op den Middelbnrgsch-Vlissingschen straatweg voor
drie jaren. Voorts is besloten, in te trekken het raads
besluit van 21 April 1893, tot het sluiten eener
geldleening van 6000 en eene tjjdeljjke geldleening
aan te gaan van ƒ9000 tegen eene rente van 4 pCt.
Deze geldleening at te lossen binnen twee jaren.
Goes, 10 Aug. Het totaal der kosten aan bet
Sas is ƒ197238,69. Daarvoor heeft de provincie ver
leend een renteloos voorschot van 120,000, torwjjl
het rjjk eene subsidie heeft geschonken van 58533,33.
Eene leening van ƒ11000 zal moeten gesloten worden
om de meerdere kosten te dokken.
In 1892 is voor het L. O. uitgegeven ƒ25118, voor
de bewaarschool ƒ1668, H. B. S. 18733.
De Hoofdelijke Omslag heeft opgebracht 24550,
het schoolgeld ƒ3900, vergunning 1490, sas- en
havengeld ƒ3520.
In 1892 is ƒ11048 schuld afgelost en 4186 rente
betaald. De onkosten der politie waren ƒ6158, der
schutterjj 512, brandweer 760, straatverlichting
4030.
Zierikzee, 11 Aug. By het te 's Hage op 3
dezer gehouden examen voor hoofdacte, is o. a. geslaagd
de heer G. F. Guinée te Rotterdam, geboren alhier.
Maandag was te Souburg het zeB-jarig zoontje
van den arbeider Visser, werkzaam by de staatsspoor
wegen te Vli88iugen, maar wonende te Souburg, een
eindje sigaar machtig geworden, dat hjj aangestoken had.
Na een tjjd gerookt te hebben doofde hjj de sigaar
uit en stopte ze in zjjn vestjeszak. Het vuur schijnt
echter niet goed uitgedoofd te zjjn, ten minste het
duurde niet lang of de kleeren van het kind geraakten
in brand.
Een voorbijganger zag het, rukte hem het rokje
van 't lyf, doch niet het vest, waarop de kleine hard
naar huis liep. Onder het loopen brandden zjjne onder-
kleeren voort, zoodat ten slotte het kind, met brand
wonden overdekt, in elkaar zakte.
Spoedig werd geneeskundige hulp gehaald, en het
ventje zoo gauw mogeljjk geholpen.
Van den toestand der kleine, die vreeselyke pijnen
lydt, kan nog niet veel gezegd worden. Rug en borst
zjjn aan de rechterzijde, waar de sigaar in het vestjes
zak was verborgen, verkoold.
Mocht de knaap herstellen, dan zal aan die zjjde
zjjn lichaam zeker altjjd de sporen blijven vertoonen
van dit ongeval.
Zieirlkzee, 11 Aug. In de op heden gehouden
civiele terechtzitting der arrondissements-reohtbank
alhier, heeft de heer H. J. van Nouhuys, benoemd als
notaris te Brouwershaven, afgelegd den eed, voor
geschreven by de wet op het notariB-ambt.
In dezelfde zitting werd de heer Jhr. Mr. W. H.
Uoeufft beè'edigd als griffier by het kantongerecht
alhier.
By het te Breda op 10 dezer gehouden examen
voor de hoofdacte, is o. a. geslaagd de heer C. L.
Oostdam van Oostburg.
Als een cariositeit kunnen we mededeelen dat
van een boom in den boomgaard van den heer P. J.
de Jong de Leeuw te Dubbeldam (onder Wieldrecbt)
li1/, mul appelen werden geplakt.
In Juli werden 153 manschappen bjj het Koloniaal
Werfdei-öb aangenomen, waaronder 113 Nederlanders.
Aan handgelden werd uitbetaald 49.330.
Voor het eerst uit!
Da mai ffiaussée Dekker, die Maandagnacht te V acht
zoo doerlyk word toegetakeld, was daarbjj voor het
eerst in dienst. Volgens getuigenis van omstanders
moet hjj zich echter oordaat hebben gedragen en met
wonden aan het hoofd overdekt geen oogenblik hebben
geaarzeld om den brigadier Van Heek, die hem ver
gezelde en door een groot aantal woestelingen omringd
was, te hulp te snellen en te ontzetten. Gezamenlijk
mocht men er toen in slagen de rust te herstellen,
doch Dekker was ondertusschen door het bloeden on
kenbaar geworden en moest in het hospitaal worden
opgenomen.
Vjjftig tegen één. Toen Zondagavond de beer
C. De K., van Kralingen, van zyn tocht per vélocipède
huiswaarts keerde, werd hjj aan den Boschweg door
een vyftigtal belhamels, met stokken gewapend, aan
gevallen. Geen uitweg wetende, ging hjj een vjjftig
passen achteruit en reed met volle vaart door den
troep waarop zy hem op stokslagen onthaalden, en by
integendeel ééo der belhamels omver reed, en in vlie
gende vaart de vlucht nam.
Laffe kerels die met hun allen één persoon te
lyf gaan.
De Koningin-Regentes heeft aan den jeugdigen
J. Slnis, te Barsingerhorn, een jaarljjksche toelage van
ƒ200 geschonken voor zyn opleiding als violist te
Amsterdam.
De heer A. D. Loman Jr. deelt als reden van zyn
terugtrekken uit de directie der «Nederlandsche
TooneelvereenigiDg" mede, dat de heer Chrispjjn bjj
het aangaan der vennootschap schriftelijk was overeen
gekomen dat by zou inbrengen een coBtuum-magazjjn,
te leveren door een firma te Gent; dat deze overeen
komst niet werd nagekomen en dat de beer Chrispyn
trachtte het te doen voorkomen alsof hy er zich wel
aangehouden had. Da heer Chrispyn zal den heer
Loman gerechtelijk vervolgen. De heer M. Ternooy
Apdl, lid van 't gezelsohap, schrjjft, dat de motie van
vertrouwen in den heer Chrispyn na Btreng onderzoek
was ingediend.
Naar men verneemt, zullen één of meer politie
beambten te Haarlem eerstdaags van een rjj wiel worden
voorzien.
Den 20en dezer zal in het bekende Oranjewoud",
nabjj Heerenveen, een >nationale meeting ten gunste
van de opheffing van het privaat bezit" gehouden
worden. Alleen uit Amsterdam verwacht het comité
2000 socialisten. Alle uitgenoodigde sprekers, de voor
naamste woordvoerders der socialistische party, hebben
de uitnoodiging aangenomen.
De directeur generaal der posteryen en telegrafie
heeft in verband met het veelvuldig voorkomen van
beschadiging van postpakketten, door onvoldoende
verpakking, den ambtenaren een byzonder toezicht op
de verpakking gelast, in het byzonder bjj postpakketten
die glas- of vaatwerk met vloeistof bevatten en in
voorkomende gevallen de afzenders uit te noodigon
om, in hua eigen belang, voor steviger verpakking
te zorgen.
Woensdagochtend waren een paar dames te
Zand voort aan het baden, toen de vloed op kwam
zetten en de stroom de dames onweerstaanbaar noord
waarts medesleepte. Weldra verkeerden zjj in levens
gevaar, zy riepen om hnlp en een bediende van
Driehuizen, Willem geheeten, ijlde haar te hulp. Hjj
slaagde er in de dames te bereiken en haar boveu
water te houden, totdat eene reddingsboot, die in-
tusschen in zee was gestoken, hen opnam. Ware deze
niet spoedig komen opdagen, Willem zou met de
heide dames den dood in zee gevonden hebben, daar
ook hem ree ls de krachten begonnen te begeven.
Aan het strand werd door eenige dames eene in
zameling geheuden om den fiinken kerel eene belooning
ter hand te stellen.
De gopens. boschwachter Ph. M. te 's Gravenhage,
zette Woensdag in zjjn woning een fiosch aan den
mond, denkende bier te drinken. Zy bleek echter
carbol te bevatten, zoodat hjj een flinke teug van dat
vocht naar binnen kreeg.
In den angst, dien de inwendige pyn hem veroorzaakte,
wierp hjj de flesch weg, waardoor ook eenige droppels
van de bytende vloeistof in het oog van zyn vrouw
terecht kwamen.
Hjj werd naar het ziekenhuis overgebracht, alwaar
de ongelukkige kort na zyn opneming stierf.
Door Jhr. Yan Swinderen en baron v. d. Feltz
snllea circ* 18 H.A, van bet meer »De Morra" (Fr.)
drooggelegd worden. Yele arbeiders zullen daardoor
werk krjjgen.
Door dr. Bulowsky is in het hygiënisch instituut
te Moskou een onderzoek ingesteld betreffende ver
giftige eigenschappen van 36 gutta-percha voorwerpen,
zuigdoppen, ringen en speelgoed. De meeste monsters
waren afkomstig uit Rusland, doch er waren er ook
bjj van Duitsche en Franscbe fabrieken.
Dr. Balowsky's arbeid werd door de medische faculteit
te Moskou bearoond, en het Maandbl. tegen de ver-
valscJiingen acht het belangijjk, de resultaten zjjnor
ouderzoekiogen te vermelden:
1. Onschadelijk zjjn zwarte gutta-percha voorwerpen,
wanneer zy op water drjjven, eveneens roode on rood
bruine gutta-percha artikelen.
2. Alle gryskleurige gutta-percha voorwerpen kunnen
schadelijk worden, vooral wanneer zjj, zooals zuigdoppen,
langen tjjd in aanraking komen met melk en speeksel;
zy zyn min of meer zinkhoudend.
3. Zeer gevaarljjk zyn zwarte gutta-percha artikelen,
die in water zinkendeze bevatten lood zooals men
weet een hoogst gevaarlijk vergift.
4. Dikwijls bevatten de verven, waarmede gutta-
percha voorwerpen bedekt zyu, vergiftige bestanddeelen.
Naar aanleiding hiervan valt het volgende van
praotische waarde op te merkenMen geve naD
kinderen slechts niet geverfde gutta pereba artikelen
in de hand of in den moud; die voorwerpen moeten
vervaardigd zjjn van licht roode, rood-bruine gutta
percha, of wel van zwarte, die op water drjjlt. Grjjze
zinkhoudende gutta-percha mag niet in handen komen
van kinderen. In het algemeen is het raadzaam, dat
zwarte gutta-percha, die in water zinkt, niet in huis
houdingen aanwezig is, waar kleine kinderen zyn.
Ziei-ilxzee, 11 Aug. Heden middag werd in de
Nieuwe Kerk alhier, weer eens na langen tjjd, een
orgel-coooert gegeven door den organist den beer
D, H. Ezerman en zjjo zoon W. Ezerman, welke laatste,
leerling van de Haagsche muziekschool, die school en
het geslacht der Ezermans, alle eer aandoet. Deze veelbe
lovende jongeling toont reeds nu een bekwaam organist
te zjjn, hetgeen hy niet alleen in onderscheidene gods
dienstoefeningen, maar vooral heden middag bewezen
heeft. Zjjn vlugheid, o. a. in het bespelen van het
pedaal, in bewonderenswaardig.
De ryke begaafdheden van den heer D. H. Ezerman
zyn te algemeen bekend, zoodat een woord van lof
voor hem eigenljjk overbodig is. Hebben vader en zoon
door hun spel een waar genot verschaft, de keus der
stukken deed het orgel in zjjn diepte, kracht en
liefelijke geluiden op het schoonst uitkomen.
Voor eene aangename afwisseling hadden de concert-
gevors gezorgd door de welwillende medewerking van
Mevr. S. B., die een 4tal nummers voor Alt, met
begeleiding vau het orgel, op uitstekende wjjze ten
gehoore bracht.; in het byzonder moet melding gemaakt
worden van No. 3 van het programma: Ave Maria van
Rheinberger, welk lied zoo geheel voor orgelbegeleiding
geschreven isde overige liederen dragen meer het
kenmerk van piano begeleiding. Niettemin werden alle
met veel zuiverheid en gevoel voorgedragen, ofschoon
van de woorden in het groote gebouw natnurlyk veel
verloren ging.
De toehoorders, welker aantal men op een 150 kan
schatten, zyn zeker hoogst tevreden heengegaan en
bracht het gebruik mede, dat men in eene kerk ook
applaudisseerde, het had zeker aan toejuichingen niet
ontbroken.
Aanbestedingen, Verkoopingen, enz.
GoeH, 10 Aug. Heden werden in do Prins van
Oranje" ten overstaan van den notaris J. E. Malock
Houwer verpacht: 29 porceelen bouw- en weiland ter
gezamelyken grootte van 35,00,08 H.A., bohoorende aan
het gasthuis. De opbrengst was 2143,53 of G0,30
meer dan bjj vorige verpachting.
L A N D B O U W.
Door de »VoreenigiDg van landbouwers die suiker
bieten verbouwen" voorzitter de beer S. Lako en
loco-secretaris de heer C. J. Hocke Hoogcnboom is,
zooals wjj in 't kort meldden, besloten inzake het
nieuwe ontwerp van wet, houdende nadere bepalingen
omtrent den accijns op de suiker, een adreB te richten
tot de Tweede Kamer.
Dit adres luidt in zjjn geheel als volgt:
Geeft met verschuldigden eerbied te kennen, de
>Vereeniging van Landbouwers die Suikerbieten ver
bouwen", erkend bij Kon. besluit van 12 Juni 1890,
No. 31.
Dat in hare algemeene vergadering van 4 Augustus
jl. met de meeBte belangstelling behandeld is het
nieuwe ontwerp van wet houdende nadere bepalingen
omtrent den accjjns op de suiker.
Do vergadering was van oordeel, dat het ontwerp
zeer vele bezwaren weg neemt, die de landbouwers
hebben tegen de thans bestaande wet, die den land
bouwer genoodzaakt heeft, de teelt aanzienlyk in te
krimpen en het mogeljjk maakte, dat de nadeelen
geheel en al op zjjne schouders geladen werden.
Algemeen was men van meening, dat bepalingen,
die de teelt beperken, de landbouw zeer benadeolen
en des te meer, naarmate de beperking grooter is.
Niettegenstaande in het nieuwe wetsontwerp weder
een maximum is vastgesteld, waarboven eene verhoogde
belasting verschnldigd is, zou de vereeniging wegens
den korten duur der wet dit bezwaar niet overwegend
achten, vooral indien het mogeljjk ware, dit maximum
nog iets te verhoogen. Dan toch zou de productie na
genoeg geljjk kannen worden aan die, welke vóór de
aanneming der tegenwoordige wet bestond en het
nadeel alleen bestaan in de verhoogde belasting en de
onmogelijkheid, om dien tjjd de teelt uit te breiden.
Zy meent er uwe vergadering op te mogen wyzen,
dat beperking der teelt niet alleen nadeelig is voor
den landbouwer, doch evenzeer voor den arbeider, die
door dit gewas nog volop werk vindt in tjjden dat de
werkzaamheden voor andere gewassen reeds geëindigd
zyn.
Redenen waarom adressante uwe vergadering eer
biedig verzoekt, het wetsontwerp te willen aannemen,
zoo mogeljjk met eenige verhooging van het maximum.
»De Groen voeder-kwestie". Naar men uit Barne-
veld meldt, heeft de heer Bertels, van »de Biezen",
aldaar op grond van de naar hjj neemt, onware
houding die het Landbouw-comité te 's Gravenhage
tegenover hem heett aangenomen zonder eerst een
grondig onderzoek door practische mannen te doen
instellen, besloten niemand meer toe te laten om zich
te overtuigen hoe nog gemakkeljjk in den voedernood
voor 1893—1894 is te voorzien, en om zich in >Grond-
beworking, Groenvoederbouw en Conserveering" daarvan
te bekwamen.
Mon make dus geen vergeefscho reis! Binnenkort
zal de heer Bertels dit college in een open brief
beantwoorden.
KERKNIEUWS.
Toezegging van beroep naar de Herv. gem. te
Stellendam is gedaan aan ds. J. Boss te Maria
Hoornbeke (België), vroeger pred. bjj de Chr. Geref.
gem. te Stellendam.
Bedankt voor het beroep bjj de Herv. gem. te
Tholen, door ds. J. v. d. Bergen te Varsseveld.
Beroepen te Lobit, ds. A. Wonder te Noordgouwe.
Te Hoedekenskerke, overleed Woensdag on
verwacht ds. W. te Gempt. De overledene was een
alzydig ontwikkeld man; tal van uitvindingen op
technisch gebied bewyzen zyn practiecben blik. Als
predikant was hy de moderne richting toegedaan. De
gemeente verliest in hem een onschatbaar vriend, en
zyn verscheiden doet eene leegte ontstaan, die niet
gemakkelyk zal zyn aan te vullen.
Mgr. Bottemanne, bisschop van Haarlem, heeft
in de kapel van het Groote Semenarie te Warmond,
de censuur enz. toegediend o. a. aan den heer J. Mob
te Middelburg.
INGEZONDEN STUKKEN.
Iets over Amerika.
Dat de zucht tot reizen en trekken naar andere wereld-
deelen, zich steeds meer openbaart, zal mijns inziens wel
een gevolg zijn van den minder gunstigen toestand, dien velen
in Europa te wachten staat. Niemand toch zal willen
tegenspreken, dat de markt in onze Europeesche Staten
hoe langer hoe meer overvoerd wordt, niet alleen met
handwerkslieden of arbeiders, maar ook met hen, die men
tot de meer ontwikkelde klasse rekent.
Europa in 't algemeen en Holland in 't bijzonder, telt
onder zijn bewoners een massa dergenen, die na eenige
jaren de studie gestaakt hebben, ten gevolge hunner ongun
stige vooruitzichtenzij zijn wat ik noem half-geleerden,
die van alles wat en van weinig genoeg kennis bezitten.
Velen toch, met genoegzame bekwaamheden voor de eene
of andere betrekking, in het bezit van een akte of diploma,
moeten nog zeer lang wachten voor zij het doel, waarvoor
dikwijls jaren gewerkt en geblokt is, bereiken. Wat de
arbeidende klasse aangaat, hun raad ik ten zeerste aan te
emigreeren, doch niet onvoorwaardelijk.
't Is voldoende bekend dat de arbeiderstoestand in deze
streken, en over 't algemeen in geheel Europa, veel te
wenschen overlaat. Wat de oorzaak dezer malaise is, ligt
niet op mijn weg te onderzoeken. Laten wij de toestanden
nemen zooals ze zijn, en een denkbeeld trachten te geven
van de Amerikaansche toestanden.
We nemen de arbeidersklasse.
Zooals ik daar zeide, raad ik hun aan te emigreeren.
Ik bedoel hier uitsluitend die lui, welke de handen uit
de mouw kunnen steken, want de hoogere loonen die er
uitbetaald worden in tegenstelling met hier, moeten (link
verdiend worden. Zij, die zich de Vereenigde Staten reeds
bij hunne aankomst als een «Dorado" voorstellen, zien zich
spoedig in hunne verwachtingen teleurgesteld; werken, zij
het dan ook niet bepaald handenarbeid, staat daar op den
voorgrond. De eerste tijd is hard en moeilijk, hunne onbe
kendheid met het Engelsch is een lastige factor, want
daardoor zijn zij niet in staat zelf werk te zoeken, maar
moeten steids door een ander geholpen wordendaaren
boven neemt de fabrikant of werkgever in Amerika liever
iemand die de taal machtig is, omdat dit natuurlijk voor
hem veel gemakkelijker is.
Het is alzoo niet te verwonderen, dat velen eerst eenige
weken zonder werk zijn, vooral in den slappen tijd, omdat
dan evenals hier, veelal de vraag het aanbod overtreft.
Een en ander is ooi-zaak, dat velen vooreerst een onpret-
tigen indruk van de Nieuwe Wereld verkrijgen.
Brieven die door onze emigranten naar Holland worden
geschreven, eenige weken of maanden na hunne aankomst
in Amerika, luiden meestal niet opgewekt en geven de
Hollanders over 't algemeen den indruk, dat de Vereenigde
Staten toch niet zooveel beter zijn dan the old Country.
Het idéé is verkeerd, want men moet in aanmerking nemen,
dat men in een geheel vreemd land komt, zonder kennis
van de landstaal, onbekend met zeden en gewoonten aldaar,
waarnaar men zich dient te schikken en dat men dus
tevreden mag zijn vooreerst eenig werk, onverschillig wat
soort van werk, te kunnen verkrijgen. De meesten zouden
daar zoo dadelijk een werkje naar den zin willen hebben,
en gemakkelijken en lichten arbeid nemen de Amerikanen
eerst voor zich zelf. Iemand, die een huisgezin heeft, en
iedereen in 't algemeen moet tevreden zijn, indien hij in
het eerste jaar den kost kan verdienen.
Zendt een Europeesehen arbeider naar Amerika en zonder
kennis van de Engelsche taal kan hij zijn brood daar ver
dienen zendt daarentegen een Amerikaanschen arbeider naar
Europa zonder kennis van de landtaal, en hij kan hier niets
doen. Dat is het groote verschil!
Enkele gevallen kunnen hier niet gelden, maar men dient
rekening te houden met de algemeene toestanden.
Zeker zijn er onder onze landbouwers, die het daar vol
strekt niet naar den zin hebben, hoofdzakelijk geldt dit
voor den eersten tijd; sommigen geraken nooit thuis in
Amerika. Doch zulke gevallen mogen niet als maatstaf tot
het beoordeelen van de Vereenigde Staten worden aan
genomen. Men dient in het oog te houden, dat zij door
landverhuizing wel van zeden en gewoonten verwisselen,
maar dat hun karakter en geest hetzelfde blijft, tenminste
voorloopig.
Het leven te Kalamazoo en Grand-Rapids ken ik voldoende,
om er iets van te kunnen vertellen; deze zijn voornamelijk
de plaatsen waar onze Iiollandsche, inzonderheid Zeeuwsche
en Groningsche landverhuizers gevestigd zijn.
Kalamazoo telt tegenwoordig naar ik meen circa 25000
zielen, onder welke ruim een paar duizend Hollanders.
De stad heeft een dertigtal fabrieken of fabriekjes, waar
onder verscheidene rijtuig-, wagen- en arresledenfabrieken,
een paar fabrieken waar uitsluitend doodkisten gefabriceerd
worden en voor de rest fabrieken van deuren, vensters en
zonneblinden, ijzergieterijen, fabrieken voor wagenwielen,
papiermolen en een groote fabriek voor rijtuigveeren. Vele
Hollanders zijn hier in deze inrichtingen werkzaam, doch
meestal de jongere lui; de gehuwden werken hier meer
buiten en vinden hun bestaan in het aanleggen van water
pijpen als rioleering voor de stad, gasbuizen leggen, enz.
Het loon op de fabrieken, voor hen die geen vak verstaan,
varieert van 1 tot l'/j dollar of soms iets meer per dag;
dat voor buitenwerk bedraagt gemiddeld l'/j dollar daags,
anderen weer vinden door het verbouwen en bewerken van
sellerij, hetzij voor eigen rekening of voor een ander, een
middel van bestaan.
Kalamazoo is het centrum voor den sellerijhandel in Zuid-
Michigande gronden rondom de stad gelegen zijn bijzonder
voor het verbouwen van dit produkt geschikt. De sellerij-
teelt in het zuidelijk deel van den staat Michigan vindt
hare afnemers zoowel te New-York als te Chicago, St. Louis
en San Francisco.
Ziellier verschillende takken van industrie, die ook onze
landgenooten in staat stellen in hun onderhoud te voorzien.
Veel meer Zeeuwen, Friezen en Groningers trekken naar
Grand-Rapids, een paar uren sporens noordelijk van Kala
mazoo. Deze stad, voor een dertigtal jaren niet meer dan
vijfduizend inwoners tellende, heeft thans eene bevolking
van ruim negentig duizend zielen en kan dan ook, èn door
haar zielental, èn door hare ligging in het centrum van
Michigan, als de voornaamste stad van dien staat worden
aangemerkt.
Het hoofdbestandeel der bevolking van Grand-Rapids is
vertegenwoordigd door Hollanders; Duitschers zijn hier ook
in grooten getale aanwezig. Alles medegerekend heeft de
stad ongeveer 200 fabrieken, welke aan ruim 25000 man
werk verschaffen. Voornamelijk zijn het hier de meubel
fabrieken, die in de industrie van deze stad de hoofdrol
spelen; voor de rest zijn het meerendeels ijzergieterijen,
fabrieken van deuren en vensters, meelfabrieken enz.; bijna
zou ik nog vergeten melding te maken van de grootste
carpet sweeper factory (een fabriek voor vloerkleedborstels)
ter wereld, eene belangrijke tak van industrie in Amerika.
Ruim 700 werklieden, onder welke verscheidene uit Zeeland,
zijn hier geëmploieerdbovendien heeft men te Grand-
Rapids eenige steenbakkerijen, welks personeel bijna geheel
uit Hollanders bestaat, doch deze steenbakkerijen verschaffen
alleen gedurende 6 of 7 maanden werk, de daaraan ge-
emploieerden zoeken na dien tijd op de een of andere fabriek
werk te verkrijgen, terwijl anderen 's winters leven van
hetgeen ze 's zomers oververdiend kunnen hebben.
In 't algemeen toch trachten de Hollanders in Amerika
zooveel mogelijk buitenwerk te verkrijgendit is natuurlijk
alleen 's zomers, terwijl ze in 't najaar weer werk op de
fabrieken zoeken. Elk voorjaar, zoodra het buitenwerk uit
komt, verlaten velen de fabriek, om tot het najaar buiten
werkzaam te zijn. Grand-Rapids wordt flink uitgebreid en
het aanleggen en verbeteren van tramlijnen en water
werken, het bestraten van nieuw aangelegde gedeelten van
de stad eischen steeds enorme werkkrachten. Doch het
aantal der inwoners neemt vooral tegenwoordig zoo sterk
toe, dat in weerwil van de vele werkkrachten, die er ge
plaatst kunnen worden, zelfs in het drukste gedeelte van
het jaar somtijds velen zonder werk zijn; zij die daar zoo
pas arriveeren, mogen van geluk spreken, wanneer zij dadelijk
werk kunnen vinden; het gemis van de kennis van het
Engelsch, mede een der oorzaken daarvan, doet zich direct
gevoelen. Bijna alle onze emigranten uit deze streken kunnen
juist de plaats hunner bestemming bereiken, hetzij door
anderer hulp of door eigen middelen en by hun arriveeren
is de bas totaal uitgeput.
Dat is het ergste, want zooals ik reeds zeide, kan het
gebeuren en men ziet het ook dikwijls, dat velen eerst
eenige weken zonder werk zijn, men helpt elkaar onderling
en wanneer het hoofd van het huisgezin een flink werkman
is, dan is zijn crediet grooter dan van vele burgerlui hier.
Toch is dien eersten tijd moeilijk, want het gevolg van
die hulp is, dat men maanden kan werken voor schuld en
dan, zooals dit veelal het geval is, wanneer men alleen als
hoofd voor een huisgezin staat, is dit geen kleinigheid.
Doch na een paar jaar, anderen weer voor dien tijd, zijn
ze er bovenop en dan willen ze over 't algemeen niet meer
ruilen met hun vroegere positie in Holland.
Zooals ik reeds boven aanmerkte, zijn er onder onze
landverhuizers, die nooit thuis raken in Amerika, 't ls
meestal een gevolg van hun karakter en geest; zij, die
daarvan moeilijk afstand kunnen doen, blijven steeds met
dit bezwaar kampen en hebben, zooals te begrijpen is, een
onaangenaam leven daarginds. De Hollanders te Grand-
Rapids zijn wel is waar door de geheele stad verspreid,
doch dat gedeelte van Grand-Rapids, waar men de meeste
onzer landgenooten aantreft, vormt als 't ware een geheel
op zichzelf en wordt de «Brickyard" genoemd, omdat op
hetzelfde terrein een drie of viertal steenbakkerijen met de
daaraan behoorende gronden (brickyards) zich bevinden.
Hunne leefwijze is nog zooveel mogelijk Hollandsch en men
kan zich daar onder Zeeuwen en Groningers moeielijk
voorstellen, dat men in Amerika is. Zij hebben daar hun
Hollandsche kerk, winkels, ambachtslieden, kortom, men is
daar in Hollandterecht noemen de Amerikanen dit gedeelte
dan ook «Dutchtown".
Men vindt te Grand-Rapids vele fraaie en reusachtige
gebouwen in het centrum der stad, doch wat wij Hollanders
een mooie stad zouden noemen is het niet.
Grand-Rapids is onregelmatig gebouwd, het is te veel
fabriekstad, een middelpunt van Michigan's handel, om
aanspraak te kunnen maken op den naam van een fraaie
stad. De straten zijn uitmuntend, sommigen van asphalt,
andere van klinkers of houtblokken, welke laatste practisch
aangewend worden en eene flinke bestrating vormen.
De communicatiemiddelen zijn uitstekend ingericht (ik
behoef dat niet te zeggen, want ieder weet, dat Amerika
op dit gebied de premier is); de stad heeft een enorm aantal
tramlijnen, die van uit liet centrum zich in alle richtingen
uitstrekken en den inwoners onzer Hollandsch-Amerikaansche
stad de gelegenheid verschaffen, zich per electrische tram
voor het geringe bedrag van 5 cent naar elk punt van de
stad te begeven. De electriciteit wordt hier algemeen als
gemakkelijke, snelle en goedkoope beweegkracht gebruikt.
Hoewel gas als verlichting nog veel gebruikt wordt, dringt
het electrisch licht toch ook hier meer en meer op den
voorgrond. Grand-Rapids is eene stad, die na een betrekkelijk
kort tijdsbestek hare vele fabrieken en daarmee andere
industriëele takken zag tot stand komen, scholen en kerken
zag stichten en reusachtige magazijnen en winkels zag
verrijzen. Telkenmale worden de city limits (stadsgrenzen)
uitgebreid, noodzakelijk door voortdurenden aanbouw. Zooals
bijna alle Amerikaansche steden van deze grootte, is Grand-
Rapids nog in wording. Zeer zeker zal haren handel eene
nog veel hoogere vlucht nemen, wanneer de Grand-Rapids-
River naar de Lake Michigan bevaarbaar gemaakt wordt.
Hare ligging tegenover Chicago en de voornaamste steden
van den staat Wisconsin zal daarop een machtigen invloed
uitoefenen.
Verscheidene Hollanders hebben te Grand-Rapids flinke
zaken, hetzij fabrieken of winkels, onder welke laatste op
zoo groote schaal, dat zij gerust de concurrentie met de
Amerikanen kunnen doorstaan.
Ziehier een en ander over Grand-Rapids; ik schreef juist
weer bepaald iets over deze stad, omdat ik die ken en
omdat er vele Hollanders gevestigd zijn uit deze streken.
Ik denk dat deze stad de meeste belangstelling zal vinden,
omdat velen onzer hunne families daarheen zagen trekken.
Later hoop ik nog wel eens op de Hollandsch-Amerikaansche
stad terug te komen. S.
TELEGRAMMEN.
Graveuliage, 11 Augustus.
H. M. de Koningin-Regentes heelt ten blijko Harer
belangstelling in het anti-draobcongres aan Hd. Ijjfarts
Van Tienhoven opgedragen bjj de opening tegenwoordig
te zjjn.
Tweede Kamer. (Kiesrecht). Verschillende repliek.
De heer Bahlman bestreed het ontwerp; hjj wilde
liever Grondwetsherziening mot algemeen stemrecht
en meer waarborgen voor gezag en kroon. De heer
Van Delden protesteorde togen het beroep des
Ministers op het land.
De Minister verdedigde weder zjjne voorstellen en
beloofde wjjziging te zullen brengen in de bevolkings
wetgeving. Hjj hoopte nogmaalB dat door deze voor
stellen de hand tusschen OraDje en Nederland sterker
zou worden.
Het algemeen debat is gesloten.
Berljjn, 11 Augustus.
Het Congres der socialisten verwierp het voorstel
der Hollandsche socialisten om in geval van oorlog
dienst te weigeren en nam met 14 tegen 4 stommen
het voorstel der Dnitschers aan om zich tot bestryding
van het kapitalisme te bepalen.
VERSCHEIDENHEID.
Op ilou bodem van tl om Oceaan.
Hoe zou 't er daar uitzien
Boeken spreken soms van onderzeeBche weiden en
menigeen stelt zich den bodem van een groote zee voor
als een verzamelplaats van gezonken voorwerpen,
meerendeels wrakken van schepen.
Dit nu is een groote dwaling.
Zoover men tot dusverre de zee tot op grooto diepten
beeft kunnen onderzoekeD en opnemen, zyn er op den
bodem daarvan wellicht uitgezonderd voorwerpen,
die langdurig uan vernietiging weerstand kunnen bieden,
zooals kanonnen geenerlei vreemde bestanddeelen;
doch van alles, wat verzinkt, scheepsplanben, mensche-
ljjke en dierljjke wezens, verder oplosbare stollen,
zooals aardsoorten en gesteenten, die door den stroom
of door drjjvende ijsbergen meegevoerd worden, komt
geen spoor op den bodem voor, maar alleB wordt door
het zeewater en door den kolossalen druk opgelost en
vernietigd.
Op diepten van 1800—4000 Meter bestaat de bodem
der zee uit een dik, taai, blauw-aohtig sljjk, bjjkaus
geheel met fijne kleine schelpen vermengd.
Reeds op 1800 Meter diepte drukt het water op een
zinkend voorwerp aan alle zjjden met een gewicht van
bjjna 50 kilo per vierkanten milimeter en op nog
grootere diepten neemt deze druk in die mate toe
dat haast niets daaraan weerstand kan bieden. Inder
daad werden de sterkste metalen cilinders, welke men
mot onderzoekingstoestellen liet zinken, saamgedrnkt
en verbogen weder opgehaald en de sterkBte glazen
klokken werden tot in kleine deelen versplinterd.
Het niet bekend zjjn met deze wet van den waterdruk
was het b. v. ook wat de proeven van den voormaligen
artillerie-onderofficier Bauer met zjjn ondorzeesche
vaartuigen zoo jammerljjk deed mislukken; zjjn
jjzeren pantsers werden reeds op een paar honderd
meter diepte saamgedrnkt, zoodat hjj ternauwernood
het leven redde.
De wetenschappelyke onderzoekingen door middel
van de schepen «Albatros", «Challenger" en >Blake"
ondernomen, hebben bewezen, dat ter diepte van 860
Meter schepselen leven, die nooit aan de oppervlakte
van het water komen, wanneer zjj niet naar boven
gehaald worden. Op diepten van 800 tot 1000 Meter
scheen alle dierljjk en plantaardig leven te ontbreken.
Een der onderzoekende geleerden schreef:
»Wat wjj van de grootste diepte kennen, verbiedt
aan te nemen, dat zjj door levende wezens bewoond
wordt."
En toch zyn ook de diepere streken, niettegenstaande
don grooten druk en het nagenoeg geheel ontbreken
van zuurstof, niet zonder leven.
Men zou nu meenen, dat de bewoners der koude en
donkere diepten sterker en vaster gebouwd moesten
zyn dan de meer aan de oppervlakte levenden, om
aan den druk weerstand te kannen bieden; maar juist
het tegendeel is het geval.
Het algemeen kenteoken van deze schepselen in de
diepte der zee is de slapheid, om zoo te zeggen het;
