/lllllkZIIMlil NIEUWSBODE.
Zaterdag 15 December 1894.
Nieuwjaars-Collecte.
Eerste Blad.
Algemeen Overzicht.
NIEUWSTIJDINGEN.
Verucbünt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
51ste JAARGANG.
No. 6551.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags, Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Betalingen van Abonnementof Advertentie-gelden gelieve men te zenden aan de Administratie Zierïkzeesche Nieuwsbode"
l)it nummer bestaat uit
twee bladen.
Voor geruimen tijd weid door ons
medegedeeld, dat voor verkiezingen van
Tweede Kamer en Staten en van den Gemeenteraad
van Zierikzee, geene ongeteekende advertentiën ter
aanbeveling van candidaten meer zouden worden
geplaatst.
Met het oog op waarschijnlijke uitbreiding van
het kiezerspersoneel, met bet oog op het belang
van alle partijen, dus van het algemeen, dat die
verkiezingsstrijd eerlijk en waardig gevoerd wordt,
werd die bepaling door ons ingevoerd.
De Gemeenteraad van Zierikzee werd daarbij
opgenomen, omdat wij meenden, dat in eene
gemeente van meer dan 500 kiezers wel altjjd
personen gevonden zouden worden, die eene aan
beveling van den door hen gewenschten candidaat
met hun naam zouden durven onderteekenen.
Ongeteekende advertenties ter aanbeveling of ter
bestrijding van candidaten, waardoor één persoon,
die niet eens kiezer behoeft te zijn, doch alleen
wat geld voor de zaak behoeft over te hebben, een
grooten invloed op den verkiezingsstrijd ban uit
oefenen, zijn nimmer aanbevelenswaardige wapenen.
De uitkomst heeft onze verwachtingen echter
bedrogen, en, terwijl verkiezingen achter ons liggen,
waarbij de gemoederen zeer warm waren, heeft de
ervaring geleerd, dat, behoudens ééne uitzondering,
men nog liever gebruik maakt van het ongeteekende
strooibiljet, dan eene onderteekende advertentie te
plaatsen.
Wij zijn daarom, althans voorloopig, teruggekomen
van ons vroeger besluit en zullen wederom voor
verkiezingen van den '&icrUcxee*chen (Jc-
ineenteraad ongeteekende aanbevelingen
van candidaten opnemen, die door kiezers
ter plaatsing worden aangeboden.
Advertentiön met hatelijkheden, of aangeboden
door figuranten of stroomannen, behouden wij ons
voor te weigeren.
DE DIRECTEUR-UITGEVER.
De BURGEMEESTER er, WETHOUDERS van Zierikzee;
In aanmerking nemende de bestaande Verordeningen tot
Wering der Bedelarij in het algemeen
HEBBEN GOEDGEVONDEN:
1°. Ter kennis van de Ingezetenen te brengen, dat, ter
verlichting van den nood der armen, op Woeng-
«liitf don 19 December des middags
eene Collecte zal gedaan worden, om uit het beloop
daarvan, eene buitengewone uitdeeling aan alle behoef
tige» te doen;
2°. Aan alle behoeftige» te verbieden, om op den 1 Januari
eerstkomende, aan de woningen der Ingezetenen rond
te gaan, om, onder voorgeven van Nieuwjaar-wenschen,
te bedelen.
Zij noodigen de Ingezetenen uit, om op den aanstaanden
Nieuwjaarsdag geene giften am hunne huizen uit te reiken
aan zoodanige armen, die, ondanks dit verbod, aan de
woningen mochten komen bedelen, en verzoeken hen op
den II) December milde bijdragen in de
Collecte te doen en alzoo mede te werken aan het doel,
hetwelk het Bestuur zich bij het verbod van bedelary
voorstelt.
Zierikzee, den 12 December 1894.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
CU. W. VERMEIJS, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
Op 5 December werji in JDuitschland de
Rijksdag geopend in het oude gebouw en daarna
had de feestelijke inwijding plaats van het nienwe.
Den 9den Juni 1884 werd door den ouden Keizer
Wiiueiiu I den eersten steen voor dit thans vol
tooide grootsche gebouw gelegd. De toenmalige
Kroonprins, later Keizer Frederik, was er toen ook
bjj tegenwoordig, evenals Von Molfcke en deze allen
zijn nu reeds weggemaaid door den onverbiddelijken
dood. Alleen Bismarck is overgebleven van die
mannen, die Duitschland's eenheid hebben gewrocht,
maar ook hij was thans niet tegen woordig. Toen
maals las hij de oorkonde voor, welke in den eersten
steen ingemetseld werd en die aldus luidde: »Voor
altijd zij dit huis een teeken der onbreekbare banden,
welke in groote en heerlijke dagen de Duitsche
landen en stammen hebben vereenigd tot het Dnitscbe
Rijk", en Keizer Wilhelm I sprak bij het leggen
van den eersten steen: >In naam Gods! In naam
des Rijks. Tot eer des Vaderlands". Van dat grootsche
werk lag de kleinzoon, de tegenwoordige Keizer,
den sluitsteen. Ook hij liet een oorkonde in den
laatsten steen inmetselen; ook hij hield eene toe
spraak, reeds vroeger in dit blad medegedeeld, maar
welk een verschil tusscken die oorkonde en die
rede van hem en die eenvoudige woorden door zijn
grootvader gesproken. Bij den ouden Keizer alles
voor en door het volkhier het leger, en het leger
alleen. Zou dit niet een der teekenen der tijden
zjjn De troonrede, waarmede de Keizer de zittingen
van den Rijksdag opende, ving aan met bet in
roepen van Gods zegen over het nieuwe gebouw.
Bij ons streven", aldus vervolgde de Keizer, »om
de zwakkere klassen te ondersteunen en te brengen
tot hoogere, maatschappelijke en zedelijke ontwikke
ling, schijnt het raadzaam op krachtiger wijze op
te treden tegenover de verderfelijke handelingen van
hen, die de staatsmachten trachten te storen in het
vervullen van hun plicht. De verbonden regeeringen
achten derhalve eene aanvulling van het strafwet
boek noodzakelijk. Het met betrekking hierop in te
dienen ontwerp wil in hoofdzaak door uitbreiding
van straf de bescherming der Staats-ordening ver
sterken. Vorder zal een ontwerp worden ingediend
tot verbetering der bestaande rechtspleging eu wel
in zooverre, dat voortaan aan onschuldig veroor
deelden schadeloosstelling zal worden verleend. Een
wetsontwerp toé regeling van het beurswezen zal
in deze zitting worden ingediend, gelijk mede een
tegen zekere soorten van weddenschappen. De ont
sluiting van verdere belastingbronnen zal onver
mijdelijk zijn. Er zal opnieuw eene tabaksbelasting
worden voorgesteld, gelijk mede een ontwerp tot betere
regeling der financieele verhouding tot de afzonderlijke
Staten. Ons vertrouwen op het behoud des vredes
dus vervolgde de Keizer ontving nieuwe
bevestiging. Getrouw aan den geest onzer bondge
nootschappen, ondtyhouden wij met alle Mogendheden
goede en vriendschappelijke betrekkingen. Twee
naburige Rijken werden onlangs door verpletterende
gebeurtenissen getroffen. Duitschland heeft zich toen
oprechtelijk aangesloten bij de algemeene deelneming,
die een schoon bewjjs is geweest voor de solidariteit
der menschelijke gevoelens in de algemeene vrede
lievende gezindheid. In den overleden Keizer
Alexander III betreurt de Keizer een vriend en een
beproefd mede-arbeider in het werk des vredes".
De tirade, dat het in te dienen ontwerp in hoofd
zaak door uitbreiding van straf de bescherming
der Staats-ordening wil versterken, ziet op de zooveel
besproken Umsturz Vorlage, die thans openbaar is
gemaakt. De inbond betreft de wjjziging van vijf
paragrapben van het strafwetboek en twee nieuwe
paragraphenin het militair strafwetboek de wijziging
van een paragraaf en in de wet op de drukpers de
uitbreiding van het recht tot het voorloopig in
beslag nemen van drukwerken, die betrekking hebben
op de nieuwe aan te brengen strafwetboek-para-
graphen. Het zwaartepunt van de nieuwe wets
bepalingen ligt in de volgende voorgestelde toevoeging
op paragraaf 130 van het strafwetboek: Ieder, die
op eene wijze, welke den openbaren vrede met
gevaar bedreigt, den godsdienst, de monarchie, de
familie, het huwelijk, of den eigendom door smadende
uitingen in het openbaar aantast, wordt met eene
geldboete tot hoogstens 600 Mark of met gevangenis
straf tot hoogstens 2 jaar gestraft. Over het algemeen
wordt dit wetsontwerp zeer koel ontvangen, en
ongetwijfeld zal het niet dan gewjjzigd worden aan
genomen. Toch hebben de socialisten reeds bjj de
eerste zitting in het nieuwe Rijksdaggebouw mede
gewerkt om den kans tot aanneming van het ontwerp
te doen stijgen. Nadat de Voorzitter eene redevoering
had gehouden ter gelegenheid van de eerste zitting,
werd er een Hochf op den Keizer aangeheven. De
socialistische afgevaardigden bleven zitten, wat tot
eene stormachtige betuiging van verontwaardiging
bij de overige leden aanleiding gaf. Het was een
tooneel van wilde verwarring en woede als nog
nooit was aanschouwd. Nadathet rumoer een
weinig was bedaard, nam de Voorzitter wodor het
woord om onder algemeene teekenen van instemming
een kort en waardig woord van protest te doen
hooren. Singer, een der sociaal-democratische ver
tegenwoordigers der hoofdstad, verklaarde, dat hjj
en zijn partijgenooten niet van hunno zetels willen
opstaan voor iemand, die de soldaten, wanneer zjj
den eed afleggen, er aan herinnert, dat zjj geroepen
kunnen worden op hunne ouders en broeders te
schieten en die de tegen de socialisten gerichte
Umsturz Vorlage heeft bekrachtigd. Gansch Dnitsch-
land is verontwaardigd over deze gebeurtenis, die
nog wel een staartje zal hebben. Het directe gevolg
is reeds geweest, dat geen der socialistische af
gevaardigden in hot bureau werd gekozen en het
vorige onveranderd herkozen werd.
Ook in de Brlfjischc Katnor hebben de socia
listen zich eens doen hooren. Toen bjj de behandeling
der begrooting de dotation voor de leden van bet
Koninklijk Huis aan de orde kwamen, werd namens
de socialistische partjj eene verklaring voorgelezen,
waarin op grond barer repnblikeinsche overtuiging,
verzet werd aangeteekend tegen de civiele ljjst en
tegen hot aan den Graaf van Vlaanderen verleende
jaargeld. Een heftig debat ontstond, waarop de
Minister-President de Kamer uitnoodigde kleur te
bekennen door een hartelijk »Leve de Koning" aan
te heffen. Volgaarne, luide en lang gaf de rechter
zijde aan die aitaoodigiag gehoor, en ook de liberale
linkerzijde en de progressisten bleven niet achter
wege, waarop de socialisten antwoordden met een
•Leve het Volk" en Weg met de Kapitalisten". De
civiele lijst en het jaargeld voor den Graaf van
Vlaanderen werden met 97 tegen 35 stemmen toe
gestaan.
Ook in Italië zijn de zittingen van het Parlement
woer hervat met eene troonrede, door deu Koning
uitgesproken. Dank werd daarin betuigd voor de
pogingen door de afgevuardigden aangewend tot
verbetering der financiën, en aangekondigd werden
maatregelen tot beperking der uitgaven en ver
meerdering der helastiüg-opbrengst. De Koning
hoopt, dat Italië deze crisis zal te boven komen.
Nu alles aantoont, dat in Europa rust heerscht,
kau Italië zich vreedzaam ontwikkelen. Ook Crispi
ontwikkelde zijn plannen, 't Is te hopen dat deze
zitting werkelijk iets nuttigs voor Italië opleveren zal.
Amerika.
Een der rijkste mannen van Buffalo (V. S.), de
advokaat Gibbs, werd in April van dit jaar, 's avonds
door een paar straatroovers aangevallen, en terwijl
hij zich tegen deu een verdedigde, door den ander
doodgeschoten. Alle moeite, de moordenaars to ont
dekken, bleef vergeefs. Eensklaps, den 15 Oct.,
meldde zich de tooneelapeelster Sadie Robinson bij
de politie aan en legde de opzienbarende verklaring
af, dat zij en baar man dezen moord hadden gepleegd.
Aanvankelijk sloeg men geen geloof aan de zelf
beschuldiging der jonge tooneelspeelster on hield
men haar voor krankzinnig, maar zij bleef haar
schuld volhouden en verklaarde dat baar geweten
haar geen rust liet, waardoor zij besloten was haar
straf te ondergaan. Daarop werd haar man ver
hoord, die in het begin wel het feit loochende,
maar al spoedig tot bekentenis kwam. »Toen we
in 't begin van 't jaar", zeide hjj, »te Buffalo
kwamen, zag 't er slecht met ons uit. De week
vóór den moord konden we zelfs onze huur niet
betalen. Crediet hadden we niet en geen schouw
burg wilde ons hebben; we moesten honger lijden.
Geen mensch hielp ons. Mijn vrouw kon wel
geholpen worden, maar die leed ook liever honger,
dan mij te verlaten. Op zekeren avond liet ik mijn
vrouw een coatuum van mij aantrekken, nam een
revolver, gaf er haar ook een en we gingen nu de
Delawarastraat in. Zeven of acht personeu lieten we
passeeren. Toen Gibbs kwam, zei ik tot Sadie:
Daar komt een rijke aanl" »Die is te groot",
antwoordde ze. Intusscben was hij vlak bij ons
gekomen, en op hem aanleggend, zei ik hem zijn
handen in de hoogte te steken. Maar in plaats
daarvan sloeg hij met zijn stok, pakte me bij de
hand en trachtte me mijn revolver af te nemen.
Op dat oogenblik ging 't wapen af zonder hem te
treffen. Iets later knalde een tweede schot en werd
Gibbs aan den arm gewond. Gibbs pakto mij beet
en trachtte mij op den grond te werpen. Toen
schoot Sadie haar wapen vlak bjj zijn hoofd af.
Gibbs viel. We doorzochl n zijn zakken, maar moesten
vluchten, vóór we iets bij hem gevonden hadden,
omdat er meuscheu aankwamen. We liepen weg,
klommen over een schutting en liepen tusschen
de paar huizen door tot we aan een andere straat
kwaaien. We gingen, nu een dwarsstraat door en
kwamen weer bij de plaats van den moord, waar
de menscben juist bezig waren het lijk op een
wagen te leggen.
Daags na den moon kregen de echtelieden een
engagement te Buffalo bij een der schouwburgen
en speelden mot 'Maar de eebtgenooten,
die vóór de gruweldaad veel van elkander bielden,
kregen na den moord een onverwinlijken afkeer
van elkander. Do een vreesde 's nachts door den
ander vermoord te worden. Ten 6lotte maakte de
vrouw een einde aan dit akelige leven en
bekende alles. Uit vrees voor de doodstraf zegt zij
nu, dat haar man alle drie dit schoten heeft gelost
en zjj haar revolver in 't geheel niet heeft gebruikt.
Hongarije.
Het volgend staaltje van de oninenschelijkheid
van het anti-semitismo, dat ook in het Hongaarsche
leger heerscht, wordt door do Oosteurjjksche bladen
meegedeeld. Wilhelm Rosenfeld, de zoon van een
paardenkooper uit Miskolcz, werd voor 2 jaren bjj
do huzaren ingedeeld en naar het 14o regiment te
Nyiregyhaza gezonden. Hjj deed ijverig en getrouw
zijn plicht en kon, als zoon van een paarden hande
laar, uitmuntend mot de dieren omgaan. Hjj was
echter do eenige jood in het escadron en het voor
werp van den algemeenen haat, zoowel van de
onderofficieren als van de manschappen, die hem de
wreedste kwellingen aandeden. Eerst scholden en
sarden zjj den armen jongen, daarna sloegen zjj bem
en de aanvoerder en ophitsor van deze schandalen
was de korpolaar Szabo. De mishandeldo schreef
hartroerende brieven aan zjjn oudei's en smeekte
hen, dat zjj alles zouden aanbieden om zijn ver
plaatsing naar het huzarenregimont to Miskolcz te
verkrijgen, daar het leven hem ondraaglijk werd.
Op zekeren avond kwam de wachtmeester Jasko
beschonken thuis en beval den huzaren »den jood
Rosenfeld" uit zjjn bed te halen eu ongekleed op
de binnenplaats van de kazerne te brengen. Het
was een bitter koude Novembernacht en de ruwe
soldaten begoten den slechts in hemd en slaapbroek
gokleeden jongen man met jjskoud water, terwijl
zjj bem met jjzeren staven sloegen. Het verstramde,
bloedigo lichaam van den gepijnigde werd daarna
in een paardendeken gerold, op den grond geworpen
en met voeten getreden. Tengevolge van dezo laag
hartige foltering werd Beèenfcld zwaar ziek en is,
na vier dagen van vreeseljjk lijden, in een toestand
van waanzin gestorven. En zoo iets gebeurt in
Europa op het einde van de 19e couwt
België.
Een vreeselijk ongeluk vond plaats op de terreinen
der artillorie te Brasschact, Antwerpen. Een tweede-
laitenaut werd getroffen door splinters van een
bom, dio hem ondcrljjf en beenen verbrijzelden.
Na enkele oogenblikken bezweek de ongelukkige
officier.
Nog slechts kort geleden vond bij de oefeuingen
der artillerie te Brasscbaet een ontploffing plaats,
waarbij men verscheidene slachtoffers telde.
Te Antwerpen is aangebonden Eduard Krakau,
een der personen, die te Winschoten uit den woon
wagen van den luchtschommelhouder Fcij eene
geldkist met f1500 ontvreemdden.
Vervolg der Nieuwstijdingen in het Tweede Blad.
R G II T M K 1 li G H.
In de Maandag 10 December gebonden terecht
zitting van het kantongerecht to Tholen werd A. G.r
landbouwer te St. Maartensdijk, veroordeeld tot f 3
boete, subs. 1 dag hechtenis, wegens bet niet aan
gifte doen van zich bij zijn vee openbarende ver-
sebjjnselon van mond- en klauwzeer.
In dezelfde zitting vorderde de ambtenaar van
het Openbaar Ministerie. Mr. Van Genus, zeven
dagen hechtenis tegen M. G., schaapherder te Poort
vliet, wegens het brengen van vee in een gebouw,
waar aan mond- en klauwzeer lijdend vee gestaan
heeft, vóór de ontsmetting van dat gebouw.
De rechtbank te Middelburg heeft Woensdag
uitspraak gedaan in de zaak tusschen de Maat
schappij »Zeeland" te Vlissingen, eischeressc, en do
Zeeuwsche Stoomboot-Maatschappij te Middelburg,
gedaagd tot terugbetaling vaD schade aan de
eischores berokkend door aanvaring in het kanaal
bij Vlissingen van de Stoomboot »Cbang" door de
stoomboot »Valk", tengevolgo waarvan de »Chang"
was gezonken.
Aan de eischeres werd de vordering ontzegd,
met veroordeeling in de proceskosten.
In de zaak van Mr. G. W. baron van Dedem,
te Wageningen, 'tegen den uitgever der Nieuwe
Wageningsche Courant (de bekende eisch van f25,000
wegens beleediging), heeft bet Gerechtshof te Arnhem
Woensdag in honger beroep vernietigd het vrij
sprekend vonnis der rechtbank aldaar.
Het Hof acht de geïncrimineerde gedrukte inge
zonden stukken beleedigend voor den appellant en
veroordeelt den geïntimeerde tot 100 schade
vergoeding en aanplakking van bet vonnis, ontzegd
do verdere vorderiug van den eischer en laat den
geïntimeerde zijn eigen kosten en do helft der
kosten van den appellant betalen.
Het Hoog Militair Gerechtshof beeft uitspraak
gedaan in de zaak van den sergeant P. A. M.
dienende bij de 3o comp., 2e bataljon, 8e regiment
infanterie te Deventer, die door den krijgsraad te
Leeuwarden werd vervolgd en veroordeeld tot drie
maanden militaire detentie, wegens beleediging van
den luit. M. zijner compagnie, door een door hem
gedicteerden en door Helena G. geschreven en aan
het adres van genoemden luit. toegezonden brief.
Bjj een breed gemotiveerde sententie overwoog
o. a. het Hof, dat bekl. tot zijne verdediging heeft
"l, dat hi) dien brief aan den luitenant
heeft toegezonden om te trachten de verhouding te
doen ophouden, welke tusschen dien luitenant en
genoemd meisje met wie hjj (beklaagde) kort na
zijne aankomst te Deventer verkeering had gekregen
bestaan had, en welke de luitenant nog poogde
voort te zetten; dat uit een nader door commis
sarissen uit het Hof omtrent dit punt gehouden
verhoor van den beklaagde en de getuigen Helena G.
en genoemden luitenant voldoende is gebleken, dat
er grond bestond voor do meeuing van den bekl.,
dat de luit. de verhouding trachtte voort te zetten,
waarin hij tot Helena had gestaan, en dat alzoo
het beweren van bekl., dat hjj den bedoelden brief
aan dien luit. beeft doen toekomen alleen om die
verhouding te doen ophouden, aannemeljjk is. dat
dus het gepleegde feit, bij het ontbreken der be
doeling om te beleedigen of te bedreigen, nóch recht
streeks hetgeen in booger beroep bij bet bepleiten
dor Raak van do zijde der beschuldiging is betoogd
nóch met behulp van art. 17 onder de bepaling
van art. 99 van bet crimineel wetboek voor bot
krijgsvolk te lande valt; dat het echter, wegens de
militaire ondergeschiktheid, waarin de beklaagde als
onderofficier tot den luitenant M. staat, als eene
oneerbiedige behandeling van zij'nen meerdere in
rang moet worden beschouwd, strafbaar volgens
art. 16 van het reglement van krijgstucht.
Op deze gronden deed het Hof het veroordeelend
vonnis van den krijgsraad te niet, sprak den bekl.
vrij van de tegen hem ingebrachte beschuldiging
van het schriftelijk dreigen van zijnen meerdere in
rang, en verklaarde, dat het gepleegde feit de krijgs-
tuchtelijke overtreding oplevert van het oneerbiedig
behandelen van zijn meerdere in rang, met dien
verstande, dat de door bekl. van het begin van
September tot den 4 October jl. (toen hij op last
van het Hof werd ontslagen) ondergane voorloopige
verzekerde bewaring als voldoende straf voor die
overtreding moet worden aangemerkt. De proces
kosten te dragen door den Staat
L o mlpo li.
Het Nieuws ontving het volgend telegram uit
Batavia
Het 9e bataljon is bier teruggekeerd en met groote
geestdrift ontvangen.
De Gouverneur-Generaal hield aan het Êtation
eene toespraak en inspecteerde de troepen.
Er was feestelijke ontvangst in het Van Zuylen-
park. De standaard werd door de echtgenoote van
den Gouverneur-Generaal met bloomen versierd.
Voor den ingang van het huis van den overste
Scheuer was een oereboog opgericht, met bet motto:
Alles kost een dubbeltje".
Het weder was regenachtig.
Het Nieuws van den Dag gaf Donderdag het
volgende bulletin:
Generaal Vetter is ziek en keert waarschijnlijk
naar Batavia terug".
Dinsdag is te Nijmegen bjj de familie per
telegraaf het bericht ontvangen dat de 2e luitenant
der infanterie van het Nederl .-Indische leger
K. J. F. A. Goossons, op Lombok aan malaria over
leden is.
Luitenant Goossens genoot zjjne opleiding aan de
Kon. Militaire Academie te Breda on werd 21 Juli
1892 als 2e luitenant aangesteld,
Zekere »Janus" beeft, d.d. 29 Oct., een brief
uit Ampenau aan het Bat. Nwöl. gezonden, waarin
hjj zjjn bevreemding te kennen geeft over het feit,
dat mindere militairen van de expeditie op Lombok
belangrjjke sommen gelds per postwissel aan bunne
zwarte vrouwtjes op Java overmaakten sommigen
wel f 1000 per maand.
Deze sommen gaan door voor opbrengst der hazard
spelen, waaraan te Ampenan veel geofferd wordt.
Ook moeten er te Mataram vele voorwerpen van
waardo »genaast" zijn, waarmee nu Javaansche
dames pronken. Janus" is van meening, dat een
en ander aan den Staat der Nederlanden toekomt,
maar men heeft hem geantwoord dat de Hollandsche
8taf den Sasaks vrij bad gegeven te plunderen, zelfs
in de poeri van den Kroonprins, die veel voorwerpen
van kunst en geldswaarde bevatte.
•Janus" wil er daarom niet veel meer van zeggen,
ofschoon hij 't toch beter vindt om dat rooven
»niettegenst.aande het Gouvernement niets doet
om onze benarde finauciëele positie te verbeteren"
maar aan de «heeren Sasaks" over te laten.
Ingezonden stukken.
lieer RedacteurI
Hoewel bevreesd voor de degelijkheid van het volgende,
zult u mij toch ontzettend verplichten, en zal het mij
drommels veel genoegen doen, als u mijn schryvcn plaatst.
Vriend van Ikl na uw stuk gelezen te hebben,
heb ik toch ook gelachen, en ik verzeker je niet weinig
ook; niet zoozeer over den inhoud, want die zal ik trachten
te weerleggen, maar over den aanhef. O, o, wat viel het u
tegen, zoo iels over algemeenheden te hooren en volstrekt
niet iets degelijks over uw eerste stuk. Maar gut, man, zou
Stoffel zeggen, wat waren dan toch uw gedachten van uw
eerste stuk? Hoe ik het lees of bestudeer, de degelijkheid
er van laat wel wat te wenschen over. Of door u een
appeltje opgegooid is tot twistgeschrijf, men zou het nu
haast denken. U zegt, te meenen wat u zegt en wel zonder
eigenbelang, en in het belang der boeren! Vandaag geloof
ik het nog niet. Als ik do enkele regels, door mij geschreven,
herlees, dan zit er van begin af aan weer op, dat wij niet
tot overeenstemming zullen komen. U gelooft tnij niet,
onbaatzuchtig en waarachtig ik u ook niet. Raadsels uit
steken ligt niet in tnyne bedoeling, maar om u dan eenigs-
zins een kleine vingerwfiziflg te geven, zal wel voldoende
zijn, als ik zeg te zijn landbouwer, lid eener coöperatieve
zuivelfabriek in onze eilanden, waar om den duivel geen
boter in den kelder blijft staan, maar het grootste gedeelte,
naar ik meen het 'J8, naar Londen voor een goeden prijs
aan vaste afnemers wordt geleverd. Daarom lachen ook de
boeren-Icden en het aansluiten nu van de bangen by de
oprichting, spreekt voor zichzelf.
Vergun mij nu de opmerking, dat die fabrieken zjjn op
gericht voor rekening en risico der boeren, worden gead
ministreerd door een bestuur uit hoeren, bijna belangloos,
dat wil zeggen, dat van het bestuur buiten den directeur
niemand salaiis ontvangt. Nu heb ik waarachtig weer
zooveel over de boterfabrieken geschreven, dat de aanleiding
tot lachen bij u wel weer zal bestaan. Maar wetenlyk,
vriend van Ik, het is om tot de meekrapfAbrieken te komen.
Geheel het verloop der meekrap-industrie, (vroeger de goud
mijn voor deu landbouwer) nu na te gaan, zou zeker de
Redactie van de Dode weigeren de daarvoor benoodigde
plaatsruimte af te staan. Maar wat het oprichten dier
fabrieken aangaat, zoo diene een voorbeeld. De fabriek »De
Nijverheid" te Kapelle (Duiveland) is opgericht enkel door
landbouwers en wel in het begin der malaise met genoemd
produkt en is ook in onze eilanden de laatstgestichtc fabriek.
Welnu, wat verzekert mij nu een aandeelhouder in genoemde
fabriek? Dat genoemde fabriek het eigendom is der aan
deelhouders en de aandeelen nog een waarde van beteekenis
vertegenwoordigen. Dat is ook coöperatie en toen bestond
ook den moed met lage prijzen te beginnen. En nu de
afgebroken fabrieken I Hoeveel aandeelen waren in het bezit
van de landbouwers in de meeste dier fabrieken? Hoeveel
nieuwe fabrieken zijn afgebroken Ik geloof maar van zeer
weinige, en dat de oude afgebroken werden, die waren toch
door de groote dividenden aJ lang reeds binnen bij de aandeel
houders, en roet het oog op de steeds gedrukte prijzen,
verkocht men ze, omdat meestal tegen groote reparation
aan gebouwen en machineriën werd opgezien. En in wier
handen zaten de meeste aandeeleu? Ik meen van voor het
grootste deel in handen van geldmannen, die hoe belangloos
verder, toch ook prat waren op de groote dividenden en een
goed gesalarieerde betrekking van boekhouder, of zoo iets,
niet versmaden, maai- zeker even spoedig besloten te ver-
koopen toen de koe uit was; denkelijk uit boerenbelang.
En nu, vriend van Ik, de slotsom: geen zand in de oogen
der boeren, van mjj als boer geen eigenbelang, uit bereke
ning, maar de waarheid; misschien bjj u groote holle
woorden, maar die ik voor vol beschouw. Dat, waar een
drachtig door de boeren wordt samengewerkt, schouder aan
schouder den strijd om het bestaan gestreden, de zwakke
geschraagd door den sterkere, het bewijs kan geleverd wor
den dat ook een coöperatieve suikerfabriek zou kunnen
bestaan, die gevolgtrekking of die opinie za! toch zeker
alleen niet in mijn brein opgekomen ziju eu is misschien
alleen bij u, die het dan toch zoo goed en eerlijk meent
met den landbouw, onbestaanbaar. Speculatie noemt u het
verkoopen van de suiker in het voorjaar 1894; zeker is dat
speculatie van den kooper, maar de verkooper maakte er
goede zaken mede, en nu, is het te verwonderen dat er
met die lage prjjzen zoo gereclameerd wordt, dat er sprake
i is in de nieuwsbladen van »sluiiing in het volgend jaar" of
een jaar stil liggen van eenige fabrieken, en nog eens; toch
koopen enkele fabrikanten suiker op.
Den agent is alle macht ontnomen" zeide ik in mijn
vorig schrijven. U voegt daaraan toe alle macht »om te
knoeien" ontnomen. Waarom, vriend van Ikl waarom dien
zin niet wat meer uitgewerkt? Wat ik er mede bedoelde,
was, dat in het voorjaar door boeren gecontracteerd wordt
met heeren agentendat vroeger bij eventuëele moei-
Ijjkheden bjj de aflevering door die heeren, volgens mij, een
onpartijdige beslissing werd genomen en wij nu met onont
wikkelde personen, die zoo bang als een wezel zijn voor hun
controleur of hoofdcontroleur, om toch hun baantje niet te
verliezen, cn waar geen redeneereu ingang vindt. Weet u
mede te spreken, vriend van Ik, zooals ondergeteekende,
van 18 pee-campagneszoo ja, dan weet u tocb ook zeker
dat er bjj den nauwlettendsten tarreerder wel een schrap
door mag loopen. Want vergeet niet, dat een pee een
aard- en geen halmvrucht is. Welke aardvrucht wordt er
nu gewasschen geleverd, ik geloof niet een I
Hoe rijmt gij, vriend van Ik. dat het bij mij voorkwam
van dezelfde botters onder dezelfde omstandigheden gebot
en geleverd op een zelfden dag, om verbeurt een voer, aan
twee agenten, getarreerd bij elk zonder mijn bijzijn. Bjj
No. 1 de procenten tarra 6 en bjj No. 2 15 bedroegen, dus
een verschil van 9 procent. Volgens u heeft 15 de kerk in
't midden gehouden. Mis, vriend van lk I geen van beiden,
want bij hertarratie in mjjn bijzijn had ik No. 1 (7) en bij
No. 2 (9)°/o en toch kwamen de schepen van No. 1 goed
uit en ging dien dag de 15 ®/0 van No. 2 door; erg
pleizièrig niet waar? Over het woord pessimist doe ik het
zwijgen, want dan maar op zijn boers »van 's gelijks".
Als landbouwer is door mij ook geteekend op de lijst ter
verkrijging van het aantal bunders ter oprichting eener
suikerfabriek en wezenljjk, vriend van Ik! ik heb uit over
tuiging geteekend, en het verwonderde mij zelfs dat er nog
niet veel meer geteekend werd. Toen was er geen plan
van wat of hoe, alleen maar de vraag: zou de deelneming
zoo zjjn, dat er een fabriek kan opgericht worde»? Toen
die voorloopige bunders cr waren, zijn er afgevaardigden
benoemd, die weder een bestuur thans definitief te kiezen
haddcji. Dit is ook gebeurd cn nu zal het zoo lang niet
meer duren, dat ieder der voorloopige onderteekenaars weet
waarvoor hij dan zijn hand te zetten heeft en dan zal de
bewuste f 50 wel aan de orde komen. Iri welk geval er
geen f 50 per bunder zat moeten blijven staan, vraagt u,
wel als wij in plaats van 10 er 20 jaren over deden.
Daarom schreef ik misschien wel. maar misschien ook niet,
en tevens zeker zal er jaarlijks wel wat moeten blijven staan
tot borgstelling van het kapitaal. U schreef, Goddank dan
is 't niet waar wat bijna alle couranten schreven over die
vijftig gulden.
Ik geloof mjj niet te vergissen, dat door vele bladen de
schets van dr. Bruinsrna is overgenomen. Maar is dat nu
zeker en vast, en vooral zoo iets daarvoor te willen laten
doorgaan, toer. de Ijjstcn nog in omloop waren ter teekening
voor het bunder-aantal. Men doet een kind vóór de geboorte
toch geen kousen aan? En zeer zeker is de coöperatieve
fabriek nog in de geboorte en toch, volgens uw gedachten,
weer al opgeschreven ten doode. Vergun mij een vraag:
hoe staat het dan volgens u inet de andere fabrieken in
ons land? Zijn die trotsche gebouwen dan over tien jaar
ook van nul en geener waard"? Dat ware een ramp voor
dat gedeelte van ons land, waar ze nu opgericht zijn. Maar
zoo donker zie ik de toekomst niet in cn als u mij het
vraagt, vriend van Ik, u ook nietl Uw belangloosheid is
bij mjj aan grooten, ja zeer grooten twijfel onderhevig; is
er bij u geen klein addertje onder hel gras? U steekt het
vaantje voor de andere fabrieken wel wat hoog en zoekt
uwe overtuiging met drang aan de boeren te willen in
stampen. Alles is waarheid zonder eigenbelang en u meent
wat u zegtl Zou dat nu ook waar zijn, ik geloof het niet.
Mijn lang schrijven komt in 't kort hierop neer; dat wij,
landbouwers, eenstemmig zijnde, hetzelfde wit bedoelende
en zoekende, den strijd om het bestaan zien vol te houden.
Vriend van Ik, in het slot van mijn vorig schrijven loste
ik oponze hoop en onze gedachten van de op te richten
coöperatieve suikerfabriek en toen ik het geteekend had,
zag ik, dat ik niet geantwoord had op onze vrees. Welnu,
vriend van Ik, ik vrees en velen mot mij, dat schrijvers
zooals u, in plaats van. wat volgens ons een algemeen belang
is, te steunen, hetzelfde met alle macht trachten af te
breken en tegen te werken.
Vóór ik eindig, want dat schijnt er zoo bij te hooren,
diene, dat ik voor mij geen baantje begeer en geen zoons
voor wien ik er op vlam, want waarachtig je kunt ze tegen»
woordig beter slager of bakker laten worden. Al wat ik over
deze quaestie schrijf, meen ik aan mijn stand, den boeren
stand, verplicht te zijn, zonder zandstrooiing, en gaarne laat
ik de beoordeeling aan de lezers over.
Z. M.
(Wegens plaatsgebrelc eerst heden geplaatst).
347ste Staais-Loterij.
Collecten uit het 2e district van Zeeland.
Trekking der 3e klasse van 1013 Dec. 1894.
Prijs van f IOOO, No. 1492.
Prijs vati f IOO, No. 8622.
Prijzen van f 45.
1091 1374 1428 1520 8635 11334 13893
1092 1385 1455 1530 8637 12558 13902
1099 1396 1472 6107 8648 13879 13904
1364 1411 1514 8626 11331 13887 13909
Weekmarkt te Zierikzee, 13 December 1894.
Boterprijzen: De Boter is verkocht voor
60 en 62'/, Ct. de 5 Hectogram.
K i p - e i e r e|n De Kip-eieren zijn verkocht
voor f 0,87'/si /10,90, ƒ1,00 en f 25 per 25 stuks.
Schipper A. VAN DER HUCHT
vertrekt WocilKflaj^ van Zierikzee naar Mid
delburg en des Yrii<la$-nai»i<l<la#S van
Middelburg naar Zierikzee.
