ZIERIKZEESCHE MEI'WSIODE. Dinsdag 21 September 1897. Burger-Avondschool. Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. De prijs per 3 maanden is f 1,30, franoo per post f 1,60. Noord-AmerikaTransvaal, Indie enz. verzending eens per week, f 10,per jaar. 54ste JAARGANG. No. 6977. Directeur-Uitgever J. WAALE. Advertentiënvan 13 regels 30 Cts. meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags middags 12 ure bezorgd worden. Groota letter wordt naar plaatsruimte berekend. Betalingen van Abonnements- of Advertentie-gelden gelieve men te zenden aan de Administratie Zierikzeesche Nieuwsbode" De COMMISSIE VAN TOEZtCIIT op hetTdiddelbaar Onder wijs te ZiERrKZEE maakt bekend, dat het examen voor hen, die wenschen toegelaten te worden tot de lessen op de Burger-Avondschool, zal plaats hebben op Woenstlag September a.s., des avonds te zes uur. Zij, die dit examen wenschen af te leggen, moeten zich in persoon aanmelden by den Directeur der Hoogere Burger school op Zaterdag- September a.s., des avonds tusschen V en 9 uur. Zierikzee, 16 September 1897. Namens de Commissie, J. LECHNER, fd.-Secretaris. NIEUWSTIJDINGEN. Amerika. Te San Francisco is een stoomschip aangekomen met 2.500,000 dollars f 6.250,000) aan gond nit het nieuw ontdekte goudland Klondyke. Italië. De schade, in Noord-Italië door hagelslag aan gericht, wordt op ten minste 15 millioen lire geschat. Turkije. Konstantlnopel, 18 Sept. Het yoorioopig vredesverdrag tusschen Turkjje en Griekenland is heden geteekend. Rusland. St. Petersburg, 17 Sept. Volgens een mededeeling van het Russische Tele graaf-agentschap uit Krasnoyarsk, werd in het dorp Antziferowskoje in het district Jenisseisk den veertienden September 1.1. des avonds te elf uur gedurende vjjf min. in N.-W. richting een ballon gezien, waarvan men aanneemt dat het de ballon van den Noordpool reiziger Andree is. Frankrijk. Voor eenige dagen meldden Fransche dagbladen, dat de Parijsche medische faculteit een nieuw contract met haar muizanleverancier had gesloten. Een reporter vond deze mededeeling niet voldoende en hg zocht zoo lang, tot hij vond dat de leverancier een dame was, en wel mevrouw Alexandre, op de markt Saint-Germain. Nu vertelt hg het volgende over zjjn bezoek bg deze dame: Sedert vijftien jaren levert zg de mnizen voor de medische faculteit, het stedelijk laboratorium, het instituut-Pasteur, voor al die inrichtingen, waar men zich met proef nemingen op het levend lichaam toelegt. Zg heeft weinig of geen concurrenten. Haar muizen, uit sluitend met melk en brood grootgebracht, zgn wit en rond, anders zouden de geleerden de diertjes voor hun proefnemingen niet willen hebben. Na drie maanden is elke muis, dank zg het regime waaraan zij onderworpen zgn, rgp voor het - wetenschappelijk doel en kan dan zelfs do ver moeienissen van een langdurige reis verdragen. Mevrouw Alexandre heeft namelgk haar klanten niet alleen in Pargs; zg bekomt ook van bniten de stad talrgke bestellingen, in 't bgzonder nit Genève en Londen. Die uitvoer is evenwel de bron van vele onaangenaamheden. »Ik moet", verklaart zg, mgn muizen in kooitjes doen, deze in linnen .pakken en dan verzegelen. Dat is nog niets; maar 'denk nn eens aan: ik moet zorgen, dat in elk ■kooitje slechts mnizen van één familie gedaan -worden" Waarom?" »Zjj zouden elkaar anders opeten". Op het oogenblik heeft mevrouw Alexandre duizend mnisjes in voorraad; daar dezo diertjes ongemeen snel vermenigvuldigen, zullen er na verloop van een maand wel tienduizend zgn. Zg koBten tegenwoordig 40 cts. per stuk; in October, als de colleges weer beginnen, 50 cts. Op de op merking dat deze prjjzen hoog zjjn, antwoordde mevrouw Alexandre: Kunt gg begrijpen, wat die beesten al niet te doen geven Men moet voortdurend met hen bezig zgnvele sterven reeds in de eerste dagen na hun geboorte aan tuberculose". Verder beklaagde zich de dame er nog over, dat sommige amanuenses handel in mnizen drijven en in hun gewetenloosheid zoo ver gaan om dieren die reeds eenmaal zgn gebruikt wat op te kalefateren en als :»versch" te verkoopenzooals zij plechtig verzekerde iis een eens gebruikte muis voor een wetenschappelgk ■doel niets meer waard. Duitschland. Van menige nu in de zee verzonken stad Stavoren is er een voorbeeld van weet het volk te vertellen dat men Zondag 's morgens nog •de kerkklokken kan hooren luiden. Een Duitscher, die een tgd te Wittdttn aan de Noordzee gewoond heeft, komt nu met het bericht, dat deze overlevering haar ontstaan niet alleen te -danken heeft aan de rgke volksverbeelding, doch dat een natuurverschijnsel er aan ten grondslag ligt. Zelf heeft hg die klokken hooren luiden. Hg lag 's ochtends half vijf te bed. Door het geopende raam boorde bij eensklaps, te gelgker tgd met het geruiBch van de branding, klokkengelui. Denkende dat hg zich misschien vergiste, stond hij op en trad aan het venster. Het klokkengelui werd nog duide lijker hoorbaar. Van een kerk op den vasten wal kon het niet zgn, het was een weekdag en om half vgf luiden dan geen klokken. Bovendien was er in die buurt geen kerk met een klok, die znlk een schoonen klank had. En een verzonken Btad als Stavoren was daar ook niet. De eenige oplossing van het raadsel is dus, dat de branding dit klokgelui veroorzaakt heeft. Zeker is het, dat het geluid van een branding zeer ver schillend kan zgn en den knstbezoeker verrassingen bezorgen kan. Hoe velen hebben niet reeds in het geluid van de branding op een rotsige kust kanon gebulder of salvovuur meenen te hooren? Te Dresden is de chocoladefabrikant Haberland tot 600 Mark boete veroordeeld, wegens vervalsching zgner waren. Gemalen cacao-scbiüen werden, met olie vermengd, als melkchocolade" verkocht 1 Berltin, 18 Sept. Er zgn vandaag weer ver scheiden bijzonderheden bekend geworden over het geheime huwelijk van aartshertog Frans Ferdihand. Blijkbaar komen zg van de familie Hnssmann en moeten zg dienen om de waarheid van de vorige berichten te bevestigen. Zonder in al die kleinig heden, die trouwens voor een groot deel herhalingen zgn, te treden, schijnt toch de, ook reeds vroeger gedane mededeeling, dat de liefdesbetrekking al twee jaar oud was, merkwaardig. Immers hadden de verwanten van het jonge meisje ontwikkelde menschen door het portret van den verloofde, in generaalsuniform met de orde van het Gouden Vlies om, met Ween er fotografieën enz. te ver gelijken, gemakkelijk in dien tgd kannen uitvinden of er bedrog in het spel was. Het jonge meisje liet dat portret, dat zg van haren verloofde ge kregen had, herhaaldelijk aan bare verwanten zien. Als een nieuw romantische bgdrage tot de historie wordt nu verteld, dat aartshertogin Stephanie zelf met Frans Ferdinand had willen trouwen om nog op den troon te komen. De aartshertog, die in Stephanie geen behagen had, zou toen eerst zgn longziekte als voorwendsel gebruikt hebben om er af te wezen. Toen nu Stephanie, die van de liefdes historie gehoord had, tegen Marie Hnssmann te Essen heftig te keer was gegaaD, zou de aartshertog om alle verdere inmenging af te sngden, glings ge trouwd zgn. De jonge dame, waarmede aartshertog Frans Ferdinand Este, de vermoedelijke troonopvolger, te Londen een morganatisch huweljjk zou gesloten hebben, is de zuster van den lakenhandelaar Huss mann te Aken. Maria Hnssmann is 25 jaar oud en woonde in den laatsten tgd te Essen, waar zg het huishonden waarnam voor haar broeder, die directeur bg Krupp is. Haar vader was mijndirecteur te Bardenberg bij Aken. De aartshertog zou ongeveer twee jaar geleden ter gelegenheid van een incognito- bezoek het meisje hebben leeren kennen, later zijn bezoeken hervat en ten slotte verleden week met haar in 't geheim te Londen gehuwd zgn. Intnsschen komt nit Weenen het bericht, dat dit verhaal een verzinsel is en dat aartshertog Frans Ferdinand Este verleden week eenige dagen te Lolling in Stiermarken heeft doorgebracht en Zondagavoud naar Weenen terugkeerde, waar hij de voorstelling in het Volks-theater bijwoonde. Vrjjdag j.l. vertrok de aartshertog van Hongarije, waar hg thans vertoeft. België. Een Dnitsch officier had te Ostende kennis aangeknoopt met een Brusselsche juffrouw, die hij naar de hoofdstad vergezelde om de tentoon stelling te gaan zien. Terwijl zij in een hótel een smakelijk diner namen, wist de juffrouw er stil en ongemerkt van door te trekken. Zij had echter de voorzorg genomen, 'een portefeuille met 500 mark, die in de overjas van haar vriend zat, mee te nemen. De Duitscher diende een klacht in bg de politie. Toen dit gedaan was, en hij om '2 uur 's nachts naar zgn logement wilde terugkeeren, ontmoette hg de diefegge. Hij deed haar dadelijk aanhouden. De Brusselsche politie is een stapje verder gekomen in haar naBporingen naar aanleiding van den moord op den kantoorbediende Lavergne; zij heeft den winkelier gevonden, bij wien een van de misdadige werktuigen, een breekgzer (het andere was een hamer), was gekocht. De winkelier heeft Paridaens herkend als een van de beide mannen, die het breekgzer bg hem waren komen koopen. Maar de ander, waarvan hg een beschrijving gaf die met het signalement van den voortvluchtigen Masson overeenkwam, had het betaald. Hederland. Groningen, 18 Sept. De muziekuitvoeringen in de Harmonie werden in den laatsten tijd steeds door een talrijk publiek bijgewoond, welk verschijnsel wellicht verklaard moet worden uit het feit, dat het seizoen nog niet is begonnen, de schouwburg zijne deuren gesloten houdt en het verenigings leven" nog Bluimert. Maar Woensdagavond was de opkomst van 't publiek buitengewoon groot. De groote zaal was te klein; de gangpaden waren bezet; men zat zelfs in den corridor en velen, die, minder op de hoogte van Groningsche eigenaardig heden, niet reeds van zes uur af een tafeltje hadden doen in beslag nemen voor 't concert, dat om half acht begint, moesten teruggaan. Want de heer van 't Krugs zou zgn eerste concert dirigeeren en men had zooveel van hem gehoord, van de wjjze, waarop bij omging met het orkest en onvermoeid oefende en repeteerde! Zoo kwam men gedeeltelijk om de kunst, gedeeltelijk bloot uit nieuwsgierigheid natuurlgk: wagen wij niot te beslissen, welke categorie van hoorderB de overhand had. Intusschen is zulk eene zaal, is een zoo gemengd publiek van muziekbeoefenaars, muziekliefhebbers en nieuws gierigen een gevaar voor een directeur, die voor het eerst optreedt. Maar de heer van 't Krugs is van de kracht. Het talrgke publiek kon in de eerBte plaats opmerken, dat het orkest met eenige jonge musici versterkt en anders geplaatst was dan vroeger meer samengedrongen en zóó dat de klankmassa een vast geheel vormde. De piano-harp almede trok de aandacht. Het instrument bewees reeds dezen avond goede diensten. En, wat verder tot het uitwendige, het zichtbare van deze uitvoering behoort: de heer van 't Krugs dirigeert niet voor-, maar naast den lessenaar. Hij kent blgkbaar zelfs de symphonie in D-dur van Brahms van buiten, wat als muzikaal geheugen bgzonder sterk is. Niet alleen als zoodanig. Dat de heer van 't Krugs, die aan zijn voorganger eene verdiende hulde bracht, door te beginnen met Feesttonen van den heer Bekker, vervolgens de tweede symphonie van Brahms op het programma plaatste, bewgst een durven, dat in dit geval een kennen bleek. Brahms is een groot talent en misschien een genie. Maar hg is een denker. Hg heeft intentieshg doet niets omdat het hem zoo uit de pen vloeit. Hg bouwt zgne werken, stem voor stem en de ontleding van zgne kunst is buitengewoon leerzaam. Zgn muzikale wetenschap blijkt niet het minst uit de tweede symphonie en zij mag het proefstuk heeten van een directeur en van eeu orkest. Want hier komt het aan op de gedachte, de ontleding en om aan dit schoone geheel recht te doen, moeten alle deelen met ernst en stadie en smaak zijn opgevat door den directeur en met nauwgezetheid bestudeerd door het orkest. Toen de heer van 't Krugs deze symphonie zóó had gegeven als hg deed, waren wij overtuigd. Overtuigd van twee dingen. Vooreerst hiervan, dat do Harmonie het geluk heeft gehad een muziek directeur te vinden van veel talent en groote bekwaamheid, die weet wat hij doet en wat hjj wil. En vervolgens hiervan, dat het orkest uitstekende krachten telt, die niets liever wenschen dan zich te wijden aan de groote kunst. Wij zgn versterkt in die overtuiging door het feit, dat de heer Dado namens het orkest, na de symphonie van Bramhs, den nieuwen directeur een zeer mooien lauwerkrans aanbood. Het bleef niet bij dezen krans. Ook de directie van de Harmonie dankte met bloemen en groen voor eene aan haar opgedragen compositie, die zeer in den smaak van 't publiek viel de Scènes de Ballet" van den heer van 't Krugs is trouwens een zeer interessant werk, op zich zelf bewijzend, dat de componist èn het talent èn de bekwaamheid heeft van een voortreffelijk orkest directeur. Daarmede mogen wij, Groningers, ons geluk wenschen. De Harmonie, deze groote vereeniging, die eenig is in Nederland, heeft in den heer van 't Krugs een orkestdirecteur gevonden, die het bekende woord van Caesar zon kunnen overnemen. Hij is gekomen. Hg heeft het orkest overzien en bevonden, dat het goed was. En bg heeft den eersten gevaarlijken slag gewonnen. Dat verheugt ons voor den nieuwen directeur, maar ook voor de Harmonie, die zonder haar uitstekend orkest maar eene gewone sociëteit zou zgn. Gr. Ct. Urk, 18 Sept. Vrijdagmiddag stoomde langs dit eiland, de niéuwe, zeer diep geladen stoomboot Onderneming. Door het vele overslaande water achtte men het raadzaam naar de Urkerbaven te stoomen, doch even bewesten het eiland sloegen de golven zoo geducht over het schip, dat het plotseling in de diepte wegzonk. Vele nieuwsgierigen waren naar den vuurtoren gesneld, doch ontdekten niets meer dan een gedeelte mast met de vlag in top en het boveneind der stoomboot. Juist lag de postboot Minister Havelaar tot ver trek naar Kampen gereed. Zij stoomde spoedig naar de plek des onheils, waar de opvarenden zich in het want hadden vastgeklemd. Tevergeefs had een Noordzeevisscber, die naar Urk stevende, pogingen tot redding beproefd. De bemanning der postboot had de voldoening drie der vijf opvarenden van een anders wissen dood te redden. Nog een dezer was niet meer in staat den hem toegeworpen reddingsgordel te grijpen. Met het vaartuigje IJ K 152 gelukte het, ook dezen het was de bewustelooze machinist, wiens handen men van het want moest losrukken te behouden. De eigenaar van het stoomschip is bij deze ramp om het leven gekomen. Toen U K 152 aan wal kwam, stond de gemeente geneesheer J. J. Brouwer reeds gereed, om hulp te verleenen. Zijn pogingen, om de levensgeesten van den drenkeling op te wekken, werden met goeden uitslag bekroond. De machinist, Joh. Siere, woonachtig te Leiden, en vader van 10 kinderen, werd bij K. Hakvoort liefdergk opgenomen en verpleegd. De stoomboot Onderneming, groot 99 ton, was voor deze eerste reis bevaren door den kapitein Heemskerk, machinist Siere, door den eigenaar Fontein en diens zoon, allen van Leiden, en een loods van Amsterdam. De lading bestond hoofdzakelijk uit plaatijzer en bloem van meel, met bestemming naar Groningen. Yan de bovenlading waren des avonds reeds ongeveer 400 balen meel door Urker vaartuigen opgevischt en ter borging in de haven gebracht. Nader meldt men van Urk: Toen de Minister Havelaar ter redding aankwam, zat de zoon van den eigenaar in den mast, terwgl aan weerszijden twee man in het want waren geklommen. Ongelukkig voor den eigenaar Fontegn bevond de loods zich boven hem. Toen deze zich niet langer kon vastklemmen, zakte hij op de schouders van Fontegn, die ten laatste moest loslaten en zoo om het leven kwam. De machinist was hedenmorgen weder zoover hersteld, dat bij zich naar zijn familie te Leiden kon begeven. Aan de Urkers H. Kroon en KlaaB Hakvoort heeft hij zgn leven te danken. Aan onvoorzichtigheid, door te diep laden, moet deze ramp te wijten zgn. De Onderneming zit juist in de richting Enkhuizen in het Val van Urk, voor de scheepvaart gevaarlijk. Schip en leding moeten beide verzekerd zijn. 'g-GraveilliagC, 18 Sept. In eene ver- eenigde zitting der beide Kamers der Staten- Generaal is heden de vergadering der beide Kamers gesloten. De heer Goeman Borgesius, Minister van Binnen- landsche Zaken, neemt plaats voor den troon en hondt de volgende aanspraak: Mijne Heeren 1 »Een belangrgk zittingjaar ligt achter ons. Met uw medewerking kwamen velerlei maatregelen van wetgeving tot stand. •De nieuwe regeling van het kiesrecht werd ingevoerd. •De belangen van den arbeid werden behartigd door do oprichting van Kamers van Arbeid; die van handel en verkeer door de goedkeuring van met vreemde Regeeringen gesloten tractaten en door bevordering van den aanleg van stoomtram- De financieele verhouding tusschen Rijk en gemeenten werd vastgesteld; de algemeene regelen ten aanzien der plaatselijke belastingen werden gewgzigd. >De nieuwe wet op de person6ele belasting werd ingevoerd. >De suikeraccijns werd opnieuw geregeld. Nieuwe wettelijke voorschriften met betrekking tot de heffing van de rechten van successie en van overgang bij overigden kwamen tot stand. •De herziening van de belastbare opbrengst der gebouwde eigendommen werd bg de wet voor geschreven. »De wet regelde de jaarlrjkBche uitkeering uit de opbrengst der Nederlandsche bedrijfsbelasting aau de Nederlandsch-Indische geldmiddelen. •Op menig ander gebied van wetgeving werden de in het algemeen belang noodige voorzieningen getroffen. •De Koningin-Weduwe-Regentes heeft mij op gedragen aan n, mijne heeren, haren dank te betuigen voor uw ijver in de toewijding aan 's lands belang. •Door de Koningin-Weduwe-Regentes daartoe gemachtigd, verklaar ik deze zitting der Staten- Generaal in naam der Koningin te zgn gesloten". Alle nog aanhangige wetsontwerpen zgn door de betreffende ministers ingetrokken. Naar wij vernemen, is aan het Ministerie van Oorlog reeds een wetsontwerp tot invoering van persoonlijken dienstplicht' in bewerking. Zgn wij goed ingelicht, dan zal dit wetsontwerp van eenvoudigen aard zgn en niet omvatten een reorganisatie der levende strijdkrachten, maar alleen datgene wat met de invoering van persoonlijken dienstplicht in onmiddellijk verband staat. (Pad.) Dordrecht, 16 Sept. De heer D. H. Ulrich, commissaris van politie alhier, ontving gisteren, vergezeld van een vleiend schrijven van Hare Majesteiten de Koningin en de Koningin- Regentes, een gouden doekspeld in den vorm van de ineengestrengde letters W. E., bezet met briljanten en waarboven de Koninklijke Kroon, als herdenking aan het bezoek van Hare Majes teiten op den 18 Augustus aan deze gemeente. Ten behoeve van de te Dordrecht te vestigen •Maatschappij tot exploitatie van tramwegen, in verbinding met Dordrecht en omliggende eilanden", is een prospectus verspreid door het comité van voorbereiding, waarvan de heer P. J. de Kanter voorzitter en de heer J. van Leeuwen Jr. secretaris is. Er zullen worden uitgegeven 230 aandeelen aan toonder van f 1000 elk, alsmede eene binnen 10 jaren pari afloBbare 5 pCts. obligatieleening van f 170.000, in stukken van 500 en 100. Sluis. Tot leden van den gemeenteraad zijn herkozen de heeren J. H. Hennequin, J. C. Stern en A. Zonnevylle met resp. 149, 119 en 128 van de 213 uitgebrachte stemmen. De heer L. Breesnee verkreeg 116 stemmen. Middelburg, 20 Sept. In den afgeloopen nacht is het Te Huis voor Zenuwlijders, in de Gort straat alhier, afgebrand. De patiënten konden in veiligheid worden gebracht. Ofschoon de brand zich aanvankelijk ernstig liet aanzien, bleven, dank zij de windstilte, de omliggende perceelen gespaard, behalve een nevensstaand sigaren-magazgn. De oorzaak van den brand is onbekend. ttruinisse, 20 Sept. Door schipper W. Otte alhier werd voor de derde maal in de Zeenwsche wateren een zeekreeft gevangen. Het dier had een lengte van 35 c.M. Zierikzee, 20 Sept. Behalve aan de in ons vorig nummer vermelde rijksveldwachters is nog de rang van brigadier-titulair toegekend aan den rijksveldwachter J. P. Timmerman te Middelbnrg. Bij Kon. besluit zgn met 1 Oct. benoemd: tot ambt. van het O. M. bij de Kantongerechten in het arrond. Middelburg voor de kantons Oostburg, Terneuzen en Hulst, ter standpl. Middelbnrg, mr. J. O. G. Boot, thans ambt. van bet O. M. bg de Kantongerechten in het arrond. Utrecht voor de kantons Utrecht en Wgk-bij-Dunrstede, ter standpl. Utrecht, on tot ambt. van het O. M. bg de kanton gerechten in het arrond. Utrecht, voor de Kantons Utrecht en Wijk-bg-Duurstede, ter standplaats Utrecht, mr. L. C. Besier, thans ambt. van het O. M. bg de Kantongerechten in het arrond. Middelburg voor de kantons OoBtbnrg, Terneuzen en Hulst, ter standpl. Middelburg. Door den directeur-generaal der Staatsspoor wegen is eene eervolle vermelding toegekend aan J. A. Auemaat, machinist eerste klasse te Vlissiogen, wegens betoonde activiteit en oplettendheid. De ook in Zeeland bekende tooneelspeelster, mevr. Van Lier—Cuijpers, nam Woensdagavond afscheid van bet Amsterdamscbe publiek. Het ging daarbg zeer warm toe. Zij kreeg wel een 40-tal bloemstukken en andere geschenken, o. a. een fiets, en aan de toejuichingen kwam letterlijk geen einde. Aardig vooral was een Bchrgven, dat voor gelezen werd van eenige kunstvrienden, die een geestige toespeling maakten op de 25e voorstelling den vorigen avond van de »Twee straatjongens". Daar hadden zij opgemerkt, dat zij als deugniet uit een prentenboek een stuk scheurt. Daar dit boek na 25 maal wel geheel zon zgn vernietigd, boden zij baar eeu nieuw prachtplaat werk aan, dat, naar zij hoopten, een langer herinnering aan dien avond haar zal verschaffen. Mevr. Van Lier hield een korte toespraak. Zg zeide, dat ze Neder land als haar tweede vaderland lief had gekregen en Amsterdam boven alle steden bemintzg zou nooit vergeten hoeveel de Amsterdammers voor haar en haar knnst gedaan hebben; zij hadden getoond de knnst te waardeeren. Zooals men weet is mevrouw Van LierCuijpers in Brussel geëngageerd. Bij de Rijkspolitie te Zevenbergen (N.-Br.) meldde zich dezer dagen iemand aan, die verzocht hem een onderkomen en voeding te willen ver strekken, daar hij zonder middelen van bestaan was en sedert eenigen tgd (de man is weger van beroep) zoekende was naar werk. Aan zgn verzoek werd voldaan. Den volgenden morgen begaf hg zich het eerst naar het station en haalde daar zgn rjjwiel, dat hg voor alle zekerheid aldaar had weggezet.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1897 | | pagina 1