/IllllkZIISdll NIEUWSBODE.
Zaterdag 15 Februari 1896.
Tweede Blad.
NIEUWSTIJDINGEN.
Haagsche Brieven.
WÊttÊmÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊIHÊÊI
Veraohnnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De priis per 3 maanden is f 4,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaalIndie enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
52ste JAARGANG. No. 6730.
Directeur-Uitgever J. WAALE,
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts.kunnen uiterlijk tot de»
Maandags, Woensdags en Vrgdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Betalingen van Abonnements- of Advertentie-gelden gelieve men te zenden aan de Administratie Zierikzeesche Nieuwsbode"
Nederland.
Biervliet. Onze politie maakte deze week
proces-verbaal tegen een paar jongens, die 's avonds
in een der dorpsstraten een meisje zoenen wilden,
tegen baar zin, want op haar geroep snelde de
politie toe. Het meisje kwam er nu af met een
verfrommelde muts en een geschaarde japon. Voor
de jongens zullen de paar kusjes nog duurder te
staan komen.
ÏS Febr. In de Woensdag
middag gebonden raadszitting werd o. m. het rapport
ter tafel gebracht van de voor ongeveer een jaar
benoemde Commissie van onderzoek in zake het
opnemen van bepalingen in bestekken voor aan te
besteden gemeentewerken omtrent minimum-loon
en maximum-werktijd, van welke Commissie de
meerderheid adviseert geene dergelijke bepalingen
in de bestekken van aan te besteden werken op te
nemen. Besloten wordt de behandeling dezer zaak
aan te houden tot eene volgende vergadering, wijl
een lid der Commissie van rapporteurs (Mr. W. A.
van Hoek) en een lid der Commissie vau Fabricage
(J. F. van Dunné) niet ter vergadering aanwezig zijn.
Een door Burgem. en Weth. ingediend voorstel
tot wijziging der verordening op het lager onderwijs,
betreffende het geven van onderwijs in de vrouwe
lijke handwerken door onderwijzeressen met of
zonder hulpakte, wordt met algemeene stemmen
aangenomen.
Ter voorziening in de door het overigden van
den heer Dr. P. J. F. Sibmacher Zijnen ontstane
vacature van curator van het gymnasium, wordt
door den Raad benoemd de heer fl, J. L. Poort,
predikant der Ned. Herv. Gemeente, met wien was
aanbevolen door het College van Curatoren diens
ambtgenoot A. B. ter Haar Romeny.
CJoCS. 10 Febr. Beknopt overzicht van den
omzet op het postkantoor in 1895.
371889 gefrankeerde binnenlaadsche brieven en
nog 5954 uit den kring van het kantoor, ongefran-
keerde brieven 1987 en 44. Enkele briefkaarten
179161, dubbele 957.
105954 nieuwsbladen a 1 cent en 640637
cent; 401296 andere gedrukte stukken.
7166 monsters, 72978 dienstbrieven.
Binnenland6ch aangeteekende brievea met eene
aangegeven waarde van f 808905.
Op 16853 binnenlandsche postwissels werd betaald
f 172597, terwijl 8009 wissels onbetaald werden
teruggezonden.
Bnitenlandsche wissels en kwitantiën betaald 144
tot een bedrag vau f 4885, onbetaald 108-
Bij dcpothoudeis word voor 14511 aan postzegels
verkocht.
Naar het binnenland werden 25700 en naar het
bnitenland 258 pakketten verzonden.
Binnen- en bnitenlandsche postwissels 467384
en 283652.
Ingevorderd op kwitantiën f 169192, uitbetaald
f 30798.
Ingelegd in de rijkspostspaarbank 201132 en
terugbetaald f 151325.
Yoor Goes en de hulpkantoren zijn 7743 boekjes
in omloop.
12 Febr. Aan het voorloopig programma voor
de feestelijkheden op Pinkster-Maandag ontleenen
wij het volgende:
Door een groot aantal muziekgezelschappen, waar
onder Eupbonia van Goes, is toestemmend geant
woord op de vraag of zij aan een festival znllen
deelnemen. Dit no. van het programma gaat door.
De directeur van het Goesche gezelschap zal een
zal worden uitgevoerd.
Ongeveer een 200 turners zullen aan het tura-
feest deelnemen, dat bestaan zal in een persoonlijken
wedstrijd aan toestellen, en een vereenigingBwedstrijd
in vrije- en orde-oefeningen.
Onder de gezamenlijke muziekgezelschappen zal
minstens 150 in verschillende prijzen worden
verloot.
Verder zullen gegeven worden twee concerten
met bals, volksfeesten; er zal vuurwerk afgestoken
worden.
De leider van het turnfeest is de heer A. Coumans,
van Roozendaal.
Teneinde aan het feest de grootst mogelijke uit
breiding te geven, wil men trachten bijdragen van
de ingezetenen te krggen.
Igruiiiiisse, 13 Febr. In de vergadering
van de alhier bestaande kolenvereeniging »de Voor
zorg" werd door den boekhouder-ontvanger verslag
uitgebracht. Daaruit bleek, dat het vorige jaar dooi
de leden 5666 H.L. steenkolen gebruikt zijn. Boven
dien zijn er nog 7371/» H.L. voorhanden in het
pakhuis. De uitgaven bedroegen 3992,23. Her
kozen werd als bestuurslid de heer L. Zoeter en
in plaats van den heer P. Ockerse Cz., de heer
C. Schikker. Het aantal bedraagt thans 198.
ZfcrtkxeC, 14 Febr. Gisterenavond werd
door den leeraar in de gymnastiek alhier, de heer
L. Bogtstra, eene openbare les gegeven met de
leerlingen der Armenschool.
Hierbij waren uitgenoodigd de leden van het
Dagel. Bestuur, van den Gemeenteraad, de Plaatse
lijke Schoolcommissie en de ouders der kinderen.
De heer B. opende de les met een welkomstgroet
aan de aanwezigen, terwijl hij het betreurde, dat
zoovelen aan zijne uitnoodiging geen gehoor hadden
gegeven. Wij stemmen daarmede in, want zeker
zullen de aanwezigen vertrokken zijn in de over
tuiging, dat gymnastiek zoo toegepast, behalve het be
vorderen van den lichamelijken welstand moet leiden
tot plotseling en vaardig handelen, het zich bewust
worden van eigen kracht, het flink leeren opmerken
en het opwekken van het gevoel voor orde en
netheid.
Jammer dan ook, dat slechts 16 leerlingen der
Armenschool van deze lessen gebruik maken. Waaraan
dit te wijten? Dit zal de heer B. niet beoordeelen,
doch hij verwachtte, dat de thans aanwezige ouders,
na deze les, ook anderen zullen aansporen hunne
kinderen deze gratis-lessen te doen bezoeken, doch
niet alleen jongens, want meer nog dan zij hebben
bet, zooals duidelijk werd verklaard, meisjes noodig.
Te Colgnsplaat woei Woensdagmorgen vau
den nieuwen molen een der wieken af, tengevolge
waarvan de tegenovergestelde ook naar beneden
kwam en gedeeltelijk tegen den molen bleef staan.
Terwijl men beraadslaagde hoe het gevaarte op
den grond te krggen, begon bet af te schuiven,
waardoor een timmerman er met een zijner beenen
onder geraakte en dit boven den enkel gebroken
werd. Kort daarop is het been gezet.
Tot cipier in bet huis vau bewaring te
Oostburg is, met ingang van 1 Maart a.s., benoemd
de beer J. A. van Rossenberg, eervol ontslagen
wachtmeester der Koninklgke maréchaussee te Sluis.
Door dr. Sehaepman is, als adviseur van den
.Bond van R. K. werkliedenvereenigingen" in bet
aartsbisdom Utrecht, een adresbeweging op touw
gezet met het doel a*u H M. de Koningin-Regentes
de noodzakelijkheid te betoogen dat de werkmans
woningen zooveel mogelijk eigen woningen moeten
zijn om redenen van zedelijkheid en hygiène; zoowel
als om bjj den werkman arbeidzaamheid, spaarzaam
heid, matigheid en orde aan te kweeken en eindelijk
tot bevordering der algemeene welvaart.
Daar het nu zonder hulp van overheidswege
moeilijk zal zijn zoover te komen, wordt verzocht
dat de overschotten der postspaarbank daarvoor
zullen worden aangewend en H. M. dringend uit
genoodigd aan hare regeering te willen opdragen
de daai-toe noodige voorstellen bij de Staten-Generaal
in te dienen.
De heBr S. van der Hart, vroeger te Bergen-
op-Zoom, is werkzaam voor een combinatie, om op
een uitgestrekt heideveld, in de buurt van Ginneken,
een sanatorium te stichten, waarin ruimte zal zijn
voor honderd patiënten.
Amsterdam's oudste burger, Hendricus Horst-
manshof, vierde Donderdag zijn 102en verjaardag.
De oude man gevoelt zich nog gezond, doch is doof
en kan niet meer zien.
Een der manschappen van de maréchaussée
te Zevenbergen werd Maandag ongesteld. Deze
persoon was uit 's Hertogenbosch naar Zevenbergen
overgekomen. De geneesheer, die onmiddellijk bij
den zieke werd geroepen, constateerde pokziekte,
doch niet in hevigen graad.
De zieke is onmiddellijk overgebracht naar een
der ziekenhuizen te Breda. Men hoopt zeer, dat
het bij dit óéoe geval zal bljjven. Eenige jaren
geleden werd Zevenbergen sterk door deze ziekte
geteisterd.
In het gasthuis te 's Bosch worden nog 19
poklijders verpleegd.
Eenigen tijd geleden wendde Klara Klompen
maker te Sellingen (Gr.) een meisje met één
arm zich per adres tot H. M. de Koningin om
eene gift in geld, ten einde in staat te worden
gesteld tot den aankoop van enkele koopwaren,
waarmede zij ventende dacht in eigen onderhond
te kunnen voorzien. J.l. Zaterdag werd haar door
tusschenkomst van den burgemeester van Vlacht-
wedde een bedrag van f 25 ter hand gesteld.
Het fonds van mej'uffrouw Ida Maria de Raadt
te Rotterdam heeft voor de nagelaten betrekkingen
van de equipages van de verongelukte sloepen Char
lotte Louise eu Koningin Wilhelmina beschikbaar
gesteld ƒ800, ter verdeeling onder de weduwen en
weezeu van iedere sloep.
Te Bennekom, in de Rraats, is bij de echte
lieden Van Ommeren een kindje geboren met twee
gezichten. De geneesheer zal trachten het overbodige
aangezicht te verwijderen.
Dinsdagavond is te Eist door een laudlooper
een revolverschot gelost op den landbouwer Vle-
mingh aldaar, omdat deze geweigerd had den aan
valler f 200 te geven.
De heer Vlemiugh werd door het schot in het
achterhoofd getroffen. Terstond ingeroepen genees
kundige hulp constateerde dat de wond ernstig,
doch gelukkig niet doodelijfc was.
De dader is terstond in hechtenis genomen.
Een man te Harieh (Erieslaud), die onlangs
zijn slapend been, door er op te gaan staan, brak,
is aan de gevolgen overleden.
De kieviten zijn reeds in het land. Men heeft
ze te Oldeboorn (Friesland) voor het eerst gezien.
De vrouw vau schipper C. A. Janssens te
Geertruidenberg verrastte haar echtgenoot met de
geboorte van een drieling, allen meisjes.
In den loop van dit jaar kannen worden be
noemd adjuct-inspecteurs van den arbeid. Aan die
betrekking is verbonden een jaarwedde van 1500,
welke bij gebleken geschiktheid kan opklimmen tot
2500.
Voor hen, die in aanmerking wenschen te komen,
zal in Juli gelegenheid worden gegeven om bewjjzen
te geven van geschiktheid en van bekwaamheid in
wetgeving, gezondheidsleer, kennis van werktuigen,
leer der bedrijven.
Aanmelding vóór 1 Juni. Zie verder de Staats
courant no. 36.
De adsistent-bode bij het Departement van
Koloniën d. Z., veroordeeld wegens postzegeldiefstal,
is nit zijne bediening ontslagen.
De miliciens der lichting 1894 van het 3e
reg. huzaren te 's Hage zullen Zaterdag 29 dezer
met onbepaald verlof huiswaarts keeren.
Ter aanvulling en gedeeltelijke verbetering
van het bericht over den gepleegden manslag te
Soest meldt men nader de volgende bijzonderheden.
De juiste toedracht der zaak is deze. Zekere B. B.,
boerenknecht te Amersfoort, bracht Zondagavond
twee zijner zusters en eene vriendin van deze naar
Soest. Onderweg voegde zich bij ben de boerenknecht
Dirk van Roekei, eveneens te Amersfoort wonende,
die de meisjes tot het huis der ouders van boven
bedoelde vriendin vergezelde, waar de meisjes binnen
gingen, terwijl B. B. en D. v. R. toen eenigen tijd
in den omtrek van dat huis moeten gedrenteld
hebbeD, waar zij eenige keeren twee jonge arbeiders
ontmoetten, die daar eveneeris rondliepen en hen
wel niet beleedigden of tarten, maar toch onaan
genaam toespraken en daarop gelijk antwoord ont
vingen.
Weinige oogenblikken daarna ontmoetten allen
elkaar weer op den weg naar Amersfoort, nabij de
herberg de »Rooden Haan", waar weer eene woorden
wisseling ontstond, terwijl een derde Soester, zekere
J. Huigen, zich bij de bovenbedoelden had gevoegd.
Handgemeen waren de parthm nog niet, toen deze
laatste reeds eene snede in den nek ontving, en een
paar oogenblikken later storti e de 28-jarigen Reijer
Hilhorst doodelijk getroffen neer, terwijl de twee
Amersfoorters hun weg vervolgden.
Spoedig waren nu verscheidene menschen bij de
hand, die de politie, den burgemeester en een
geneesheer lieten waarschuwen, die allen spoedig
verschenen. De geneesheer kon slechts den dood
constateeren, en de burgemeester liet het lijk naar
het gemeentehuis vervoeren.
Ondertusschen achtervolgde de rijksveldwachter
W. van Amerongen de daders per rijtuig, en het
mocht hem met den brigadier D. Otten, te Amers
foort, gelukken de beide ve- dachten op hun bed te
arTesteeren en nog denzei fd* a nacht naar Soest te
brengen, in don vvoogeh umS *oh werd aan de Justitie
te Utrecht per draad bericht gezonden, doch Donder
dag was nog niemand verschenen.
Intusschen zette de Burgemeester en de politie
haar onderzoek en de verhooren voort. Weldra bleek,
dat de 21jarige van Roekei, de dader van beide
verwondingen was, hetgeen hij in den loop van
Maandag dan ook bekend heeft. Maandagavond werd
zijn gezel B. B. dan ook op vrije voeten gesteld.
Het lijk van den veralagene werd in eene kist
gelegd, welke Dinsdagmorgen onder politietoezicht
naar Utrecht werd overgebracht om gerechtelijk
geschouwd te worden, en het is dienzelfden avond in
het huis van 'sjongelings diepbedroefde ouders te
ruggebracht, om Donderdag te worden begraven.
Noch de dader, nóch de veralagene staan ongunstig
bekend.
Aanbestedingen, Verkoopingen enz.
Te Middelburg werd Donderdag j.l. ten raadhuize
in bet openbaar verkocht het voor eenigen tijd aan
de Loskade aldaar gezonken beurtschip op Ant
werpen »de Vrouw Margaretba", welk schip voor
rekening der gemeente geborgen is en thans »hoog
en droog" ligt op de werf >De Hoop".
Kooper van het schip werd de heer T. Kamermans
te Vlissingen, voor de som van 275.
Heden (Vrijdag) werd aan het Gebouw van
het Prov. bestuur te Middelburg aanbesteed:
»Het onderhouden vaD - en het doen van her
stellingen en vernieuwingen aan de gebouwen der
Rijkskweekschool voor onderwijzers te Middelburg,
van den dag der goedkeuring van de aanbesteding
tot en met 31 December 1897. (Raming 8040).
De laagste inschrijver voor dit werk was de firma
van de Ree te Middelburg, voor 2680.
Dordrecht. Bij de Woensdag j.l. door den
architect H. E. v. d. Kaa gehouden aanbesteding
van het bouwen van een sigarenfabriek enz. aan
de Prinsenstraat alhier, voor rekening van den heer
Ai.rt van Kamen, weid hei minst ingeschreven door
den heer J. C. Jonker6, voor een gezamenlijk bedrag
vau 17083, aan wien het werk is gegund.
Landbouw en Weeteelt.
Landbouwproducten
In den laatstou tijd wordt op onze eilanden de
aandacht gevestigd op de Groninger Paardeboonen
en Jammen-zetpoters uit Friesland, die geleverd
worden door de heeren W. Dijkstra te Groningen
en W. O. Postma te Kimswerd, prov. Friesland.
Genoemde boonen leverden dit jaar o.a. bij den
heer P. Vogelaar te St. Filipsland tien hectoliter
per hectare meer op dan dezelfde soort, die ZEd.
twee jaar verbouwd heeft, en de Friesche Jammen,
veredeld soort, gaven in den Hoekschen Waard en
omstreken ongeveer een derde meer dan andere
Friesche Jammen, die daar twee jaar verbouwd
werden.
Het kan zeker geen kwaad dat de landbouwers
hiervan notitie nemen. De tijd, om daarvan te ont
bieden, is er nu nog; lang dralen is evenwel niet
Op de te Zevenbergen gehouden keuring van
hengsten werd door de Commissie o. a. goedgekeurd
de hengst vau den heer W. Rooman te Zierikzee.
R C H T I Z 1 E N.
Ter terechtzitting der Rechtbank te Zierikzee
van heden (Vrijdag) werd behandeld de zaak van
I. J. M. H., te Poortvliet, beklaagd van mishande
ling bij gelegenheid der loting te Tholen. Tegen
den getuige J. Q., oud 20 jaar, arbeider te Poort
vliet, werd, als verdacht van meineed, een bevel
van gevanneming uitgevaardigd, met last tot on
middellijke overbrenging naar het Huis van Bewaring
alhier.
De Rechtbank te 's-Hertogenbosch veroordeelde
Dinsdag 11 dezer den bezembinder Martinus Hob
belen, wegens ontucht met zijne dochter, tot vijf
jaar gevangenisstraf, met ontzetting uit de vader
lijke macht voor den tijd van tien jaren.
Naar ons door het bestuur der Vereeniging
tot bestrijding van knoeiergen in den boterhandel
wordt medegedeeld, kwamen door den ijver van
één door hen aangesteld persoon (onbezoldigd Rijks-
Veldwachter) wegens overtreding der boterwet in
openbare terechtzitting voor de kantongerechten
vanAmsterdam. A. van Resouw, Frans Halsstraat
62A. Ruig, Frans Halsstraat 94A. Erkelens,
v. Woustraat 38; D. Fump, 2e J. v. d. Heijden-
straat 55G. Olsthoorn, v. d. Helststraat 15 G. J.
v. d. Akker, Rustenburgerstraat 80, (Nieuwer
Amstel). Delft: J. v. Leeuwen, Zuideinde 84.
Haarlem: K. Hoenderdos, Korte Wolstraat 5.
Te Rotterdam heeft Donderdag 11. de Officier
van Justitie tegen F. C. Meinroth, wegens den
moord op 20 Augustas, gepleegd op Cornelia Fil-
zenkamp, acht jaar gevangenisstraf geëischt.
De Belg, appellant van een vonnis der Mid-
delburgsche rechtbank, waarbij hij werd veroordeeld
tot 18 maanden gevangenisstraf wegens verzet tegen
de veldwachters, die hem naar de gevangenis te
Goes overbrachten, is Donderdag 11. door het hof
te 'sGravenhage vrijgesproken.
De informaliteit bij het beroepen naar
Gorinckem vau Ds. P. Bokma, predikant te Bruinisse,
bestond in het niet aanvullen van het drietal,
zoodat feitelijk een beroep is uitgebracht uit een
tweetal, hetgeen verboden is.
Kei'kwerve. Sedert de vorige opgave
werden voor het nieuwe kerkgebouw nog de volgende
giften ontvangen: Van Ds. B. W. C., collecte te
Brielle 4,25; W. B. Pz. te S. f 3 N. N. te E.
5; Ds. J. N., namens den kerkeraad der Ned.
Herv. Gem. te Leiderdorp f 5; J. van der Baan
te Wolfaartsdijk (sedert helaas overledenzijn
belangstelling in onze zaak was reeds velen bekend),
10; J. V. te A. 0,50; G. v. R. te D. ƒ5;
A. Z., adm. kerkv. te Buren ƒ10; J. B., opbrengst
eener collecte, gehouden bij een spreekbeurt in het
lokaal voor Ckr. belangen te Zwolle 5,52 E. R.,
collecte in de Ned. Herv. kerk te St. LavuoHB
3,15°. Te zamen weder f 51,42s. Hartelijk
dank aan de milde gevers. Elk bewijs van belang
stelling in onzen kerkbouw wordt door ons op zeer
hoogen prijs gesteld 1
Het Zuider-Zendingsfeest, dat de laatste jaren
op een terrein in Noordbrabant gehouden werd,
zal dit jaar vermoedelijk op Zuid-HoIIandsch grond
gebied gevierd worden, en wel op de buitenplaats
»Ten Donck" te Bolnes, gemeente Ridderkerk. Het
terrein ligt ongeveer een half uur varens van
Rotterdam en drie kwartier uur varens van Dord
recht. Een terrein, naar men meent, bij uitstek
geschikt voor soortgelijke gelegenheid.
Maandag 1.1. was het de dag, waarop vóór
12'/» jaar mgr. C. J. M. Bottemanne verheven
werd tot Roomsch-Katholiek bisschop te Haarlem.
De viering van dezen dag zal eerst op 16 Augustus
1896 plaats hebben; dan herdenkt de bisschop zijn
vijftig-j arig priesterschap
ONDER W IJ $6.
Bruinisse, 14 Febr. Op de lijst, aanwijzende
de namen der kinderen van 612 jaar, die geene
school bezoeken, komen in deze gemeente slechts
drie namen voor.
Den 1 Jan. 1.1. waren aan de Christelijke school
89 leerlingen ingeschreven; de openbare school telde
op dien datum 371 leerlingen. Aan de laatste
school bestaat reeds sedert 1 Juni 1894, dus reeds
meer dan 20 maanden, eene vacature als onder
wijzer.
KERKNIEUWS.
Bedankt voor het beroep te Kats door Ds.
D. J. van Brammen te Hnskerhorne.
's Gravenhage, 13 Februari 1896.
Indien men in onzen tijd nog kan spreken van
verbazing over iets wat gebeurt, dan voorzeker heeft
in onze residentie in de hoogste mate verbaasd do
benoeming, door de Staatscourant openbaar gemaakt,
van drie kwart dozijn notarissen. Niet minder dan
negen heeren, gister nog klerken op een notaris
kantoor, afhankelijk van hun patroon, met een
salaris net even voldoende om te leven, zien zich
heden op eenmaal bevorderd tot chef, tot evenknie
van hun voor maligen patroon, deelend in de winsten
van het Venduhuis, zoekend naar middelen om zich
tea allerspoedigste een lucratieve cliëntèle te ver
overen. En dat alles door een pennestreek van den
Minister van Justitie. Welk een gril, beweren
sommigen. Doch zij vergeten, dat er een wettelijk
voorschrift bestaat, dat het aantal notarissen af
hankelijk stelt van het cijfer der ingezetenen. En
na is het toch waarlijk niet de schuld van dezen
Minister, dat zijne voorgangers verzuimd hebben
die wetsbepaling na te leveu, zoodat er een belang
rijk tekort op het wetteljjk aantal notarissen in Den
Haag bestondMaar met dat al, is negen notarissen
meer toch geen kleinigheid. Wie niet zullen lachen,
dat zijn hunne oudere collega's, die nu besprongen
worden door zulk een hoop concurrenten. Want,
buiten het Venduhuis, waar de roerende goederen
verkocht worden, wel niet langs coöperatieven weg
maar toch op den grondslag van participatie, zoodat
alle notarissen in de winsten deelen, ik zeg buiten
dat Verkoophuis, zijn de notarissen de grootste
concurrenten. Zij trachten elkaar vliegen af te vangen
zoo veel als mogelijk, waar het betreft verkoop van
huizen, oprichten van vennootschappen en andere
notariëele werkzaamheden en hebben meerendeels
personen in dienst, die hun klanten toevoeren. Nu
is het waar, dat in de laatste jaren de Haagsche
notarissen niet te klagen hebben; zij hebben allen
schier drukke kantoren en wel omdat de bevolking
in de residentie voortdurend belangrijk toeneemt,
ruim 5000 alleen verleden jaar, de stad zich
naar alle kanten uitbreidt, geheele straten en pleinen
worden aangelegd en de huizen uit den grond rijzen.
Hoe meer menschen, hoe meer huizen, hoe meer
koopcontracten, dus hoe meer verdiensten voor de
heeren notarissen. Daarbij komt, dat in de oude
stad voortdurend de grootste perceelen in andere
handen overgaan, daar de ondernemingsgeest hoe
langer hoe sterker zich ontwikkelt en de groote
magazijnen steeds op aankoop en vergrooting van
perceelen bedacht zijn. Er is dus heel wat leven in
den laatsten tijd in de brouwerij voor heeren notarissen,
maar, desniettemin, nu er 9 confrères bijkomen,
zullen de anderen wel bewerkers vinden, dat alle
molens wind vangen. Als er nu maar niet door die
plotselinge daling op de notarismarkt, tengevolge
van te grooten aanvoer van notarissen, de heeren
om praktijk te krggen en geld te verdienen, gebruik
gaan maken van de meermalen veroordeelde prak
tijken om aan bouwers geld voor te schieten. Dit
kwaad heeft vroeger al meer dan een Haagsche
notaris ten gronde gericht en zou dit nu te eer
doen, omdat er waarlijk geen gebrek is aan bouw-
lust. De bouwwoede is thans zoo groot, dat, terwijl
aan de vier hoeken de stad dreunt van het gehei,
gemetsel en getimmer, weer een nieuwe conbiuatie
is ontstaan, die niet meer of minder dan ééa millioen
gulden heeft opgenomen als hypotheek op hare
bouwgronden. Er staat ons in de eerste jaren dus
nog geen gebrek aan woningen te wachten. Maar
vraag dan ook voor een groot deel er van, niet hoe
ze er uitzien 1 Van buiten heel aardig zeker, met
balconnetjes en serres, van binnen hoog, ruim eu
gemakkelijk, maar intrinsiek volstrekt niet geschikt
voor familiehuizen, die eenige geslachten lang iu
dezelfde handen blijven, 't Mocht watl Men bouwt
tegenwoordig machinale huizen, ze vliegen uit den
grond, doch het is me er naarl
En, ofschoon men het sedert lang wist, heeft het
treurige ongeluk de vorige week voorgevallen, de
oogen toch nog weer eens meer geopend. Die arme
werkman, die gedood werd door de omstortende
muren van het huis, waarvan hij de fondamenten
bezig was te versterken, omdat ze wegens insolideu
bouw waren afgekeurd, dat slachtoffer van de win
zucht van bouwers en kapitalisten, heeft een kreet
van ontzetting doen opgaan, omdat meu gevoelt
hoe onveilig en onzeker tal van de nieuwgebouwde
woningen zijn. Meu is geheel afhankelijk van de
goede trouw der bouwers en aannemers, want con-
tröle is er zoo goed als niet. Er bestaat in Den
Haag wel een bouw-politie, maar zelfs als hare
opzichters voldoende verstand hadden vau alle
bouwwerken, zou hun aantal nog veel te gering
zijn om behoorlgfe toezicht te kunnen uitoefenen.
Bet gevolg is dus, dat, als men geen degelijk
architect heeft, onder wiens toezicht de bouw ge
schiedt, men niet weet waar men terecht komt.
Ik heb steenen gezien, zoo zacht als boter, en of
schoon men beweert, dat die voor binnenmuren
dienen, betwijfel ik toch of ze steeds daarvoor alleen
gebruikt worden. En dan de metselspecie en.de
verdere materialen, 't Is alles in denzelfden trant.
En toch ziet men in de nieuwe straten de pas op
getrokken hnizen in de verste uithoeken, binnen
een minimum vau tijd bewoond, terwijl men
geen boek meer kan houden van de nieuwe straat
namen, die het gemeentebestuur moet uitdenken
en die door haar lengte en door de onbekendheid
met de personen die genoemd worden, al zijn het
Hagenaars uit vroegere eeuwen, den lachlust soms
en de ergernis van schier allen, die ze veel moeten
gebruiken, opwekkeu.
Doch wat zegt ge wel van de flinkheid van die
Haagsche autoriteiten, die den werkman twaalf uren
onder het puin hebben laten liggen, omdat hij toch
wel dood zou zijn en men geen andere menschen-
levens mocht wagen. Welk een voorbeeld van
plichtsbetrachting 1 Het is waar, het was pikdonker
in die nog niet met gas verlichte half gebouwde
straat, en door den maar die omgevallen was be
stond er vrees, dat andere huizen ook konden om
tuimelen, maar licht is toch te krggen in een stad
als Den Haag en even goed als men bij 't flauwe
daglichtschijnsel den anderen ochtend is gaan stutten
wat te stutten viel, had men dit toch ook dadelgk
kunnen doen. Men6chenkrachten om het puin op te
ruimen zou men genoeg hebben gehad, al had men
de militaire macht er voor gespannen. Het gold
hier een menschenleven en hoe weinig men kon
voorspellen of hg dood zon zijn leert de geschiedenis,
pas gebeurd in België van een man, die diep in een
put onder het zand begraven, 36 uur onder den
grond doorbracht en toch nog leefde en gered werd.
Ziet ge, die inertie van onze autoriteiten heeft een
groot aantal Hagenaars diep leed gedaan. Al bestond
er gevaar voor anderen, moest men daarom elke
poging tot redding dadelgk opgeven? Hóe"'menig
maal wagen zich niet 10 man op zee om een schip
breukeling te redden. En heeft onze Koningin niet
pas aan de wakkere leerlingen van den loodsdienst
te IJmuiden getoond, hoezeer zij hun moed op prijs
stelde om één enkel man te redden? In de residentie,
waar de Koningin zetelt, schijnen de autoriteiten
er anders over te denken dan de loodsleerlingen.
Toch zou ik wei eens willen weten of zij diezelfde
zorg voor bet lot van anderen zonden hebben aan
den dag gelegd, als onder dat puin in plaats van
een eenvoudig metselaar, een man van beteekenis,
van rang, van aanzien had gelegen. Enfin, er is
niets meer aan te doen, de man is dood en begraven,
de zaak zal voor den bouwmeester of aan
nemer zeker nog wel een staartje hebben, als blijkt,
dat er opzettelijk geknoeid mocht zijn.
Met oprecht leedwezen volgde men deze week de
ziektebulletins van den oud-Minister Fransen van de
Putte, Ofschoon deze staatsman reeds een vrij hoogen
leeftijd heeft bereikt, had hij zich zoo goed gehouden,
dat men het niet kon gelooven, dat zijn leven zoo
bedreigd was. Gelukkig schijnt er nu eeu wending
teu goede te zijn gekomen in het ziekteverloop,
zoodat er wel kans bestaat, dat de oude heer het
er nog bovenop haalt. Een eigenaardige figuur, deze
staatsman 1 Wild in zijn optreden, opvliegend, eu
toch man van zaken, man van wetenschap, man
van overleg. Kloek, flink, durvend als Minister en
I toch zonder veel succès voor zijne plannen en ont
werpen. Spelbreker in het Ministerie-Thorbecke,
dat hem het eerst opnam, heeft zijn politiek leven
meer gediend om scheuringen in de partij te doen
ontstaan of te verwjjden, dan om ze te voorkomen,
en toch was hij en is hg ook in zijn later parle
mentair leven gebleven in merg en been liberaal.
Zijn Atjeh-oorlog heeft hem heel wat smart bezorgd,
maar kan zijne verdiensten als staatsman niet ver
minderen. Ware die oorlog afgeloopen met de eerste
of tweede expeditie, hij zou op de hauden zijjn
gedragen. En daarbjj zelfs is later openlijk gecon
stateerd door mannen van de tegenpartij, dat bjj
dien oorlog niet heeft kunnen verhinderen.
In de Eerste Kamer heeft men reeds eenige
maanden zijn advies moeten derven. Ware hij er
geweest, ik zou tien tegen een durven wedden, dat
het staatslichaam niet zulke gekke dingen gedaau
zou hebben, als zij deed. Want vau de Putte had
er wel gezag en wist de zaken helder en duidelijk
te maken. Stelt u eens voor, dat de Eerste Kamer
het grootste gedeelte van haar tijd heeft verbeuzeld
over de vraag of de Nieuw-Malthusiaansche Bond
terecht of ten onrechte door de Regeering als rechts
persoon is erkend. De heeren Schimmelpenninclc,
van Zinnicq Bergman en Breuning vinden dien
Bond onzedelijk. Best mogelijk, dat zij zoo denken,
maar het begrip van zedelijkheid valt zoo moeielijk
met juistheid te omschrijven, en de heeren, die zoo
uitvaren tegen een Bond, die de vermeerdering van
kinderen tracht tegen te gaan, zien er misschien
niets onzedelijks in, dat door dames en heeren in
vergaderingen en in bijzgn van jonge meisjes en
knapen over prostitutie wordt gedebatteerd. Zoolang
niet bewezen is, dat de N.-Math. Bond langs on-
zedelijken weg zijn doel tracht te bereiken, kan
geen Regeering weigeren om de statuten koninklijk
te laten goedkeuren, wat niet anders boteekent,
dan dat de Bond daardoor het reoht verkrijgt om
in rechten te kunnen optreden. Het mooiste van
het geval is nog wel, dat na heel lang gekeuvel de
drie heeren een door hen voorgestelde motie van
afkeuring weer introkken zoodat zg nu niets anders
bereikt hebben dan dat de algemeene aandacht op
dezen Bond is gevestigd en daarvoor een reclam»
