ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
Zaterdag 9 November 1895.
Tweede Blad.
BEKENDMAKING.
DRANKWET.
NIEUWSTIJDINGEN."
Verschgnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden ia f 1,30franco per poet
f 1,60.
Noord-Amerika, Transvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
52ste JAARGANG. No. 6689.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
Advertentiënvan 13 regela 30 Cta.
meerdere regels 10 Cta.kunnen uiterlijk tot dei
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Betalingen van Abonnement»- of Advertentie-gelden gelieve men te zenden aan de Administratie Zierikzeesche Nieuwsbode"
Be BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zierikzee
maken bekend, dat bij hen een verzoekschrift is ingekomen
om vergunning tot verkoop van sterken drank in het
klein, van: PATJLUS JELIZA BLOM,
wonende in deze gemeente, in het huis staande op den
hoek der Nieuwe Haven en Nieuwe Boogerdstraat, wijk C
no. 199.
Zierikzee, den 7 November 1895.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
CH. W. VERMEIJS, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
Nederland.
Vlissiiïgeil, 6 Nov. Een met provoost ge
strafte klassiaan alhier is gisteren, nadat hy op
het rapport was geweest, aan het geleide ontsnapt
en gevlucht op het dak der kazerne.
Hy bleef wijl niemand het durfde wagen hem
van zijn hoog verblijf af te halen en hij ieder, die
hem te na kwam, dreigde naar beneden te werpen
een paar uur op het dak en kwam daarna uit
eigen beweging naar beneden. Natuurlyk had hy
bekijks genoeg.
Nog deze week wordt hier het tweede nieuwe
mailstoomschip van de Maatschappij Zeeland, do
Prins Hendrik", verwacht. Het schip heeft bij de
proefvaart 21 mijl per uur geloopeD. Men is nu
begonnen met aan het in de binnenhaven aldaar
liggende stoomschip «Koningin Wilhelmina", het
eerste schip, dat niet de noodige snelheid haalde,
de noodige herstellingen aan te brengen, opdat
men zoo spoedig mogeljjk de definitieve winter-
dienstregeling zou kunnen doen aanvangen.
Zaterdag zal de Prins Hendrik" een proeftocht
naar Queensborough doen.
Sta.veil ïSSe. Door het bestuur van het
calamiteuze waterschap «Stavenisse" is evenals door
den gemeenteraad alhier, aan het bestuur der water-
keering van genoemd waterschap toestemming ver
leend, om, tot op eene aangegeven diepte, grond
te mogen rooveu uit de voorliggende slikken, aan
den polder of de gemeente toebehoorende, ten behoeve
cAner in het voorjaar van 1896 uit te voeren dijks-
verhooging aan genoemd waterschap.
Maandag 11 Nov. a.s. hoopt do heer A. F.
Hanssens alhier den dag te herdenken, waarop hij
vóór 25 jaar alhier de functie aanvaardde van
secretaris-ontvanger der gemeente en ontvanger
griffier der verschillende polders.
K.ei*kwei*ve, 7 Nov. Ter bereiking van
het goede doel, om de bouwvallige kerk dezer ge
meente door een nieuw bedehuis te vervangen, is
reeds van hooggeachte zijde een uitnemend plan
beraamd, dat zeer zeker tot den gewenschten uitslag
veel zal bijdragen.
Hoewel in vrij wat bescheidener vorm willende
medewerken tot gemeld doel, tracht ook de heer
J. van der Baan te Wolfaartsdijk het zyne er aan
toe te brengen, door de uitgave eener kerkhistorische
beschrijving van de hervormde gemeente te dezer
plaatse, van welke uitgaaf de zuivere opbrengst ten
bate zal komen van den herbouw.
We vinden het van den heer J. van der Baan
eene gelukkige gedachte, om uit den rijken voorraad
zijner bouwstoffen voor eene Geschiedenis der Her
vormde Kerk in ons land dat gedeelte te willen
uitgeven, hetwelk betrekking heeft op Kerkwerve
en waarin de belangstellende lezer in aangenamen
vorm ongetwijfeld veel wetenswaardigs zal bijeen-
vinden betreffende den levensloop der 28 predikanten,
die gedurende 270 jaren achtereenvolgens deze
gemeente bediend hebben en die men, volgens de
Apostolische les, gedachtig behoort te blijven.
Moge do degelijke inbond van bet boekske en
het goede doel, dat met de uitgave beoogd wordt,
medewerken, om velen te doen besluiten hun naam
te plaatsen op de inteekenlijst, welke de uitgevers
S. Ochtman Zoon te Zierikzee bet publiek zullen
aanbieden, ten einde belangstellenden en woldadigen
de gelegenheid te verschaffen voor den prijs van
50 centen bedoeld werkje in eigendom te bekomen.
Zierikzee, 8 Nov. Zooals wij reeds in ons vorig
No. aankondigden, werd gisteren avond in de Concertzaal alhier
herdacht het 50-jarig bestaan der Sociëteit »Tot Nut en
Genoegen". Het Harmoniegezelschap «Kunst en Eer" gaf
daarbij hare hooggewaardeerde medewerking. De zaal was
versierd met attributen der Sociëteit »Tot Nut en Genoegen".
Nadat de muziek zich had doen hooren, opende de Voor
zitter, de heer H. C. van den Ende, de vergadering; hij
herinnerde dat het thans 50 jaar geleden was, dat deze
Sociëteit werd opgericht, en de plotselinge dood van den
vorigen Voorzitter oorzaak was, dat dit feest niet tegelijk
met het gewone Zomerfeest is herdacht. Het gouden feest
der Sociëteit mocht echter niet onopgemerkt voorbijgaan en
daarom werd het thans met de gewone najaarsvergadering
(thans echter op een andere plaats) herdacht. Voorts brengt
hij zijn dank aan het Harmoniegezelschap «Kunst en Eer",
dat ook nu zijne medewerking verleent.
Daar bet beden avond de eerste vergadering is, waarin hij
als Voorzitter fungeert, wenscht hij dat het hem gegeven
moge worden nog vele jaren, evenals zijn voorganger, in het
belang dezer Sociëteit werkzaam te zijn. Hij wekt de leden
op, om op welke wijze dan ook, nut en genoegen te stichten,
daat waar het kan en noodig mocht zijn, om alzoo het
devies der Sociëteit getrouw te blijven. JJij eindigde met
den wensch dat deze Sociëteit nog lang moge blijven be
staan en in bloei toenemen, opdat zij eenmaal (al is het
dan niet meer door de tegenwoordig leden) dan toch door
orze nakomelingen, haar eeuwfeest moge vieren.
Na deze openingsrede, die met algemeene toejuiching
werd begroet, liet zich wederom de muziek hooren.
Hierna werd overgegaan tot het lezen der notulen van de
vorige vergadering en het doen van rekening over het vorig
dienstjaar. Deze rekening in ontvang f 4342,86, in uitgaaf
f 4271,615, alzoo met een batig slot van f 71,24s, werd
goedgekeurd.
Alïtiu is het woord aan den Secretaris, den heer F. O. van
der Vliet, die zijn verslag op waardige wijze begint met
de drie eerste verzen van Tollens' gedicht #de Tyd'
In zijne (als wij het zoo noemen mogen) geschiedenis
dezer Sociëteit wijst hij er op hoe vóór de oprichting van
«Nut en Genoegen", alhier bloeiende paarden- en veemarkten
werden gehouden, en toen deze in verval geraakten, zeer
tot nadeel van landbouwers en neringdoenden, door ecnige
heeren het initiatief werd genomen om deze markten tot
vorigen bloei te doen herleven. Op 6 Maart 4845 kwamen
daartoe 45 personen bijeen; deze vereenigden zich en uit
hun midden werd een bestuur gekozen, bestaande uit de
heeren J. A. Muloek Houwer, president, Joh. Piaating, vice-
president, A. Kenens, thésaurier en J. C. Broeksmit, secre
taris. In de volgende vergadering op 20 Maart 1845
hadden de meeste leden, ingevolge een verzoek op de eerste
vergadering uitgebracht, een motie ingezonden, om de So
ciëteit een naam te geven, m. a. w. orn het kind te doopeu,
en toen werd aangenomen het motto «Tot Nut en Ge
noegen", ingezonden door den heer C. L. Kloek.
Zóó kwam dan deze Vereeniging tot standtot doel
hebbende de paarden- en veemarkten te bevorderen door
het uitloven van prijzen en premiën (ook in medailles).
Deze Sociëteit moest ook tijden van bloei en van achter
uitgang doorstaan, zóó zelfs dat op '16 Dec. 1864 het
Bestuur meende verplicht te zijn een voorstel tot ontbinding
te doen, wegens gebrek aanbelangstelling; dit voorstel werd
met 17 tegen 8 stemmen aangenomen. Op 16 Nov. 1865
werd eene vergadering van oud-leden gehouden en daarin
werd besloten de Sociëteit «Tot Nut en Genoegen" in stand
te houden. Zij had alzoo bijna een jaar gerust en als ware
zij ontwaakt uit een diepea slaap, trad zij te voorschijn
met een nieuw program, n.l. orn behalve de markten ook
volksvermakelijkheden te bevorderen.
Het Bestuur was toen samengesteld uit de ll.ll. Jti.
Ochtman, Voorzitter, J. L. de Does, S. G. N. v. d. Gryp,
J. A. v. d. Halen, H. O. Mulock Houwer, D. v. d. Maas,
C. Mazure, J. v. d. Vliet, C. v. d. Vliet Di., J. J. van Uye
en J. Broodman.
De proeven met de volksvermakelijkheden zijn mislukt
en daarom werd op 8 Maart 18G6 besloten daarmede te
eindigen, doch in den zomer een Festival vanwege de
Sociëteit te geven. Op 28 Juni 1866 had het eerste
Zomer-Concert in «Parktust" plaats.
Op dien datum is de heer M. L. Voorloop lid van het
Bestuur geworden; hij is de eenig overgeblevcce van de
toen aanwezige bestuursleden. Spr. brengt den heer V.
dank voor hetgeen hy in al die jaren voor de Sociëteit
heelt gedaan.
Nadat de Voorzitter heeft herinnerd, dat in 1881 door
deze Sociëteit eene Paardenlotery i* daargesteld, die zeer
zeker ten voordeele van velen werkt, eindigt hij met de
beste wenschen voor den bloei dezer Sociëteit, die zoowel
nut als genoegen ten doel heeft.
Wy voegen hierbij den wenschdat de heeren
F. C. v. d. Vliet en H. C. v. d. Ende nog vele jaren in
het Bestuur dezer Sociëteit mogen blyVen, omdat we
gelooven dat het dan in «kloeke" handen is.
Na atloop dezer mededeelingen werd de vergadering
vergast op een paar luimige voordrachten en eenige muziek
stukken. Dat een en ander medewerkte om de feestvreugde
te verhoogen, zal wel niet vermeld behoeven te worden. Zeer
zeker is dezen avond geweest tot genoegen, en moge iy
dat nut hebben, dat de Sociëteit hoe langer hoe meer in
bloei moge toenemen, al is zy ook thans boven de vyftig.
De parapluie, die in de zaal hing, moge haar verder
beschermen
De hoeren J. G. H. Dhont en J. M, Bekaar
te Middelburg, beide surnumerair aan hot post
kantoor aldaar, hebben met goed gevolg examon
afgelegd voor commies der posterijen,
Benoemd met ingang van 16 November, tot
adsistent te Dordrecht 0. A. Meijer, thans geagre-
eord klerk te Dirksland.
Dinsdag a.s. te 11 uur zal de Tweede Kamer
de beraadslaging over het wetsontworp betrekkeljjk
de personeele belasting aanvangen.
Een gelukkig huisvader te Sittard heeft aan
gifte gedaan van de geboorte vau zijn 21ste kiud;
18 ervan vorkeeren in blakendeu welstand.
Te OnJenbosch bad Dinsdagmiddag een droevig
ongeluk plaats. Een werkman kwam op het
stationsterrein bjj bet rangeeren van goederenwagens
voor 't vervoer van beetwortels, onder een der
wagens terecht, met het noodlottig govolg, dat hem
een zijner beenen onder de knie werd afgereden.
De gedetineerde ex-burgemeester van Oude
Pekela, K. E. Dik, is naar Breda getransporteerd
om aldaar zijn straf te ondergaan.
De vergunning voor den opslag van dynamiofc
op Rozenburg is geschorst.
Prov. Staten van Zeeland.
Middelburg, 8 Nov. In de heden voortgezette
najaarsvergadering der Staten, die werd voorafgegaan door
eene langdurige besloten zitting, en na welke besloten
zitting werd medegedeeld een besluit der vergadering, om,
conform het voorstel van Gedeputeerden, geen verdere
stappen te doen, In zake de overdracht van da erploitatia
der Provinciale stoombootdienst aan particulieren, kwamen
achtereenvolgens de volgende voorstellen van Gedcp. Staten
in behandeling:
Om n. wat aangaat de sluis- en havenwerken te Vlissingen
en te Veere, aan den Minister te kennen te geven, dat de
Prov. Staten zich vereenigen met de opmerkingen van den
Hoofdingenieur, en
b. wat betreft den toestand van het vaarwater in de
Zand kreek en in den ZuidvKet, aan den Minister in over
weging te geven, om, bij het gebleken ernstig verschil van
gevoelen tusschen verschillende deskundigen omtrent den
invloed van de mosselteelt op den achteruitgang van die
vaarwaters, op dit punt het gevoelen in te winnen van den
Inspecteur van het Loodswezen in het 6de district te Vlis
singen en van den wetenschappelijken adviseur in visschery-
zaken, dr. P. P. C. Hoek te Den Helder.
Tot het verleenen aan de gemeente lerseke van een
subsidie uit de Provinciale fondsen voor verbetering der haven.
Omtrent de adressen van den gemeenteraad van Nisseen
van de gemeenteraden van Nisse, Baarland en Hoedekens-
kerke, om een renteloos voorschot voor wegsverbetering.
Betreffende het verleenen van rentelooze voorschotten voor
wegen van secundair belang.
Een nader verzoek van het Bestuur van het Waterschap
Oranje-Dierentijd om een renteloos voorschot voor wegs
verbetering en een dito verzoek van het Bestuur van den
Margarethapolder. In beide verzoeken werd, wegens secundair
belang, na breedvoerige discussiën, op voorstel van den heer
Kakebeeke besloten, de beslissing aan te houden totdeZomer-
zitting.
Naar aanleiding van het verzoek van het Bestuur der
Coöperatieve Stoomzuivelfabriek te Hontenisse, om vrydom
van tol op den weg van llulst naar Walsoorden voor het
vervoer van melk.
Tot het toekennen aan de Maatschappij tot bevordering
van Ooft- en Tuinbouw in Zeeuwsch-Vlaanderen's Westelijk
deel (voor een tijdvak van drie jaren) van een subsidie
ad f 75 per jaar.
Tot wijziging der begrooting van de enkel Prov. en huis-
houdelyke inkomsten en uitgaven voor 1896,
Lamlhouw en Veeteelt.
Te Rozendaal ia uit België bericht ontvangen, dat
de doorvoer door België van levende varkens uit
Nederland, langs Esschen, voorloopig is toegestaan.
Langs het grensstation Rozendaal zijn Dinsdag
per extra-trein 44 waggons vee naar Frankrijk
verzonden. Het vervoer moet geschieden in over
dekte waggons. Niet-overdekte worden door België
niet toegelaten.
It U C 11 T S A 14 EN.
Dinsdagmorgen kwamen eenige heeren van de
arrondissements-rechtbank uit Dordrecht te Baren-
drccht, om een onderzoek in te stellen naar de
oorzaak van den plotselingen gelijk tijdigen dood
van een paar kinderen (tweelingen) van omstreeks
3 maanden. Beide lykjes zyn daarop naar Dordrecht
vervoerd om geschouwd te worden.
Voor de Alkmaarsche rechtbank stond Dinsdag
terecht de loodgieter L. Spiering, beschuldigd van
door onvoorzichtigheid den brand der kerk te Scbagen
te hebben veroorzaakt.
Er waren 15 getuigen gedagvaard.
De eisch van het Openbaar Ministerie was 6
weken gevangenisstraf.
Naar men verneemt, hebben de reeders van
het ss. «Turkistan" tegen de uitspraak van het
Admiraliteitshof in zake de aanvaring met de Edam"
appèl aangeteekend,
De Xederlaudsche regeering heeft de uitlevering
van de Gebr. Biugen, beklaagd van bedriegolijke
bankbreuk te Genua gepleegd, aan de Italiaansche
regeering toegestaan.
De rechtbank te Rotterdam besliste Woensdag
in zake de aanvaring van de «Elbe" en de «Crathie",
dat het volledig bewijs is geleverd, dat de aan
varing, heeft plaats gehad tusschen de »Elbe" en
de «Crathie", terwjjl de schuld daarvan lag bij de
«Crathie". Mitsdien werden de gedaagden Gordon
c.s., eigenaars van de «Crathie", veroordeeld om
aan de Norddeuteche Lloyd te vergoeden de geheele
schade, geleden aan de «Elbe" en toebehooren, met
6 pCt. 'sjaars van den datam der aanvaring. Ieder
der gedaagden blijft aansprakelijk voor zijn deel
der te vergoeden schade, waarvoor de «Crathie"
executabel wordt gesteld.
Bij niet-betaling heeft de Lloyd het recht tot
verkoop, terwijl de gedaagden voorts worden ver
oordeeld in de kosten van het geding en beslag-
legging, op dit oogenblik begroot op f 8188,67 '/a.
Door de Arrond.-Rechtbank te Middelburg
is bjj bevelschrift d.d. 6 November 1895 naar de
terechtzitting verwezeD de zaak contra H. C. S.,
oud 32 jaar, herbergier, geboren te Turnhout,
wonende te Antwerpen, thans te Middelburg in
hechtenis, ter zake van diefstal van gouden en
zilveren voorwerpen, geldswaarden enz., met braak
en inklimming te Terneuzec in den nacht van
31 October op 1 November j.l. Als verdediger
is aan beklaagde toegevoegd Mr. C. de Witt
Hamer J.Gz., advocaat en procuronr to Middelburg.
Heden (Vrjjdag) werd voor de Arrond.-
Rechtbank te Middelburg behandeld de zaak togen
A. J. S., oud 19 jaar, kantoorklerk te Goes, beklaagd
van verduistering van gelden der firma van Heel
Co., welke zaak meer breedvoerig vermeld is
in ons nummer vau 19 October j.l. Tegen beklaagde
werd 6 maandon gevangenisstraf geëischt.
kEllklilEU W H.
Op Maandag a.s. hoopt ds. P. Siemense te
Oostorlandde nestor der Zeenwscbo Geref.
predikanten, zijn 40-jarige ambtsvervulling to
herdenken.
De heer Siemense is oen man, die men moet
hoogachten om zyne edele beginselen, die hy niet
alleen in hot woord maar ook met de daad bezegold.
Wij zjjn er van overtuigd, dat de nog krachtige
grysaard van zeer velen, zoowel in als buiten zijne
gemeentevele bewyzen van belangstelling zal
ondervinden.
Op bet drietal van predikanten ter voorziening
in de vacature bij de Evang.-Luth. Gem. to Bergcn-
op-Zoom komt voor ds. J. H. Grottondieck te
Zierikzee.
Beroepen bij de Nod. Herr. Gom. te Siot-
Annaland Ds. J. W. Drost to Biezelinge.
Aangenomen het beroep naar de Evang.-Luth.
Gem. to Groede door den proponent J. A. Rust.
Bedankt voor het beroep naar do Geref. Gom.
te Oostzaan door Ds. J. C. Raamsdonk te Veero.
Bedankt voor het beroep te Stellendam door
ds. A. ten Have te Polsbroek.
O D E R IV IJ S.
Op de banken van de vierde klasse der rijks
hoogere burgerschool te Leeuwarden heeft plaats
genomen een 27-jarig meisje uit de provincie
Groningen, waar zij onderwijzeres was. Zy had
vroeger het eind-diploma aan de rijks hoogere
burgerschool met driejarigen cursus te Heerenveen
vorkregen.
Kijkje in de Hoofdstad.
ffTÖct.—1 Nov. 1895.
SIC TRANSIT GLOHIA H IVIh I.
Kan het bovenstaande gezegd worden van datgene,
wat beden te dezer stede beeft opgehouden te
bestaan, van de «Tentoonstelling voor Hötcl- en
Reiswezen"
Ik heb eens gelezen van een Fransch Generaal,
die in tegenstelling van «Ie brav' général" zaliger
gedachtenis, niet «brave" was. Hij was liefst Prins
van den bloede, leefde in de 17de eeuw en als
het op vechten aankwam, had hij eene gepronon
ceerde voorkour voor goed verdekte stellingen.
Zóó geschiedde, dat hij zich tijdens een hardnekkig
gevecht in een' loopgraaf had teruggetrokken en
bezig zijnde met eene verrichting, waaraan zelfs een
Prins-Generaal zich niet kan onttrokken, wist het
moordend lood hem in zyne schuilplaats te vinden;
hij viel, om niet meer op te staan eu het volgend
épitapbe vond eene plaats op zijn graf:
«Passant, le Prince ci-gisant,
Vécut sans gloire et mourut en ssaut".
Is dat «vecut sans gloire" niet eenigzins van
toepassing op de Tentoonstelling, welko heden
binnen deze veste haren laatsten dag beleeft?
Gedurende de zes maanden van haar bestaan,
heb ik mjj onthouden van eenig commentaar op
gezegdo onderneming, in de eerste plaats omdat
uw speciale reporter een verslag had op zich genomen
en tevens omdat ik geen critique wilde oefenon
zoolang de expositie met dier aankleve in gang was
en men altijd mocht bopen, dat het een of aDder
die expositie zoude redden.
Nu echter het uur van sluiting nadert, nu de
«dag des oordeels" daar is, kan ik het niet
vau mij verkrijgen, om te blijven zwijgen over een
onderwerp, dat veler pennen in beweging, harten
in beroering, hoofden in verwarring en namen
in (zelf invullen s.v.p.) heeft gebracht.
Uw «special correspondent" heeft als een volleerde
gids zonder eigen gesneden bergstok, doch met
welversneden pen ons rondgeleid in Hoofdgebouw,
World Bazar, Oud-Holland en over de Terreinen;
hij heeft letterlijk niets vergeten en menigmaal het
bewijs geleverd een fijn opmerker, een «charmant
causeur" te zijn.
Ik beoog dan ook geen résumé van détails, doch
wensch mijn© meeuing neer te schrijven over eene
Tentoonstelling, die en als speciale Tentoon
stelling van het Hótel- en Reiswezen en als «Wereld-
Tentoonstelling" is gebleven verre beneden bet
peil der meest bescheiden verwachtingen, om niet
te zeggen totaal fiasco heeft gemaakt.
Dat opschrift Wereld-Tentoonstellingin den
gevel van het Hoofdgebouw was mij en velen met
mij een doorn in het oog; het was eene bepaalde
parodie, eene grenzenlooze aanmatiging, eene
schromelijke vergissing, welke een der leden van de
Fransche Legatie in Den Haag, nadat hij bet Wonder
der Amstelstad bezocht en de beteekenis van de
inscriptie in de daklijst begrepen had, de opmerking
deed maken:
«Qui trop embrasse mal treint".
Eu die opmerking was juist, want dddr heeft de
schoen gewrongen; er is te veel hooi op de vork
genomen eu door af te wijken van het oorspronkelijk
plan, eene Tentoonstelling voor Hótel- en Reiswezen,
die by behoorlijke voorbereiding en breede opvatting
hoogst belangrijk had kunnen worden, doch welk
programma weldra te machtig bleekdoor te laveeren
van zulk oone veel omvattende speciale Tentoon
stelling naar eene «Wereld-Tentoonstelling" is men
vervallen van charybdis in scylla.
Het ernstigste Binnenland heeft zich geergerd en
het Buitenland heeft ons uitgelachen, want men
neme niet als maatstaf de ingenomenheid en bewier-
rooking der Fransche, Italiaansche en Belgische
exposanten «qui ont fait bonne mine i mauvais
jeu", omdat zij zich eenmaal voor onze Tentoon
stelling hadden laten «lijmen" en uit een gevoel
van eigenwaarde die Tentoonstelling moesten op
hemelen, althans in het gunstigst mogelijk daglicht
stellen. En de heeren hebben dat gedaan in speeches
op gastmalen, in toasten by «Couturier", in compli
menten en loftuitingen op «La Hollaude hospita-
lière", op La bolla Patria di botrio ed kasia, enz.
enz. Men leze echter de bezadigde organen der
Fransche, Engelscho, Duitsche en Now-Yorker Pers,
dan spreekt daarnit geene onverdiende minachting
voor Nederland, doch een gevoel van medelijden
voor hot kleine, overmoedige land, dat eene onder
neming aandurfde, eene «Wereld-Tentoonstelling",
die zelfs in grootero centra van volksbeweging en
verkeer dan in onze Amstelstad niet tot haar recht
kwamen.
Weenen, Philadelphia en Chicago waren allen
«Teleurstellingen". Zelfs Londen, dat zoovele
groote en interessante tentoonstellingen te aan
schouwen gaf en voortdurend nog geeft, heeft eene
Worlds-Fair voorloopig op zjjde geschoven.
Er wordt wel eens gezegdII n'y a qu'un Paris"
en dit geldt zeker in hooge mate, waar het betreft
het succes eener «Wereld-Tentoonstelling" on nu
kan Gjjsbrecht's veste zich toch niet op een1 lyn
stellen met de groote «auberge du monde".
Heeft dus de Tentoonstelling, welke heden wordt
uitgeluid, als zoodanig weinig gewrocht en gegeven
en is zij van luttele waarde geweest voor Nijver
heid, Landbouw, Kunst en Wetenschap, door
een paar congressen, vooral dat van bet brandweer-
wezen, is zy niet geheel zonder nut geweest en was
bovendien als zomer-ressource voor Amsterdam,
oenig. Zy gaf ieder van zyne gading: nu en dan
goede muziek, vooral na zonsondergang, aangename
«zitjes" 'op het Terrein, hier en daar een goed
middagmaal en verdienstelijke «biertjes", sport-
vreugde op de wielerbaan, overdag de uitstalling in
het Hoofdgebouw waar, als men het eone winkel
promenade wil noemen, wel wat te zien was,
het karakterestieke Oud-Holland en voor de jolige,
pretmakendo menigte de talrijke kermis-aantrekkelijk-
heden, in overdaad over bet geheele Terrein ver
spreid. Onder deze kermis-attracties waren er, die
hot Comité der Tentoonstelling bepaaldelijk oneer
hebben aangedaan en evenals «Punch" een rubriek
heeft van:
«Things, which rather should have been left unsaid"
behoorden het Hippodrome, het Carrousel, de Tanz-
platz, kraampjes en spelletjes tot de:
«Things, which rather should have been left away".
Die lawaai-hoek, waar de Wereld(?)-Tentoonstelling
ontaardde in eene verzamelplaats van dronke beau-
monde en rumoerige demi-monde, heeft ongetwijfeld
afbreuk gedaan aan het prestige vau het Uitvoerend
Comité en was gewis een der struikelblokken, waarop
het Koninklijk bezoek bijna ware afgestooten.
Dat de Koningin-Regentes ten laatste Haar patro
naat over de onderneming niet heeft verloochend,
dat Zij, waar het Virtus Nobilitat" op voordracht
Harer Regeering de borst sierde van Voorzitter en
vice-Voorzitter van het Uitvoerend Comité, dat
de Regentes met Hare Koninklijke Dochter door
Haar bezoek eeoo wijding aan de Tentoonstelling
beeft gegeven, acht ik een gelukkig verschijnsel, en
als bewijs van de onschendbaarheid van het eenmaal
gegeven Koninklijk woord en voor het cachet der
Tentoonstelling en voor de reputatie van H.H. leden
van het Uitvoerend Comité, die al genoeg moeten
hooren en slikken over het door hen genomen
initiatief. En is dat geraas, is dat afbreken van
personen, ook al viel de Tentoonstelling bitter
tegen, verdiend?
Ik acht mij onbevoegd om het geheele Uitvoerend
Comité door eene zeeft te laten gaan; men zoude
daardoor eene al te persoonlijke revue te zien
krijgen, eene revue, welke niet voor allen oven
gunstig mocht uitvallen, doch pertinent spreek
ik tegen, dat de leiders de Tentoonstelling zouden
hebben voorbereid en ontworpen met bet hoofddoel
om eigen beurs te spekken.
Men verwijte de ontwerpers van elke groote
onderneming eigenbelaug, «soit"; daarin ligt m.i.
niets onedels opgeslotenhet eigenbelang toch gaat
in de meeste gevallen hand aan hand met het
algemeen belang en wanneer iemand het nu in
het belang acht van stad of land bijv. om eene
Tentoonstelling in het leven te roepen, vind ik het
zeer begrijpelijk, zeer menschelijk en zaakkundig,
dat zich daarbij de gedachte ontwikkelt: «het kan
mijzelven op de eene of andere wjjze ook ten nutte
komen".
De een, de praktische man zoekt zijn voordeel in
het financieele; de ander, de ijdele mensch in eer
bewijzen en in casu hebben de Voorzitter en vice-
Voorzitter van het Uitvoerend Comité van nu wijlen
onze Expositieongetwijfeld meer beoogd eene
koninklijke onderscheiding en het in «reliefbrengen
van Hun' naam en persoon dan de volling hunner
portemonnaie. Integendeel, ik ben er van overtuigd,
dat de 2 Nederlandsche Leeuwen, door Baron dn
Tour van Bellinghave op 11 Mei j.l. medegebracht
uit Deu Haag en namens de Regentes weggeschonken,
niet onder de gewone marktwaarde zyn weggegaan
en de beide voorzitters der Wereld-Tentoonstelling
het ridderlint moeten beschouwen als compensatie
voor belangrijke financieele opofferingen.
Dat een - of een paar leden van het Uitvoerend
Comité en niet minder een enkele buiten het
Comité staande celebriteit iets hebben opgevangen
van de «gouden drup", staat als een paal boven
water, doch bij alle comités, directies, vereenigingen
enz. krijgt de Secretaris het feeawen-aandeel in den
arbeid en is bet m.i. een gewoon verschijusel, dat
znlk een leeuwen-aandeel niet met een' leeuw
doch met klinkende munt wordt gecompenseerd.
Is het verder laakbaar, dat waar een bankier (en
dat nog wel een beroemd Haagsch bankier) de
eene ol andere onderneming zijnen onmisbaren
financieelen steun geeft, dat die bankier daarvan de
vruchten plukt? Ach, men denke toch aan den
«splinter en de balk" en aan die puike stuurlui,
die permanent aan wal staan.
En wat is er geschreeuwd en geschreven over de
wijze van trekking der Tentoonstellings-Loterij.
Boozo tongen hebben zelfs durven beweren, dat de
«oolycke koockelaar", die uit Oud-Holland werd
verdreven, omdat hij door zijn misbaar en «gebreng"
zijne stadgenootcn hinderde, door het Hoofd-
Comité werd gerekwireerd om de goede nummers
in de goede richting te goochelen.
Onzin, de bij de trekking gevolgde methode moge,
oppervlakkig gezien, eenigszius gecompliceerd zyn
feweest, ik acht de stipte eerlijkheid ten deze
oven allen twijfel verheven en het verkregen
resultaat, in aanmerking nemende de groote kans
wegens de niet geplaatste obligaties, vrij natuurlijk.
De uitvaart der Tentoonstelling was in volkomen
harmonie met haar bestaan: luidruchtig, kermis
achtig, niet statig, niet imponeerend; een gepast
uiteinde van een vroolijk, doch onbeteekenend leven
en zooals ik in den aanvang dezer «causerie" zeide,
kan het grafschrift van dien FraDSchen Generaal
ook worden toegepast op de thans geëindigde en
begraven Expositie:
«EHe vécut sans gloire".
Wat nu betreft het financieel resultaat voor de
Vereeniging zelve, dat is nog hoogst onzeker. In
elk geval is de bovenbedoelde Loterij-surprise eene
welkome toegift en bijaldien de rekening in plaats
van een batig slot, een deficit* mocht aantoonen,
eene medetellende tegemoetkoming.
«Last but not least" heeft de Tentoonstelling
zoowel directe als indirecte voordeelen voor de
«Hoofdstad" opgeleverd en in dat opzicht hebben
de leden van het Hoofd-Comité, zoo niet allen dan
toch voor het meerendeel Amsterdammers, het doel
dus ten deele bereikt.
Daarvoor zij hun dank en hulde gebracht en
daardoor zyn de woorden, door Mr. Calisch ui -
gesproken in zyne openingsrede: «Wij zijn geen
dragers van een klinkenden naam, doch hebben als
rechtgeaarde Amsterdammers onze vaderstad lief
en beoogen de welvaart dezer veste", geen*
holle klanken geweest.
Voor de toekomst zy allen, die zich op den
voorgrond plaatsen bij het entameeren eener groote
zaak, in overweging gegeven wel te bedenken dat
eene stad als Amsterdam wel wat kan ondernemen
en tot stand brengen, doch dat zij nog niet op
eene hoogte is, om zich met de grootere Bteden van
oude en nieuwe wereld te meten. Onze hoofdstad
is méér dan eene provincie-stad, doch nog geen
metropolis.
Moraal: Amsterdam is te groot voor een
servet en te klein voor een tafellaken.
liet Lombokfoiicls.
Uit bet verslag, door het bestuur van het Lombok
fonds uitgebracht, blijkt, dat de loterij heeft opge
bracht f 49118,09, makende met de bydragen van
ingezetenen van Ned.-Indië een totaal van ontvang
sten van f 222868,44^. Aan onderstand is tot nu
toe uitgegeven een som van f 78536,36y2, makende
met de administratiekosten, drukloonen onz. een
totaal van uitgaven van f 74519,12y2. Er is dus
een saldo van f 148359,32.
Het bestuur meldt, dat er veel reeds door het
fonds is gedaan, maar waarschijnlijk nog veel te
doen overblijft. Wanneer het de cijfers van 287 by
de Lombokexpeditie gesneuvelden, overledenen of
vermisten en 406 gewonden stelt tegenover het
aantal personen (inclusief zieken), dat uit het fonds
geholpen is, dan komt het tot de gevolgtrekking
dat nog zeer velen óf geen hulp behoefden óf uit
onwetendheid dan wel uit andore overwegingen
nalieten zich aan te meldeD. Voor diegenen en voor
de naar verhouding van anderen te karig gesteunden
blijft in de eerste plaats het geld gereserveerd.
Het bestuur acht het oogenblik nog niet gekomen,
om definitief te beslissen wat met het eventueel
overschot van het kapitaal moet worden gedaan.
Wellicht is later het overdragen aan een en ander
fonds het meest gewenscht en dan zal daarvoor in
de eerste plaats in aanmerking komen het Nationaal
Oorlogsfonds, dat na de gebeurtenissen op Lombok
in Nederland werd opgericht en dat nu reeds, zoo
schrijft het bestuur, voor zoover onze wederzijdsche
statuten dit toelaten, met ons samengaat.
Ingebonden Stukken.
Nog eens „Een vraag om recht".
«Tijd is geld" als wij ons niet haasten, komt
het adres te laat, en onze Oud-Strijders krijgen
nog geen pensioou.
Daarom aan 't werk! Laat iu elke stad van ons
vaderland één man zich belasten met de zorg voor
een adres van adhacsie aan H. M. de Koningin-
Regentes, dat spoedig door hem on anderen
geteekend en opgezonden wordt.
