ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
Donderdag 15 November 1894.
NIEUWSTIJDINGEN.
MOND- en KLAUWZEER,
ui.
I
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-Amerika, Transvaal, Indiê enz. verzending
eens per weekf 10,per jaar.
51ste JAARGANG. No. 6538.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags"Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend,.
Betalingen van Abonnements- of Advertentie-gelden gelieve men te zenden aan de Administratie Zierikzeesche Nieuwsbode"
Japan en China.
Volgens bericht uit Sjanghai naderen de Japanners
Nioetsjoeang, alwaar de paniek toeneemt. De aan
komst van talrijke, geheel gedemoraliseerde hoopen
Chineesche soldaten verergert nog den staat van
zaken. Radeloos zijn de overheden. Men verwacht
den val van Moekden tegen het einde der week.
De Regeering te Peking schijnt evenzeer radeloos.
Zij verzocht opnieuw zeer nederig aan de buiten-
landsche gezanten om te intervenieeren, ten einde
defi Japanners te beletten verder te gaan, zijnde
China bereid tot schier onvoorwaardelijke vrede
sluiting. De gezanten moeten geantwoord hebben
dat China rechtstreeks met Japan beheoite onder
handelen. De Chineesche Regeering vreest dat de
Japanners den vrede willen voorschrijven le Peking
zelf. De aan koorts lijdende Keizer heet bedlegerig.
Zijne Majesteit en het Hof bereiden zich voor om
de stad te verlaten. De stadspoorten zullen gesloten
worden en de staat van beleg zal op 16 dezer
worden geproclameerd.
Volgens een telegram van de New-York Herald
zou prins Koeng, toen hem bleek dat hij vergeefs
Op eene inmenging der mogendheden ten bate van
zijn laDd had aangedrongen, uitgeroepen hebben:
»Ja dan is China verloren". Dit schijnt ook het
oordeel van het volk te zijn; allerwege eischt het
de afzetting der veile mandarijnen en het omver
werpen der heerschende dynastie, om plaats te
maken voor eene volksregeering. Reeds hebben
honderd vrouwen uit den harem, ettelijke staats
ministers en gezanten, vele gezeten burgers Peking
verlaten. Ook moet Von Hanneken, die het sluiten
van den vrede tot elke voorwaarde aanbevolen heeft,
al weg zijn.
De Chineesche regeering moet heimeljjk den be
velhebbers van het Chineesche leger aangeschreven
hebben, den Japanners geen tegenstand meer te
bieden.
De Engelsche vloot moet geheime bevelen ont
vangen hebben om uit Shanghaï de Tsjoesjan-Eilanden
te bezetten.
Amerika.
Washington, 12 Nov. De Regeering der
Vereenigde Staten heeft aan de Japansche Regeering
doen weten, dat, bijaldien Japan zich bij China
aansluit in het vragen van Cleveland's bemiddeling,
deze zijn goede diensten beschikbaar stelt.
Rusland.
St. Petersburg;, 12 Nov. In een rond
schrijven van den minister van bnitenlandsche zaken
aan de Russische gezanten in het buitenland, welk
rondschrijven is gedagteekend van 9 dezer, wordt
verklaard dat de nieuwe Czaar vast besloten is in
het spoor zijns vaders te gfian, zijne krachten aan
het welzijn van het land zelf te wjjden en nooit
af te wijken van de vreedzame, loyale, vaste poli
tiek, die zoozeer tot het algemeen maken van het
gevoel van rust en vrede heeft bijgedragen. Rusland
zal zich trouw houden aan de traditie der vriend
schappelijke betrekkingen met alle mogendheden en
de achting voor recht en de wettelijke regeling
dor diagen is de zekerste waarborg voor de rust
der staten.
Moskou, 12 Nov. De rouwtrein kwam
gisteren voormiddag te 10,35 bier aan. De stoet
zette zich van het rouwpaviljoen te 11 uren in
beweging. Voor vier kerken werden gebeden
gehouden. Het lijk kwam te 5 ure voor de kathe
draal, na een weg van 5 werst te hebben afgelegd.
De orde werd niet gestoord.
St- Petersburg;, 13 Nov. De trein met
het lijk kwam precies tien uur aan het Nikolaj-
station aan. Hij bestond uit tien waggons. Een korte
godsdienstplechtigheid werd gehouden, gedurende
welken de Keizer, de prins van Wales en de groot
vorsten roDdom de kik stonden. Do kapel hief het
lied «Kol slawen" aan, de zangers een rouwkoor,
de grenadiers van de lijfwacht sloegen roffels op de
trommel.
Voor het station werd de kist op den lijkwagen
gezet, welke met kostbaar geel zjj brokaat en goud
was versierd. Den lijkwagen omringden de grena
diers in hun donkere jassen, met de berenmuts op.
De roode costuums van het geleide en de uniformen
van generaals en officieren van alle wapenen leverden
een indrukwekkend gezicht op.
Om kwart over tienen zette de lijkstoet zich van
het station in beweging naar de kathedraal.
Achter de kist liep de Keizer, daarna de prins
van Wales, de grootvorsten, de adjudanten en het
gevolg. In rouwkoetsen volgden de Keizerin-weduwe,
de bruid des Keizers en de grootvorstinnen.
De menigte groette eerbiedig. Verscheiden officieren
weenden toen de lijkwagen voorbijreed. De straten
waren door een onafzienbare menigte gevuld. De
orde was voorbeeldig.
Volgens oud gebruik zullen op den dag der
begrafenis van den Czaar de armen van Petersburg
op kosten der Regeering gespijzigd worden.
De regiments- en volksgaarkeukens leveren de
spijzen voor 25,000 armen, die behalve voedsel ook
bier krijgen en die den lepel en het glas, bij dien
maaltijd gebruikt, als aandenken mogen medenemen.
Een der artsen, die Czaar Alexander behandeld
hebben, Dr. Hirsch, ia Zondag plotseling te Livadia
overleden.
België.
Antwerpen, 12 Nov. Gisteren namiddag
had hier eene vergadering plaats der diamant
bewerkers, om te beraadslagen over de werkstaking.
Een paar afgevaardigden der vakgenooten uit Am
sterdam waren aanwezig, alsook de Antwerpsche
werklieden die naar Amsterdam gegaan waren om
den toestand te onderzoeken. De vergadering was
op touw gezet door de maatschappij der Algemeene
Antwerpsche Diamantbewerkers-vereeniging. De
wensch werd uitgedrukt, dat de Antwerpsche werk-
l'eden hetzelfde tarief zouden eischen als de Am-
Lerdamscbe. Door den heer Pan, van Amsterdam,
werd de algemeene werkstaking te Antwerpen aan
bevolen. Deze werd met algemeene stemmen door
de aanwezigen aangenomen.
Heden voormiddag te negen uur nieuwe vergade
ring. Een duizendtal diamantbewerkers waren
aanwezig. Het verhoogde tarief voor 'de diamant
slijpers werd voorgelezen en aangenomen. Een
voorstel werd gedaan om de verstellers en de
snjjders te laten deelnemen aan de beweging. Hier
over wordt later beslist.
De inrichters der werkstaking stelden voor, zich
naar de verschillende fabrieken in stoet te begeven,
de voorwaarden der werkstakers aan de bazen te
doen kennen en, ingeval die niet aangenomen
werden, de werklieden die nog arbeidden uit te
noodigen om het werk te staken. Men schat het
getal der diamantbewerkers te Antwerpen op zes
duizend. Na afloop der vergadering vormde zich de
stoet en begaf zich op weg naar de fabrieken,
waar de commissie zal vragen toegelaten te worden,
om met de bazen te onderhandelen. Heden namiddag
derde vergadering, waarin men het antwoord der
bazen zal doen kennen.
De gemeente Ostendo zal eerlang opnieuw de
speelzalen van het Badhuis aldaar verpachten voor
den tijd van 9 jaren: van 1895 tot 1903. De laatste
pachter betaalde 600.000 francs huur, en voorts
nog 50,000 fr. aan de gemeentelijke ziekenhuizen,
50,000 fr. aan het armbestuur en 50,000 fr. aan
de gemeentekas. Verder kwamen alle onkosten,
verlichting enz. voor zgne rekening, en hg moest
ook eeD aanzienlijk aandeel in de belasting van
het Badhuis betalen. Met die cijfers voor oogen
kan mea eenigszins nagaan hoeveel daar met het
spel verdiend moet worden.
Nederland.
Franekcr. De export-slachterijen zijn hier
tegenwoordig in vollen gang. Honderden schapen,
alsmede varkens, worden wekeljjks van hier via
Vlissingen verzonden naar Engelandwaar het
Friesche schapenvleesch nog altjjd een zeer gewild
artikel is.
Monnikendam, 12 Nov. Bij het sloopen
van een oud pakhuis alhier vond men in de opening
tusschen de balken in zakjes ruim 110 goudstukken,
voor het meerendeel van het jaar 1620. In denabjj-
heid van dat pakhuis werd reeds vroeger in andere
huizen geld gevonden.
Enkliuizen, 12 Nov. Gisterenavond is bet
gerecht uit Alkmaar andermaal alhier aangekomen
om het onderzoek in zake den vermoedelgken moord
op L. G. voort te zetten.
Het terrein van de misdaad en de sloot waarin
het lgk is gevonden, werden onderzocht. Ook werd
huiszoeking gedaan bij zekeren B., maar niets
werd gevonden, wat de justitie op het spoor van
den dader of de daders kon brengen.
Een aantal personen werd verhoordmaar
niemand is in hechtenis genomen.
'S-Ciravcuhagc, 13 Nov. Tweede Kamer.
In de heden gehouden zitting is bepaald dat mor
gen het afdeolings-oaderzoek over verschillende
onderwerpen, waaronder dat tot wjjziging der wet
op de bevordering der officieren en dat tot wjjzi-
ging der militiewet zal plaats bobben. Donderdag
wordt eene openbare vergadering gehouden ter
behandeling van eenige kleinere ontwerpen en
daarna is, doch op zijn vroegst Vrijdag, de Indische
begrooting aan de orde.
Rotterdam, 13 Nov. De bewoners van
den Stationsweg werden heden avond omstreeks
kwart voor elven opgeschrikt door een schot, ge
volgd door een hevig gillen, en toen zjj naar buiten
snelden, zagen zij voor perceel No. 70, bewoond
door de familie W.de 17jarige dienstbode C. B.
met een bevig bloedende wonde liggen. Het meisje
werd onmiddellijk in het huis waar zij diende
binnengedragen.
Onmiddellijk daarop klonken opnieuw 2 pistool
schoten. De pleger van den aanslag, do 20-jarige
J. C.schoenmaker van beroep, was gevlucht in
de Kruisstraat en schuin tegenover de Diergaarde
bad hjj zich zelf door twee kogels in den mond
getroffen. Stervend viel hij neer, en dadeljjk daarna
overleed hij in een koffiehuis, waar hij was binnen
gebracht.
Inmiddels waren twee geneesheeren aangekomen.
Zij constateerden den dood. Het pistool, waarop nog
drie scherpe patronen, werd in de straat gevonden
met bloed bevlekt. Het lijk van den jongen man
werd naar bet drenkelingenhuisje op de begraaf
plaats te Crooswijk gebracht.
De geneesheeren begaven zich vervolgens naar
den Stationsweg 70. Het dienstmeisje bleek niet
ernstig gewond door een kogel in het achterhoofd.
Door het wasscken werd het voorwerp uit de wonde
verwijderd.
Op de eerste vragen kon zij antwoorden. Zij ver
klaarde met C. verkeerd te hebben. Deze verhou
ding was echter afgebroken, toen zij bemerkte den
jongeling «onverschillig" te zijn.
Ook haar vader stond zij te woord. Haar toestand
was bevredigend.
Het vermoeden bestaat, dat hij reeds eenige dagen
getracht heeft den aanslag te plegen. Thans gelukte
dit toen hij het dienstmeisje, van een boodschap
teruggekeerd, voor het huis waar zij diende ont
moette.
Na het schot schijnt de dienstbode onmiddellijk
ineen te zijn gezakt. Op het gezicht daarvan vluchtte
C. en in zijn wanhoop beroofde hij zich zelf van
het leven. Op het lijk werden nog 7 losse patronen
gevonden.
Rozcmlaal, 13 Nov. De eertijds hier zoo
bloeiende varkens-exportslachtergen hebben thans
geheel opgehoudenniet óén exemplaar wordt meer
naar Londen verzonden. Buitenlandscbe concurrentie,
daarbij hooge verzendingskosten, zijn hiervan grooten-
deels de schuld.
Wegens het verbod van invoer in Duitschland,
is ook de geregelde wekelijkscbe verzending van
levende varkens naar Keulen opgehouden.
OOCS, 13 Nov. Aan het hoofd der zieken
verpleging (afd. vrouwen) in het gasthuis is geplaatst
mej. M. A. Rost te Kaatsheuvel, gediplomeerd
zuster van de vereeniging het Witte Kruis.
RlociiilgC, 13 Nov. Door wjjlen mevrouw
de Haze Bomrae, voor 14 dagen alhier overleden,
is aan de diaconie der Ned. Herv. gemeente f 1000
bemaakt, vrjj van successie-recht.
lllssen kerke. Wie als vreemdeling op
ons dorp komt, valt al dra in 't oog de vele
muurschilderingen, die in en buitenshuis zijn
aangebracht, en wanneer men dan eenigen fcjjd hier
vertoeft, ziet men de origineelen.
Wie zou b.v. in 't Blop Keesje niet kenneu
met zijn oliekan in de hand; wie kent Frans niet
met z'n pijp in den mond, wat in 't café »de Kroon"
te zien is?
Hoevelen hebben in genoemd café niet gepakt
naar onze Nieuwsbode, düe daar hangt als of 't 'n
echte papieren was?
Dan waren er weer ettelijken, die naar een lucifers
doosje grepen en bevonden dat het slechts een
nabootsing was.
Hoe dikwijls werd niet op de klok gezien, die
altijd balfolf aanwijst, doch voor een oningewijde
een effectieve klok scheen te zijn! En zoo voort.
Door de heeren K. en H. Kramer werd dit alles
daargesteld en wie nu op ons dorp komt kan zien
dat door den heer H. Kramer weer iets geleverd
is, dat origineel mag heeten, nameljjk een op den
mnur geschilderde deur eu werkelijk men zou er
inloopen; men moet er al heel dichtbij staan voor
men ziet dat het schildering is en velen hebben
kans, dat in plaats van in >de Kroon", men met
het hoofd tegen den muur terecht komt.
Jammer dat baldadigen pogingen aanwenden om
door het maken van krassen enz. het werk te
beschadigen.
Rrilidisse, 13 Nov. Door den hevigen
Z.W. storm, die in den afgeloopen nacht woedde,
zijn van de schepen »de Twee Gebroeders", tbnis-
behoorende te Lokeren, geladen met rjjst, van Ant
werpen naar Roozendaal, en de Acht Gebroeders",
schipper Prins, thuisbehoorende te Wintham, ge
laden met kopererts, van Amsterdam naar België,
die in het Keeten voor ank er lagen, de kettingen
gesprongen. Beide zjjn daardoor gaan drjjven. Het
eene geraakte op do slikken voor Oude Tonge en
en bet tweede tegen den Blinden dam voor den
polder Bruinisse, zoodat zjj beide gestrand zijn.
Het laatste is waarschjjnljjk verloren, doch schip
en lading zjjn door assurantie gedekt. Van het
eerste is alleen de lading geassureerd. De in levens
gevaar verkeerende opvarenden hebben zich met
hunne boot gered en zjjn hier aangekomen.
Schipper Holle is heden morgen met een hoog
aarts zjjn schip gaan zoeken.
Een derde schip moet op het zuideinde van den
polder Bruinisse tegen den djjk zitten. Het vaartuig
behoort vermoedelijk thuis te Raamsdonkvoer.
Van hier zijn gisteren zeven met mosselen geladen
vaartuigen naar Antwerpen vertrokken en niettegen
staande den hevigen wind, behouden aan het kanaal
van Wemeldinge gekomen.
In deze gemeente zelf bepaalt zich de storm
schade tot het inwaaien van enkele ruiten en het
wegwaaien van eenige pannen.
Maandagavond had in de conferentiekamer
alhier eene vergadering plaats van belangstellenden
in het oprichten van eeno verzekering tegen varkens
ziekte. Het resultaat der vergadering was, dat tot
Stichten van eene dergel jjko verzekering werd over
gegaan. Aanvankelijk traden 24 loden toe.
Zlerikzce, 13 Nov. In den afgeloopen nacht
woedde ook bior een hevige storm uit 't Z.Z.Westen,
die eenige schade aan daken en sehoorsteonen toe
bracht, doch geen ernstige onheilen veroorzaakte.
Ook de berichten, die wjj uit andere plaatsen
ontvingen, bepalen zich hoofdzakelijk tot schade
aan daken en schoorsteenen.
Uit Maassluis wordt gemeld, dat een waggon der
Holl. IJzeren Spoorwegmaatschappij, die in reserve
stond voor troepenvervoer, door den storm in be
weging werd gebracht. Eenmaal aan 't rjjden, ging
't al sneller en sneller en weldra was de vaart zoo
groot als van een sneltrein. Het rjjtuig liep in de
richting van Vlaardingen, daar stond de spoorbrug
open, de waggon plofte in het water en ver
dween in de diepte.
Op de voordracht van binnenvader en moeder
in bet Gasthuis te Vlissingen zjjn geplaatst de
heeren E. N. Klittenberg, agent van politie aldaar,
en diens echtgenoote, cn K. J. Verlint en echt-
genoote, vader en moeder in het Gasthuis te Veere.
Uit dit dubbeltal zal de Gemeenteraad weldra eeno
kenze doen.
De pogingen, door de Middelburgsche typo
grafen aangewend om verhooging van loon te ver
krijgen, hebben ten gevolge gehad, dat een der
voornaamste firma's aldaar eene loonsverhooging
voor alle gezellen met ingang van 1 Januari a.s.
heeft toegezegd.
Zicrikzec, 14 Nov. Tot geruststelling van
velen, die in zake den tramweg angstig vragen:
»znster Anna! ziet gij nog niets komen?' kunnen
wjj mededeelen, dat de Gemeenteraad van Steen
bergen, op verzoek van het Zeeuwscbe comité tot
het in exploitatie brengen van den stoomtramweg
Steenbergen—Zierikzee—Brouwershavenbesloten
heeft den termijn der concessie te verlengen tot
1 Juli 1897, onder voorwaarde, dat de lijn loopen
zal langs den Heenschen molen en bet dorp Heen.
Nog een weinig geduld dus, en
De vermoedelijke dader van de jongste drie
inbraken te Tilburg is te Antwerpen aangehouden.
Hjj moet bekend hebben binnen zes weken tijds
driemaal te Tilburg geweest te zjjn.
Deze aanhouding is te danken aan bet beleid
van den inspecteur van politie aldaar, die het spoor
van den inbreker gevolgd heeft en zich te voet
naar Goorle, Poppel, Weelde en Turnhout op onder
zoek begaf. Later reisde hij naar Antwerpen, alwaar
hij aan de politie de verblijfplaats van den dief
aanwees, van wien gebleken is, dat hij reeds eenige
vonnissen heeft gehad.
Een onaangenaam voorval overkwam Zondag
een Haarlemschen predikant, die eene preekbeurt
te Noordwijberhout zou vervullen. Vertrouwende
op een gezegde van een conducteur dat de trein,
die tegen 9 uur van Haarlem in de richting-Haag
vertrekt, te Piet Gijzenbrug stopte, had hjj in den
trein plaats genomen. Toen deze (een sneltrein) niet
te Piet Gijzenbrug stilhield, bracht de predikant de
noodrem in werking en nadat de trein tot stilstand
was gebracht, verzocht bij te mogen uitstappen.
Dit werd hem echter niet toegestaan; hij moest tot
Leiden doorgaan en bovendien werd proces-verbaal
opgemaakt.
Uit Pernis schrijft men:
Zekere Leen van der Steen, bijgenaamd «de
Pikker", die sedert 12 jaren het spraakvermogen
had verloren, heeft dat plotseling teruggekregen.
>Herhaaldeljjk hadden de visschers hem geld
voorgehouden, waarvoor hij alleen maar «dankje"
behoefde te zeggen, maar steeds zonder gevolg".
Een Goeseke Toondag.
De toondagen hebben dit op de gewone kermis
voor, dat zjj niet op het interdict staan: wien het
verboden is, naar de kermis te gaan, haalt ruim
schoots zijn hart op aan de toondagen. Kermis en
beste toondag, broertje en zusje. Eerst drentelt
men langs de koeien, prijst en looft, taxeert hoog
en laag, maar den heelen dag bjj die koeien
neen, dat is onmogeljjk. En bovendien:
De beste toondag
Komt maar eens in 't jaar.
Dan verder vooral 't jonge volkje pret
gemaakt. Men beeft pas zgne halfjaarlgksche buur
ontvangen, en dus «zit het er an".
Als altijd 2ijn de kinderen Israëls sterk vertegen
woordigd onder de verkoopers. En spotgoedkoop.
Overal elders kost het een daalder, zoowaar zal je
gezond blijven, en hier een dubbeltje. Voor 6 centen
een staafje waarmee men zgne heele familie aan
mekaar kan soldeeren.
Voor 't eerst vertegenwoordigd is een koopman
met kaas; hg heeft zgne standplaats naast een
oliekoekenkraam. Wel moge het U bekomen!
De grootste aantrekkelijkheid voor het publiek
is de welbespraakte van der Zwaan, die, 6taande in
de traditioneele 6jees met een niet te stuiten
woordenvloed den «Zeelanders" zgne geneesmiddelen
aansmeert. Andere kwakzalvers, zegt hg, hebben
meer kwaad gedaan dan een boef die tot 20 jaar
celstraf is veroordeeld; maar ik (en hier haalt hg
met onnavolgbare gratie, terwjjl hg eerbiedig het
hoofd ontbloot, een papier voor den dag), ik ben
geen kwakzalver. Met verheffing van stem buldert
hgH. M. de Koningin en de Minister van Honten
hebben mij gebreveteerd
De volgende week verd hij de Zeelanders,
dan moet hij naar 't Noorden van Frankrijk, waar
hg op de handen gedragen wordt.
Arme v. d. Zwaan de boeren lachen, jon
gens schreeuwen je liegt, en allen laten hem met
zjjn zootje staan! Dat was voor 50 jaar toch wel
een beetje anders. Toen was een dokter in eene
sjees een orakel en nu lacht men hem uit.
Nu wordt het tjjd voor de jeugd om de kracht
van hunne magen en longen op de proef te stellen.
Wat zjj al verorberen zou eene struisvogelmaag
wel een weinig bezwaren. En hunne longen
v. d. Zwaan buldert: verd...zoo kan ik het niet 1
's Avonds weergalmt de lucht van
«Aju vaarwel
En aju vaarwel,
Tot wederziens".
De pret is genoten. De tweede toondag is minder
bestemd voor de jeugd; maar menscben van middel
baren leeftijd moeten toch ook nog eens «met de
beenen va» de vloer". Ieder op zgne beurt.
XiomUoü.
Aan de Java-Bode werden d.d. 19 Sept. uit
Lombok de volgende merkwaardige bijzonderheden
medegedeeld
Heden is bet drie weken geleden, dat onze troep
om zoo te zeggen vernietigd werd, zegge drie weken.
Als ellendigen, van alles beroofd, dankten wg den
Hemel, Ampenan bereikt te hebben. De overmoedige
Baliër, sterk door zjjn mannen, zjjn muren, zijn
repeteergeweren en zijn groot succes, gaf toen den
raad, dat ons berooid boeltje maar weer aan boord
zou gaan. En nu, na drie weken? De Balische
kampongs op Ampenan en Kapitan verwoest, Aroeng
Aroeng verwoest, Pagoetan verwoest en verloten,
Mataram uitgebrand en door het invallen der pro
jectielen onbewoonbaar, Poenia verlaten. Niets
rest de Balische bevolking meer als schuilplaats
dan Tjakra Negara, waarheen nu alles is gevlncht.
Daar wonen thans dertigduizend menschen, en
ijzingwekkend is de gedachte, hoeveel verwoesting
elke invallende granaat onder die opeengehoopte
menscbenmassa moet brengen! En onbarmhartig
gaat het oorlogswerk voort. Terwijl ik dit schrijf,
gaat het boem, boemuit Aroeng Aroeng en uit
de Bonting bjj Pagasangan. En iets later hoort
men daar, heel in de verte, uit Tjakra Negara,
het antwoord boem 1 boem 1 Dat zijn de projectielen
die springen.
En 's nachts en overdag gaat het schieten voort.
Wat zullen ze hun verraad diep, diep betreuren!
Met hoeveel mcDScbenlevens zijn onze gevallenen
nu reeds betaald! Inderdaad, het i6 raadselachtig
hoe dit alles in drie weken tijd is kunnen bereikt
worden. Een kleinen uitweg heeft de vjjand nog
naar het Noorden. Aan de zeekust, zoowat een
uurtje noordwaarts van Ampenan, heeft hij drie
kleine ben tings aangelegd. Waarschijnlijk is zgne
bedoeling, ten laatste van daar uit naar Bali over
te steken.
Nu, als u deze ontvangt, bestaat die benting
niet meer. Blijvend zijn er drie: Aroeng Aroeng,
als zware batterij voor Mataram en Tjakra, Paga-
Bangan, de nieuwe benting, voor hetzelfde doel, en
Kaleh, als vivresmagazgn eu steunpunt voor de
transporten.
E I B O II W.
De wet «tot regeling van bet veeartsenijkundig
staatstoezicht en de veeartsengkundige politie" is
van 20 Juli 1870, in werking getreden op 1 Jan.
1871.
Artikel 13 dier wet beveelt: «wanneer zich bij
eenig stuk vee verschijnselen van eene besmettelijke
ziekte openbaren, is de houder of hoeder verplicht
daarvan onmiddellijk kennis te geven aan den
burgemeester der gemeente, waar het vee zich
bevindt".
Art. 14. «Elk stuk vee, dat verschijnselen eener
besmettelijke ziekte vertoont, moet onmiddelljjk
door den eigenaar, houder of hoeder van het overige
vee v.orden verwijderd en zoolang afgezonderd
gehouden worden, totdat daaromtrent door den
burgemeester, in overleg met den districts-veearts,
overeenkomstig de bepalingen dezer wet zal
beslist zjjn".
Art. 19. «De burgemeester is verplicht om, op
advies van den districts-veearts, vee, door eene
besmettelijke ziekte aangetast of daarvan verdacht,
of nadat het hersteld is, van een merkteeken te
doen voorzien".
Art. 34. «Door onB wordt aangewezen, welke
ziekten van bet vee voor besmettelijk worden ge
houden; waarbjj tevens wordt vastgesteld, welke
der in deze wet genoemde maatregelen bij het
heerschen of bjj het dreigen van elke dier ziekten
moeten worden toegepast".
De in art. 34 bedoelde, algemeene maatregel van
inwendig bestuur is verschenen bjj Kon. besluit
van 4 December 1870, No. 190. In het eerste
artikel wordt bepaald, dat voor besmettelijke ziekten
van bet vee worden gehouden:
1°. De veepest (veetyphns) bjj herkauwende
dieren
29. de longziekte bij rundereu;
3°. het kwaadaardig mond- en klauwzeer bij
runderen en bij schapen;
4°. de kwade droes en huidworm bij eenhoevige
dieren
5°. de dierenschurft bjj paarden en bij schapen;
6°. de pokken bjj schapen;
7°. het miltvuur bij alle vee;
8°. de hondsdolheid bij alle vee.
Art. 2 schrjjft o. a. voor, dat bij elk dézer ziekten
de bepalingen der artt. 13 en 14 der wet van
20 Juli 1870, Slaatsbl. No. 181, van toepassing zijn.
Art. 3 noemt de toe te passen maatregelen voor
elk der ziekten. Het door kwaadaardig mond- en
klauwzeer aangetaste rund of schaap moet van de
overigen afgezonderd worden gehouden. De stal of
het gebouw, waarin eenig aan kwaadaardig mond
en klauwzeer ljjdend dier heeft gestaan, moet na
afloop van het laatste geval worden ontsmet.
Vóór 1870 zjjn er wetten en kon. besluiten geweest,
houdende voorzieningen omtrent den veetyphns,
het laatst de wet van 19 April 1867, StaatsM. No 80;
maar er was niet eene algemeene behandeling van
het onderwerp, die natuurlijk later de vrijheid der
veehouders inkortte en aan banden legde.
Van daar, dat ouderen van dagen zich noode
onderwerpen aan de bepalingen der wet van 1870;
zjj beweren, dat mond- en klauwzeer niet had
moeten worden opgenomen in de wet, evenmin als
mazelen in de wet op de besmettelijke ziekten bij
menscben, omdat beide kwalen weinig te beteekenen
hebben en veel algemeener voorkomen dan men weet.
Iemand, van die opvatting, deelde mjj mede, dat
er vroeger op zgne boerderjj, met ongeveer vjjf-en-
twintig koeien, bijna geen jaar voorbijging of er
was mond- en klauwzeer. Het aangetaste vee werd
gebracht op een kamp land, onmiddellijk bij de
boerderjj, waar men het verloop der ziekte waar
kon nemen en waar men, zonder groot tijdverlies,
de middelen kon aanwenden ter genezing.
Een keer of drie per dag wendde men bjj tong-
blaar het volgende middel aan: om het einde van
een stok werd een doek gewonden, doorweekt met
azijn, en gebracht in den mond der zieke dieren.
Deze behandeling werd gedurende eenige dagen
herhaald, in welken tijd de mond vervelde en
spoedig genas. Kwam er klauwzeer bjj, dan werd
ook hier azjjn aangewend; daarbij zorgde men voor
de grootst mogelijke reinheid en werd het zieke
vee, in noodzakelijke gevallen, gestald.
Thans, nu ieder geval moet worden gebracht ter
kennis van het openbaar gezag, worden er door de
aangewezen ambtenaren voorschriften gegeven, waar
toe do wet van 1870, in den meest uitgebreiden
zin, machtigt.
Vermakelijke maatregelen hebben de dagbladen
ons medegedeeld, o. a. dat iemand zijn ziek vee
niet mocht verplaatsen langs den straatweg, of de
beesten moesten voorzien zjjn van kousen om de
hoeven en een lap om den bek, natuurlijk ter
voorkoming van uitbreiding der ziekte.
De regeering mag in- en uitvoer van vee ver
bieden en markten schorsen.
Het bestuur der vereeniging «HetFriescb Rundvee-
Stamboek" verzocht in het vorige jaar aan de
Regeering, om van het recht om te schorsen gebruik
te maken.
Twee adressen zijn op dat verzoek gevolgd. In
het een werd krachtig op het sluiten der markten
aangedrongen, omdat de veemarkten brandpunten
zijn geworden tot uitbreiding van de besmetting
der ziekte.
In het andere adres wordt even krachtig het
sluiten der markten ontraden, omdat bij het nemen
van dien maatregel de verkoop op de stallen zal
geschieden zonder toezicht, waardoor de besmetting
zal verergeren.
De Minister heeft de tijdelijke sluiting der vee
markten toen in overweging genomen en heeft zich,
alvorens een besluit te nemen, gewend tot de
provinciale besturen, om het gevoelen te vernemen
van Gedeputeerde Staten der provinciën.
Intussehen zjjn er door den Minister regelen
vastgesteld, betreffende het merken en beschrijven
der herkauwende dieren en varkens, door mond- en
klauwzeer aangetast en daarvan verdacht.
Art. 8 dier regeling schrijft voor: «Zoodra dieren
hebben opgehouden verdacht te zjjn, doet de burge
meester door de bij art. 3 bedoelde personen het
merkteeken, op do wijze in overleg met den
districts-veearts of diens plaatsvervanger te bepalen,
onkenbaar maken".
Over de maatregelen, door de Regeering genomen,
is op 18 September j.l. eene meeting belegd te
Purmerend, waarin de volgende motie aangenomen is:
De openbare vergadering van belanghebbenden
bij en belangstellenden in den landbouw, saam-
gekomen op 18 September 1894 iu de Doelen te
Pnrmerend, gehoord de discussie en de medegedeelde
feiten, is van oordeel, dat de maatregelen, genomen
bij het thans heerschend mond- en klauwzeer,
noodeloos aan tal van landbouwers groote schade
veroorzaken, zelfs zonder dat hun vee aan de
besmettelijke ziekte lijdt, en verzoekt Z. Exc. den
Minister van Binnenlandsche Zaken, nu de beide
provinciën Noord- en Zuid-Holland toch besmet
zijn verklaard, de maatregelen voor die provinciën
zoodanig te willen wijzigen, dat de belemmerde
bepalingen alleen zullen gelden voor het aan mond
en klauwzeer lijdend vee".
In de vergadering heersebte geen groote een
stemmigheid, waarvan ook de aangenomen motie
blijkt geeft. De Minister zal niet weten wat te
doen, nu Z. Exc. de adviezen van Ged. Staten
ontvangen heeft en hem adressen toevloeien, waarin
elkaar opheffende besluiten worden gevraagd.