ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE. Dinsdag 3 September 1895. VEEMARKT TE ZIERIKZEE Directeur-Uitgever J. WAALE. RECLAMES. KENNISGEVING. NIEUWSTIJDINGEN. Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. De prijs per 3 maanden is ƒ1,30, franco per post f 1,60. Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending eens per week, f 10,per jaar. 52ste JAARGANG. No. 6660. Advertentiënvan 13 regels 30 Cts. meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des Maandags, Woensdags en Vrijdags middags 12 ure bezorgd worden. Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend. Betalingen van Abonnement*- of Advertmtie-gelden gelieve men te zenden aan de Administratie Zierikzeesche Nieuwsbode" 15 regels Yd Cts. Elke regel meer 1é5 C'ts. ZDIE3 GRAAF Cz., Mr. U1E»UH%KKU POSTSTKAAT O 103, Zierikiee. P SÏEHIJK N. Opgaaf van brieven, geadresseerd aan onbekenden, verzonden van het Postkantoor te Bruinisse over de le helft der maand Augustus 1895: H. Doorueveld, Rotterdam. op eiken DONDERDAG tot de eerste helft van December a.s. op de Schuithaven. De BURGEMEESTER van Zieriszee brengt ter kennis fan de Ingeietenen, dat er op Diiihwtttif «leu 3 September e.k., des namiddags te lJ/t nur, op het Raadhuis, eene openbare Vergadering van den Gemeenteraad zal gehouden worden. ZffiRKZEE, den 31 Augustas 1895. De Burgemeester, C1I. W. VERMEIJS. ZAKEN TER TAFEL TE BRENGEN Beëediging en installatie van de gekozen Raadsleden. Vervulling der plaatsen van Wethouder, twee Ambtenaren vau den Burgerüjken Stand en van leden in de vaste Kaads- commiseiën, die door Je periodieke aftreding van raadsleden zijn opengevallen, enz. De Werkliedenpensioneering. Wie zich herinnert, wat wij indertjjd over de behandeling vau de motie-Heldt iu de Tweede Kamer gezegd hebben, zal wel begrijpen, dat wjj met de benoeming eener Staats-commissie tot onder zoek van het vraagstuk der pensionoering van werklieden zeer ingenomen zjjn. Wjj noemden toen bestudeering van het onderwerp in zijn geheelen omvang noodig, en achtten daarom eon besluit in den zin der motie-Heldt wenscheljjk, evenals eene uitvoering ervan in den geest der werklieden vergadering, op 5 Maart te 's Hage gehonden, die wenschte, dat in de te benoemen Staats-commissie ook werklieden en werkgevers zonden worden op genomen. Aan beide wenschen is voldaan. De omschrijving van de taak der commissie is ruim genoeg. Zij heeft toch te onderzoeken, »of, naast de instelling van een rijks-ljjfrentebank en naast de regeling der verzekering tegen ongelnkken, maatregelen bjj de wet behooren te worden genomen, om te bevorderen, dat werklieden en met dezen geljjk te stellen personen, die door ouderdom of door invaliditeit bljjvend ongeschikt zijn om in hun onderhoud te voorzien, recht erlangen op geldelijke uitkeeringenen bjj bevestigende beantwoording dier vraag een of meerdere daartoe strekkende wets voorstellen met Memorie van Toelichting en Raming der geldelgke gevolgen te ontwerpen en aan Ons in te dienen". Het is ons niet mogelijk te ontdekken, dat er eenige zijde van het vraagstuk, dat voor beschouwing in aanmerking kon komen, hierdoor buitengesloten is. En ook voor den vorm, waarin de uitkomsten van het onderzoek zullen medegedeeld worden, is de grootst mogeljjke vrijheid gelaten: mocht eene meerderheid der commissie het over eene oplossing in een of anderen zin eens worden, dan kan zjj dadeljjk een of meer wetsontwerpen met Memorie vau Toelichting gereed maken en dus die oplossing als 't ware geheel gereed aanbieden. Mocht daaren tegen van eenig gevoelen in het uit te brengen verslag niet voldoende blijken, dan kan in afzonder lijke nota's aan dat gebrek worden tegemoet gekomen. In de commissie zijn eenige werkgevers en werk lieden opgenomen. Zij vormen de minderheid in de commissie, die overigens hoofdzakelijk uit weten schappelijke mannen bestaat. Ons komt dit voor goed gezien te zijn. Het is een bjj uitstek weten schappelijk vraagstukdat der commissie ter behandeling iB opgedragen. En nog wel van zeer ingewikkelden aard. Reeds voor den verzekeraar is het lastig. De zaak der pensioenverzekering is op zichzelve wel is waar eenvoudig genoegmaar hier moet men bgv. een middel weten te vinden, om bg ongeregelde premiebetaling (bgv. bjj tijdelijke werkeloosheidbg herhaalde verwisseling van patroons) toch eene voor den belanghebbende bevatteljjke pensioenberekening in te stellen. De punten, die hierbij in aanmerking komen,'zijn echter alle nog van meer of min practischen aard; van veel meer gewicht en veel lastiger te beantwoorden zijn daarentegen de vragen, die verband houden met de loonsregelingwelken invloed zal het bedrag der premies, de verdeeling der premies tusschen werkman en werkgever, het te verwachten pensioen zelf op den stand der looneu hebben? En dan het belang der .njjverbeid zelve Zal, wat men in het belang van den werkman voorneemt, ook een na- deeligen invloed oefenen op den bloei dor nijverheid, en daardoor op andere wjjze den werkman meer benadeelen, dan men meent hem te bevoordeeleu 2 Dit zjjn allerbelangrijkste vragen, die de Staats commissie moet trachten te beantwoorden. En daarom kannen wij het volkomen goedkeuren, dat de commissie voor een zeer groot deel is samen gesteld uit geleerden en staatslieden, die geacht mogen worden zich over die en dergelijke onder werpen een zelfstandig oordeel te hebben gevormd. En ook dat zjj gekozen zjjn uit verschillende weten schappelijke richtingen. Daaronder treft men aan hen, die de Staatsbemoeiing binnen zeer enge grenzen zullen willen beperken, en hen, die haar zeer ver willen uitstrekken. En zoo niet alle richtingon ver tegenwoordigd zijn, men mag verwachten van de geleerden, die wél benoemd zjjn, dat zij van stelsels, waarmee zij het niet eens zijn, toch genoeg studie gemaakt hebben, om het voor en tegen ervan in bun verslag te doen bljjken. Ééne bedenking moeten wjj ons veroorlooven ten aanzien van de samenstelling der commissie, in zoover de mannen van de practijk betreft. Niet omdat bun aantal kleiner is dan dat der mannen van de wetenschap; het is uit bet voorafgaande genoegzaam gebleken, dat wij daaromtrent niets te klagen vinden. Het is genoeg, dat in de commissie enkele mannen aanwezig zijn, die, wanneer soms de geleerde heeren op wetenschappelijke stokpaardjes doordraven, op de eischen der practijk kannen wgzen. Maar er ontbreekt onder de werkgevers een element, dat vooral in ons land groot gewicht in de schaal legt: dat der kleine nijverheid of van den ambachtsstand. Deze heeft niet alleen andere belangen dan de groote njjverheid, maar iu ons land is ook de beteeken is ervan grooter dan in andere landen, wanneer men ze met die der groote industrie vergeljjkt. Daarom moge de commissie, nu zjj geen enkel lid uit dien kring in haar midden heeft, zich doen voorlichten door de zoodanigen of althans door iemand, die wet deze belangen meer bijzonder bekend is. Wat zal het nut zjjn van den arbeid der commissie? Zjj zal, wjj zeiden 't reeds bjj de behandeling der motie-Heldt de pensioenverzekering beter voorbereid en op geschikter tjjd" in behandeling doen komen. Op geschikter tjjd. Dit behoeft geen nader betoog. Het zal wel door niemand betwijfeld worden, dat nu de tjjd niet rjjp is, om een zoo ingrjjpend onderwerp, waarover de meeaiagen nog zoo weinig vast staan, ter band te nemen. Dat die tjjd voor onderzoek en studie naar een bepaald plan besteed wordt, is een groot voordeel. Daardoor toch ver krijgen wjj een betere voorbereiding; de commissie zal het geheele veld moeten overziende verschillende stelsels ordenenhet voor en tegen ervan bespreken de voor- en de tegenstanders van elk stelsel zullen hunne gronden tegenover elkander in hot midden brengen, en zij zullen gewikt en gewogen worden door een kring Yan tot oordeelon volkomen bevoegde mannen. Haar verslag als bet tenminste een goed ver slag is zal dus de zaak in beknopten vorm en toch zoo volledig en zoo veelzijdig mogelgk ter kennis brengen van ieder belangstellende, en ook hen, die tjjd en gelegenheid missen tot eene omvang rijke zelfstandige studie, in staat stellen zich op goede gronden een eigeu oordeel te vormen. Een eigen oordeel. Dit is inderdaad de hoofdzaak. Tot welke slotsom de meerderheid der commissie komt, is daarbjj betrekkelijk onverschillig, en wjj hechten er daarom ook geen zoo groot gewicht aan, dat de geringe sympathie der Regeenng voor de werklieden-pensioneering in de benoeming der Staats commissie haar uitdrukking vond. In zekeren zin zijn wjj hot eens met den heer Schoepman, die insgeljjks in de commissie is op genomen, »dat ook eene negatieve oplossing oen bevredigende kan zijn". Indien n.l. de meerderheid der commissie tot het besluit mocht komon, dat de Staat zich in deze onthonden moet, dan zou het, naar onze opvatting, van veel waarde zijn, dat men de gronden voor die slotsom in een beknopt bestek en in een bepaalden vorm voor zich zou zien en ze zou kunnen toetsen aan de gronden, die er tegen aangevoerd zjjn. Op die gronden toch komt het aan, niet op het aantal stemmen, dat in de commissie in een of anderen zin zal worden uitgebracht. Wij begroeten dos de benoeming der commissie met welgevallen en zien de vruchten van haren arbeid met belangstelling tegemoet. Mogen zij zich niet te lang laten wachten I Transvaal. President Kruger, van de Zuid-Afrikaansche republiek, heeft bjj zjjn jongste bezoek te Lorenzo Marques (bg de inwjjding van den Delagoaboai- apoorweg) een godsdienstoefening gehouden. Hg bracht aen Transvaalschen consul eenigszins in ver legenheid door zijn onverwacht verzoek om een bijbel. De consul had er geen, tot verwondering van den President, die hem zeide, dat hjj altijd een bijbel op zjjn schrijftafel moest hebben. Er werden een paar boodschaploopers uitgezondenen zoo kreeg men eindelijk een exemplaar. Toen maakte »Oom Paul" bekend, dat hij den volgenden dag wilde preeken. En hjj hield ook een preek over de Drieëenheid, welke hjj, op zjjn eigenaardige manier, vergeleek bij een kaars. »Daar is het vet, de pit en de vlam drie in één". I n d i Volgens het mailoverzicht van het Bat. Hbl. zou de Raad van Indiö hebben geadviseerd tot krachtiger optreden in Atjeh. Vooral de aanval van het C'hineesche kamp te Telok Semawé in den nacht van 7 op 8 Juli, zou tot het nemen van krachtiger maatregelen leiden. »0p de meest overtuigende wjjze voegt het blad daaraan toe is het nu gebleken, dat do kracht van den tegenstand nog geenszins ge- bvoken is, dat de Atjeher iu de groene vaan liet zinnebeeld van hoop op de toekomst blijft zien en dat er weder een grooten slag geslagen moet worden. »De passieve lauding van den togenwoordigen Gouverneur kun er, gelijk de ervaring nn duidelijk en afdoende bewezen heeft, den Atjeher niet toe brengen ajjne .beginselen eu traditiön op te offeren zjj heeft hem integendeel moed en toenemende brutaliteit ingeboezemd. Wjj begrjjpen dat de om standigheden er toe géleid hebben, dat niet vroeger tot een krachtiger optreden besloten is, maar nu die omstandigheden niet meer bestaan, mag de toestand niet langer slepende gehouden worden en moet liever heden dan morgen overgegaan worden tot een optreden met een macht, voldoende om den Atjeher tot het besef te brengen, dat hjj bukken moet voor bet overwicht vau Europeesche krijgs tucht en wapenkracht". Frankrijk. De afzender van den brief met ontplofbare stof aan baron De Rotschild is nog niet gepakt. De in hechtenis genomen anarchist zegt van niets te weten; hjj verklaarde den brief niet gezonden te hebben. De politie meent nu zeker te weten dat de brief uit Parijs is geadresseerd. De heer de Rothschild is nu ook in Parjjs en Leeft de beer Jodkowitz herhaaldelijk bezocht. Eene operatie aaa bet gekwetste oog wordt onvermijdelijk geacht. Duitachland. Te Kiel is dezer dogen een meisje van vier jaar, dat zich alleen in de woning barer pleegmoeder bevond, levend verbrand. De buren hoorden plotse ling een hartverscheurend gekrjjt, dat weldra plaats maakte voor diepe stilte. Zjj beproefden de deur te openen, doch zjj slaagden daar niet in. Door het sleutelgat zagen zjj dat de arme kleine in volle vlam stond. De deur werd ingetrapt en het vuur gebluscht, doch het was te laathet lichaam vau de kleine geleek reeds op één ontzettende brandwond en gedurende de overbrenging naar het ziekenhuis stierf het arme wicht onder de vreeseljjkste pjjnen als een slachtoffer van de zorgeloosheid der moeder, die de lucifers onder het bereik van het kind had gelaten. België. Ill*llfl8el, 28 Aug. De Kamer van Vertegen woordigers heeft met G9 tegen 55 stemmen het Regeering8artikel aangenomen, woarbjj voor de Gemeenteraadsverkiezingen, ingeval van herstemming, het stelsel der evenredige vertegenwoordiging wordt toegepast. De Kamer is daarop, na een zeer langdurige zitting, voor onbepaalden tjjd uiteengegaan. Nederland. Iloogczailtl30 Aug. Nog onder den vreeselijken indruk van den geweldigen brand, die deze gemeente teisterdewoarbjj meer dan 20 gezinnen zonder dak geraakten, werden hier de gemoederen opnieuw geschokt door een andere dieplreurige zaak. Er zou namelgk een moord zjjn gepleegd. Omtront deze zaak weet het Nieuws de volgende bjjzouderheden mede te deelen: De bnitenvoarder E. Hanekatnp uit Veendam, onlangs overgekomen ait Hamburg, om een paar genoeglijke dagen in de ouderljjke woning te eljjten, ging voor zjjn pleizier met zjjn broeder per wagen de wekoljjksche markt te Groningen bezoeken. Op de terugreis werden zjj onder Hoogezand lastig gevallen door zekeren J. Preek, een helling- knecht, mede uit Hoogezand. Deze vroeg te mogen moderjjden, doch misschien ook omdat Freek bljjkbaar zeer beschonken was dit werd geweigerd. Daarover scheen Freek zeer gebelgd te zjjn; hjj begon te dreigen, en hield zelfs het paard staande. De varensgezol Hanekamp, een gezonde, ferme kerel van ecu 35 jaar, sprong uit den wagon, om Freek te verwijderenmaar op hetzelfde oogenblik Ontving hn met een scherp voorworp (een merk ijzer, dat bjj den bouw vau jjzeren Bchepen wordt gebruikt) een steek iu het bovenlijf. Doodeljjk gewond werd de ongelukkige opgenomen en zoo goed raogolijk bjj familie verzorgd. Hoewel Hanekamp thans nog leeft, is er geen hoop op herstel. Freek, de dader, werd donzelfden avond gevankeljjk naar Winschoten gebracht Seliagcn, 30 Aug. De schooue, antieke Hervormde Kerk mot den fraaien gemeente-toren alhier zjjn Donderdagnamiddag door brand verwoest. Van het trotsche gebouw, dat met zjjn 45 meter hoogen toren en de in sierljjken stjjl opgetrokken torenspits, op het midden in het dorp gelegen ruime marktveld, prjjkto als een schoon cu krachtig bouwwerk van vroegere eeuwenis thans niets overgebleven dan een reusachtige ruïne. Van de kerk staat nog slechts het grootste gedeelte der muren en pilaren, waarvan aan de Noordzijde een gedeelte is ingestort, als afzonderljjke, verminkte doelen van het eens zoo schoone geheel, terwjjl de vierkante, steenen romp van don toren, als een somber beeld der verwoesting, aan de Westzjjde daarboven oprijst. Algemeen wordt vermoed, dat het kolenvuur, hetwelk door een loodgieter, die sedert eon paar dagen op het dak aan de goten werkzaam was, gebruikt werd voor het gloeien van zjjne soldeer bouten, het dakbout van de kerk beeft aangetast, en dat toen het vuur, aangewakkerd door' den vrjj sterken wind, zich weldra over het geheele dak heeft verspreid. De brand, welke te vjjf uren uit brak, nam althans zóó snel in omvang toe, dat binnen een kwartier, nadat het begin van brand in het bovengedeelte van het dak werd ontdekt, de vlammen over de geheele lengte van de kap aan de Zuidzijde reeds uitsloegen. Oogenblikkelgk na het ontdekken van het onheil werden de drie spuiten van de Schager brandweer in werking gesteld, doch al spoedig bleek het, dat blusschon onmogelijk was. Binnen een half uur sloegen de vlammen hoog op uit het gedecle dak, dat brandende in het schip van de kerk stortto, waar alles, wat brandbaar was, door den folleu gloed word aangetast en in korten tjjd verteerd. Spoedig sloeg de brand over op den toren en zag men de vlammen als lekkende tongen uit de galmgaten slaan; eer een uur na het uit breken van den brand verloopen was, stond ook reeds de sierlijke spits, waarin de klokken hingen en bet uurwerk zich bevond, aan het beneden gedeelte geheel in brandhet eene wijzorbord na bel andore stortte naar beneden, terwijl bet gesmolten lood in stralen langs de rnuron afstroomde; weldra waren de stijlen van bet achtkant door bet vnur zoo verzwakt, dat de spits begon te wankelen en eenige oogenblikfeen, nadat nog de klok van het halfslag het was toen juist halzeven één slag had geslagen, als wilde zij in dit verschrikkelijk laatste oogenblik nog haar plicht doen, stortte de spits met de klokken naar benedenhet onderste gedeelte zakte weg in het vierkant van den toren, terwjjl het bovengedeelte naar het Oosten afbrak en ia het schip van de kerk viel. Op dat oogenblik sloegen dikke, vlammende rookwolken hoogop hemelwaarts uit den steenen romp van den toren en vormden deze met de vlammenzee uit het schip van de kerk een grootscb, doch ijzingwekkend schouwspel. Intusschen waren vrijwillig met den meesten spoed de brandweren met hunne spuiten uit de naburige gemeenten Barsingerhom, Haringbuizen, St Maarten en Schagerbrug naar Schagen gesneld om hulp te bieden. Met kracht werkten thans alle spuiten, om de huizen aan de Noordzijde van de markt de wind was zuideljjk tegen verbranden te beschermen en hoewel reeds enkele perceelen waren aangetast door den regen van vonken en stukken vuur, welke door den wind werden op gedreven, wist men de vlammen toch te blusschen en bleven de huizen behouden. Groote lof komt aan de Schager brandweer toe, alsook aan die der genoemde gemeenten voor hun flink en doelmatig optreden. Slechts weinig heeft men uit de kerk kunnen redden; een gedeelte van het archief, het avond- maalszilver en eenige stoelen is alles, wat men voor vernietiging heeft kunnen bewaren. De kerk was gebouwd in 14G0bet fraai gebeeld houwd eikenbouten koorhek en de zoogenaamde >heerenbonk" waren kunststukken van stjjl, waarmede het koor der kerk versierd was door Anna van Assendelft, uit het jaar 1630. De schoone preekstoel met klankbord werd in het jaar 1G60 in de kerk geplaatst; het fraaie orgel was oen halve eeuw oud. Dit alles is nu door het vuur verteerd. Naar luid van de mededeelingeu was het kerk gebouw voor f 90,000 verzekerd bjj de Utrechtsche lirandwaarborg-Maatschappjj, en de toren voor 40,000 bg de Brandwaarborg-Maatschappij De Jong te Amsterdam. De Burgemeester van Schageu, de heer S. Bermau, die met verlof was en elders vertoefde, kwam nog met den loatsten trein des avonds in de gemeente terug. Ilooge Xuulunc, 31 Aug. Ontzettend is de aanblik van de ellende, welke de ramp heeft aangericht. De arme bevolking is radeloos en nauweljjks in staat zich nog een juist begrip van den toestand te vormen. Wellicht was dat ook de oorzaak, dat bij vergissing werd beweerd, dat de brand was uitgebroken by den heer L. de Visser. Wel behoort diens huis tot do door hot vuur vernielde, maar do brand vond zjjn oorsprong in de schuur vau den heer Knoop, aan den Weg. Een arbeider zag te balftien rook uit het dak van die schuur opstjjgen eu maakte torstond alarm, maar op bet zelfde oogenblik braken do vlammen naar buiten eu grepen het gonsche rieten dak aan, terwjjl de krachtige Zuidwestenwind haar over den weg sloeg, zoodat ook ecu der tegenovergelegen gebouwen in brand geraakte, terwjjl een regen van vonkeu en stukken vuur de in do nabüheid staande hooischelven in brand stak. Met ongekende snelheid greep het ▼uur toen om zich heen. Lieden, die op een paar huizen afstands van een brandend gebouw woonden, hadden nauwelijks tjjd iets van hun inboedel te reddenwie verderaf woonde, kon nog het een en ander in het open veld in veiligheid brengen. De beer L. do Visser wist nog zjjn geld, benevens eenige papieren en boeken uit zgno reeds aangetaste woning te redden en in veiligheid te brengen bg een zjjner bnren, vijf huizen verder, maar toen hjj naar zjjne woning terugkeerde in de hoop nog meer te redden, stond alios reeds in vlammen niet alleen, maar had het vuur ook reeds de verder gelegen woningen aangegrepen, ook die waar hg even te voren zijne bezittingen in veiligheid waande, en zonder iets te kannen nitrichten, werden die daar door het vuur verteerd. Menige huismoeder moest met hare kinderen in allerijl de vlucht nemen, zonder slechts een enkel stuk ljjfgoed te kunnen redden. Twee-en-veertig huizen in het z.g. Visscherseind, door 52 gezinnen bewoond, werden een prooi der vlammenhonderd duizenden kilo's hooi, groote partgen vlas, die voor den ganschen winter werk konden verschaffen, aan zienlijke boeveelheden granen, verscheidene boom gaarden, nog in de vrucht, alles werd door het woedende element vernield. De schade aan gebouwen en inboedels wordt op niet minder dan f 140,000 geraamd. De ellende is onbeschrijfelijk. Menig huisvader loopt met verbonden handen tengevolge van de brandwonden, die hg bg het reddings- en blusschings- werk bekwam. Tal van gezinnen ontberen het meest noodigeen moeten zelfs anderen om voedsel vragen. Vele huisjes, het eigendom van daglooners met een talrjjk kroost, waren evenmin als hun schamele inboedel verzekerd, zoodat onmiddellijke hulp dringend noodig is en zeker ook niet zal uitbljjven. tectlicl, 30 Aug. Alhier heeft de installatie plaats gebad van den nieuwen bnrgemeester, Jhr. F. G. A. Gevers Deynoot. Nadat hij de raads zaal was binnengeleid, werden hem door den waarnemenden burgemeester, den oudsten wethouder, den heer Q. Hoinsbroek, de teekenen zijner waardig heid overhandigd, waarna de heer Deynoot den voorzitterszetel innam. Onder de aan de orde zjjnde onderwerpen kwam een voorstel voor tot wjjziging der richting van deu nieuwen weg in deze gemeente. Dit voorstel ontlokte eeu allerheftigste discussie. De oppositie, welke in do minderheid is, bestreed dit voorstel op felle wjjze. Aan de debatten scheen geen einde te zullen komon. Toen liet de nieuwe burgomeester deu hamer vallen en vorklaardo de vergadering voor gesloten, waarna hij de vergaderzaal verliet. De raadsleden konden nu niets anders doen dau dit voorbeeld te volgen en ook heen te gaan. Tegen den volgenden dag word een spoedeiscbeude vergadering uitgeschreveu, waarin aan de orde ia een voorstel tot toewijzing van het wei k tot aanleg van den nieuwon v- g. J»

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1895 | | pagina 1