ZIERIKZ1ESCHE NIEUWSBODE. Wajaars-Cosluüis. Dinsdag 29 Augustus 1899. Direct.-Uitg~ J. WAALE. Redact. A. FRANKEL. RECLAMES. BEKENDMAKING. NIEUWSTIJDINGEN. Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post f 1,60. Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending eens per week, f 10,per jaar. 56ste iAARGANö. Ko. 7274. Advertentiënvan 13 regels 30 Cts. meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot dee Maandags, Woensdags en Vrijdags middags 12 ure bezorgd worden. Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend. Betalingen van Abonnement*- of Advertentie-gelden gelieve men te zenden aan de „Administratie Zierikzeesche Nieuwsbode" 1—5 regels ^55 Cts» Elke regel meer 155 Cts. Ontvangen de nieuwe aorteerlng: Naaml. Venn. Conf.-M.ü, voorh.M. OOSTMEIJER. I)e MANDATEN, ten behoeve van de d e e 1- gerechtigden in het jaarlijksch legaat der stichting van wijlen Vrouwe Clara Jansdochter van Sparwoude, kunnen ter Gemeente- Secretarie worden afgehaald. De BURGEMEESTER van Zierik7.ee, ln aanmerking nemende, dat binnen deze gemeente het mond- en klauwzeer onder rundvee is uitgebroken W aarscliu wt een ieder tegen het gebruiken van ongokookto melk. !E, den 28 Augustus 1899. De Burgemeester voornoemd, CH. W. VERMEIJS. Frankrijk. Twaalfde openbare zitting van den krijgsraad. Rennes, 25 Aug. Bjj de opening der zitting leeit de regeeringB-com miisari» Carrière een ver klaring voor van den goneeiheer, die dn Paty de Olam behandelt, waaruit bljjkt, dat deze getuige onmogelijk verschijnen kan. Do man ie heu«ch ernstig ziek. Labori scbjjnt te gelooven, dat de man zoo gezond alt een visch is, want bij richt tot den preiident het verzoek doctoren te benoemen, die den gezondheidstoestand van den door de verdediging zoo vurig gewooschten getuige eens zouden onderzoeken. De president weigert, want bjj is overtuigd, dat de twee geneosheeren van du Paty de Clam overeenkomstig hun geweten gerapporteerd hebben. Van de getuigenbank wordt thans opgeroepen de Eogelschman Rowland Strong, medewerker aan het blad de St.-James QazeUe. De getuige ver klaart met Esterhazy onderhandeld te hebben over het bedrag, hetwelk de eigenares van dat blad aan Esterhazy wilde uitkeeren, indien deze zekere stukken, welke bg beweerde in zjjn bezit te hebben, afstond, en tevens zwart op wit gaf, dat hg do ■chrgrer van het borderel was. Voor 500 pond Bterling liet Esterhazy zich vinden. Het bedongene werd goleverd, en het bedrag uitgekeerd. In hot blad verscheen nu de publicatie. Na de publicatie heeft getuige Esterhazy niet weergezion. Uit het schriftelijk getuigenis van Weyl blgkt, dat Esterhazy steeds in groote geldverlegenheid was, bg iedereen om geld aanklopte, en het geleende steeds verzuimde terug te geven: dat het schrift van het borderel op dat van Esterhazy geleek als twee druppels water op elkaar, en dat Esterhazy in 1894 hem verklaard had, dat Dreyfus onschuldig was, maar alleen daarom was veroordeeld, omdat hjj een Jood was. De schriftkundige Gobert had, toen hg het schrift van het borderel onderzocht, geconstateerd, dat het niot van Dreyfus kon zgn. Men had hem hierna wel verdacht gemaakt, wat hem ernstig gegriefd heeft, maar zich keerend tot Dreyfas zegt hg: •ik heb niet het recht mg te beklagen, wanneer ik den ongelukkige aanzie, die daar staat". Hierop is, zoo ging hg voort, aan Bertillon het schriftonderzoek opgedragen, die reeds na enkele uren het borderel ten onrechte aan Dreyfus toe schreef. Maar heeft niet d<bekentenis van Ester hazy zeiven de deugdelijkheid van mjjn bevinding duideljjk bewezen? Hjj verzocht de leden van den krggsraad bet borderel en de brieven van met elkaar te vergeljjken. Getuige wilde het borderel laten fotografeeren, maar Generaal Gonse was daar beBlist tegen. Een geschikte gelegenheid hiervoor was het atelier van den prefectuur, waar Bertillon als fotograaf werk zaam was. Deze is nooit expert geweest. Als zoodanig hoeft hg zich opgeworpen, om het Ministerie van Oorlog te kunnen believen. De entróe van den getuige Bertillon wekt den algemeenen lachlust. Hg komt mot veel vertoon en groot gewicht binnen, gevolgd door een korporaal met vier soldaten, die met doozen, kaarten en platen belast en beladen zgn. Hg begint mot te zeggen, dat slechts zeer weinigen hem begrjjpen zullen, wat een uitbundig gelach in de deftige rechtszaal veroorzaakt. Daarna zet hg zgn stelsel uiteen, waarvan niemand iets vat. Hij noemt het borderel een door den beklaagde kunstmatig samengesteld document. Na zjjn mondelinge uiteen zetting ging hij over tot eeD proctische demonstratie van het bordorel. Na een kwartier toonde hg aan de resultaten der proef. Het bleek, dat deze mis lukt was. De zitting, die te half zeven begonnen was, werd te kwart vóór twaalf opgeheven. Dertiende openbare zitting van den lirUgaraad. Bertillon, het veracbteljjk wanproduct van den generalen staf, is wederom aan het woord, om te vervolgen zjjn verward betoog, hetwelk hjj in de vorige zitting niet kou voleinden. Hg deelt daarbg mede, dat Dreyfus hem in 1894 een ellendeling genoemd heeft, toen hjj zgn afichuwelgk stelsel aan den krggsraad blootlegde. Hjj wil de proef, die, zooals wjj hierboven aanstipten, mislukt is, thans herhalen. De president heeft er echter blijk baar genoeg van, en verzoekt hem dit stilletjes te laten, zeggend: >Het is niet de moeite waard". Op de vraag van één der leden van den krggs raad, of getuige de overeenkomst in hot schrift van Esterhazy met dat van het borderel verklaren kan, antwoordt Bertillon, dat Esterhazy vermoedeljjk sedert 1894 zich er op toelegde het schrift van het borderel na te maken, om hot zoodoende mogolijk te maken, dat meu hem in de plaats van Dreyfus stelde. Wjj behoeven niet te vertellen, dat deze getuige door de verdediging gemakkeljjk in de engte werd gedreven, en wel zoodanig, dat hjj niet meer wist, wat hjj antwoorden moest. Dreyfus, erkennend Bertillon een ellendeling genoemd te hebben, zegt: Bertillon keerde bij het proces van 1894 zich voortdurend naar mg toe, mg den schuldige noemend. Ik antwoordde hem daarop: ollendeling, ik heb niets op uw verklaringen te antwoorden, maar wat ik volkomen zeker weet is, dat ik niet de maker van het borderel ben". Do kapitein der artillerie, Valerie, die het borderel eon verminkt stuk noemt, met een geheim scbrifc vervaardigd, herhaalt in korte trekken datgene, wat Bortulus heeft trachten duidelgk to maken, maar voor niemand nog duidelgk is. Men ziet hier uit, dat niets ter wereld zoo dwaas is, of het heeft nog zgn aanhangers, toozjj, wat niet onaannemelijk is, men in dezen getuige wil zien oen slaafachen volgeling van den generalen staf. Dreyfus noemt hèt getuigenis van Valerie een noodelooze herhaling van dat van Bertillon. En wat de middeltjes van Bertillon betreft, die door dezen tegen hem worden aangevoerd, zjj zijn even valsch als verfoeilijk. De rogeerings-commissaris Carrièro verlangt, dat Maurel, de gewezen voorzitter van den krjjgiraad van 1894, en Freystiitter, hot gewezon lid van den zelfden krggsraad, contradictoir zullen gehoord worden. Freystiitter, die thans van Dreyfas' onschuld vol komen overtuigd is, heeft het woord. Zgn vroeger oordeel werd, zóó verhaalt hg, gevestigd door het getuigenis der schriftkundigen, en door dat van Henry en Paty de Clam. Hierin werd bij gesterkt door de lezing van de geheime stukken, die in raadkamer waren overgelegd. Het blgkt, dat oudor de aan den krggsraad toon ter inzage gegovene geheime stukken, eenige valsche zich bovondeu. Manuel, do ex-voorzitter van den krjjgsraad van 1894, roept uit te midden van de groote opschudding, die tengevolge vau dezo ontdokking in de zaal ont staan was»Ik heb gezegd, dat ik maar één stuk heb gelezen, en dat handhaaf ik, maar ik heb niet gezegd, dat er slechts één stuk was. Toen Labori de opmerking maakte, dat Paty do Clam do geheime stukken had klaar gemaakt, viel de brave Mercier hem in de rede, zeggende, dat het niet Paty de Clam, maar Saodherr geweest is. •Jawel", liep de verdediger, »Sandherr is dood, Henry is dood, en Paty de Clam houdt zich ziek. Getuige Manuel, die zeer zonuwachtig is geworden en blijkbaar beeft, erkent de juistheid der toe lichtingen van Freystiitter, zegt dat deze hem een brief heeft geschreven, waarin twijfel werd uit gesproken aangaande de schuld van Dreyfus, twjjfel, die bg hem gerezen was naar aanleiding der aan den dag gekomene vervalsching van Henry. Daar door word zgn geweten gefolterd. »Ik heb", zegt Maurel, »op dien brief niet geantwoord, omdat het mgn gewoonte iB aan iedereen de vrjjheid zjjner meening te laten". Freystiitter »Niet alleen heeft Maurel al do geheime stukken gelezen, maar ik verklaar, dat hg elk van do stukken heeft toegelicht". Maurel protesteert krachtig togen het woord •toe lichting". »Ik kende", zegt hij, »mjjue plichten veel te" goed, om mg te veroorloven op eenigerlei wjjze invloed te willen oefenen op de rechters, wier voor zitter ik was. Als m9n voor mij was komen zeggen wat nu Freystatter zegt, dan zou ik niet vjjf jaren gewacht hebben om een incident te verwekken. Ik zal Freystiitter niet meer antwoorden". {Levendige 8en April konnis gegeven van hetgeen ik doen zou, nadat ik vernomen had, dat het onregelmatig was stukken in de raadkamer over te leggen". Maurel erkent de juistheid hiervan. In verband met de incidenten van deze zitting, dringt Labori aan om den toestand van Paty de Clam te doon onderzoeken. Ten slotte verschjjnt de getuige Darct Javal, een teekenaar, die op oen zwart bord het betoog van Bertillon begint te ontzennwon, waarvoor hg twee uren noodig heeft. Togen twaalf uur werd deze zeer geanimeerde zitting opgeheven. ParJJs, 26 Aug. In den Ministerraad, door Waldeck-Rousseau gepresideerd, werd de moord van de zending-Klobb bevestigd. Do officieren van de zending-Youlet zullen vau hun graden woiden ontzet en verwezen naar den krggsraad in Soudan. De PargBche Petit Bleu meldt, dat een luitenant, die opzetteljjk heeft nagelaten aan kapitein Dreyfus het saluut te brengen, dat hjj zjju meerdere schuldig was, 30 dagen arrest heeft gekregen. De kerkeljjke overheid heeft een onderzoek ingesteld naar don aard van de verwoesting, die het gepeupel de vorige week Zondag in do St. Jozefskerk heeft aangericht, en uitgemaakt dat een nieuwe wjjding noodig is, daar er o. a. hostiën vernield zgn. De plechtigheid zou onder leiding van den kardinaal-aartsbisschop van Parjjs in persoon ge schieden. Vrjjdagavond heeft Guérin revolverschoten gelost op een agent, die een pakje opraapte dat een van Guérin's vrienden dozen wilde toowerpon. De antisemieten zeggen dat Guérin met los kruit heeft geschoten, maar volgens anderen zgn de kogels op straat gevonden. Transvaal. Volgens den correspondent van de Times te Johannesburg heersckt er groote opgewondenheid order de burgers. Mauser-geweren en ammunitie zgn rondgedeeld in KlerksdorpBoksburg en andere districten. Een Boer in Boksburg wilde zgn vee naar Natal vervoeren, maar do spoorweg ambtenaren weigerden dat. De regeering wil het vee zooveel mogeljjk binnenslands houden. In Natal moeten do Hollanders, die niet op de hand van Engeland zjjD, reods met Mauser-geweren gewapend zgn, en er zou onrust heeischon op de grensvolgens bovengenoemdon correspondent is er zelfs geschoten op een trein uit Johannesburg, op Transvaalsch grondgebied. Do Leader, van Johannesburg, acht het antwoord van de regooring op Chamberlain's voorstel geheel onvoldoende, omdat daarin geen waarborgen gegeven worden voor het Btaken van de krijgstoerustingen, en het invoeren van noodzakeljjke hervormingen. Te Pretoria is van dr. Leyds een telegram ontvangen, waaruit blgkt, dat de regeering te Lissabon dezelfde verklaring gegeven heeft ten aanzien van het ophouden vau krjjgsvoorraad te Louren90-Marques als de overheid aldaar. To Mafeking zgn verscheiden honderden recruten aangekomen, en naar het kamp van kolonol Vivian gezonden, en met iederen trein komen er meer. Men zegt, dat 300 boeren een lager betrokken hebben op de grens, 50 mijlen ten zuiden van Het transportschip »Goth" is te Gibraltar aange komen, om een bataljon vau hot ManchesterBche regiment uaar Natal over te brengen. Johannesburg. 24 Aug. In een verga dering van twoehondercl bier gevestigde Duitschors, is een commissie benoemd om een verzoekschrift tot do regeering van de Republiek te richten, waarin de onderteekonaarB zich bereid verklaren om als vrijwilligers dienst te nemen, als het tot vijandelijkheden mocht komen. Jonbert, in eene vergadering van Booren te Johannesburg het woord voerende, verklaarde, dat hg nooit zou ophouden alles te doen, wat hg kan om den vrede te handhaven. Maar wordt de Republiek tot oorlog gedwongen, dan zal meH tot don dood strjjden voor de onafhankelijkheid. Lourenco Marques, 26 Aug. Ver scheiden personen zgn in hechtenis genomen ender verdenking agenten van de Z.-A. Republiek te zgn. Er heerscht hier groote opgewondenheid. Men gelooft algemeen, dat de overheid een inval van de Boeren verwacht. De troepen worden gereed gehouden. Engeland. Bg een ontvangst in zgn verbljjf to Highbury hoeft Chamberlain verklaard het te betreuren, dat men, in woerwil van de onderhandelingen nu drie maanden lang met Krtiger gevoerd, nog maar weinig opgeschoten en do crisis geenszins geëindigd is. Krtiger doet voorstellen die hg weet dat onmogeljjk aan te nemen zgn, of weigert aan Engeland het recht toe te kennen den aard der hervormingen te onderzoeken, door hem voorgesteld. De Engelsche rogeering toont een geduld zonder voorbeeld in de verhouding tusschen een suzereine mogendheid en de natie dia haar vazal is. De hervormingen door Engeland gevraagd worden door de geheele wereld als billjjk en rechtmatig erkend. Hot is onmogelijk minder te vragen. Aan Krüger dus de beslissing wat het wezen moet, vrede of oorlog. Indien hjj hot vergelgk had aangenomen, door Milner voor gesteld, dan zou de kritieke toestand niet zgn ontstaan. Wilde hg op het laatste oogenblik de matige gevraagde horvormingen inwilligen, de bestaande moeiljjkheid zou vordwjjnen, en de onaf hankelijkheid van Transvaal zou verzekerd zjjn. De toestand is te dreigond, te gespannen om te kunneu voortduren. Duurde hjj voort, dan zou de Engelsche regeoring zich niet houden aan de reeds aangeboden voorwaardon, maar zoodanig handelen dat zjj de voorwaarden verkreeg door welke Engeland definitief de overheorsehende mogendheid in Zuid-Afrika zou wordon. Indien de breuk, die wij met al onze kracht getracht hebben te voorkomen, ontstaat, dan zjjn wjj zoker den steun vau het geheele Britsche rjjk te erlangen. Nederland. Xicrikzee, 28 Aug. In het Sociaal Weekblad van 26 dezer komt een hoogst belaügrjjko studie voor over pensioens-verzekering van werklieden, van do hand des heereu mr. J. P. Can. De geachte schrjjver verklaart daarin een voorstander te zgn van vrjj willige pensioens-verzekoring in geval van invaliditeit en ouderdom. Hjj is vau oordeel, dat zjj bereikbaar is. Da Ned. werklieden toch hebben op ander gebied duidelgk getoond, wat zjj door vereeniging vermogen. Men denke slechts aan de talrijke vereenigingen van werklieden, die aan haar leden een^ geldeljjke uitkeering doen in geval van ziekte. Maar die vereenigingen verstrekken slechts uitkeoringen bij ziekte, die tjjdeljjk is, niet bg invaliditeit, die duurzaam is. En nu acht schrjjver het wenschelgk, dat deze vereenigingen haar werkkring uitbreiden a. tot pensioneering bg voortdurende ongeschikt heid voor den arbeid b. tot pensioneering wegens ouderdom. Dat een dergelgke uitbreiding mogeljjk iB, staaft schrjjver met een sprekend voorbeeld. Te dezer stede bestaat namoljjk een werklieden-vereeniging, ge naamd »Onderling Hulpbetoon". Deze vereeniging telt 400 ledon. Elk lid betaalt wekeljjks 10 A 12 ct. contributie. In 't afgeloopen jaar werd uitgekeerd f 1725 aan 94 leden wegens ziekte. Onder dit getal zjjn begrepen 7 leden, die voortdurend ziek, dus invalide zgn, en wekeljjks eeu vaste uitkeering ont vangen van 1.80—f 3.60. Deze vaste uitkeeringen, die feiteljjk niets anders dan pensioenen zjjn wegens invaliditeit, beliepen te zamen het aanzienljjk bedrag van f 904.27, dit is meer dan de helft van het totaal der uitkeeringen. In weerwil van deze belang- rjjke jaarljjksche uitgave verkeeren de geldmiddelen in een bloeienden staat. In 27 jaren tjjdi heeft zjj een kapitaal gevormd van f 12297.185. Dit treffend voorbeeld bewjjst, wat samenwerking van op zich zelf zwakke krachten vermag. De vereenigingen nu, die aan haar karakter van ondersteuningsfonds de gewenschte uitbreiding van pensioenfonds willen gevenzullen natnurljjk de' contributie harer leden moeten verhoogen. Het quantum der verhooging zou echter de financiëele krachten van de meeste leden te boven gaan. Daarom verdient het aanbeveling, indien de werk lieden zelve slechts de helft der verhooging betaalden, en dat de andere helft werd bjjgedragen óf door hunne patroons, óf bjj gebreke van deze door andere belangstellenden. Samenwerking van patroons en werklieden is op dit punt onmisbaar, zoodat het raadzaam ware, indien de patroons, zooals bjj •Onderling Hulpbetoon" lid der vereeniging zgn en de gewone contributie betalen. En mochten er patroons zgn, die niot wenschen bjj te dragen tot het pensioenfonds, dan zullen de leden der werk- lieden-vereenigingen in den regel wel een persoon kunnen vinden, die de helft der verhoogde contributie voor hen betalen wil. En bjjaldien znlk een persoon niot te vinden ware, dan zou hjj kunnen geholpen worden door bestaande of daartoe op te richten vereenigingen, zooals de >Ned. Pensioen-vereeniging van werklieden", »het Suppletiefonds" te Hage (hetwelk een bjjslag geeft op het pensioen van werklieden, die zich zelve verzekerd hebben), de particuliere spaarbanken, enz. Zoo heeft de Nutsspaarbank alhier een deel van haar winst bestemd voor de pensioneering vau die leden van On der ling Hulpbetoon", die 70 jaren of ouder zgn. Vele ondersteuningsfondsen ontvangen nu reeds bjjdragen van begunstigers. Ongetwjjfeld zullen die toenemen, als die fondsen hun werkkring in de aangewezene richting uitbreidden. Dau zouden wellicht ook aan hen legaten vermaakt worden. Schrjjver acht het raadzaam, indien de werk- lieden-vereenigingen zich aanvankelgk beperken tot pensioneering wegens invaliditeit. Bg pensioneering toch op bepaalden leeftjjd zou de gewoonte kunnen ontstaan, dat de patroons op dien leeftjjd de werk lieden ontsloegen, die zjj anders nog in dienst zouden hebben gehouden. Bovendien bg pensioneering wegens invaliditeit zal men eerst de ondervinding kunnen opdoen, op welken leeftjjd de meeste menschen voor den arbeid ongeschikt zgn. En heeft men op grond der ervaring dien leeftjjd gevonden, dan zal men dien kunnen vaststellen voor de pensioneering wegens ouderdom. Overeenkomstig onzen landaard zoekt de geachte schrjjver de oplossing van het peniioneerings- vraag8tuk langs den ouden beproefden weg van vrijioiüige vereeniging dor belanghebbenden. Mogen vele werklieden-vereenigingen dien weg inBlaan 1 Tot rentmeester van de uitgestrekte heerljjk- heid »Mariënweerd", onder Beesd, is benoemd mr. Schram de Jong, officier van justitie te Tiel (laatst te Zierikzee). Bjj beschikking van den Minister van Water staat zgn benoomd tot buitengewoon opzichter bg de verbetering van het kanaal van Gent naar Terneuzen, de civiel-ingeniour L. F. E. van Hoogenhujjse te 's-Gravenhago, en bg do uitvoering van baggerwerken in de Boven-Merwede, de heer L. G. de Graaf te Scherpenisse. Door de Nederlandsche en Belgische Regeeringen is met het oog op de verbetering van het kanaal Gent—Terneuzen een commissie benoemd van ingenieurs belast met een onderzoek der groote water bouw werken van het vasteland. Deze heeren zgn dezer dagen te Hamburg aangekomen. De overheden stelden Btoombarkassen tot hun beschikking en ouder de leiding van een hoofd ambtenaar bezochten zjj de Hamburger havenwerken, in 't bjjzonder de electrische en hydraulische inrichtingen der haven. In de commissie hebben zitting voor België de ingenieurs De Heem en Grenier, van Gent, en Troost, van BruBiel; voor ods land de inspecteur van den Waterstaat Nele- maus, van Terneuzenhoofdingenieur Bekaer, van Middelburg, en ingenieur De Groot, van Terneuzen. '8 Gravcnhagc, 28 Ang. De Haagsche Tracsvaalmeeting wordt Vrjjdag a.s. gehouden. Als spreker» zullen optreden dr. Schaepman, prof Muller (van Amsterdam) en ds. van Valk. De Eifgroot-hertogin van Baden il Zaterdag, ca een verbljjf te Schevomngen, ten 4 uur 20 min. per staatsspoor naar Baden teruggekeerd. Met oprecht leedwezen is vernomen de zware Blag, die dr. Kuyper, lid van de Tweede Kamer en voorzitter van den Ned. Journalistenkring, heeft getroffen door het overigden zgner echtgenoote. In verband met deze droeve gebeurtenis is de bjjeenroeping van de Tweede Kamer verdaagd, daar de voorzitter het niet oorbaar 8chtte de discnBiiën over de ongevallenwet aan te vangen in de ver moedelijke afwezigheid van den president der commissie van rapporteurs en voorsteller van de meest ingrjjpende amendemonten, waarover hg voornemens was eerstdaags een nadere nota in te dienen. Amsterdam, 26 Ang. De hoofdcommissaris van politie alhier heeft bepaald dat ieder, die een agent bg een arrestatie hulp verleent, daarvoor een geldeljjke belooning kan erlangen. Hedennamiddag is do gouverneur-generaal Rooseboom met zjjn echtgenoote en schoonmoeder por trein van 4.25 naar Genua vertrokken, om vandaar de reiB naar Batavia te aanvaarden. Ver schillende vrienden en autoriteiten waren aan het station aanwezig om den gouverneur uitgeleide te doen. Men merkte daarbg o. a. op, de ministers van koloniën en oorlog, generaal van Houtum en den heer W. J. Geertiema, lid der Tweede Kamer.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1899 | | pagina 1