ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
Dinsdag 19 Mei 1896.
Eerste Blad.
In hun geest.
NIEUWSTIJDINGEN.
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, 10,per jaar.
52ste JAARGANG. No. 6769.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
Ad verten tienvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Betalingen van Abonnements- of Advertentie-géiden gelieve men te zenden aan de Administratie Zierihzeesche Nieuwsbode"
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
BEK ENDMAK IN G.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zierikzee
maken bekend:
dat op de Secretarie dezer gemeente ter visie is gelegd
een verzoekschrift met bijlagen van het Bestuur der Ver-
eeniging tot oprichting en instandhouding van de Ambachts
school te Zierikzee, waarbij vergunning wordt gevraagd tot
uitbreiding van de Smederij op het terrein achter gemelde
school, kadastraal bekend sectie A no. 1441;
dat op Maandag den 1 Juni aanstaande, te 12 uur des
middags op' het Raadhuis dezer gemeente ói de Vergader
kamer van het Bestuur, gelegenheid zal worden gegeven
'ot het inbrengen van bezwaren tegen de oprichting van
bedoelde inrichting;
en dat zoowel de verzoeker als zij die bezwaren hebben
in te brengen, gedurende drie dagen vóór dien tijd, op de
Secretarie dezer gemeente kunnen kennis nemen van de
ter zake ingekomen schrifturen.
Zierikzee, den 18 Mei 1896.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
D. VAN DER VLIET, Weth. l.°-~
JAN SNELLEN, Secretaris.
De beraadslaging over het kiesrechtontwerp is
aangevangen. Wij zullen derhalve thans onze beschou
wingen staken en met belangstelling den gang van
zaken volgen. Daarby is het echter niet onnoodig
nog korteljjk te herinneren, hoe de stand der par
tijen, of wil men liever, van de verschillende groepen,
is. Dit is noodig, omdat er hier en daar al weer
legenden beginnen te ontstaan of fabeltjes verteld
worden, die bij elke poging tot juiste beoordeeling
hinderlijk in den weg staan.
Zoo hebben wij ergens de leer aangetroffen, dat
eene kieswet eene nationale wet moet zijn eu dus
geen partijwet zijn mag. Ja, het is maar naar, wat
men onder •partijwet*' verstaat. Eene wet, die
alleen en uitsluitend partijbelangen zou bevorderen,
mag eene kieswet nooit zijn, mag geen enkele wet
zyn. Dat is altyd en onvoorwaardelijk verkeerd. Maar
als men bedoelt, dat eene wet, die naar de inzichten
van eenige party ontworpen en aangenomen is, eene
party wet zou zijn, dan zouden wij wel eens willen
vernemen, hoe eene kieswet niet eene partijwet zou
kunnen zijnWant zelfs, als men eene wet ontwierp,
zonder eenig beginsel en zonder eenig stelsel, dan
nog zou in de mate van kiesrechtnitbreiding een
oorzaak liggen voor de eene partij om er tegen en
voor de andere om er voor te zijn 1
Hoe overigens over het nationale eener kieswet
wel eens gedacht wordt, blijkt uit den raad, dien
het Centrum aan de Katholieken geeft, om geen
•obstructionisms" te plegen, dat wil zeggenzich
niot van medewerking tot de kieswet te onthouden,
omdat de liberalen, die te zamen de meerderheid
hebben, toch de kieswet kunnen maken zooals zy
haar hebben willen en me't de eer zullen gaan
strijken.
Dat zon dus moeten heeten, dat de Katholieken
van hunne eischen maar moesten afzien en met
van Houten's ontwerp meewerken, om ook een deel
van de eer zich te kunnen toerekenen. Is dit te
verwachten is dit te vorderen?
Uit den mond der kinderen zult gij de waarheid
vernemen. Het gele Amsterdammertje" dat de
oude conservatieve Amsterdamsche Ct. opvolgde en
waarin het conservatieve blad De Liberaal is op
gegaan, verkondigde dezer dagen nog eens weer
de reeds meermalen weerlegde fabel, dat de hh. van
der Kaay c.s. onschuldig waren aan den val van
Tak's ontwerp, onschuldig aan de scheuring in de
liberale partij. Wij zullen tegen dit fabeltje niet
opkomenvoor zooveel noodig, heeft het Vaderland
dit al gedaan door o.a. te herinneren, dat zij, die
gebleken zijn bij de behandeling van Tak's kieswet
niet met de beginselen der Liberale Unie te kunnen
meegaan, dit onomwonden hadden moeten verklaren
toen er sprake van was hen op het programma der
Unie te kiezen.
In het naïeve stukje van het geeltje" wasechter
iets, dat zeer onze aandacht trokhet verkondigt
toch de leer, dat de heeren het ontwerp-Tak hadden
willen zien aangenomen, doch voegt er in een
tusschenzin hij: zij het, zooveel doenlijk, in hun
geest geamendeerd". Ja, ziet u, daar zit hem juist
de knoop. Deze onthulling heeft voor ons niets ver
rassends, onze lezers weten, dat wij herhaaldelijk
hierop gewezen hebben, dat het juist er om te doen
geweest is, Tak's stelsel in een ander, het flink-
democratische in een benepen-conservatief te wijzigen.
Wat het stelsel was, dat men liefst van Tak's
stelsel had willen maken, ziet men in het nu aan
geboden ontwerp-van Houten.
Wij achten, hoewel wij er niets nieuws uit leeren,
de erkenning, dat het den anti-Takkianen te doen
was om Tak's ontwerp te wijzigen in hun geest
van groot belang, omdat zij komt van die zijde en
op dit oogenblik.
Van die zijde: de politieke redacteur van het
geeltje" is de redacteur geweest van De Liberaal,
welk blad den steun en de medewerking had van
de hoofdmannen in den strijd tegen Tak's ontwerp,
ja, eigenlijk werd opgericht met het doel om
voor die strijders een orgaan te hebben. Nu is van
de zyde der anti-Takkianen altijd bestreden, dat
men ingrijpende wijzigitgen in Tak's stelsel wilde,
altijd beweerd, dat het eigenlijk maar eigen
zinnigheid van Tak was, dat hij hunne onschuldige
amendementjes niet wilde aannemen, en om zoo'n
klein verschil het heele werk deed mislukken en
de wet introk.
Welnu, hier hebt ge van onverdachte en goed
ingelichte zijde de openlijke bevestiging van wat
wij altijd volgehouden en trouwens met de stukken
bewezen hebben: zij wilden Tak's ontwerp wel,
mits gewijzigd in hun geest.
Het is echter vooral van belang, dat die erkenning
komt nu. Omdat daardoor zoo duidelijk in het licht
komt de onredelijkheid van den eisch, die zonder
rechtstreeks naar links gericht te worden, toch naar
links bedoeld wordt, dat men ter wille van de
totstandkoming dezer wet van pogingen tot ver
betering in vooruitstrevenden geest zal afzien.
In hun geest willen allen de wet. Dat de kieswet-
strijd beëindigd worde, willen allenzelfs zy, die
liefst maar allee zouden laten zooals het is, zouden
dan toch maar willen, dat dit uitgemaakt werd,
zoodat men er verder niet van hoorde. Afdoening
dus willen allen. Maar hoe?
Er zijn er, velen of weinigen, dit moet nog
blijken, die met den minister meo zullen gaan,
't zij dan van ganscher harte, 't zij aarzelend en
schoorvoetend. Dat is het rechterdeel der liberalen,
misschien ook dat der anti-revolutionairen, hoewel
het niet zeker is, of ook niet dezen wijzigingen
wenschen in hun geestvoorts zeker enkele roomsch-
katholieken.
Rechts staat het overgroote deel der roomsch-
kathuiiekeii met den eischgeen kiesrecht-uitbreiding
zonder correctieven, zonder tenminste kiesplicht;
mogelijk worden zij bijgestaan door enkele liberalen
van de uiterste rechterzyde, wien ook de minister
veel te ver gaatEn links staan de onzen, en staat
de linkerflank der anti-revolutionairen, wien van
Houten's ontwerp niet alleen niet ver genoeg gaat,
maar die zijn stelsel als zoodanig niet kunnen
goedkeuren.
Nu zal de »eer" om tot van Houten's kiesrecht
meegewerkt t9 hebben wel niemand verlokken om
van zijne bezwaren af te zien. Daar is de wet niet
naar; maar bovendien de bezwaren steunen op
beginselen, die men maar niet zoo in eens ter zyde
kan stellen. Wij gelooven, dat alle beroep naar
rechts om meegaandheid dan ook niet veel baat
zal geven. Is er links meer baat te wachten Men
beweert, dat de Minister naar links zijne blikken
richt. Wij hebben er nog niet veel van ontdekt.
Wij gelooven, dat men hier meer te doen heeft
met eene erkenning van de noodzakelijkheid voor
den Minister om links steun te zoeken; vooreerst,
omdat hij naar rechts nooit zoo ver zon kannen
gaan, dat aan de daar gestelde eischen voldaan
wordt; maar ten andere, omdat van Houten's begin
selen toch inderdaad meer links liggen dan rechts,
al heeft hij zich tydelyk op een ander standpunt
geplaatst. Op dat standpnnt zal hij moeten aanzien,
dat de onzen pogingen aanwenden tot wijziging
van het ontwerp in hun geest. Niet, omdat zy de
kindorachtige voldoening verlangen, om met van
Houten's ontwerp te doen, zooals hij met dat van
Tak deed. Znlk eene gedragslijn is beneden hnnne
waardigheid, en zij zijn van znlk eene honding
vrij, volgens verklaring van het Centrum zeker
geen partijdig beoordeelaar, die erop wyst, dat
de bestrijding van van Honten's ontwerp door de
Takkianen lang zoo heftig niet is als die van Tak's
ontwerp door de van Honten-manuen.
Neen, wanneer zij wijzigingen verlangen in hun
geest, is het wel wis en zeker alleen daarom, dat
zij die in het belang van volk en land noodig
achten. En omdat het hun om het einde van den
strijd te doen is.
Ware het hun om een ijdelen partijtriomf te doen,
wilden zij weerwraak oefenen, niets zon hun
gemakkelijker vallen. Het werk te doen mislukken
zou thans lang zoo moeilijk niet zijn, als in 1894.
Maar, omdat zij het doel bereiken en niet verijdelen
willen, daArom is de plicht hun opgelegd te trachten
het ontwerp zooveel doenlijk gewijzigd te krijgen
in hun geest.
Van het beleid van onze geestverwanten in de
Kamer, niet minder dan van dat van den Minister,
hangt veel af. Er rust een zware taak op hunne
schouders. Volgen wy hen daarbij met onze belang
stelling en onze sympathie, en met onze beste
wenschen, dat voor de democratische ontwikkeling
des volks een bevredigend resultaat verkregen worde.
Transvaal.
Omtrent een hagelbui in het district Lydenburg
schrijft iemand aan de Volksstem
In den avond van den 6den dezer heeft het van
9 tot 10 uur op Mooiplaats, mijn woonplaats en
op de plaats Zondagskraal van P. A. Schoeman,
grenzende aan elkander, vreeselijk gehageld. Het
hagelen heeft een vol uur geduurd. Sommige hagel-
steenen waren zoo groot als hoondereieren. Op
sommige plekken lag de hagel 2 voet dik en op
de lage plekken zelfs 3 voet. Het kan niet beschreven
worden zoo verschrikkelijk weer het was. Myn
lemoenboomen zijn kaal geslagen, de lemoenen liggen
bij hoopen op den grond. De mielies is weggeslagen,
het gras is gelijk met de aarde. Ik was zelfs beangst
dat mijn hnis boven mij zon instorten. Toen het
weder een weinig bedaard was, moest ik dadelijk
met graven den hagel van het dak van myn huis
werken. Elke zondaar moet den Heere bidden om
bewaard te big ven voor zoo verschrikkelijk een
weer. Het was voor ons allen of de oordeelsdag
daar was.
■•retoria, 15 Mei. De Uitvoerende Raad
heeft besloten, in goedgunstige overweging te
nemen de verzoekschriften van de staatkundige
gehangenen om verzachting van hnn vonnis.
In antwoord op het telegram van Chamberlain
van den 13en heeft de Transvaalsche regeering aaa
de Engelsche regeering geseind dat het haar aan
genaam was, de verzekering te ontvangen dat er
een grondig onderzoek zou worden ingesteld tegen
de Chartered Company, en dat de regeering dat
onderzoek met belangstelling zou volgen.
De Uitvoerende Raad van Transvaal heeft
het vonnis der rebellen, voor zoover de verbanning
betreft, bevestigd.
Eén der gevangenen, Grey genaamd, is krank
zinnig geworden en heeft zich den hals afgesneden.
De Transvaalsche regeering heeft besloten
geen fort te Johannesburg te laten bouwen, maar
overweegt plannen om er een te Pretoria op te
richten. Men zal echter met den bouw er van niet
voor het begin van bet volgend jaar een aanvang
maken.
De uitslag der in Pretoria gehouden verkiezing
voor een kommandant is als volgt: op don heer
D. J. Erasmus, den aftredenden kommandant, werden
84 stemmen en op den heer A. D. W. Wolmarans
30 stemmen uitgebracht. Daar de heer Erasmus
ook in de andore wyken de overwinning behaald
heeft, is hij dus herkozen.
Afrika.
Omtrent het spoorwegongeluk bij Adelia in
Algerië wordt nader gemeld, dat de stationschef,
aan wiens nalatigheid die ontzettende ramp is te
wijten en die gearresteerd is, op zyn kantoor zat
te dommelen, toen de militaire trein van Affreville
binnenstoomde. Deze trein moest daar wachten tot
een andere trein, van de tegenovergestelde richting
komende, gepasseerd was. De chef werd wakker
bij de aankomst van den militairen trein, liep het
perron op en nadat hij op de klok naar den tijd
had gekeken, dacht hij in zyn slaapdronkenheid
achter den militairen trein op het andere spoor den
tweeden trein te zien staan, en meeaende dat beide
treinen binnen waren, gaf hij het signaal tot vertrek.
Toen de trein was ^eggestoowd, bemerkte do
chef zijne vergissing; fe laat echter: zijn fiaiten
werd niet gehoord.
Ten einde raad, wilde hy de hand aan zich zelf
slaan, waarin zijne ambtenaren hem echter
verhinderden, hem hoop insprekende dat de twee
machinisten bijtijds het gevaar zonden bemerken.
Deze hoop bleekhelaas ydel.
Amerika.
Uit Chicago wordt van den 13a April 11. het
volgende bericht:
De politie alhier heeft een geval van wreedheid
tegen kindereu ontdekt, dat haast ongeloofelyk is.
Men zegt menschen gevonden te hebben, die opzet
telijk de oogen hunner eigen kinderen bederven,
ten einde het medelijden op te wekken en aldns
door bedelen zonder werken aan den kost te komen.
Er zyn nu twee Italiaansche jongetjes in het politie
bureau aan Harrisonstraat, tegen welke die wreed
heid gepleegd is. Het zyn de zoontjes van Achille
Masselli, die in no. 370 Desplainesstraat woont en
nu ook in het politiebureau is opgesloten. De moeder
der kinderen werd bedelende in Washington- en
Clarkstraat gevonden. Om haar heen stonden drie
kinderen, waarvan twee schenen blind te zijn. De
oogen der knaapjes waren rood en ontstoken en de
vrouw wees daarop en vroeg door teekenen den
voorbijgangers om eenig geld in een voor haar
staand busje te doen. Een politie-agent bracht de
vrouw met de kinderen naar het bureau. Geen
hunner kon Engelsch spreken, maar door middel
van een tolk vertelde de vrouw een klagelijke
geschiedenis. Ze zeide dat ze met hare zoontjes,
zes, acht en tien jaren oud, in Desplainesstraat
woonde; dat haar man een jaar geleden onder een
Btraatspoorwagen op den hoek van de Canal- en
Zestiendestraat geraakt en gedood was en dat ze
door nood gedrongen met hare kinderen moest
bedelen. Het Italiaansche Onderstennings-burean
aan Clarkstraat bevestigde dit verhaal. De agent
daar zeide, dat het Genootschap voor kinderen eenigen
tijd geleden het plan gemaakt had om de kinderen
eenigen tyd van de moeder weg te nemen, maar
op navraag onder de Italianen aan de Westzy ver
nomen had, dat het niet waar was wat de vrouw
omtrent den dood van haar man vertelde. De vrouw
en kinderen werden in het politiebureau gehouden
tot den volgenden dag, toen een Stevige Italiaan daar
binnenstapte en met blijdschap door de vrouw begroet
werd. Daar ook de man geen Engelsch verstond,
werd de tolk weer gehaald en nu bleek het dat de
man de echtgenoot der vrouw en de vader der
kinderen was, 't welk dan ook ten slotte door de
vrouw erkend werd, die het geheele verhaal omtrent
den dood van haren man had gelogen. De man
werd doorzocht en er werd 40 dollars aan goud
en een zilveren dollar in zijn zakken gevonden,
alsmede papieren, waaruit bleek, dat hij met zijn
vrouw en drie zoontjesden 11 Maart 11. Italië
verlaten had. Hij had eene kwitantie voor huur
van twee kamers in no. 870 Desplainesstraat voor
eene maand. De man werd nu opgesloten en de
oogen der kinderen werden door een geneesheer
onderzocht, waarbij bleek, dat er bijtend vocht in
de oogen gegoten was om ze blind te maken. Man
en vrouw zijn beiden ongeveer 56 jaar oud.
Noorwegen.
Een rechterlijke dwaling. Een man te Stok-
marknils in Noorwegen, die onschuldig 6 maanden
in preventieve hechtenis en 1 '/a jaar iQ de gevan
genis doorbracht, is door de rechtbank, die hem
veroordeelde, een schadevergoeding van 5000 kronen
{f 3500) toegekend. Volgens de verklaringen van
den door de rechtbank in deze benoemden deskundige,
is de gezondheid van den onschuldig veroordeelde
door de langdurige gevangenschap totaal geknakt.
Engeland.
Aan het Engelsche Parlement is een opgave mede
gedeeld vau de kosten der laatste verkiezingen.
Deze beloopen in het geheel 9'/? millioen gulden,
ruim 2 gulden de uitgebrachte stem, d. i. een
halve galden de stem minder daD by die van 1892.
In Ierland is de gemiddelde prijs eener stem het
laagst, in Schotland het hoogst. De duurste ver
kiezing is die te Bedford geweest, waar de twee
candidaten samen meer dan 40,000 gulden hebbeu
uitgegeven. En dit zyn nog maar de erkende uit
gaven.
Eene belangrijke postdiefstal is te Dover ont
dekt. Bij aankomst van de postboot Albert" uit
Ostende bevond men, dat er twee manden met
aangeteekeude pakketten vermist werden. Twintig
van die pakketten waren verzekerd; drie ervan
bevatten goudstaven ter waarde van f 36.000, en
men vermoedt, dat de overige pakketten een bijna
eveu kostbaren inhoud hadden.
Van de dieven is nog geen spoor ontdekt.
Duitschland.
IterIU"* 16 Mei. Ceremoniemeester von Kotze
ia wegens het tweegevecht, waarin hij ceremonie
meester von Schrader doodschoot, door de militaire
rechtbank tot twee jaar vestingstraf veroordeeld.
Het maximum van de straf zou vijf jaar zijn geweest.
Het vonnis behoeft nu nog 's Keizers bekrachtiging.
Nederland.
Maastricht, 16 Mei. Al valt er aangaande
de werkstaking geen belangrijk nieuws mede te
deelen, toch verdienen eenige bijzonderheden ver
melding. En overigens kan noch mag gezwegen
worden, nu juist door het meer bestendige karakter,
dat de staking heeft aangenomen, de zaak ernstig,
diep ernstig wordt. Het Katholieke en godsdienstige
Maastricht, waar het gezag steeds werd hooggehouden,
doorleeft een crisis, tot welker oplossing de kracht
dadige medewerking èn van gezaghebbenden ön van
ondergeschikten wordt vereischt. De pogingen, ook
van geestelijke zijde tot bemiddeling in het werk
gesteld, hebben schipbreak geleden; wellicht
omdat ze te laat kwamen. Zeer waarschijnlijk had
een krachtig optreden tot verzoening in het eerste
oogenblik een gunstige uitwerking gehad, toen de
geldelijke steun nog zwak was. De financiëele hulp,
die de stakers thans van alle zijden, maar vooral
van den Amsterdamschen Diamantwerkersbond ont
vangen, stelt hen in Btant nog weken lang vol te
houden. Genoemde Boud toch heeft zich bereid
verklaard, de benoodigde wekelijksche som van 900
gulden desnoods alleen te zullen storten. Het totaal
ontvangen bedrag overschreed in de afgeloopen
week verreweg het noodige. Zoo is de toestand.
Intusschen leiden de stakers een heerlijk leven en
zjj, die steeds gewoon waren aan zwaren en onge
zonden arbeid, die grootendeels in staande houding
moet worden verricht en wel gedurende een vollen
dag van omtrent 10 uren, flaneeren thans in de
schoone Meimaand langs 's Heeren wegenin troepjes
ziet men ze in de omstreken der stad rondwandelen
in de vrije natuur. Want privaat arbeid anders dan
binnen hun eigen woning is bij reglement streng
verboden, zoodat de meesten, behalve de dagelijksche
bjjeenkomsten in 't vereenigingslokaal achter 't café
van den Heuvel, Boschstraat, een geheel werkeloos
leven leiden. Dat znlk een toestand op de arbeiders
zeiven als zoodanig ontzenuwend werkt, is duidelijk.
Maar erger is het, dat de geest van verzet ook bij
anderen meer en meer vaardig wordt en kwaad
willigen kweekt, die zich tegen wet en goed recht
verzetten.
Zoo weigerden bij de oefeningen der schutterij twee
schutters eenvoudig den dienst. Reeds dagen te
voren was er door een troepje onder hen een
samenspanning tot verzet beraamd. Er zijn echter
meer andere voorheelden. Zoo had er in een groote
werkinrichting een onverwacht verzet plaats. Hier
deed zich het feit voor, dat, en wel in een critiek
oogenblik, drie werklieden het werk staakten en
den patroon den eisch stelden een vierden, welke
wegens totale onbekwaamheid en ongeschiktheid
was ontslagen, weer aan te nemen. De patroon, in
zijn volle recht, bleef bij zijn besluit. Toen het
drietal kort daarna om terugkeer letterlijk smeekte,
werd er één, na veel moeite, wegens zwaar wegende
huiselijke omstandigheden, weer aangenomen.
Uit deze en meer andere voorbeelden, die we
zonden kunnen opsommen, spreekt duidelijk de
verderfelijke invloed van deze werkstaking op den
geest der talrijke arbeidersbevolking in onze stad.
Intusschen is het ontslag van het bestuur de gi oote
grief der stakers en tevens de oorzaak van de sym
pathie van hnn collega's in ons land. Wie van
beiden zal moeten toegeven, is moeielijk uit te
maken, maar zeker is het dat het heil onzer stad
dringend vereischt door een krachtig bemiddelend
optreden aan dien toestand een einde te maken.
{L. K.)
Apeldoorn, 16 Mei. H.H. M.M. de Koning
innen zijn heden morgen op het Loo teruggekeerd.
Rcucsse. Door den Raad dezer gemeente
is benoemd tot gemeente-ontvanger, de heer
R. Steur Krz.
Zierikzee, 16 Mei. Waarschijnlijk wel tot
finale sluiting van het seizoen werd in de Concert
zaal gisteren aan leden en geïntroduceerden van
de Zangvereeniging »Euterpe" de jaarlijksche uit
voering aangeboden.
Gaarne brengen wij hulde aan den ijverigen
directeur de heer Joh. F. A. Theewis en aan de
leden vau Euterpe", voor hetgeen ten gehoore
werd gebracht. In den verbrokkelden toestand,
waarin de vocale krachten hier ter stede verkeeren,
is het een zware taak tot een uitvoering te geraken
de onevenredige verhouding tusscheu mannen- en
vrouwenstemmen is ook bij Euterpe" een groot
bezwaar en het getuigt wel van goeden wil en
volharding, dat zoowel de directeur als de leden
een dergelijk concert hebben kunnen opleveren,
dat werkelijk goed geslaagd is en aan de vrij
talrijk opgekomen toehoorders een recht aangenamen
avond verschafte.
De zeer gewaardeerde medewerking van het
strijkorkest van Kunst en Eer", onder directie van
den heer S. Klimmerboom, heeft zeker niet weinig
tot het weislagen bijgedragen.
Een geanimeerd bal hield velen der aanwezigen
nog eenigen tijd gezellig bijeen.
Als curiositeit deelen wij mede, dat toen
Zaterdag j.l. een vrachtrijder uit Schouwen hier
met zijn wagen kwam, de man bemerkte dat hij
een varken van pl.m. 300 pond onderweg had
verloren 1 Hij moest natuurlijk terugkeeren.
om het beestje te zoeken en vond het dan ook aan
den Schelphoek.
Zoowel in het binnen- als in het buitenland
werd de vorige week den dag herdacht, waarop
Jonner 100 jaar geleden de inenting tegen de pok
ziekte voor het eerst in toepassing bracht.
Dezer dagen kwam een wielrijder voor de
schipbrug over de Maas bij Hedel. Hij bezat echter
maar vier centen, en het veergeld bedraagt er vijf.
Om deze moeielijkbeid op te lossen bood de wiel
rijder zyn wiel te koop aan. Na dit bij enkele
personen te vergeefs te hebben beproefd, gelukte
het hem eindelijk het voertuig voor f 40 van de
hand te doen, waarop hij te voet verder trok.
Den volgenden dag echter kwam het uit, dat
het rijwiel gestolen was geweest; de rijder zelf was
nergens meer te vinden.
Vervolg der Nieuwstijdingen in het Tweede Blad.
Ken wenk aan predikanten.
Eene opmerkelijke uiting van den Duitschen
Keizer, die een scherpe veroordeeling inhoudt van
de door den gewezen hofprediker Stdcker het eerst
op touw gezette Christelyk-sociale beweging, werd
door den bekenden voornamen industriëel baron
von Stumin, een vau 's Keizers vertrouwelingen op
sociaal politiek gebied, in eene rede, welke hij den
12en April te Nounkirchen hield, aangehaald.
Thans wordt zjj in de Post volledig medegedeeld.
Zij luidt aldus:
Berlyu, slot, 20 Febr. 1896.
•Stöcker is geëindigd, zooals ik u jaren geleden
heb voorspeld. Politieke predikanten zijn een
onding. Wie Christen is, die is ook «sociaal";
Christelijk-sociaal is onzin en leidt tot zelfover
schatting en onverdraagzaamheidhetgeen beide
lynrecht in stryd is met het Christendom. De
heeren predikanten moeten zich aan de zielen vau
hnnne gemeentenaren gelegen laten zijn; zjj moeten
de naastenliefde beoefenen, maar de politiek buiten
spel laten, omdat die hen niet aangaat.
Wilhelm I. R."
Tot wie deze mededeeling is gericht, wordt niet
gezegdvermoedelijk is 't de geheimraad Hinzpeter
geweest, die haar overbracht aaD baron von Stumm,
Zonder toestemming van den Keizer zou deze zich
wel niet op de woorden van zyn souveroin hebben
beroepen en zonder die toestemming had nog minder
de juiste tekst er van gepubliceerd kunnen worden.
De Vo88. Zeit. zegt er van, dat deze uiting van
den Monarch naar vorm en inhoud herinnert aan
dergelijke uitspraken van andere leden van hetjtiuis
Hohenzollernzij zal een belangrijke plaats innemen
in de verzameling van historische koningswoorden.
(Arnh. Crt.)
VHM i: IU 11 All D
DIT
IViuwj aar.
Tegen Nieuwjaar was het vroeger gewoonte, dat
de huismoeders neyaarskouken (nieuwjaarskoeken)
bakten, ook kniepkoukjes (knijpkoekjes) genoemd,
omdat het deeg, waarvan zij gebakken worden,
tusschen de bladen van een tangvormig ijzer
neyaars-iezergeknepen en zoo in het vuur ge
houden wordt. Dit Nieuwjaarsgebak bestaat uit
dunne, schijfvormige koekjes van meel, eieren,
suiker, kaneel en boter, die, als zij pas gebakken
zijn, opgerold kunnen worden en dan toetertjes heeten.
Tegenwoordig worden de nieuwjaarskoeken een
voudig gekookt. Thans bakt men dikwyls spekken-
dikken, een dikkere soort van koek met schijfjes
spek en worst er in. In het Oldambt was dat de
gewone oudejaarsavondkost.
Vroeger gingen de dagloonersvrouwen en kinderen
de week vóór en na Nieuwjaar uit bedelen. Daartoe
hadden zij overtreksels sloopenvan kussens bij
zich om de giften in te bergen, welke bestonden
uit boonen, erwten, gort, schooien (voor deze ge
legenheid gebakken wittebrood) en bollen. Dit
negaarsloopen is afgeschaft; de gegoeden brengen
geld byeen om daarmee de armen te bedeelen.
Tusschen Kerstmis en Nieuwjaar liepen de
jongens met een rommelpot of een gons (een soort
vau eenvoudige viool met snaren van bityltouw.
die niet over eene kam maar over eene met lucht
gevulde varkensblaas waren gespannen.
Ook kon men in de Kerstweek vast rekenen op
een bezoek vau negaarszangers en van de snikjongens
(dat zijn jagers van trekschuiten). Deze laatsten
liepen bij 3 of 4 tegelijk de dorpen af om met
hunne hoorns giften op te blazen. Nu echter de
trekschuiten vervangen zyn door stoombooten, zyu
de snikjongens met hun getoeter verdwonen. In de
stad Groningen doen'zij evenwel nog altoos de ronde.
In Tivelga en Oldambt luidt men met de toren
klokken het oudejaar uit en het nieuwejaar in, bij
welke gelegenheid de luiders wel eens het tegen
deel van nuchter zijn.
Goede vrienden en kennissen wenschen elkaar
geluk; men noemt dit kannen neyaarafwinnen.
In de dorpen gaan opgeschoten jongens rond om
den burgers een schot te vereeren (een pistool voor
de deur af te schieten) en negaar af winnen, natuurlijk
met de bedoeling om eeu drinkpenning of een
paar slokken uit de brandewynskom te krijgen.
Daarbij zingen ze:
Ik wensch joe veul zing {zegen) in 't negejaar.
Geeft men niets, dan klinkt het:
Wil je nait geven, den olt {houdt) t maar.
Buiten de dorpen wordt niet geschoten.
Op Nieuwjaarsdag eet men schooten en bollen,
die dikwijls op een tang boven het vuur geroosterd
of gekookt worden in een pot met melk of water,
en drinkt brandewijn met rozijnen, ook wel brij mit
boonenof boerenjongens genoemd. Vroeger hapte
men dien drank met een lepel uit een kom of kop,
die ook gepresenteerd werd aan de negaarsafwinners.
Deze koppen met lepels waren dikwyls van zilver,
meestal erfstukken. Die kom mot lepels tusschen
een paar Leekster struikjes had altgd de eereplaats
in het kabinet.
Het vieze gebruik van rondhappen beeft gelukkig
opgehoudenieder bezoeker krygt nu een eigen glas.
Vroeger kwamen op negaar de dienstboden en
de vaste daglooners met vrouw en kinderen den
geheelen dag bij den boer te gast, en deze aten en
dronken zooveel zij lustten. Ook dit gebruik is
afgeschaft.
"W!at men zoo al gebruikt onder verschillende
namen, bewijst het volgende lijstje, voorkomende
in de Wekelijksche Courant De Nijverheid van
13 Mei 1.1.
lie meeat Rebruikelïjke vervalschingea
van spijzen en dranken.
Dr. O. Biinle zond onlangs op de Gewerbe-
Ansstellung te Straatsburg eeu verzameling ver-
valschingsmiddelen in. Het Journal d.- Phann. von
Elsass-Lothr. geeft van eenige dier stoffen de
volgende leerrijke samenstelling.
Boter: plantenboter, margarine, orleaan, water,
reuzel, talk, aardappelmeelpap.
Bier: glucose, melasse, drop, glycerine, gentiaan,
kokkelkoren, tijloos of pioenzaad, aloe, pikrienzuur,
alsemkruid, gagel,' koortsklaver (bitterklee), kwassia,
koloquint, wilgenschors, salicylzuur.
Brood: klei, aluin.
Suikergoed {dragees enz.): gips, suiker
stangen uit aardappelstroop.
Cacao: cacao-schalen,aardappelmeel,bruineoker.
Chocolade: saccharine.
Cacaoboter: rundervet,kokosvet,nukoaboter.
A z y nazijnzuur, salicylzuur, zwavelzuur,
blauwe bessensap, karamel.
V1 e e s c hpaardenvleesch, miltvuur- en tuber-
kel-bacilleutrichinen, lintwormen, boorzuur,
salicylzuur, salpeter.
