanonniers werden bjjna allen neergeschoten of gevangen gemaakt. Allengs lekken bizonderbeden uit over Buller's nederlaag aan de Toegela, welke deze ernstiger en smadeljjker voorstellen. De correspondent van de Standard in het kamp te Chieveley vertelt thans, hoe eigenljjk bet Britsche geschut verloren is gegaan. Anderhalf uur zetten LoDg's batterjjen de beschieting der vjjandeljjke stollingen aan den oever der Toegela voort, totdet het groote verlies van officieren en manschappen, alsook gebrek aan am munitie de overbljjvenden noodzaakten, de kanonnen in veiligheid te brengen in een naburige bergkloof, waar zjj uren lang verscholen bleven, 's Middags beproefde Bulier zelf zgn geschut te redden, maar de pogingen daartoe, door verscheidene stafofficieren geleid, faalden, terwjjl kolonel Bullock, die met twee compagnieën Devonshire! er in slaagde het ravjjn te bereiken, daar omsingeld werd. Toen stak eon sterke Boeren macht de rivier over om de kanonnen te veroveren. De Boeren sommeerden de Engelschen zich over te geven, hetgeen Bullock weigerde, waarop do Boeren verklaarden, dat zjj alle Engelschen zouden dooden. Volgens den correspondent van de Daily Telegraph werden de overbljj venden overmand door Boeren. Een Boer velde Bulloek neer met de kolf van zgn geweer. Tjjdeni de verwarring slaagden een aantal Eogelschen er in te ontsnappen. Gedurende het gevecht werd Buller zelf licht gekwetst door een granaatscherf. De correspondent van de Times te Kaapstad voegt aan zgu berichten over hot gevecht bjj de Toegela nog deze bizonderheid toedat de Engelschen 'i middags weder beproefden het ver zegt, dat de Portugeezen doodsbang zgn voor de Boeren. Zjj vreezen, dat de Boeren een aanslag zouden doen op Lorenqo Marques, indien men hen daar tegenwerkte. De Standard vernoemt uit Lissabon, dat de Britiche kruisers in de Delagoabaai spoor- materiaal in beslag genomen hebben, bestemd voor Transvaal, maar belanghebbenden gaan voort leef tocht, wapenen en schietvoorraad aan land te zetten ten noorden vau Loren90 Marquez, vanwaar alles naar Transvaal overgebracht wordt langs de Limpopo. Twee Portugeesche officieren hebben dienst genomen bjj de Boeren, en zgn naar Transvaal vertrokken. Beiden ontvingen vijfhonderd pond handgeld, met toezegging van nog zooveel voor hun gezin, indien zjj sneuvelen. Het verluidt, dat de Amerikaansche firma, die meel naar Zuid-Afrika had verzonden, aan boord van de »Mashona", te Washington protest heeft aangeteekend tegen het beslag, dat Engeland op het meel gelegd heeft. Ook is er, naar het heet, gepro testeerd tegen het beslag, gelegd op bet meel aan boord van de Beatrice" en van de Maria". Intus- scben hebben wjj in een bericht uit de Kaapsche mail gezien, dat de Engelsche regeering een hoeveel heid levensmiddelen weer heeft laten doorgaan, naar het schjjnt, als gevolg van een telegrafische mededeeling van President Krüger, dat hjj voedsel moest hebben voor de krjjgsgerangenen. Officieel oorlogsbericht van Boerenzjjde Staatspresident O. V. S. aan Staatspresident Pretoria 31/10 '99. Volgens telegram van Secretaris-generaal Prinslee begint29 Oct., heden bjj vecht-generaal Cronjé bjj rapporteert, dat bjj het gevecht te Zwartboyskop nabjj Modderspruit de vjjand eerder meer dau minder dan 7000 waren met 13 groote kanonnen en zeer veel maxims. Aan onzen kant waren 1000 man. De vjjand vuurde van 9 tot 5 uur, zonder een oogenblik af te breken. Het rapport omtrent de witte vlaggen wordt bevestigd. Een afdeeling der Eogelschen kwam met een Roode Kruis afdeeling, totdat zjj in positie waren en begonnen te vechten. Een kopje werd door den vjjand ingenomen, met een witte vlag, en toen de Engelschen op het kopje waren, begonnen zjj te schieten. Op het slagveld vond generaal Cronjé nog 90 dooden van den vjjand: 7 paarden en een span kanon-paarden van den vjjand, werden door één van onze bommen gedood. De lanciers trachtten herhaalde malen om van achteren te stormen, maar zjj werden met groot verlies terug geslagen. Generaal Cronjé voegde er bjj, dat hjj met uitzondering van den slag bjj Mopoli, nog nooit zooveel vgandon bjj elkander gezien heeft. Verder wenscht de generaal bekend te maken, dat de waarnemende veldcornet Stoffel Botha zich dien dag bizonder dapper gedroeg. Commandant De Villiers nam ook deel aan het gevecht, hg was aan den rechterkant van generaal Cronjé in het midden, en commandant De Mot aan den linkerkant. Commandant Nel was tusschen generaal Cronjé en commandant De Villiers. "Verder is rapport vroeger gezonden. Het slagveld was overdekt met dum-dum-kogels no. 2. In een gewonde van Rensburg werd een dum-dum-kogel door dr. Van de Wall uitgenomen. Het Engelsche Ministerie van Oorlog heeft een waarschuwing uitgevaardigd, waarbjj het publiek herinnerd wordt, dat het drjjven van handel met een vjjand onwettig is, en Engelsche onderdanen Transvaal of Oranje-Vrjjstaat niet mogen helpen bjj de voortzetting van de vjjandel jjkheden, of goederen leveren aan deze republieken of hare bewoners. Het verbod heeft ook betrekking op vreemdelingen, die binnen Engelsch gebied verbljjf houden. Over treding in dezen zal gestraft worden overeenkomstig de bepalingen van de wet. Een officieel telegram, den 16den afgezonden uit het hoofdkwartier der Boeren bjj Colenzo, meldt Gisteren bjj het krieken van den dag is het reeds zoo lang verwachte gebeurd. Pretorius, van onze artillerie, waarschuwde ons, dat de kolonne van generaal Buller oprukte tegen onze stellingen bjj de Toegela. Zgn centrum bestond uit een ontzag- Ijjke macht infanterie, terwjjl aan elk der flanken zich twee batterjjen artillerie bevonden. Sterke afdeelingen cavalerie steunden de andere troepen. Ons geschut bewaarde een volstrekt stilzwjjgen, teneinde de juiste ligging onzer stellingen niet te verraden. Twee batterjjen rukten voort tot binnen het bereik van het geweervuur onzer meest vooruit geschoven stelling. Toen openden wjj het vuur met verpletterende uitwerking. Daarna begon onze artillerie en bracht den vjjand bljjkbaar in hevige verwarring, daar men hem in den waan had gelaten, dat de brug hem vrjj bleef om de rivier over te steken. Intusichen viel de reohtervleugel onze meest zuideljjke stelling aan, maar het vuur onzer Mausers was zoo verschrikkeljjk, dat de aanval terugviel als eeu golf, welker kracht is uitgeput, en rjjen bjj rjjen dooden en gewonden achterliet. Andermaal rukten do Engelschen voorwaarts, maar opnieuw werden zjj gedwongen terug te trekken, de boopen gevallenen met nieuwe dooden vermeerderend. De rgdende artillerie voerde een charge uit tot aan den oever van de rivier, waar het Ermelo-kommando een zoo moorddadig vuur opende, dat twee batterjjen door den vjjand moesten worden achtergelaten. Tweemaal beproefden de Engelschen paarden naderbjj te brengen om de kanonnen weg te halen. De eerste maal slaagden zjj erin een stuk bespannen, maar de tweede maal vielen manti en paarden door het tuut vernietigd neer. Eindel trokken de Engelschen terug naar hun kamp, v waaruit zjj een wei-onderhouden vuur van gran kartetsen openden op de Bulwer-brugtenei onze mannen te beletten de kanonnen weg te ba maar later slaagden wjj erin negen stukken te nemen. De Fransche kolonel de Villebois-Mareuil en Duitscber Brauu zeggen, dat Europeesche le zich niet beter hadden kunnen houden dan troepen. Commandanten Botha en Trichart ito steeds op de gevaar!jjkste punten van den st. Elf ambulances namen de Eogelsche dooden en gewonden op, wier lichamen de vlakte over een uitgestrektheid van verscheidene mjjlen dekten. De nederlaag der Engelschen is verpletterend. Een officieel telegram uit Pretoria meldt, dat de verliezen vau de Boeren iu den slag aan de Toegela dertig man aau dooden en gewonden bedroegen. Italië. Maandagochtend om elf uur is de Paus ter voldoening aan het gebruik, door de heilige deur" het eerst de St.-Pieterskerk binnengetreden, Men was bang, dat zgn gezondheid het niet toe zou laten, temeer daar het zeer koud is iu de leege kerk. Maar het weer was zachter geworden, en dr. Lapponi had verklaard, dat Leo XIII de plech tigheid zonder gevaar kou verrichten. Na iu de sedia gestatoria te zgn rondgedragen, en de voor geschreven ceremoniën vervuld te hebben, heeft de Pans voor het hoogaltaar aan een ontzagljjke menigte den zegen gegeven en absolutie verleend. Zgu stem was krachtig, en hjj hoestte niet. In overleg met een te Rome gehouden concilie van Zuid-Amerikaansche bisschoppen, heeft Z. H. de Paus den verplicht ongehuwden staat voor de RoomBch-Katholieke priesters in Zuid-Amerika opgeheven^ Het celibaat, zoo wordt in het desbetreffend Pauseljjk besluit gezegd, iB geen goddeljjke, maar een kerkeljjke instelling, door Pansen en conciliën gemaakt in een tjjd, toen er zeer vele priesters waren. Maar thans, nu vooral in Zuid-Amerika het aantal priesters voortdurend vermindert, en de voorname oorzaak van dit kwaad moet gezocht worden in het verplicht celibaat een heldhaftig offer, dat in onzen materialistischen tjjd niet iedereen gegeven is heeft de Paus besloten den priesters in Zuid-Amerika het aangaan van een buweljjk toe te staan. Turkije. Mahmoed Pasja heeft zich in Marseille laten interviewen, en wat hjj aan zgn bezoeker meedeelde, stemt ongeveer overeen met hetgeen nu in Konstan tinopel als de reden van zgn vlucht wordt opgegeven. Het bljjkt inderdaad, dat Mahmoed behoort tot de zoogenaamde Jong-Turken, de mannen, die inzien dat het bewind in Turbjje door en door rot is, en hervormingen verlangen. Mahmoed heeft verder, naar hjj verklaarde, werkeljjk het aanbod van de Engelschen voor de concessie van den spoorweg van Bagdad naar Bassora ondersteund, omdat hjj meende, dat het minder bezwarend was voor 's rjjks schatkist. Bjj den Snltan had zich de overtuiging gevestigd, dat Mahmoed eerzuchtige en baatzuchtige plannen had, en omgekocht was, en geen wonder, zeide Mahmoed, want de Sultan ziet niets dau dieven om zich heen. Mahmoed hoopte echter in den vreemde aan zgn land groote diensten te knnnen bewjjzen. Met Mahmoed's woorden strookt de meedeeling uit Konstantinopel, dat de zwager van den Sultan zich aau 't hoofd van de Jong-Turksche beweging had willen stellen. Abd-ul-Hamid heeft onmiddel) jjk eenige afgezanten met geld uitgestuurd naar Parjji, Londen en Gesève, om mot de daar wonende Jong-Turken vrede te sluiten. Men weet, dat hem dat vroeger al meermalen iB gelukt. Frankrijk. De >Ligue pour la défense des Droits de l'homme" heeft aan den Senaat een adres gericht, waarin wordt verzocht om verwerping van het amnestie- voorstel om der wille vau waarheid en recht. Het adres van de Aurore aan de Kamer, waarin gerech tigheid voor Dreyfus geëischt wordt, draagt reeds 43,300 handteekeningen. Mahmoed PaBja, de voortvluchtige zwager van den Sultan, is uit Marseille naar Parjjs vertrokken. Ouitschlund. De opperpresidenten van de provinciën hebben de volgende ministeriëele beschikking medegedeeld aan alle onder hen gestelde overheidspersonen: »Zjjne Majesteit de Keizer en Koning heeft bjj order van den Hen dezer bepaald, dat de wisseling van de eeuw op 1 Januari 1900 plechtig gevierd- wordt. Ik verzoek u daarom, op gesobikte wjjze pogingen te doen bjj vereenigingen ten bate van het algemeen en ook elders, om vergaderingen en lezingen uit te lokken, waarbjj herinnerd wordt aan het ten einde loopen van deze eeuw, en aan de zegeningen, die zjj onze natie gebracht heeft, en met name ook de roemrjjke leiding van onze lots bestemming door de Pruisische kroon in het licht gesteld wordt". Op Nieuwjaarsdagtevens bjj besluit, nieuwe eeuwsdag, zal te Berljjn kolossale parade van het geheele garnizoen worden Naar vernomen wordt, zal de Bondsraad zich hoogstwaarschjjnljjk vereenigen met het beelnit van den Rjjksdag, waarbjj de verbanningswet tegen de Jeznïeten werd opgeheven, met dien verstande eohter, dat eerst aan eenige andere verboden orden verlof zal worden gegeven tot terugkeer. Van de houding van het Centrum tegenover de nieuwe vlootwet zal men het vau hoogerhand dan laten afhangen, of verder wordt gegaan.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1899 | | pagina 1