zierïkzeesche nieuwsbode. Zaterdag 4 December 1897. Eerste Blad. NIEUWSTIJDINGEN. FEUILLETON. Uit Zierikzee's verleden. Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. De prijs per 3 maanden is f 4,30, franco per post f 1,60. Noord-AmerikaTransvaal, IndiS enz. verzending eens per week, f 10,per jaar. 54ste JAARGANG. No. 7009. Directeur-Uitgever J. WAALE. Advertentienvan 13 regels 30 Cta. meerdere regels 10 Cts., kannen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags middags 12 ure bezorgd worden. Groote Utter wordt naar plaatsruimte berekend. Betalingen van Abonnements- of Advertentie-gelden gelieve men te zenden aan de Administratie Zierïkzeesche Nieuwsbode" Dit nummer bestaat uit twee bladen. De DIRECTEUR van het Postkantoor te ZteniKZEE maakt bekend, dat op töoiiciflg S Decomlaor e.li.. gedurende de gewone uren van openstelling van het Kantoor (7,50—8,50 's morgens, 12,50—1,50 en 0,50-7,50 's avonds) pakketten ter verzending zullen worden aangenomen. De eenige bestelling van pakketten op dien dag zal plaats vinden ten 6 ure 's avonds. Zierikzee, 3 December 1897. De Directeur voornoemd, DE KLERCK. Nederland. Amsterdam, 2 Dec. Bij den gemeenteraad kwam gisterenmiddag een voorstel van Bargem. en Weth. in behandeling om hen te machtigen van het kapitaal der Stads Bank van Leening, af te schrjjven f 94,500, wegens schade, geleden door de frauduleuze handelingen van wjjlen den beambte J. 0. Schophuizen. 's Gravenhage, 2 Dec. Tweede Kamer). De Algemeene Beschouwingen over de Staats- begrooting worden voortgezet. De Minister van Financiën brengt allereerst dank voor de welwillende wjjze waarop de Regeering door de Kamer is ontvangen en den openhartigen toon van hen die gesproken hebben. De verkiezingen leidden tot vereeniging der verschillende fractiën van de liberale par tg, geavanceerden en minder geavanceerden, vandaar dat het Kabinet niet uit een enkele fractie maar uit de geheele liberale partjj moet zjjn saamgesteld. Getwjjfeld is aan de homogeniteit van het ministerie. De minister durft herhalen wat de Regeering reeds in haar memorie van antwoord te kennen gaf. Er is homogeniteit ook ten aanzien van de grenzen der Staatszorg en sociale politiek en economische leerstellingen. Alvorens het Kabinet saam te stellen is onderzocht of er ten aanzien van practische maatregelen ver schil bestonden na ernstige beraadslagingen is gebleken, dat er een krachtige homogeniteit in de toepassing was en daarop komt het aan. Over de fiscale politiek bestaat geen verschil tnsschen hem en den heer Oort van der Linden. De Kroon is voor de Regeering noch fondament, noch ornament, maar hoofd en hart voor den Staat. Wjj varen onder de oude vlag, want een Nederlandsche Kamer kent geen andere vlag dan onze oude geliefde driekleur, met eerbiediging van vrjjheid en godsdienst en klimmende eerbiediging en ontzag voor ernstige godsdienstige en andere beginselen. De Regeering zoekt naar geen meerderheid. Ver loren is het Kabinet dat znlks doet. Mochten de wetten niet worden aangenomen, dan zal daardoor gebleken zgn dat dit octaaf niet past in dit gemengd koor. Inzake Zondagsrust moet de wetgever met omzichtigheid ingrjjpen. Ten aanzien van het Kiesrecht kan in de aller eerste jaren van geen herziening Bprake zgn. Welnu laten wij debat dan verdagen. Wat de financiën betreft, moet gematigdheid betracht worden. Met kalmte moet partij worden getrokken van de stgging der inkomsten en de uitgaven moeten worden ingetoomd. Wanneer oud-Hollandsche gematigdheid wordt betracht, zullen financiën toelaten datgene te doen wat men wil. Versterking der inkomsten is echter noodig, vandaar de voorgestelde tariefsverhooging, waarbij met belangen van handel, industrie en ver bruikers rekening zal worden gehouden. De reden van intrekking der wetsontwerpen zet de minister uitvoerig uiteen. Vereeniging van het Kamerlidmaatschap met het Ministersambt is vol komen grondwettig, en het nadeel er van heeft de minister niet bespeurd. Wanneer de verhouding tusschen de ministers is als de heer Lohman ver onderstelde, laat men dan de geheele affaire opdoeken. Met groote belangstelling heeft de minister de Bocialisten gehoord. Hij apprecieert de wijze van hun optreden in de Kamer. Maar er bestaat een groot verschil tnsschen socialisten en niet-socialisten, 't Oardinale verschil ligt over de vraagwat denkt gjj van armoede De socialisten denken, dat armoede een quaestie is van willen of niet willen. Zjj meenen: als men maar wil, kan pauperisme ver- dwijnen; wij daarentegen meenen: neen, pauperisme hangt samen met tal van omstandigheden, econo mische en zedeljjke. In die socialistische opvatting ligt hun zwakheid. Armoede is eon kwestie van kunnen of niet kunnen. Het groote Al kunnen wjj niet geheel verwijderen. Spreker rekent op den steun van de socialisten bij maatregelen om pauperisme eenigszins te be- strgden. Het groote kapitaal komt voort uit kleine obligatiën van den middenstand. Het wetsontwerp tot werkliedenpenBioneering wacht op de Staatscommissie. De regeling van administratieve rechtspraak staat op het programma. De minister verzekert dat in geen geval de munt- politiek veranderd zal worden. Hg acht de bestaande politiek goed, en verklaart van een bimetalieke unie geen verwachting te koesteren. Ten slotte hoopt de minister dat 's heeren Staalmans ongunstige verwachtingen van het Kabinet niet verwezenlijkt zullen worden. De gevoerde disoussie is zeer bemoedigend en leerzaam voor de Regeering geweest en tevens een aanwijzing behelzende wat haar te doen staat. Warme strjjd zal niet te ontgaan zijn, maar de Regeering hoopt niet te kort te schieten in moed en kordaatheid en zal den strgd niet ontzien. Gebleken is van aller krachtigen steun omtrent belangrijke zaken. Dat is een spoorslag om voort te gaan. Toenadering moet van Kabinet en Kamer komen. Het debat leert ons om steenen des aanstoots te vermijden zonder beginselen te verzaken. Het Kabinet wil geen lauweren voor zich, maar voor de natie, die zich eerlang zal scharen om den Troon van onze beminde Koningin. De heer Veegens betreurde weigering kiesrecht uitbreiding, vreesde daarvan nadoelen, maar zou de voorstellen der Regeering afwachten en hoopt dat hij er mede zal kunnen instemmen. De heer Kerdjjk betwijfelt of aansluiting van de verschillende fractiën der liberale partij van blgvenden aard kan zijn. Ten zeerste dringt hij aan op opneming in Rjjksbestekken van bepalingen omtrent minimum-loon en maximum-arbeidsduur. De heer Troelstra merkt op, om misverstand weg te nemen, dat de sociaal-democratie, welke hij voor staat, een voortzetting is van de richting vroeger door den heer Domela Nienwenhnis in de Kamer beleden. Wanneer er verandering in de sociaal democratische politiek is gekomen, dan is spreker echter dezelfdo gebleven. Ook weet hij zeer goed dat, al heeft hjj gesproken van en voor het volk, hg hier niet staat als vertegenwoordiger van den geheelen arbeidersstand. Hjj betoogt dat de Katholieke arbeidersverenigingen aanhangsels zijn van de R.-K. Kerk. Voorts bespreekt hg den algemeenen toestand van het volk. Die is niet rooskleurig, wanneer men nagaat dat van de één millioen gezinnen slechts 231000 aangeslagen zgn in de bedrijfsbelasting. Dus slechts V* gedeelte van het volk geniet een loon van f 650 en meer. Tegenover den minister merkt spreker op, dat het socialisme niet alleen een quaestie is vau armenzorg. Neen, 't is een nieuw stelsel van productie, een pogen om do productie op eene andere wjjze te regelen dan thans geschiedt. De argumenten van den minister, dat de soc.-dem. het groot kapitaal ec de groote kapitalisten verward, zgn niet afdoendo. Indien de minister wacht op pressie vooruitstrevende liberalen om binnen 4 jaren kies rechthervorming voor te dragen, dan is 't plicht van geavanceerden daarnaar te streven. In zgn antwoord op het voorloopig verslag der Tweede Kamer over zijne begrooting deelt de Minister van Financiëa mede dat het, aan den wetenschappelgken adviseur in visscherij-zaken opgedragen onderzoek omtrent de oorzaken van den slechten groei eu daaruit voortkomende sterfte der Zeeuwsche oesters nog niet is afgeloopen. Dit jaar was en is de toestand gunstiger dan in 1896. De Eerste Kamer is heden uiteengegaan tot Maandag 27 December, als wanneer de Indische begrooting aan de orde komt. Nu reeds worden met het oog op de inhuldigingsfeesten te Scheveningen villa's gehuurd. Gouda, l Dec. Deze week werd hier een vrouw van 80 jaar oud naar haar laatste rustplaats gebracht. Die ouderdom, hoewel hoog, is niet buitengewoon. Wat echter zeer merkwaardig is, is dat die vrouw tot haar laatste oogenblik in het bezit bleef van alle tanden en kiezen, die door haar keurig onderhouden werden. Tot haar 80ste jaar kon zij noten kraken met de tanden en de hardste wortelen bijten. Rotterdam, 2 Dec. De bekende moorde naar Mtiller alhier is buiten vervolging gesteld en zijn opneming in een krankzinnigengesticht is bevolen. Een gerechteljjk geneeskundig onderzoek heeft geleid tot de verklaring der deskundigen, dat Milller sedert eene reeks van jaren onderhevig is geweeBt aan toevallen dat hjj gedurende zgn ver- blgf in Engeland geleden heeft aan krankzinnigheid, en dat de moord op de vrouw en het kind is ge schied in een aanval van waanzin. Gedurende de laatste weken vóór den moord was Muller abnormaal. Zjjne uitingen en handelwijzen getuigden van eene buitengewone prikkelbaarheid. In zgn werk was de zeer bekwame en geregelde werkman, in tegenoverstelling van gewoonljjk, slordig en onnauwkeurig. Hoogstwaarschijnlijk heeft M. niet lang vóór den moord een toeval gehad. Den dag van den moord, 28 September, voelde hij zich in den vroegen ochtend ziek. Eerst had hjj plan wat later naar zgn werk te gaan, maar ten slotte had hg in 't geheel geen lust. Van den moord zelf herinnert M. zich niets. Gedurende zjju verblijf in de cellulaire gevangenis had hg tweemaal een toeval en leed hij herhaal delijk aan zinsbegoochelingen (hallucinatie). Roeiers haalden hedennamiddag om half vjjf uit do Maas aan het Willemsplein bet lijk op vaa den sedert den nacht van 18 op 19 November alhier vermisten agent van politie 4e klasse B. A. Timmermans. Het ljjk is naar de loods voor drenkelingen in Crooswijk overgebracht. Sedert het tjjdstip waarop deze agent vermist werd, werden in verband hiermede onder de leiding van den commissaris van politie den heer J. Soer, zeer nauwkeurige onderzoekingen ingesteld en tal van lieden gehoord. Geruchten, als zoude in deze aan erger dan een ongeluk te denken vallen, gaven daartoe aanleiding, doch het nauwgezetste onderzoek heeft tot dusver volstrekt niet den indruk gegeven dat hier aan eenig misdrijf moet gedacht worden. Timmermans was sedert een paar maanden bjj de politie alhier in betrekking en bjj de menschen, waar hjj inwoonde, wordon omtrent zgn handel en wandel gunstige berichten ingewonnen. Zgn lijk werd opgehaald omtrent 100 meter van de plaats waar de door hem betrokken post in was. Maassluis, 1 Dec. Een eigenaardigen aan blik bood hedenmorgen van ons havenhoofd gezien de Nieuwe Waterweg aan. Een geheele vloot van bomschepen kwam binnen, meerendeels van Scheveningen. Al deze schepen hadden de jongste stormen doorgemaakt en menig hart heeft zich zeker wel in aogsten bevonden over de opvarenden en gevreesd zijne dierbaarste betrekkingen nooit terug te zien. Over het algemeen zjjn de berichten recht treurig, wat het verlies van visscberijgereedschappen betreft geheel zonder schade komt schier niemand binnen, maar het meerendeel heeft de geheele vleet, dus nagenoeg alle netten, verloren. Scheveningen heeft ook dit jaar dus weder een belangrijk materieele schade, maar omtrent het verlies van menschenlevens is gelukkig nietB verder te berichten dan hetgeen reeds gemeld is. Rreda, 2 Dec. De persoon van P. T. te Oosterhout, die gearresteerd was als verdacht mede plichtig te zgn aan de zware mishandeling van den cadet T. alhier, is, na confrontatie met den verwonde, op vrije voeten gesteld. Rozendaal, 2 Dec. Op den spoorweg tusschen Oudenbösch en deze gemeente, werd heden een 12-jarige jongen, die boodschappen ging doen, door een sneltrein overreden en op vreeseljjke wjjze gedood. Stukken vleesch werden gevonden. Rergen-op-ZoOIll, 2 Dec. Hedenmorgen is de 19-jarige P. Schoonen, in de zoutziederg van den heer Kokin een pan met kokend zont gevallen. Voor dood werd hij er uitgehaald en naar het gasthniB gebracht. Zgn toeBtand is hopelooB. Stavenisse. Volgens den alhier vanwege het K. N. Meteorologisch Instituut geplaatste regenmeter viel er in November 1.1. 47 m. M. regen (in 7 aftappingeD), tegen 37 in 1896; 60 in 1895; 43 in 1894 en 80,5 in 1893. De hoogste barometer stand in de laatste maand waB 781, de laagste 738 m.M. Rlll'gll, 3 Dec. Dank zg den uitmuntenden toestand van de zeewering aan den cal. polder Burgh en Westland, is daar den jongsten storm weinig schade aan dijken en bermen aangericht. Tengevolge van den hoogen vloed zgn echter langs de duin voet 2200 M. rgsschntting weggeslagen, waardoor de aangewonnen duinv'oet geheel is ver dwenen en er belangrijke afschuiving van de duinen heeft plaats gehad en 2 H.A. helm- en rietplanten verloren zjjn gegaan. Drelsclior. Volgens den alhier geplaatsten regenmeter bedroeg de regenval in de vorige maand 69.7 m.M., verkregen in 10 aftappingen. Noordgouwe1 Dec. Volgens den alhier 5) 1819. Het zal onnoodig zgn, de gebeurtenissen van elk jaar afzonderljjk na te gaaner geschiedt niet veel bjjzondersde zaak gaat alleen langzaam achteruit, wat duidelijk bljjkt uit het bedrag der rente. In 1823 betaalt men eerst geen intrest; later zjjn de coupons betaalbaar gesteld met f 1,80; in 1824 wordt uitgekeerd 2 iu 1825 het jaar, waarin men de haringvisscherjj voor goed opgaf f 2,36 per f 100; daarna is nooit meer eenige rente uitgekeerd, want in 1826 begint de ellende eerst rechtBchippers worden afgezet J. Nobel wordt ontslagen »in aanmerking van het ongeluk, dat «hem steeds te beurt valt"; men had reeds lang geduld met hem gehad, maar hg was >steeds denzei ven ongelukkigen visschersman gebleven"; schipper Brobbel van de «Stad Zierikzee" is niet alleen dronken geweest, maar heeft verboden handel gedreven; Pieter Wemmirus wordt afgezet «wegens »slecht en onbehoorljjk gedrag". In 't eind van October loopt de «Willem I" tusschen Oost-Cappelle en Vrouwepolder op den wal; het schip wordt echter, ofschoon met groote kosten, afgebracht. Er wordt geknoeid; de Directie verneemt met sohrik, »dat door zoovele openbare ambtenaren van »het inferieur gezag bjj de aankomst der schepen «visch, zoo versche als zoute, van de schippers of «schepelingen wordt afgevorderd of van dezelve gegeven". Een schipper J. van Duren van »de Hoop" verstout zich eene lading visch op Texel te koopen, en daarmeê op zjju eigeu hondje naar Antwerpen te varen »op negotie". In Januari 1827 komen »de Kroonprins" en de »Zierikz9e's Welvaren" thuis met een »compleete wanvangst", andere schepen brengen ook al niet meer aan dan eene «rampspoedige vangst"; de «op deel" varende bemanningen weigeren in zee te gaan zonder voor schot; het vooruitzicht wordt hoe langer hoe droeviger. In December 1827 kozen nog acht vaartuigen zee, van welke één, >'t Eiland Schouwen", op 1 Februari 1828 strandde op de Onrust en f 1500 kostte om afgebracht te worden, maar daarna verminderde men allengs het aantal varende schepen in December 1828 zeilden er slechts vier, en in April 1829 verkocht men er drie, de «Zeeland", »'tEiland Schouwen" en «de Haringvisscherjj" in het openbaar voor slechts f 6935,08. In 1830 werden vier Bchepen kosteloos aan het Rjjk aangeboden «ter armade op de rivieren in de «tegenwoordige omstandigheden van muitzucht en «oproer in het zuideljjk deel des Rijks"; ze zgn door een ambtenaar gekeurd, maar ongeschikt bevonden en derhalve niet geaccepteerd. Na 1829 is de moed er bjj de Directie klaar- bljjkeljjk uit; men houdt de zaak slepende, aarzelt er een einde aan te maken, maar van eenige hoop op verbetering is geen sprake meer. In 1833 verkocht men wederom vier schepen, de «Zierik- zeesche "Visscherjj", de «Stad Zierikzee", «de Vrede" en «de Kroonprins", die samen opbrachten ƒ4299,80. In 1834 voeren nog drio hoekerB; doch ook deze, «Zierikzee's Welvaren", «Willem I" en «de Hoop", benevens de «Pieter Mogge", verkocht men op 18 Jnni 1835 voor f 11770,40. Op 12 October van datzelfde jaar hield de Oommissie van Toezicht hare laatste vergadering en ontbond zich, niet zonder te klagen «over de «weinige medewerking van het Stedeljjk Bestuur «in dezen ondervonden", eene klacht, die niet gerechtvaardigd schgnt; wel heeft de Directie niet altjjd alles verkregen wat zjj wenschte, maar het is volkomen begrjjpeljjk, dat het Gemeentebestuur niet verder meende te mogen gaan, en ophield te storten in dezen bodemloozen put. Toen begon men stappen te doen ter liquidatie; door het Gemeentebestuur van Zierikzee werd ge vraagd, of het Rjjk ook zou behooren te deelen in het batig saldo der ontbonden Visscherg-Societeit iu zake het door het Rjjk aan de stad verleende voorschot van f 20000. Gedeputeerde Staten berichtten hierop, bjj extract-verbaal vau 18 Maart 1836, >dat het voorschot niet is gedaan aan de «Visscherg-Societeit, maar aan de Btad Zierikzee, «zoodat het Rjjk nimmer als deelgenoot in het «saldo van de rekening der Sociëteit als concurrent- aandeelhouder kau optreden, maar de gausche «vordering ten laste der stad blgft bestaan". De liquidatie van het fonds duurde tot 1846; toen betaalde de laatste administratie daarvan aan de stad f 16134,92® en aan de houders der obligaties 10s/4 het nominaal kapitaal of f 9492,25 er was duB, ongerekend de rjjkspremiën, twee ton aan verspeeld. Met de afbetaling van het renteloos voorschot van het Rjjk werd in 1854 begonnen en nog vele jaren ging de gemeentekas daaronder gebukt. Dit is de droevige geschiedenis der «Nieuwe Visscherjj"met zooveel moed, met zooveel hoop op touw gezet, heeft zij ten slotte niets anders opgeleverd dan grievende teleurstelling. Toch is ook bjj haar men rekene d' uitslag niet, maar teil' het doel alleen eene lichtzjjde op te merken, want zelden is in eene gemeente eene zaak van algemeen nut ondernomen met zóó groote samen werking, met zulk een gemeenschapsgevoel van alle burgers, met zooveel belangeloosheid der beheerders; de eersten stelden hunne bijdragen beschikbaar tegen eene geringe rente en zullen zich de risico niet hebben ontveinsd; de laatsten namen eene groote verantwoordeljjkheid op zich en getroostten zich verbazende moeite, ter wille van het ideale doel, de opheffing van de stad hunner inwoning uit haar verval; zjj werkten niet ieder voor zich, maar allen voor allen. En daarom zal men de fouten, die de onder neming van den beginne af aankleefden en haar ondergang bewerkten, al is men daarvoor niet blind, kunnen vergeven. De beheerders, ofschoon bereid al het mogelijke te doen, hadden niet genoeg verstand van 'tgeen zjj begonnen; zjj moesten bij concurrenten raad gaan vragen; zjj waren gedwongen te veel op anderen te steunen en door de oogen van anderen te zien. Daarbjj kwam de onbekwaamheid, het gebrek aan eüergie der bemanningen; het uitoefenen der visschorjj is een vak, moeiljjker dan menig ander; men moet er bjj opgegroeid zgn, en de eqnipages, met welke men te Zierikzee begon te varen, mistten de noodige ervaring. Dit zag de Directie zelve in, en zij wilde, zeer terecht, de jongens langzamerhand tot bekwame visschers op leiden maar toen was het te laat. Wat met «gebrek aan energie" bedoeld wordt en welke daarvan de gevolgen zgn, daaromtrent licht onB de heer Hoogendjjk iu (Grootvisscherij bladz. 228): «Niet alleen ongelukkige vangst doet de besom- «ming van sommige schepen tot een laag cijfer «dalen. Ook de onbedrevenheid, maar bovenal de «moedeloosheid van enkele bemanningen hebben «daaraan schuld. Bjj de verschvaart vooral wordt «door velen niet de helft van den beschikbaren «tijd gevischt. In het vervisschen van meerder »vi8chtuig, dus in het «aanpakken", ligt almede «het geheim, waarom enkelen steeds zoogenaamd «gelukkig", anderen steeds «ongelukkig' zgn". De Zierikzeesche visschers nu waren dikwgls onge lukkig. Eindeljjk, de zaak schgnt te onbekookt opgezet; is het al uiterst moeiljjk van eene gemeente, die niet van oudsher visschersplaats is, er eene te maken, het is een vergeefsch streven, dit in korten tijd te willen doen. Zoo ééne, dan is het deze industrie, die de bekwame hulp en medewerking eischt van tal van beroepen; kooplieden, zeevolk, kuipers, touwslagers enz. verrijzen niet in een oogenblik, en toch komt het juist aan, niet alleen op de toewjjding, maar op do bekwaamheid en de ervaring van deze allen, want het succes eener vis8cherg-onderneming berust op tallooze détails. Had men dit ingezien, de ondernemers zouden niet zoo hard vau Btal zgn geloopen, en het publiek zou niet zoo hoog gespannen verwachtingen hebben gekoesterd. Al deze redonen verklaren de geheele mislukking eener zaak, die zooveel goeds had kunnen afwerpen, want op zichzelf is het denkbeeld niet kwaad, om van Zierikzee eene visschersplaats te makenhet is niet ongunstig gelegen; was, vooral vroeger, even geschikt als Maassluis, Vlaardingen of Pernis, die aan dezo njjverheid hunne welvaart danken, en visch vond, en vindt, steeds aftrek. Zelfs nu, tachtig jaar later, ofschoon de concurrentie zoo oneindig is verscherpt, kan, volgens den heer Hoogendjjk, de grootvisscherij voldoende rente afwerpen, mits zjj in alle opzichten goed wordt geëxploiteerd. En als dit nu nog zoo is, nu deze industrie, niet het minst door den fliDken geest en de energie der Vlaardingers, zulk eene reus achtige uitbreiding heeft gekregen, dan zal men moeten toegeven, dat Dr. de Kater in 1817 eene goede gedachte had. En dan rjjst tevens de wensch, dat nog eenmaal een ondernemend man, toegerust met kennis en ervaring, goed op de hoogte der hedendaagsche visscherjj en van het tegenwoordige handelsverkeer, zich aan deze zaak wijde, in zgn belang en in dat van Zierikzee. SLOT,

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1897 | | pagina 1