ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE.
Donderdag 11 October 1891.
Veeartsenijkuiidige Dienst en Politie.
NIEUWSTIJDINGEN.
"V
Verschijnt DINSDAG, DONDERDAG en
ZATERDAG.
De prijs per 3 maanden is f 1,30, franco per post
f 1,60.
Noord-AmerikaTransvaal, Indië enz. verzending
eens per week, f 10,per jaar.
51ste JAARGANG. No. 6523.
Directeur-Uitgever J. WAALE.
Advertentiënvan 13 regels 30 Cts.
meerdere regels 10 Cts., kunnen uiterlijk tot des
Maandags, "Woensdags en Vrijdags middags
12 ure bezorgd worden.
Groote letter wordt naar plaatsruimte berekend.
Betalingen van Abonnement*- of Advertentie-gelden gelieve men te zenden aan de Administratie Zierikzeesche Nieuwsbode".
GEDEPUTEERDE STATEN van Zeeland,
overwegende, dat het mond- en klauwzeer zich in de
Provincie blijft uitbreiden, en dat alzoo op grond van art. 24
K.n het Proviociaal Reglement betreffende de veeartsenij
kundige dienst en politie, nadere wijziging moet worden ge
bracht in het besluit van 2 Maart 1894 No. 97 (Provinciaal
blad No. 25);
gelet op hunne besluiten van 14 en 28 September LI.,
Nos. 102 en 87 (Provinciale bladen Nos. 93 en 99);
BESLIIITEN:
1°. voor de geheele Provincie in te trekken de ontheffing
van de verplichtiug tot keuring, alvorens vergunning
wordt verleend tot het vervoeren van rundvee uit een
der in art 20 van het Reglement genoemde onder
deden der Provincie naar een ander;
2". de Colleges van Burgemeester en Wethouders uit te
noodigen dit besluit door aanplakking ter algemeene
kennis te brengen.
Gedaan te Middelburg, 5 October 1894.
Gedeputeerde Staten voornoemd
DE BRAUW, Voorzitter.
W. POLMAN KRUSEMAN, Griffier.
Algemeene Schouwing
op de Vloedplanken.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ZlERIlIZEE,
Gelet op art. 8 der Verordening, houdende maatregelen
tegen de gevolgen van hooge vloeden binnen deze gemeente
Maken bekend:
dat de bij dat artikel bedoelde algemeene schouwing op
de vloedplanken met alles wat daartoe behoort, zal worden
gehouden op Woensdag «Ion W October*
e.k., aan te vangen te één uur des namiddags.
Zij herinneren de belanghebbenden aan het voorschrift
der Verordening, dat de vloedplanken of kistingen alsdan
moeten zijn Ouitengebracht en geplaatst.
Zierikzee, den 8 October 1894.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
CH. W. VERMEIJS, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
Loting voor den dienst
der Brandweer.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Zierikzee
maken bekend, dat de Loting voor den dienst der Brand
weer, die volgens de bestaande Verordening uit de daarvoor
benoembare ingezetenen moet geschieden, zal plaats hebben
in het openbaar, op het Raadhuis, ter kamer van Burge
meester en Wethouders, op Wocninla^ den l'T'den
October e.k., te beginnen des voormiddags te
11ure.
Zij noodigen de ingezetenen, die op de lijst van benoem
baren zijn geplaatst, uit, bij de loting tegenwoordig te zijn,
en herinneren hun, dat zij recht hebben zeiven hun lot uit
de bus te nemen, en dut voor de afwezigen door een der
leden van het Dagelyksch Bestuur zal worden geloot.
Zierikzee, den 8 October 1894.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
CU. W. VERMEIJS, Burgemeester.
JAN SNELLEN, Secretaris.
België.
Antwerpen, 8 Oct. Kwart na vijf uren
vatte »Oud-Antwerpen", bekend aan alle bezoekers
der Wereld-Tentoonstelling, vuur, en eenige minuten
naderhand stonden drie huizen in brand. De ramp
ontstond op de verdieping van eeno der woningen
in de Cappelle-straat, en het vuur breidde zich met
groote snelheid links en rechts uit. In een uur
tijcis werden acht huizen in asch gelegdzij bevonden
zich aan de noordzijde van de Cappelle-straat,
rechts van den bezoeker die langs de Kipdorppoort
binnenkomt. Gelukkiglgk was de brandweer spoedig
bij de band; en zij werkte krachtdadig. Het gelukte
haar, in korten tijd den brand te stuiten en te
blusschen. Behalve de gebouwen is een deel van
den voorraad van kostumes, in de stoeten gebezigd,
verbrand. Van den inboedel der magazijnen is het
kostelijkste nog kunnen gered worden. Alles bepaalt
zich bij stoffelijke schade, grootendeels gedekt door
verzekering-maatschappijen.
Nederland.
Amsterdam, 8 Oct. Gisterenmiddag werd
in den Parkschouwburg een zeer druk bezochte
protest-meeting in zake Lombok gehouden.
Ia deze vergadering, die belegd was door een
aantal, voor het meerendeel socialistische, ver-
eenigingen, voerden eoa viertal sprekers heb woord,
om meer of minder heftig uit te varen tegen de
Regeering, die deze Lombok-expeditie uitzond.
Cornelissen betoogde o. a. dat het der Regeering
niet zooals gezegd is te doen was om de
verdrukte Sasaks tegen hun overheerschersde
Baliers, te beschermen, maar dat ook hier de
koopmansbelangen hadden voorgezeten. Ook stond
1 j uitvoerig stil bij de geschiedenis van onze kolonie
en sprak hg over de politiek door Jan Pietersz.
Coen in Indië gevolgd, om, op grond der historie,
te beweren, dat de Balifirs, toen ze onze troepen
verraderlijk aanvielen, niets anders deden dan wat
Coen tegenover de inlanders deed. Hij protesteerde
tegen de Regeering, die millioenen besteedt voor
deze expeditie, in plaats van die te gebruiken om
de verdrukte arbeiders, de „Nederlandscbe Sasaks",
te beschermen tegen „de Baliërs" in do mooie
villa's en in de Bocht van de Heerengracbt,
Mevrouw Schook-Haver sprak meer in 't bijzonder
tot de vrouwen, om ze te wijzen op de h. i. ver
keerde begrippen omtrent oorlog en militarisme.
Ook Luitjes voer heftig uit tegen het militarisme
en tegen de Lombok-expeditie, die een tweede Atjeh
dreigt te worden. Hij wekte de aanwezigen op om
de hand te reiken aan de „zwartjes" op Lombok
en met hen een eind te maken aan alle tirannie,
Reindorp, de laatste spreker, betuigde ook zijn
afkeer van deze expeditie en betoogde dat de bour
geoisie het bezit van koloniën daarom zoo met hand
en tand verdedigt, omdat ze die wingewesten noodig
heeft om haar gezag te handhaven.
De verschillende sprekers werden herhaaldelijk
luide toegejuicht. Tusschen de spreekbeurten in
voerde een zangkoor eenige liederen nit.
Op het Oude Kerksplein te Amsterdam staat
een café, dat den naam van «Lombok" draagt.
Zaterdagavond maakte die naam een al to diepen
indruk op het krijgshaftig en vaderlandslievend
gemoed van eenige straatjongelui.
«Lombok moet gebombardeerd worden", meenden
zij, en dra was er geen ruit meer heel in het
gebouw met den uitdagenden naam.
Eeu dienstmeisje van buiten, die de vorige
week te Amsterdam in dienst trad, had een
twintigj e in de Staatsloterij. Zij telegrafeerde
Donderdagochtend aan haar familie te Leeuwarden,
dat op haar lot f 50,000 was gevallen. Men stelle
zich de blijdschap voor van de 70-jarige ouders.
Steenbergen, 8 Oct. Gisteren is door den
brigade-commandant der maréchaussée alhier procos-
verbaal opgemaakt tegen den directeur der suiker
fabriek, wegens overtreding der Zondagswet.
Zy bestond in bet laten werken op het van alle
kanten toegankelijk en open terrein der fabriek.
Het bleek nu echter, dat de burgemeester, tevens
eerst© lid der firma Van Loon, de Rom Co.,
zijnen eigen directeur schriftelijk een doorloopend
verlof had gegeven om op Zondag te werken.
Wanneer men bedenkt, dat een vergunning
volgens de wet wel is waar mag worden verleend,
doch telkens alleen »in geval van noodzakelijkheid",
en dat de bedoelde werkzaamheden bestonden in het
verwerken van fabrieksafval, het uitbaggeren van
bezinkputten, het kruien van fabrieksaarde, steen
kolen onz., dan blijkt bet ten duidelijkste, hoe
zonderling sommige burgemeesters ten plattelande
de wet durven opvatten, wanneer hun eigen belang
er mee gemoeid is.
ZuidzaiMle. In de Vrijdag alhier gehouden
gemeenteraadsvergadering werd besloten mede een
adres aan H. M. de Koningin-Regentes te zendon,
met verzoek om met de Belgische regeering eene
overeenkomst te treffen, opdat de invoer van varkens
en vee uit Nederland in België worde toegelaten,
zonder groote bezwaren.
In dezelfde raadszitting was ingekomen een adres
van J. P. van de Veke om als gemeente-barbier
te worden aangesteld op een jaarwedde van 10,
dat voor kennisgeving werd aangenomen.
Dit eigenaardige verzoek was gegrond op do
overweging, dat de adressant meermalen arme
menschen scbeeren moet zonder betaald te worden
dat, als in de barak een besmettelijke zieke ligt, hg
misschien dezen voor rekening van de gemeente zal
moeten scheerendat hij dit wel doen wil als hij
daarvoor een vaste aanstelling geniet. Daarom vroeg
hij den raad om te worden aangesteld als gemeente
barbier op een jaarlijksch tractement van tien
gulden of anders bij door den raad in overleg mot
hem te regelen abonnement. «Verder alles op zjjn
plaats gelaten en ieder in zijn kwaliteit gesteld,
heette het in het adres, hoopt hij op een goed
gunstige beschikking en wilde dan tevens do vergunning
verkrijgen aan zjjn deur een bordje te mogen
plaatsen met het opschrift; «Gomeonto-barbier".
Ten slotte beval de man zich verder in zjjoe
kwaliteit van schoon- en gareelmaker en barbier
in de gunst en recommandatie van den raad aan.
Bij de behandeling van dit adres stoldo een der
leden nog voor, het te stellen in bandeu van borg.
en weth. tot onderzoekdan konden zij de «baarden
tellen".
'JTcrncuzcil, 9 Oct. Tengevolge van het
onlangs door den gemeenteraad genomen besluit
tot hoogere opvoering der erfpachtsrechten, word
gisterenavond alhier eene openbare vergadering
belegd, om daartegen protest in te dienon, wolko
bijeenkomst door ongeveer 100 ingezetenen werd
bezocht en, na uiteenzetting dor bezwaren daartegen,
besloten aan den gemeenteraad een adres in te
dienen met verzoek genoemd besluit in te trekken,
welk adres men ook voornemens is naar elders
woneDde cijnsplichtigen ter tcekening to verzenden.
Van de aanwezige daarbij belanghebbenden werd
tjjdons de vergadering reeds door een 60-tal ge-
teekend.
middelburg, 8 Oct. Er schijnen weer
plannen in de lucht te hangen voor een tram
verbinding tusschen MiddelburgDomburg over
St. Laurens, Serooskerke en Oosfckapelle.
Men wil een stoomtram in bet leven roepen tot
vervoer van passagiers, bestel- en vrachtgoederen,
paarden, vee enz. Uitgangspunt wil mon doen zijn
het spoorwegstation alhier en eindpunt het Badhotel
te Domburg.
Vccre, 8 Oct. Bij de heden alhier gehouden
loting bad een persoon, die niet loten moest, de
onhebbelijkheid zoo veel jenever te drinken, dat hij
voor dood werd te huis gebracht en geneeskundige
hulp moest worden ontboden. Hij verkeert niet
buiten gevaar.
Goes, 8 Oct. In bierhuizen vallen tegenwoordig
ergelijker tooneelen voor dau vroeger in de minste
kroegen. Zondag raakten iu zoo'n bierbuis twee
zwagers handgemeen, zoodat er spoedig bloed
▼loeide. Beiden werden geverbaliseerd.
9 Oct. Een laffe daad. Toen jhr. de Jonge,
wonende op eene hofstede onder Kloetinge, liggende
aan den straatweg naar 's Gravenpolder, van den
marktdag naar huis reed, kwamen plotseliug een paar
straatjongens toeschieten, waarvan een hunner het
arme dier met een mes in den buik stak. Het
beest bloedde verschrikkelijk, zoodat onmiddellijk
do hulp moest worden ingeroepen van den prov.
veearts den heer Van Mervennée.
Of men hier met eeu kwajongensstreek te doen
heeft, is nog niet te beslissen, maar zeker is bet
dat. de dader strenge straf verdient. De hoofd
aanlegger B is door de politie gearresteerd.
Op de veemarkt te Goes waven Dinsdag aan
gebracht 145 stuks hoornvee, 17 schapen en 1 paard.
De aanvoerders van vee mochten zich niet in
goede zaken verheugen.
Op vele plaatsen in Zuid-Beveland gaat men een
of meerdere jaarlijksche veemarkten invoeren. Nu
weer heeft Ovezaude zulk een veemarkt ingesteld.
Stavcfiisse, 9 Oct. Het eerste geval van
moud- en klauwzeer in deze gemeente is geconsta
teerd bij 3 stuks rundvee, op de hofstede van
H. Steendjjk alhier.
In de gisteren alhier gehouden raadsvergadering
werd op verzoek eervol ontslag als onderwijzer
verleend aan den heer F. de Drett, wegens zijne
benoeming als hoofd der school te Spijk, gemeente
Heukelom. Besloten werd onder nadere goedkeuring
het tractement voor onderwjjzers vast te stellen op
f 550, met opklimming tot 600. Vastgesteld werd
de begrooting voor 1895 in ontvangst en uitgaaf
op 11511,83».
Onder de inkomsten komen voor:
Inkomsten gemeente-eigendommen f 200school
geld f 350; haven- en kadegeld/' 1200; rijksbijdrage
onderwijs 1500; vaste uitkeering personeel
1954,06; hoofdelijke omslag 2600; opcenten
personeel 1871,92; opcenten grondbelasting/-663,11.
Onder de uitgaven treft men aan
Kosten huishoudeljjk bestuur f 1720; onderwijs
4703,40; geneeskundige dienst 690; interest
en aflossingen f 1793,75; onderhoud wegen en
eigendommen 697; brandweer, politie en straat
verlichting f 632,09.
xierikzee, 9 Oct. Gisterenavond hield ten
huize van mej. do wed. Kauaar de Vereeniging
•Ambachtsschool" alhier hare algemeene vergadering.
De Voorzitter, de heer J. A. de Bruyne, herdacht
bjj de opening der vergadering den onlangs over
leden heer W. A. Ocbtmau, die als lid en als
Voorzitter dezer Vereeniging zooveel voor haar
heeft gedaan, die van de oprichting af steeds haar
bloei heeft trachten te bevorderen en die toch nog
heeft mogen beloven, dat de School eene groote
uitbreiding heeft verkregen. Een woord van hulde
aan den overledene toegebracht, werd met instemming
door de vergadering begroet.
Vervolgens deelde de Voorzitter mede, dat de
School thans bezocht wordt door 8 leerlingen in
het smeden, 8 in het timmeren, terwjjl de vorige
cursus in het schilderen ook door 8 leerlingen werd
bijgewoond. Het theoretisch onderwijs is thans op
eene flinke wjjze geregeld, door eeno wijziging van
het onderwijs op de Bnrger-Avondschool, ten opzichte
van het het lijnteekenen.
Ter vervulling der vacature in het Bestuur,
ontstaan door het overigden van den heer W. A.
Ochtman, wordt gekozen de heer J. H. C. van
Raamd, die deze benoeming aanneemt, terwijl de
aftredende Bestuursledendo H.H. P. Bodt en
J. A. de Bruyne, worden herkozen.
Een voorstel van het Bestuur om de jaarlijksche
uitloting van 2 aandeelen in de geldleening ad
1500 in plaats van in Februari in October te
doen plaats hebben, wordt aangenomen, waarna
worden uitgeloot de aandeelen Nos. 1 en 10, beiden
ad 50.
Do bogrooting voor 1895 wordt daarop in ont
vang en uitgaaf vastgesteld op f 2265.
Op voorstel van een der leden wordt het Bestuur
opgedragen zich te wenden tot het gemeentebestuur
met het verzoek dat on- of minvermogende leer
lingen der Ambachtsschool kosteloos of tegen ver
minderd schoolgeld de Burger-Avondschool zullen
kunnen bezoeken.
Na eenige discussie over het plaatsen der opgave
van werkzaamheden op de oproepingsbriefjes, waar
door mogelijk het bezoek der vergaderingen zou
worden bevorderd, en waarna dit ter overweging
aan het Bestuur wordt opgedragen, sluit de Voor
zitter de vergadering.
Te Colijnsplaat zjjn voorgekomen drie gevallen
van vlekziekte bij varkens met doodelykon afloop.
Dezer dagen logoerden een beer on damo in
een der voornaamste hotels te Breda en betrokken
daarna gemeubilcorde kamers aan den Ginnekenweg.
Vrijdag kwam mevrouw" in een der groote
manufactuurwinkels en verzocht om 8 beste rokken,
ter waarde van f 87.50, te willen doen bezorgen
te baren huize. Nadat dit geschied was, zjjn de
rokken hier en daar verkocht, en zjjn de heer en
de dame verdwenen met medeneming van het tapjjt
hunner kamer.
Men heeft zo echter te Arnhem gearrsteerd.
Te Nijmegen zijn Vrijdagavond kleedingstukken,
ter waarde van 20, gestolen uit de woning van
een hoofdagent van politie.
Voor de betrekking van weesvader en wees-
moeder in het weeshuis van de Ned. Herv. gem.
te Scbeveuingen bobben zich 105 sollicitanten aan
gemeld.
In do omstreken van Bicsbosch worden reeds
talrijke troepen wilde ganzen waargenomen. Het
verschijnen in zoo talrijke vluchten van die dioreu
is om dezen tijd van het jaar eene zeldzaamheid.
%icril4KCC. 10 Oct. De Aomftojfc-collectc,
gisteren alhier gehouden, heeft opgebracht 351,60.
Benoemd tot rijks-klerk, met ingang van
1 October j.l., ten kantore der dir. bel. en ace. te
Zwijndrecht, do heer 8. de Waal, geagreöerde aan
dat kantoor, geboortig van Bruinisse.
In bet laatst verschenen politieblad komt
onder de gesignaleerde personen voor mr. G. W.
Wijckerheld Bisdom, 49 jaar, laatst advocaat en
procureur te Groningen, die wegens afdreiging is
veroordeeld tot 2 jaar gevangenisstraf.
Mevr. C. Beernians, de bekende tooneel-
speelster, werd Zondagavond in het laatste bedrijf
van «Madame Sans-Göne", door eene beroerte ge
troffen en zakte op het tooneol ineen. Haar rol
werd door Mevr. Vink, met het boekje in de hand,
ten einde gebracht. Na den aanval was bare spraak
belemmerd en scheen zij aan ééne zijde verlamd.
De werkstaking onder de letterzetters neemt
steeds grootere uitbreiding aan. Ook te Groningen
werd booger loon geëischt. De meeste patroons
hebben echter besloten dien eisch niet in te willigen.
Mocht bet tot een staking komen, dan zullen de
patroons elkafir onderling helpen; sommigen hebben
reeds maatregelen genomeu. Van de zijde der zetters
is besloten, dezelfde eiscben te stellen als do vak-
genooten te Amsterdam.
LomDob.
Omtrent het verraad op de omen, den 24 en 25 Aug.
gepleegd, meldt eeu briefschrijver in het Bal. N.blad het
volgende:
Den 25cn Augustus ontving onze staf in den vóóravond
bericht, dat de Baliers ons zouden overvallen; er was ver
raad in het spell
De staf verliet onmiddellijk zijn kwartier en begaf zich
naar het bivak van het 6e bataljon. Daar lagen 2 compagnieën
infanterie, gecommandeerd door de kapiteins Kamerman en
Fuhrhop, terwyl de artillerie-kapitein Manders het geheel
commandeerde.
Een compagnie van het 7e begaf zich van Mataram naar
Tjakra Negara met 2 veldstukken, alles gecommandeerd door
kapitein Mattbea. Het geheel open en niet versterkt bivak
werd te ongeveer halftwaalf plotseling hevig beschoten door
repeteervuur. In de Poeri van den vorst en in alle muren,
die men zooals ik vroeger mededeelde langs de wegen
vindt, waren honderden gevveerschietgaten gemaakt, van
waaniit de Baliërs goed gedekt hun vuur afgaven. Een
hagelbui van kogels kwaui van alle zijden ais een verpletterende
loodregen op onze ongedekte soldaten neer. Het vuur werd
door onze artillerie en infanterie krachtig beantwoord, en
onze troepen hielden zich kranig, maar wat vermochten zy
tegen de achter hun muurwerk verscholen verraders?
Bij tientallen vielen onze soldaten en officieren dood of
gewond ter aarde. Generaal Van Ham kreeg een schot in
den buik, kapitein Manders deelde hetzelfde lot, kapitein
Fuhrhop werd een duim afgeschoten, terwyl de kogel mede
zijn andere hand doorboorde; luitenant Janssens kreeg zware
beenwonden, luitenant Hardie een schot door den arm,
kapitein Kamerman een schampschot langs den rug, luitenant-
adjudant Kotting een doodelyk schot door het hoofd, in
één woord: het was een ware slachting!
Den volgenden ochtend besloot de commandant der troepen
te Mataram, die het ontzettend vuur gedurende den geheelen
nacht had gehoord, zonder evenwel zelf vuur te ontvangen,
om een compagnie naar Tjakra Negara te zenden, ten einde
daar hulp te bieden. Nauwelijks was de compagnie Jonker
op den grooten weg geretoucheerd, of ook zij ontving plotseling
een moorddadig geweervuur, toodat van oprukken naar Tjakra
Negara geen sprake kon zijn. Tegelijkertijd werd het geheel
open bivak te Mataram, dat aan twee zijden ingesloten ligt
door de muren en het geboomte van Mataram en Tjakra
Negara, van alle kanten beschoten, zoodat ook hier een
vreeselijke slachting onder de onzen werd aangericht.
Zoo aan het vijandelijk vuur overgeleverd, mocht ook hier
het eigen vuur weinig baten, zoodat al spoedig door de ge
zamenlijke officieren besloten werd om het bivak en alle
goederen, waaronder pl.m. 250 duizend gulden oorlogsschatting,
prijs te geven. Aldus door den vijand uit het bivak geslagen,
begaf alles zich zoo snel mogelyk naar een '200 M, zuidwaarts
gelegen dewa, een met steenen muren omgeven ruimte,
waarin dekking werd gevonden tegen het ontzettend vuur.
Van medevoeren van gewonden kon slechts gedeeltelijk
sprake zijn!
Inmiddels besloot men te Tjakra Negara, dat de beide
generaals met het geheel naar Mataram zouden terugtrekken.
De veldartillerie ging voorop, maar door het geweldig vuur
sloeg zij op hol, de paarden en bedieningsmanschappen werden
getroffen en de geheele sectie viel in handen van den vijand.
De ambulance ouder dokter Janzen werd ontzettend beschoten
en keerde slechts gedeeltelijk terug.
Twee compagnieën infanterie bereikten, na ontzettende
verliezen aan dooden en gewonden, Mataram en sloten zich
by het 7e aandat de stervende generaal Van Ham niet in
handen viel van de verraders, maar nog te Mataram aan
kwam, waar hem nog geestelijke hulp geboden werd, was
alleen te danken aan het moedig gedrag van den JuitonaDt-
kwarlicrineester Pourchez, die, geholpen door een paar
fuseliers, den generaal redde. De compagnie Kamerman keerde
in het bivak te Tjakra Negara terug, waar de eveneens
teruggekomen dokter Janzen zich by haar aansloot
Wat was er intusscben van de co jonnes Bijlerelt en Van
Lawick van Pabst geworden 7 Beide, sterk '2 compagnieën
infanterie, 1 sectie berg&rtilierie en 1 sectie genietroepen,
bevonden zich op 5 a G uren van Tjakra Negara, alwaar ty
van den generaal last ontvingen om naar hun bivaks terug
te keeren en met veiligheidsmaatregelen te marchceren. De
generaal verzond dit bericht, toen er nog niets gebeurd was,
en later door hem verzonden berichten bereikten de colonnes
niet, zoodat zij geen denkbeeld hadden van den toestand,
dien zy zouden aanschouwen. De colonne Bylevel li oereikte
den Söen in den namiddag een missigit, waaruit tij plotseling
beschoten werd en overste Bijlerelt terstond een schot in
den arm kreeg. Toen nam kapitein Creuti LecJileitner bet
commando oi» zich, die den miseigit door een peloton infanterie
onder den 1< u luitenant Van Kappen liet aanvallen; de vyand
liet 3 of 4 dooden in onze handen achter, maar onzerzijds
sneuvelde do&rby de 2<j luitenant Musqueticr. Daar onze
troepen nu ook van andere zijden beschoten werden, ant
woordden onze artillerie en infanterie daarop, waarna de
colonne den rivierovergang by den Barat forceerde en tegen
Tjakra Negara oprukte, waar zij onze troepen meende te
zullen vinden.
In dete verwachting werd zy echter bedrogen. Plotseling
ontving ry geweervuur uit schietgaten, die de verraders
hadden aangebracht in de muren aati weerskanten Tan den
weg. Daardoor geraakte de colonne in een hachelijken toe
stand, maar onze soldaten weken geen voet terug.
Niettegenstaande rechts cn links dooden en gewonden
vielen, ging alles, steeds vurende, kalm voorwaarts, en
bereikte zij, na een gevecht van twee uren, steeds van alle
zijden beschoten en in de duisternis, om negen uur ons
bivak te Mataram. Het aantal dooden en gewonden (onder
de laatstcn ook de kapitein 's Rraeuwen, die de voorhoede
aanvoerde) was zoo groot geworden, dat men alle goederen,
die door koelies werden vervoerd, op den weg moest neer
zetten, om de gewonden te kunnen medenemen. De artillerie
moet zich bij die gelegenheid kranig hebben gehouden, cn
luitenant Bekking bracht zijn geschut behsuden te Mataram.
Ook wordt het moedig gedrag van den In luitenant Ter
Bruggen Hugenholtz geprezen, die een dankbetuiging van
zijn commandant ontving, in tegenwoordigheid van den
opperbevelhebber.
Gedurende den nacht lag alles in het bivak te Mataram
dooreen: levenden, gewonden, dooden, en werden eenige
lijken begraven. De vyand schoot nu en dan een weinig,
maar waagde geen aanval. Den volgenden ochtend rukte
het geheel naar Ampenan op, onder bevel van den majoor
der artillerie Rost van Tonningen. Voorop het 7e bataljon
met de gewonden en de bergartillerie, achterhoede het 6e
bataljon.
Nauwelyks stak men den neus buiten den muur, of de
vyand te Mataram begon te schieten. De luitenant Bekking
bracht zijn beide stukken dadelijk in batterij en gaf den
verraders eenige granaatkartetsen te slikken, hetgeen hun
alles behalve goed bekwam, daar zy al spoedig het vuur
staakten. Al vechtende rukte de geheele macht in de grootste
orde naar Ampenan op, waarbij zy om de Zuidzijde van
Mataram heen trok. Waar onze troepen avanceerden, week
de vijand onmiddellijk terug, ons steeds op grooten afstand
beschietende. De kapitein Jonker deed nog een stormaanval,
maar kreeg last om dien te staken. De achterhoede gal
telkens een regelmatig salvovuur te slikken, en leed weinig
verliezen, doch trof het ongeluk, dat de hierbovenbedoelde
luitenant Hugenholtz in de knie gewond raakte.
Te 4 uur 's middags zaten we hoog en droog te Ampenan,
waar we, na zware vermoeienis, slapelooze nachten en gebrek
aan eten en drinken, eindelijk wat rust en wat voedsel
vonden.
Uit de Locomotief:
's Avonds tegen middernacht lag het geheele bivak in rust,
met het hoofdkwartier dus nu in tenten op het verhoogde
bivak (benting), toen op eens in de aangrenzende poeri een
rumoer uitbrak, alsof de hel was losgebroken. Terwyl duivelsch
geschreeuw en gekrijsch en heftig slaan op de tontong de
daar blijkbaar verzamelde menigte nanvuurde tot razernij,
barstte tegelijkertijd een oorverdoovend vuur I09 bovenop
en door schietgaten in de muren. Een kogelregen viel neer
op het lage bivak en maakte terstond vele dooden en ge
kwetsten. Tegelijkertijd werden alle paarden, die gemakkelijk
waren te treffen, doodgeschoten. Dit alles, onverwacht, in
het nachtelijk duister zonder dat eenige tegenval tegen de
vernietiging van achter hooge muren mogelijk was, zou den
Stoutmoedigste hebben doen sidderen. Niettemin gedroeg
het mag te midden onzer smart met trots worden
gezegd de geheele troep zich met mannenmoed. Onder
de orders van de uit de benting snel toegeschoten officieren
werd zooveel mogelijk het vuur naar boven de muren terug
gegeven, de gekwetsten werden achteruitgebracht en ver
zorgd, kortom in de steeds voortgaande vernieling toonde
men zich als mannen, het dapperste leger ter wereld waardig.
Niettemin werd de toestand, vooral in het lage bivak,
onhoudbaar. Steeds vielen meer dooden en gekwetsten; de
ammunitie begon te ontbreken; eten en drinken was er in
het geheel niet meer. Te vier uur 's nachts werd daarom
besloten, alle dooden en gekwetsten over te brengen naar
het verhoogde bivak en zich daarin samen te trekken. Daar
was men tijdelyk wat veiliger. In de poeri hoorde men nu
grootere gaten in de muren hakken, om het bivak, dat
slechts was omgeven door een muur, ongeveer ter hoogte
van een mansborst, des te heftiger te kunnen beschieten.
In den vroegen morgen bleek de toestand ook hier onhoud
baar. Te 6 uur waren er 16 dooden en 87 gekwetsten, op
ongeveer 250 man. Na raadpleging met zyn 2den bevel
hebber besloot generaal Vetter, dat men moest tien weg te
komen naar Mataram, van waar eveneens een hevig vuur
werd gehoord.
Aan een particulier schrijven uit Soerabaija ontleent
bet Ildbl. 0. a. nog het volgende, betreffende de verregaande
achteloosheid, die bij de hoofden der expeditie heeft geheersebt.
's Middags vóór den verraderlijken overval kwam een
sergeant aan generaal Vetter melden, dat de Baliërs zich in
de huizen verzamelden en men hen met geweren had gezien,
waarop geantwoord werd«kom mij nu niet meer met dien
nonsens aan", 'e Avonds kwamen twee Sassaksche mannen
en vrouwen hem waarschuwen, dat er onraad broeide, maar
ook hier werd geen acht op geslagen, niettegenstaande er
otn 7 uur een paar schoten gevallen waren. Niet eens verliet
liij Mataram oin in het open veld zijn bivak op te slaan,
maar bleef in de stad, die een waar doolhof is van smalle
straten tusschen hooge muren, waarin de Baliërs gaten
gemaakt hadden en daardoor schoten, doch zelf onbeschietbaar
bleven.
Verder wordt medegedeeld, dat de Baliërs alle gewonden,
die zij konden krijgen, licht en zwaar, handen en voeten
afhakien en ze daarna lieten liggen.
Woensdagmiddag na den Zondag kwam de «Maetsuyker"
j te Soerabaija aan met 300 gewonden en begou men dadelijk
te ontschepen. De ellende, die men toen aanschouwde, laat
zich beter voorstellen dan beschrijven en riep bij menigeen
een maehtelooze woede te voorschijn tegen hen, die door
zorgeloosheid daar de oorzaak ran waren.
Zooals te begrijpen valt, was er veel te weinig hospitaal-
personeel en werd dan ook door iedereen, rijk en arm, jong
en oud, geholpen om de gewonden in den gereedstaanden
trein te brengen van uit de prauwen. Luitenant Dooremans,
die verscheidene kogels in borst en buik had, stierf ge
durende dit transport. Een soldaat, die een kogel door den
pols had gehad en door bloedverlies zeer verzwakt was, gaf
op de vraag hoe het ging, ten antwoord: udie pols, dat is
niks, maar hier (op zijn helm wijzende) heb ik er een gehad
was die iets lager geweest, dan was ik er geweest, maar
die pols is niks, als die weer beter is, zal ik weer vragen
om terug te mogen komen".
Nog meldt men:
Generaal Vetter deed alle moeite om den dood door een
der vijandelijke kogels te vinden, doch geen dezer kogels
was voor hem bestemd. Zijn troepen hebben hem eenige
dagen ter nauwernood gehoorzaamd. Sommige soldaten
mompelden luide tegen hem dat hij maar naar zijn vriend
Djilantjik moest gaan. De kapitein Christan, die met beleid
de troepen door het vuur had geleid, had bij zijn komst te
Ampenan op de vraag van den generaal: «Zoo ben je daar?
gezegd: «Ja ik ben er; maar het is uwe schuld dat ik
100 weinig van myn mannen heb kunnen terugbrengen".
Of men onraad gemerkt heeft?
Vrydag 24 Augustus schuurde een dwangarbeider den
weg voor het bivak. Een Baliër kwam aan, wilde niet op
zij gaan en kreeg eenige druppels water tegen zijn lijf.
Dadelijk trok hij zyn klewang en wilde den man te lyf en
duizend Baliërs kwamen schreeuwend toegeschoten om hem
te helpen. Onmiddellijk van onze zijfle geblazen alarm deed
toen nog de aanvallers afdeinzen.
Nog een staaltje.
Kapitein Manders zat voor de poeri binnen den ringmuur
de oorlogschatting te tellen. Hem werd toen uit de poeri
zelve eene ledige jeneverflesch naar het hoofd geworpen.
Toen de aanval plaats had, toen onte troepen reeds weer
loos werden afgemaakt, vroeg luitenant Boerraa den ingang
der poeri, waaruit het moordend vuur kwam, stuk te
schieten. De Amboneezen compagnieën brulden haar ver
langen om de poeri binnen te dringen uit. «Als gij niet
durft, dan zullen wy Amboneezen wel alleen den vijand nil
de poeri jagen". Maar dat moordhol scheen in de oogen
van onze bevelhebbers heilig te zijn.
Een oogenblik, enkele uren slechts voor den overval
schynt het, is er geweest, waarin de generaal dan toch
werkelijk begon te wankelen iu zijn onverstoorbaar ver
trouwen op zijn vriend. Toen is er alarm geblazen en
werden de troepen in gevechtstelling opgesteld. Maar de
«vriend" der Hollanders Djilantjik spoedde zich tot de
generaals om hun zijne verwondering te kennen te geven
over dat zoo geheel ongegronde wantrouwen.
En zie, nog wist de sluwe Baliër hem in te pakken, en
men liet hem gaan in plaats van hem te houden en te
doen bewaken by wyze van voorzorgsmaatregel.
Bij do commissie te Amsterdam zijn gedurende
de enkele dagen, gedurende welke lijsten van
bijdragen voor het Nationaal fonds voor betrek
kingen van gevallen Indische militairen ter intee-
kening zijn aangeboden reeds ingekomen drie
giften ad 5000, I ad 4000, 8 ad 1000, 1 ad
500, I ad f 300, 1 ad 250, 5 ad 200
en 13 ad f 100, alsmede oen groot aantal giften
1 f 100.
AanbestedingenVerkoopingenenz.
Stavcnissc, 10 Oct. Het vernieuwen der
woning van den gemeente-geneesheer alhier is
aangenomen door L. E. Roozomond voor 1554.
In het café «Bellevuo" te Goes werd aan
besteed het verbouwen van een woon- en winkelbuis,
staande op den hoek der Lange- en Kortevorststraten.
Besteder de heer H. J. M. Bitter. Inschrijvers J. A. v. d.
Marok 2645, J. A. Legerstee ƒ2625, J. J. Kuijpers
2579 en W. F. van Riet 2475.
De toewijzing is aangehouden.
Zierikzee. Ten overstaan van den. notaris
Mr. J. C. van der Lek de Clercq, d.d. 10 October
1894, is verkocht.' Een woon- on winkelhuis en
erve, staande aan het Havenplein alhier, voor f 2850.
Aankomende mej. A. C. Houbaer.
ReilCSSe, 9 Oct. Ten overstaan van notaris Mr.
J. A. Bolle werd ten verzoeke van de erfgenamen
van wijlen C. Dalebout en P.* van Langeraad in
de herberg van P. van Langeraad te EUemeet
verkocht
Eene hofstede met erf, tuin-, bouw- en weiland,
alles staande en gelegen onder de gemeente EUemeet,
ter grootte van 20 H.A. 45 A. 08 c.A., voor ƒ461,30
per 41 A. 68 c.A. en 8 °/o onkosten.
Toebeding 104.
Ten overstaan van notaris Mr. J. A. Bolle
werd, ten verzoeke van de beneficiaire erfgename
van den heer J. van den Bout Fz., verkocht:
Het recht van opstal van een huis te Scharendgke
voor afbraak, voor f 50; twee aandeelen in de
Fairbank te Duivendijke bij Scharondijke, ad 7
per aandeel en één aandeel, groot nominaal 65,
in den hengst «Merlatti", voor 25.
Onkosten 10
LANDBOUW.
Eenvoudig middel om in deu winter het schieten
van aardappelen in deu kelder to voorkomen. Men
logt de aardappelen op planken en strooit tusschen
de aardappelen fijn gehakt stroo.
Naar men verneemt hebben zich vier leerlingen
aangegeven voor deu nieuwen cursus op de winter-
landbouwschool te Goes. Dit jaar zal dus voor het
eerst de tweejarige cursus iu vollen gang zijn. Het
is jammer dat niet meerdere landbouwers uit deze
provincie besluiten kunnen voor hunne zonen van
aeze uitstekende inrichting te profiteeren.
It E CUT S 1 K E IV
Het Gerechtshof te Amsterdam heeft bevestigd
het vonnis der Rechtbank, waarbij de jeugdige